VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 23G
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tclcf. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
2)e Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingcn f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advortcnticn 30 cent per regel. Ingezonden
mcdedeclingcn 60 cent per regel. Kleine
Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto 10.85.
Bij contract belangrijke korting.
Op de realiteiten letten.
Een van de argumenten van de voor
standers der eenzijdige nationale ontwa
pening is, dat het Nederlandsche leger,
wanneer eenmaal een oorlog uitbreekt
toch niets beteekent en dat een welbe-
wapend en geoefend leger inplaats van
den oorlog buiten de grenzen te houden,
het oorlogsgevaar juist aantrekt.
Nu is deze redeneering door de prac-
tijk in 1914 en volgende jaren reeds
weerlegd.
De Nederlandsche weermacht werd
door de oorlogvoerende landen van zoo
groote beteekenis geacht, dat men het
verstandiger oordeelde de grenzen van
ons land te eerbiedigen.
Bekend mag worden geacht dat de
Duitsche legerleiding die aanvankelijk
voornemens was het Nederlandsche
grondgebied te betreden, daarvan heeft
afgezien in verband met den te wachten
weerstand.
Op de vraag of dit ook bij een eventueel
volgenden oorlog het geval zal zijn is
niet met zekerheid te antwoorden. Dit zal
mee afhangen van de vraag in hoeverre
onze weermacht op peil wordt gehouden.
Wellicht is hier een aanwijzing dat met
de bezuiniging op de defensie ook te ver
kan worden gegaan.
Wat het tweede punt betreft, het ver
meerderen van het oorlogsgevaar bij het
onderhouden van een behoorlijke weer
macht, daarop heeft niemand minder
dan Prof. van Embden, de groote voor
man der ontwapeningspropagandisten,
reeds bij voorbaat van antwoord gediend.
In 1923 schreef deze hoogleeraar in
„De Telegiaaf" een artikel, waarin hij de
doelmatigheid van een zwakke weermacht
poogde aan te toonen.
Daarbij schreef hij o.m. dit:
„Ligt daarentegen ons erf geheel open,
dan beschouwt in bepaalde omstandighe
den menig staatsman, gegeven den tegen-
woordigen stand van internationale mo
raal en internationaal wantrouwen, dit
als een uitnoodiging tot militair binnen
wandelen.
Of ten minste argwaant hij, dat de
snoode „andere partij" dit voornemen
koesteren zal en hij dus wijs doet haar
vóór te zijn.
Niet dat de internationale moraal
reeds op een alleszins voortreffelijk peil
zou staan, wordt hiermee betoogd; maar
dat men goed zal doen op deze
realiteiten te letten en zich van
de werkelijkheid dier zeden en opvattin
gen niet al te ver te verwijderen."
Algeheele ontwapening wordt hier dus
genoemd een uitnoodiging van oorlogvoe
rende legers om ons land binnen te wan
delen. M.a.w.: ontwapening bevordert het
oorlogsgevaar; een ontwapend land trekt
de oorlogvoerende landen aan.
En verder wordt de goede raad gege
ven op de realiteiten te letten en zich niet
al te ver van de werkelijkheid te verwij
deren.
Een uitnemend advies.
De fout van de z.g. ontwapenaars is
juist, dat zij alle werkelijkheidsbesef
schijnen te missen, dat zij in elk geval
zich van de werkelijkheid al te ver ver
wijderen.
DE „JA"-CAMPAGNE IN
DUITSCHLAND.
Radiorede van Hitier te Hamburg.
Heden, Vrijdag, zal Hitler van 8.30 tot
10 u. 's avonds van het stadhuis te Ham
burg een rede uitspreken over alle Duit
sche zenders.
Om 13 uur arriveert Hitier op het
vliegveld. De Kamer van Koophandel
heeft een oproep tot haar leden gericht
om de zaken op den dag van Hitiers ver
blijf te Hamburg te sluiten zooals op een
Zaterdag.
Langs den weg van het vliegveld naar
de stad zullen zich, behalve de partij
organisaties, de turn- en sportverenigin
gen van Hamburg, de scholen en de natio
nale verenigingen opstellen.
Nadat hij de revue heeft gepasseerd, zal
de Leider zich naar het stadhuis begeven,
waar de plechtige ontvangst door den
Senaat der Vrije Stad zal plaats hebben.
Om 17 uur zal Hitier een bezoek bren
gen aan de haveninrichtingen. Van 18
tot 20 uur is een reeks van recepties in
Hotel Atlantik belegd. Tot de bevolking
van de stad is het verzoek gericht op dit
tijdstip, gedurende hetwelk de Leider door
regeeringszaken in beslag is genomen,
vóór het Hotel en in de omgeving de rust
te bewaren en niet samen te scholen, om
dat de Rijkskanselier aan de wenschen,
om zich te laten zien, geen gevolg kan
geven.
Om 20.30 uut spreekt de Leider dan
vanuit de Raadhuiszaal over alle Duitsche
en vele buitenlandsche zenders tot het
Duitsche volk. Na afloop der radiorede
zal hij, blijkens een afkondiging van de
gouwleiding, nog van het balkon van het
stadhuis het woord richten tot de verza
melde menigte.
Met het oog op de verkiezingsredevoe
ring, welke Hitier hedenavond houden
zal, heeft de Rijkspropagandadienst be
paald, dat er niemand zijn mag, die niet
naar de rede van Hitier luistert. Zij die
niet aan de groote gemeenschappelijke be
toogingen kunnen deelnemen, moeten zich
voor het gemeenschappelijk aanhooren
van de redevoering in de woningen ver
zamelen. Zij, die geen radio hebben, moe
ten worden uitgenoodigd door degenen,
die er wel een hebben. De bijeenkomsten
op openbare pleinen moeten geweldige be
toogingen worden voor de eenheid en het
vertrouwen van het Duitsche volk in
Hitier.
Hindenburg's testament.
Het politieke testament van den over
leden Rijkspresident Von Hindenburg
wordt door de Duitsche bladen een
oppositiepers bestaat daar niet ge
bruikt om propaganda te maken voor
Hitier.
DeParijsche pers staat nogal scep
tisch tegenover het belang, dat aan dit do
cument meet worden toegekend.
Zonder de authenticiteit van het docu
ment formeel in twijfel te trekken, blijken
de Fransche bladen toch levendig getrof
fen door de „opportuniteit der publica
tie" en vestigen verscheidene de aandacht
op het feit, dat het eerst dertien dagen
na den dood van Von Hindenburg is ge
publiceerd.
Over de beteekenis, welke aan het do
cument moet worden toegekend, loopen de
meeningen reeds uiteen. Volgens enkele
bladen was de laatste gedachte van den
veldmaarschalk, dat het herstel van het
keizerrijk slechts een kwestie was van ge
duld oefenen. „Door de rijksweer naar het
keizerrijk", zou derhalve de beteekenis
van het testament zijn.
De „Echo de Paris" en de „Journal"
zijln beide van oordeel, dat het eerste deel
van het testament in ieder geval authen
tiek is.
Verder is het een krachtige propagan
da voor Hitier.
De Londensche pers ontvangt het
testament van den overleden rijkspresi
dent von Hindenburg niet bijziender gun
stig.
De „Daily Express" schrijft, dat het
„lang vermiste document" eindelijk ge
vonden is.
„Aan de echtheid kan men niet twijfe
len, aangezien Von Papen hiervoor borg
staat", aldus voegt het blad er ironisch
aan toe.
De „Daily Telegraph" schrijft: Von
Hindenburg laat Duitschland aan Hit-
Ier na.
Het blad noemt de publicatie van het
testament een „meesterwerk van propa
ganda".
De Berlijnsche correspondent van de
„Times" schrijft aan zijn blad, dat het
testament van Von Hindenburg aan Hit-
Ier feitelijk het lot van Duitschland in
handen geeft.
Aangezien het testament drie dagen
vóór de stemming is gepubliceerd, zal
het, volgens het oordeel van den corres
pondent, grooten invloed uitoefenen op
den uitslag daarvan.
Von Papen overhandigt zijn geloofs
brieven.
De nieuw benoemde Duitsche gezant te
Weenen, Franz von Papen, is Donderdag
om twaalf uur des middags in begelei
ding van het diplomatiek personeel van
het gezantschap bij bondspresident Mik-
las verschenen om hem zijn geloofsbrie
ven te overhandigen.
De gezant werd door den kabinets-com
missaris dr Galli plechtig ontvangen.
Een eere-compagnie bewees bij de aan
komst en het vertrek de eerbewijzen.
Bij de overhandiging van de geloofs
brieven waren bondsminister dr Berger-
Waldenegg en kabinetsdirecteur Klas-
tersky aanwezig.
Ook nu weer nam de politie dezelfde
voorzorgsmaatregelen als bij' de aankomst
van von Papen.
Alle straten en toegangswegen tot de
hondskanselarij waren door sterke afdee-
lingen politie afgezet.
Het verkeer in de onmiddellijke omge
ving der kanselarij was volkomen stil
gelegd.
Voor den ingang van de kanselarij had
een compagnie van het bondsleger en den
Stahlhelm zich met de blanke bajonet op
gesteld.
Toen de klokken van de torens in de
omgeving twaalf uur sloegen reden drie
auto's voor het portaal der bondskansela-
rij voor.
Het onderhoud tusschen von Papen en
Miklas was zeer kort. De auto van Von
Papen was om 12 uur voorgekomen en
reeds om 12.07 uur verliet von Papen de
bondskanselarij weder.
Het was ten strengste verboden foto's
van de aankomst van von Papen en van
de overhandiging der geloofsbrieven te
maken. Alle persfotografen werden door
de politie tegengehouden.
Wat er bij den Ravag-overval gebeurde.
Te Weenen hebben thans terecht ge
staan de oproerlingen die bij de jongste
revolutiepoging de Ravag, het Oostenrijk-
sche radiostation, bezetten.
De beambten der Ravag schilderden
hun wederwaardigheden gedurende de 2
uren, waarin zij in het gebouw opgesloten
zaten, terwijl hun de kogels om de ooren
floten en van alle kanten handgranaten
dreigden, die de alarmafdeeling in het
gebouw slingerden.
Bijzonder veel indruk maakten de ver
klaringen van den technischen beambte,
Reinhold Kaiser, die het volgende mede
deelde:
De schietpartij werd steeds erger. De
beambte Berstl, die later ook doodelijk
gewond werd, smeekte den oproerlingen
op de knieën, om vrijgelaten te worden.
Hij werd later ook inderdaad naar buiten
gebracht en juist op weg naar het zend-
lokaal viel hij in een donkere kamer zon
der ramen aan een van buiten komenden
kogel ten offer.
Wij probeerden om de aandacht van de
politie op ons te vestigen, maar dit lukte
niet. Opeens weerklonk een ontzettend
gefluit. Het was de eerste handgranaat.
Spoedig daarop werd het volkomen don
ker.
Wij hoorden steeds weer handgranaten
rondom ons inslaan en bemerkten een
warme rook. Roode vlammen lekten op,
wij wisten, dat het gebouw brandde.
Nu dachten wij: nu komt het er niets
meer op aan, liever door een kogel te ster
ven, dan in het vuur om te komen.
Wij renden het vertrek uit. Op de gang
zagen wij' reeds dooden liggen.
Op dit oogenblik kwamen beambten op
ons af en riepen: „handen omhoog" en
arresteerden ons allemaal, om later het
kaf van het koren te scheiden. Later hoor
den wij:, dat het hevige gevecht voortduur
de. Wij hoorden het ononderbroken knal
len van pistolen.
De volgende getuige is de omroeper der
Ravag, Theodor Ehrenberger, de man, die
door de opstandelingen gedwongen werd,
het valsche bericht uit te spreken. Ook hij
gaf een uitvoerige schildering der gebeur
tenissen.
Hij verklaarde, dat hij' nog getracht
had den brand in het zendlokaal te blus-
schen, maar dat hem dit niet mogelijk
was, doordat het lokaal, waar zich de
waterleiding bevond, reeds door machine
geweren werd beschoten.
Uit het verhoor der getuigen bleek ver
der, dat zich bij de opstandelingen een
zekere Cermack had bevonden, die op
handige wijze is ontkomen en nog niet is
teruggevonden.
Verschillende getuigen verklaarden,
dat reeds den vorigen dag een der deuren
op geheimzinnige wijze verwijderd was.
Daaruit zou blijken, dat onder het per
soneel der Ravag personen geweest moe
ten zijn, die de plannen der opstandelin
gen kenden en bevorderden. Ook op an
dere plaatsen, zooals bij den ingang, zijn
den vorigen dag verdachte voorbereidse
len getroffen, aldus de getuigen.
De Oostenrijksche crisis geëindigd?
Mussolini heeft bevel gegeven, dat de
Italiaansche troepen aan de Oostenrijk
sche grens onmiddellijk naar hun garni
zoenen moeten worden teruggetrokken.
Hiermee is reeds een aanvang gemaakt.
Dit wijst er op, dat Mussolini de Oosten
rijksche crisis als geëindigd beschouwt en
Oostenrijk in staat acht voor zichzelf te
zorgen. Waarschijnlijk is dit besluit ge
nomen na overleg met prins Starhem
berg.
Naar uit Parijs wordt gemeld, heeft de
Fransche regeering een gunstig antwoord
gegeven op het Oostenrijksche verzoek,
tot verlenging van de toestemming om de
Oostenrijksche legersterkte op 30.000 man
te brengen. Frankrijk heeft geen bezwaar
tegen verlenging dezer machtiging met
een jaar; het acht dezen maatregel ge
rechtvaardigd door den huidigen toestand
in Oostenrijk, maar wenscht het tijdelijk
karakter er van te handhaven.
Drie dorpen verbrand.
Drie dorpen in Noord-Portugal zijn door
een hevigen boschbrand in de asch ge
legd. De brand, die op het oogenblik nog
voortwoedt, beslaat een oppervlakte van
zevenhonderd vierkante kilometer en
wordt door een feilen wind aangewak
kerd. Toen de brandweer en hulptroepen
op de plaats des onheils verschenen, wa
ren de drie dorpen inmiddels reedb geheel
door het vuur vernield.
Onder de dorpsbewoners ontstond een
paniek. Zij pakten haastig bij elkaar wat
binnen hun bereik lag en vluchtten in
den donkeren nacht. Of ook menschen-
levens te betreuren zijn, kon tot dusverre
niet worden vastgesteld. Honderden
brandweerlieden en boeren zijn bezig een
vierde dorp, dat door de vlammen be
dreigd wordt, voor het vuur te vrijwaren.
De Inwoners hebben reeds alle voorzorgs
maatregelen getroffen om het dorp te ver
laten, indien het niet gelukt het vernie
lende element te bedwingen.
Dultsch werkloozencijfer.
Volgens nationaal-socialistische statis
tieken bedraagt het aantal werkloozen
thans minder dan 2% millioen tegen 6
millioen in 1932. Daarentegen bedroeg in
1932 het totale inkomen aan loonen en
salarissen gemiddeld c.a. 8 milliard per
kwartaal, terwijl het in het tweede kwar
taal van 1934 onder de 7.5 milliard bleef
en de kosten van levensonderhoud sedert
1932 met ongeveer twintig procent zijn
gestegen.
Opzienbarende Russische waarschuwing.
Uit Charbin wordt gemeld:
In politieke kringen is groot opzien ge
baard door een rede, die de Russische on
der-directeur van den Noord-Mantsjoe-
rijschen spoorweg voor de employé's heeft
gehouden. Hij verklaarde dat de Sowjet-
Unie niet bereid is den spoorweg goed
koop te verkoopen. Indien Japan of
Mantsjoekwo zouden trachten den spoor
weg te onteigenen, zou de volkomen be
wapende Sowjet-Unie den spoorweg mi
litair beschermen, waarbij; de hulp van
een derde land zeker was.
Nader wordt gemeld:
Te Moskou maakt men zich ongerust
omtrent de plannen die Japan koestert.
Men vreest dat Japan de staat van be
leg in het gebied van den spoorweg zal af
kondigen als eerste stap voor het in be
slag nemen van den spoorweg.
Noodweer in Roemenië.
Ten gevolge van ontzettende stortre
gens is enorme schade aangericht aan de
havenwerken van Braila, terwijl in de
stad zelf meer dan 50 huizen zijn ver
woest. Geheele fabriekscomplexen zijn on
der water gezet. Eenige schepen op den
Donau zijn losgeslagen en hebben groote
averij opgeloopen.
Ook andere plaatsen in dit district zijn
door de regens en stormen, welke een
zondvloed geleken, geteisterd.
Eveneens hebben zich boven Boekarest
wolkbreuken ontlast. Tal van stadsdeelen
zijn 'onder water gezet. De bewoners der
huizen, welke door het hooge water be
dreigd werden, hebben moeten vluchten.
De schade is niet te schatten, doch moet
vele honderden millioenen Lei beloopen.
Het luchtverkeer over Frankrijk.
De Britsche en Fransche regeering
hebben in het afgeloopen jaar onderhan
delingen gevoerd inzake het luchtverkeer
LondenParijsMarseille in verband
met de verbinding van de Imperial Air
ways op Azië en Afrika.
De Franschen eischen, dat de inkom
sten van het traject LondenParijs
Marseille van beide landen bij elkaar zul
len worden gevoegd en dan in een bepaal
de verhouding verdeeld.
Van Britsche zijde wordt hiertegen ge
protesteerd, omdat 80 pet. van de passa
giers op dit traject Engelschen zijn.
Oogst in Zuld-Australië gered.
Dank zij den tijdigen regenval in Zuid-
Australië is de dreigende schade aan
den tarwe-oogst tengevolge van de lang
durige droogte voorkomen.
Men verwacht een tarwe-oogst van
minstens 30 millioen bushels. Dezer da
gen heeft een storm langs de kust nog
eenige schade aangericht Port Pieri werd
overstroomd en twee kinderen verdron-
ken.
De kruisers worden duurder.
Zooals reeds 'werd gemeld, heeft de
Amerikaansche regeering de inschrijving
opengesteld voor den bouw van 24 nieuwe
oorlogsschepen. De bouwkosten waren
geraamd op ongeveer 50 millioen dollars.
Bij de aanbesteding is echter gebleken,
dat de laagste inschrijving 72 millioen
dollars bedraagt.
Deze overschrijding van de raming
zou voornamelijk zijn veroorzaakt door
de stijging der grondstoffen-prijzen en
loonen.
Gevolgen van de droogte.
In een overzicht van de gevolgen van
de droogte in de Vereenigde Staten heeft
het ministerie van landbouw verklaard,
dat de aangerichte schade veel grooter
was dan ooit in het verleden het geval
was geweest. Het ministerie verwacht,
dat de graanprijzen tot vroeg in het vol
gende voorjaar of tot het begin van den
zomer 1935 zeer hoog zullen blijven.
Engelsche handelsvorderingen op
Duitschland.
De vorige week is tusschen de Engel
sche en Duitsche regeering een regeling
getroffen over de financiering van den
wederzijdschen handel. Het was toen niet
mogelijk tot overeenstemming te komen
over de loopende Duitsche handelsschul
den.
De Engelsche regeering is bezig deze
zaak eveneens in het reine te brengen.
Binnenland.
De opbrengst der Rijksmiddelen.
Steun aan ontginningswerken.
Betalingsverkeer met Duitschland.
Buitenland.
De Oostenrijksche crisis geëindigd?
De „ja"-campagne in Duitschland.
De moeilijkheden in de Duitsche kerk.
Von Papen te Weenen.
Noodweer in Roemenië.
De ellende van Oostenrijk.
Oostenrijk is op 't oogenblik een van
de landen waar de meeste ellende
heerscht. In den oorlog had het zwaar te
lijden; sedert dien is het vol onlusten ge
weest. Zooveel sombere jaren hebben een
grooten invloed gehad op de bevolking.
Deze telt maar 6.750.000 zielen en toch
zijn er 60.000 gebrekkigen.
Korte Berichten.
Bij het gouden jubileum van den
maharadjah van Gondal heeft deze zich
met gouden gewichten laien wegen en
daarop zijn gewicht in goud onder de ar
men laten verdeelen.
Gistermorgen is in de buurt, van
Vechta een sportvliegtuig verongelukt. De
bestuurder is zwaar gewond. Zijn passa
giers, de bekende parachutists Lucie
Byczkowski, is omgekomen.
Het Duitsche smokkelschip Optimist,
dat te Las Palmas vastgehouden werd,
onder verdenking van het smokkelen van
wapens, is onder geleide naar Lissabon
vertrokken.
Volgens een statistiek van het Brit
sche verkeersministerie zijn in de afge
loopen week ten gevolge van verkeerson
gelukken 160 personen gedood en 5595 ge
wond. In de voorafgaande week waren
deze cijfers 148 dooden en 5628 gewonden
Volgens een bericht uit Shanghai
zijn in de provincie Shekiang op verschil
lende plaatsen reeds onlusten uitgebroi-
ken in verband met de rijstschaarste.
De Amerikaansche bond van textiel
arbeiders heeft zijn bestuur opgedragen,
tegen of vóór 1 Sept. a.s. een algemeene
staking in de Amerikaansche katoenindu
strie ai te kondigen.
De Russische vliegers, die een be
zoek aan Italië hebben gebracht, zijn gis
terochtend uit Rome vertrokken.
Op 1 Juli j.l. telde Italië 42.424.873
inwoners, of ruim 400.000 meer dan een
jaar geleden.
- Gister is in Schotland een lichte
aardbeving gevoeld, welke zich uitstrekte
over een gebied van Dornoch tot Pitlo
chry, een afstand van ongeveer honderd
mijl. Schade van beteekenis is niet aange
richt.
Steun aan de ontginningswerken.
Op de vragen van den heer Krijger in
verband met de uiting van vertegenwoor
digers der Regeering in het Bestuur van
de N.V. Ontginningsmaatschappij „Land
van Vollenhove", betreffende de mogelijk
heid van een voorstel aan den Minister
raad tot onthouding van rijkssteun aan
alle ontginningswerken heeft Minister
Slotemaker de Bruine het volgende mede
gedeeld:
Van de zijde van de vertegenwoordigers
van zijn departement is in de vergade
ring van den raad van bestuur der N.V.
Ontginningsmaatschappij „Land van Vol
lenhove" medegedeeld, dat de mogelijk
heid niet was buitengesloten, dat de mi
nister van ministerraad is niet gespro
ken genoodzaakt zou kunnen worden,
voor nieuwe ontginningswerkzaamheden
geen subsidie meer te verleenen.
Deze mededeel ing is gedaan, omdat uit
eenige rapporten gebleken was, dat de
financiëele toestand van de verschillende
ontginningsmaatschappijen, o.m. ten ge
volge van de malaise in den landbouw,
zoodanig is, dat onverwijld de vraag moet
worden onder de oogen gezien, of en hoe
op den ingeslagen weg kan worden voort
gegaan.
De minister deelt mede, dat op den
laatsten Zaterdag van de maand Juni bij
de ontginningswerkzaamheden rond 4700
arbeiders geplaatst waren.
Het streven van den Minister is er
voortdurend op gericht, zooveel mogelijk
de subsidiëering van werkverschaffings
objecten, waarvan de plannen hem wor
den voorgelegd, te bevorderen.
Tot nog toe is het mogelijk gebleken
om, behalve bij de hierbedoelde ontgin
ningsmaatschappijen, nog steeds ongeveer
40.000 k 45.000 werkloozen bij verschillen
de andere werkverschaffingen geplaatst
te houden.
