EERSTE BLAD
Belangrijkste Nieuws.
ZATERDAG 11 AUGUSTUS 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 263
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44405.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telcf. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingcn f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertontiön 30 cent per regel. Ingozonden
mcdedeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advcrtcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bi)
vooruitbetaling. Onder letter of motto 10.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
OE UNIE „EEN SCHOOL MET DEN
BIJBEL".
1878
3 Augustus
1934
De Unie-collecte is meer dan ooit noo-
dig.
Is dat te kras gezegd?
We gelooven van niet, ze is inderdaad
meer dan ooit noodigl
De Unie-collecte begon als protest-col
lecte, was daarbij steun-coliecte, werd
dank- en opbouw-collecte. Voor den
voortdurenden opbouw van ons geheele
Christelijk schoolwezen.
Is dat alles nu voorbij? We zouden
't haast denken, als we geen kennis na
men van 'tgeen er inderdaad gebeurt.
Want als we dat wèl doen, dan komen
we tot de overtuiging, dat nu, nu weer
met steeds sterkeren drang, een protest-
collecte, een steun-, dank- èn opbouw-
collecte niet mag uitblijven.
Laten we eerst even 5 jaar teruggaan
en dan vergelijken met den toestand, zoo
als die nu is.
In het Unie-blaadje van 1929 staat:
„Maar meen nu niet, dat wij er zijn
en dat de plaats der zoete rust is be
reikt. Meent nu niet, dat pacificatie en
gelijkstelling de „volmaaktheid" vormen.
Van voldaanheid met het heden, hoe
veel goeds Gods ons ook gaf, mag bij
ons geen sprake zijn. Het ideaal wenkt
nog. De strijd is nog niet volstreden. Nog
is het bijzonder onderwijs niet regel en
het openbaar aanvulling. Nog zijn niet
overal Christelijke scholen gebouwd, om
aan de kinderen des volks onderwijs te ge
ven naar het Evangelie van Christus".
Dat is 5 jaar geleden. En nu, enkele
weken geleden, verscheen er een rap
port van een der groote neutrale onder
wijsorganisaties. We lezen daar o.a.:
„Weg met de pacificatie, hoe eerder
hoe beterl Alleen de volstrekt neutrale
Overheidsschool heeft recht van bestaan.
Er moet geen cent meer beschikbaar wor
den gesteld voor de Besturen der Bijzon
dere scholen, 't Rijk moet de onderwij
zers benoemen. Gewetensbezwaren tegen
de Openbare school moeten voor de auto
riteiten aannemelijk worden gemaakt."
Of ge dat wel goed leest? Of dat niet
een stukje is van 80 jaar geleden? Neen,
werkelijk niet. Het is nu gepubliceerd,
in Mei van 't jaar 1934, door een Com
missie, opzettelijk voor deze kwestie in
gesteld door het groote Nederlandsch On
derwijzersgenootschap.
Hebben wij geen recht om te zeggen
met nadruk: de Unie-collecte wordt weer
protest-collecte? Verbeeldt u: wij hebben
gewetensbezwaren tegen het zenden van
onze kinderen naar de Openbare school,
maar dat helpt niet. We moeten dat
„voor de autoriteiten aannemelijk ma
ken". Laten we 't goed duidelijk zien. We
willen een Christelijke school, en nu zal
b.v. de Burgemeester met de Wethouders
uitmaken, of ons geweten terecht be
zwaard is. Dat beteekent: de Spaansche
inquisitie weer ingevoerd. En onze eigen
scholen op den brandstapel.
D'aar komt ons heele Christenvolk te
gen in opstand, en het zal dat toonen
door zijn bijdrage aan de Unie-collecte.
Ondanks de groote moeilijkheden moet
die minstens weer een ton opbrengen.
Wij roepen u op tot vernieuwden strijd.
Het zal er op aankomen in de naaste
toekomst.
Dezer dagen hoorden wij van verschei
dene onderwijzers, hoe hun houding zou
zijn, als een hunner als wachtgelder ge
dwongen zou worden aan een Openbare
school werkzaam te zijn, hoewel er ern
stige gewetensbezwaren bestonden. „Dan
maar weigeren", was het parool, „en wij
staan zij aan zij: wij zullen zorgen, dat er
geen broodsgebrek behoeft te worden ge
leden. Allen helpen we mee!"
't Is zoo ver nog niet gekomen.
Maar die geest werkt bezielend.
Neen, 't oude vuur is nog niet gedoofd.
En wij wekken u allen op, om door uw
gift te toonen, dat ook in u leeft de oude
liefde, dat het Christelijk onderwijs u
nog heel dierbaar is.
Hetzelfde rapport zegt: wij moeten niet
alleen verdedigend, maar aanvallend op
treden.
Welnu, mobilisatie tegenover mobilisa
tie. De Unie is reeds begonnen. Haar
propaganda-blaadjes gaan het gansche
land door.
Die arbeid dient te worden gesteund.
Maar ook onze scholen hebben steun
noodig. Men onderzoeke eens, in welke
moeilijkheden zij verkeeren door de maat
regelen, die de Regeering ter wille van
de bezuiniging heeft getroffen.
En hoe zij zoo graag zouden helpen
de jonge werklooze onderwijzers en on
derwijzeressen, die niet mogen worden
benoemd, omdat eerst alle wachtgelders
bij wie er telkens weer bijkomen, moe
ten zijn geplaatst. Dat is van zoo groot
belang voor de toekomst van onze Scho
len met den Bijbel. Dat onze jonge men-
schen, de kracht der toekomst, den moed
niet verliezen.
Inderdaad, steun en opbouw vragen
hier beide: maakt de Unie-collecte tot
een helpende kracht!
Moeten we nog wijzen op onze Chris
telijke Bewaarscholen, die op de meeste
plaatsen werkelijk in nood verkeeren;
op onze scholen voor buitengewoon la
ger onderwijs en voor het onderwijs aan
de schipperskinderen, die zonder par
ticulieren steun niet kunnen bestaan?
Maar de lezers van het Unie-blaadje zijn
toch geen vreemdelingen in Jeruzalem!
En zoo zou er meer zijn te noemen;
doch dat is ook de vorige jaren telkens
onder de aandacht gebracht.
Thans gaat het om vernieuwden strijd,
om nieuwe zorgen en nooden.
't Gaat ook om nieuwe veerkracht,
nieuwe toewijding, om offers als in „de
dagen van ouds."
Of wij de Unie-collecte als dank-col-
lecte vergeten?
Allerminst. Er is alle reden tot groote
dankbaarheid. Onze Scholen met den Bij
bel zijn een zegen voor Land en Volk,
voor Kerk en Maatschappij.
Zeggen wij 't weer te kras?
Volstrekt niet.
Dezer dagen werd een vergelijking ge
troffen tusschen den toestand in Neder
land en in andere landen; in 't bijzonder
met het oog op wat er zich afspeelt bij
onze Oostelijke buren.
En niemand minder dan de Voorzitter
van de Unie „Een School met den Bij^
bel" verklaarde, dat wij onze voorrech
ten mede voor een goed deel te danken
hebben aan ons zegenrijk Christelijk on
derwijs.
Daarmede zijn wij het volkomen eens.
Met al de gebreken, die ook dit aard-
sche werk aankleven, heeft God het tot
uitnemenden zegen willen stellen. En wij
mogen ons wel een oogenblik indenken,
eer wij onze bijdrage voor de Unie-col
lecte afzonderen, hoeveel ons dat waard is.
Een dankoffer voor weldaden, die door
ons niet hoog genoeg kunnen worden ge
waardeerd.
Wat is de waarde van Uw bijdrage?
Klein of groot, al naar uw vermogen?
De Hartenkenner zal toetsen
Als voor Zijn aangezicht zullen wij
offeren, nietwaar? om mede te blij
ven strijden, om mede te steunen, om
te helnen voor blijvenden opbouw; niet
het minst om Hem te danken, die ons
zoo bijzonder heeft bevoorrecht.
In Duiischland vóór alles Dultsche
kranten.
Men heeft er de directie van de Duit-
sche rijksspoorwegen op gewezen, dat de
stations kiosken den reizigers in de eer
ste plaats buitenlandsche bladen aanbie
den, ook wanneer daarom niet verzocht
wordt.
Het aldus verspreiden van buitenland
sche bladen wordt, naar het in een schrij
ven van de spoorwegdirectie aan de
kioskhouders heet, niet toegestaan. „De
eerste plicht van den stationsboekhande
laar moet zijn het verspreiden van het
Duitsche geestesgoed.
De pachters van den stationsboekhan
del dienen voortaan alles achterwege te
laten, waardoor de verkoop van buiten
landsche kranten en tijdschriften bevor
derd kan worden, o.a. het op in het oog
vallende plaatsen etaleeren van Duitsche
kranten en het uitdrukkelijk aanbieden
van dergelijke lectuur.
Stationsboekhandelaren, die zich aan
deze voorschriften niet houden, bewijzen
daarmede, dat zij' den stationsboekhandel
niet met het vereischte nationale plichts-
bewustzijn beoefenen- hun pacht dient bij
dergelijke vergTijpen zonder opzeggings
termijn te worden beëindigd."
Schuschnigg's bezoek aan Hongarije.
Bondskanselier Dr Schuschnigg is gis
teravond van Boedapest weder in Weenen
teruggekeerd.
Hij was in Boedapest verwelkomd door
minister-president Goemboes en de leden
der regeering.
Tijdens den tocht door de straten van
de Hongaarsche hoofdstad werd de bonds
kanselier levendig door de bevolking toe
gejuicht. Ook de pers had hulde-artikelen
gebracht aan den nieuwen bondskanse
lier.
De chefs van de Oostenrijksche en Hon
gaarsche regeeringen bespraken op de
allereerste plaats de gebeurtenissen van
den laatsten tijd. Goemboes betuigde zijn
volkomen instemming met de buitenland
sche politiek van Oostenrijk, welke in ver
standhouding met Italië wordt voortgezet.
Ook de economische kwesties werden
besproken, waardoor de onderhandelin
gen, welke op het oogenblik tusschen
beide landen worden gevoerd, een stoot
in de goede richting hebben ontvangen.
Uit de verklaringen, welke door de
beide regeeringschefs werden afgelegd en
uit de hartelijkheid van de atmosfeer,
waarin de besprekingen plaats vonden,
blijkt, dat de samenwerking tusschen
Oostenrijk en Hongarije in den zin van
de politiek van Dr Dollfuss verzekerd
schijnt te zijn.
China geteisterd.
Uit Shanghai wordt gemeld, dat China
ten gevolge van de buitengewone droogte
aan de eene.en de door overvloedige regens
veroorzaakte overstroomingen aan de an
dere zijde een der moeilijkste jaren in
de geschiedenis doormaakt.
Een groot deel van den oogst is in som
mige streken verloren gegaan, terwijl el
ders door overstroomingen groote verwoes
tingen zijn aangericht en heele dorpen
onder water zijn geloopen.
Vele menschen zijn door verdrinking
of door den honger om het leven geko
men. Het aantal zelfmoorden neemt op
onrustbarende wijze toe.
Verdubbeling van den belastingdruk op
de Amerlkaansche bevolking.
De Amerikanen hebben dit jaar twee
maal zooveel belasting betaald als het
vorige jaar. In het financiëele jaar, dat
op 30 Juni is geëindigd, bedroeg de belas
tingopbrengst ongeveer 2.672.240.000 dol
lar tegen 1.119.840.000 dollar in het jaar
daarvoor. Alle belastingen brachten het
afgeloopen jaar meer op. De inkomsten
belasting steeg met ruim zeven millioen
dollar tot ruim 817 millioen dollar.
Nieuwe bronnen van inkomsten, die
niet bestonden in het financiëele jaar
1932/1933, hadden de belangrijke stijging
der belastingopbrengst tengevolge. De be
lasting op bier en likeur bracht niet min
der dan ruim 260 millioen dollar op, hoe
wel het drankverbod eerst in het midden
van het jaar werd afgeschaft.
Na droogte wolkbreuken.
Wolkbreukachtige regens hebben giste
ren eindelijk een groot deel van het door
wekenlange droogte verdorde gebied in
het Amerikaansche midden-Westen van
de gloeiende hitte verlost.
Er is een geweldige hoeveelheid water
neergekomen. Op vele plaatsen waren
overstroomingen er het gevolg van, daar
talrijke rivieren en beken buiten haar
oevers traden.
Op de landwegen staat het water hier
en daar een meter hoog.
Bij Denver, in den staat Colorado, zijn
in een bergkloof talrijke personen door
het water overvallen. Vier personen zijn
verdronken, verscheidene anderen wor
den nog vermist.
Crisis in de Duitsche Rijkskerk.
In Duitsche kerkelijke evangelische
kringen is men, naar Un. Press meldt,
van meening, dat de kerkelijke oppositie,
Velke reeds geruimen tijd dreigde, in het
verloop van de zitting der nationale sy
node duidelijker geworden is. Van een
wil tot verzoening en tot overeenstem
ming van de zijde van den rijksbisschop
is tijdens de zitting niets te bemerken
geweest. De eischen der oppositie tijdens
de bijeenkomst der synode zijn door het
bestuur van de rijkskerk zonder meer
gepasseerd.
De eed, welke thans den geestelijken is
opgedrongen, is zoo onduidelijk, dat de
dominee's onvermijdelijk in gewetens
conflict moeten komen tusschen hun gods
dienstige plichten en hun plichten tegen
over Adolf Hitler.
De kerk verkeert op het oogenblik in
een ernstige crisis en de bijeenkomst van
de nationale synode heeft deze crisis nog
verscherpt.
Bestrijding van de werkloosheid in
Zweden.
D'e commissie ter bestrijding van jde
werkloosheid in Zweden heeft plannen
uitgewerkt om werk aan 15.000 jeugdige
werkloozen te verschaffen. Men wil o.a.
langs de groote wegen bijzondere rijwiel
paden aanleggen, daar het aantal wiel
rijders voortdurend sterk toeneemt.
Naar schatting zijn er thans in Zwe
den 60 pet. meer rijwielen in gebruik dan
twee jaar geleden. De aanleg van bijzon
dere rijwielpaden is dus zeer gewenscht.
Voorts wil men de werkloozen te werk
stellen bij het graven van greppels in de
hosschen, teneinde het gevaar van bosch-
branden, die ieder jaar belangrijke scha
de veroorzaken, tegen te gaan.
Hindenburg's politieke testament.
Er schijnt inderdaad een politiek testa
ment van wijlen rijkspresident von Hin
denburg te bestaan, dat in den vorm van
een proclamatie tot het volk verleden
jaar winter in verscheidene exemplaren
is opgesteld.
Von Hindenburg zou hierin aanbevelen
een beroep te doen op de dynastie „die
de grootheid van het vaderland heeft uit
gemaakt".
Nadere aanduidingen zou hij hierover
niet geven en ook niet den naam van den
toekomstigen keizer noemen.
15 Juni j.l. zou het testament zijn voor
gelezen in een conferentie van hooge of
ficieren der rijksweer onder voorzitter
schap van generaal von Fritsch.
Proces tegen Weensche politie-agenten.
Gistermorgen werd te Weenen in het
proces tegen de politie-agenten, die be
trokken waren bij den Putsch op 25 Juli,
onder groote belangstelling minister Fey
als getuige gehoord.
Het verhoor bleef bepaald tot de vraag,
of hij iemand van de beklaagden kon
herkennen. Fey verklaarde, dat hij geen
afzonderlijke personen meer herkennen
kon, omdat er in het geheele gebouw
groote verwarring had geheerscht. Hij
werd naar het bal con geleid; daarbij
waren eenige politie-agenten aanwezig.
Men vermoedt in Weenen, dat het pro
ces nog eenigen tijd zal duren, daar men
vele getuigen wenscht te hooren in de
hoop de hoofdschuldigen alsnog op het
spoor te komen.
Overeenkomst over de spoorwegloonen In
Engeland.
Na langdurige onderhandelingen is
gisteren de nieuwe overeenkomst nopens
de loonregeling voor het spoorwegperso
neel door vertegenwoordigers der vier
groote maatschappijen en den nationalen
bond van spoorwegpersoneel geteekend.
Het voornaamste voordeel voor de werk
nemers is, dat de extra-korting van 2.5
pet. op de loonen van 1931 nu terugge
bracht wordt tot slecht lü pet. en na 1
Januari 1935 geheel zal verdwijnen. Voor
salarissen van tenminste 2 pond per week
zal daarvoor een algemeene reductie van
1 Vi pet. in de plaats treden, die in geen
geval meer mag bedragen dan 15 pond
per jaar. De nieuwe overeenkomst kost
de maatschappijen ruim een millioen aan
meer uit te keeren loon, maar zoowel de
vertegenwoordigers van de directies als
van de arbeiders waren zeer ingenomen
met het feit, dat door onderhandelingen,
bij welke steeds de wil om tot overeen
stemming te komen, heeft voorgezeten, en
geen enkele maal ook maar met een sta
king gedreigd is, ten slotte de nieuwe
overeenkomst is bereikt.
Korte Berichten.
De staking onder de boekdrukkers
en zetters te Dublin is beëindigd. Beide
partijen zijn overeengekomen hun geschil
voor te leggen aan een door de regeering
te benoemen nieuwen raad voor de indu
strie, waarin de regeering, werkgevers en
werknemers vertegenwoordigd zullen zijn.
Het conflict in de drukkerijen der bladen
is echter nog niet bijgelegd.
Varkenshandelaren.
De Nederlandsche bond van varkens
handelaren heeft in zijn Woensdag te
Utrecht gehouden vergadering een motie
aangenomen, waarin hij zich uitspreekt
voor herstel van den vrijen handel in le
vende en geslachte varkens en bij even
tueel voortbestaan van de regeerings-
maatregelen op het gebied van de var
kenshouderij voor:
a. volledige medezeggenschap der geor
ganiseerde varkenshandelaren in de cen
trale, provinciale en plaatselijke crisis
organen;
b. hoogere uitkeeringen aan de in hun
bedrijf door de crisismaatregelen gedu
peerde varkenshandelaren, op basis van
de mate hunner schade en onafhankelijk
van hun overige financieele positie;
c. aanstelling van bona fide varkens
handelaren in de fucties bij de crisisin
stellingen;
d. eenvoudiger systeem bij de uitvoering
van de crisis-maatregelen met herstel van
de persoonlijke relaties op exportge-
bied, vrije bmnenlandsche markten, la
gere heffingen op varkensvleesch ter be
vordering van de binnenlandsche con
sumptie.
Ontslagen bij de mijnen.
Met ingang van 1 September is aan
ruim 350 man op de Oranje-Nassaumijn
IV te Heerlen ontslag aangezegd. Onder
de ontslagenen zijn verschillende Neder
landers. Met 1 September zullen niet
meer dan plm. 350 man op de Oranje-
Nassaumijn IV blijven werken, 't Schijnt
in de bedoeling te liggen, mettertijd deze
mijn als feedrijfsschacht stop te zetten en
de exploitatie van de Oranje-Nassau
mijn ÜI uit te doen geschieden.
Voorschot aan den fijnen tuinbouw.
Omtrent het bericht, dat er groote kans
'bestaat, dat reeds spoedig tot een ver
vroegde steunuitkeering (in den vorm
van een eerste voorschot op de nieuwe
teelt) aan den z.g. intensieven tuinbouw
Binnenland.
Auto te Velsen te water gereden. Twee
dooden.
Treinontsporing te Hilversum.
Minister Deckers over de bom op de
Zeven Provinciën.
Buitenland.
De Oostenrijksche Bondskanselier naar
Hongarije geweest.
Wolkbreuken in Amerika.
China door rampen geteisterd.
De crisis in de Duitsche rijkskerk.
zal worden overgegaan, wordt nog ge
meld:
De besprekingen tusschen de betrok
ken autoriteiten zijn in een vergevorderd
stadium. De intensieve tuinbouw kan nl.
moeilijk tot Januari wachten, daar men
reeds nu geld noodig heeft voor de voor
bereiding van den nieuwen oogst.
Volgens het bestaande systeem is het
gewoonte, dat men eerst een jaarover
zicht geeft van de resultaten van den
tuinbouw, voor tot uitkeering van voor
schotten wordt overgegaan. In dit ge
val zou daarop een uitzondering worden
gemaakt.
Alkmaar 30.000 Inwoners.
Gistermorgen is in de registers van
den burgerlijken stand te Alkmaar de
30.000e inwoner van Alkmaar ingeschre
ven. Het is Gerarda Teunissen, de eerst
geborene van een werkloos metaalbewer
ker. Het gemeentebestuur gaf een spaar
bankboekje en een gedenkwandbord ca
deau.
Loonen bij de spoorwegen.
Indertijd heeft de directie der Neder
landsche Spoorwegen in overleg met den
Personeelraad besloten tot instelling van
een commissie, die tot taak zou hebben,
de loonen in het particulier bedrijf, bij
het rijk, de provincies en de gemeenten
te vergelijken met die. welke bij de spoor
wegen worden betaald. Deze commissie,
onder voorzitterschap van Dr Ch. F. P.
Bodemeyer, bestond uit tien leden, waar
van er vijf waren aangewezen door de
directie en vijf door den personeelraad.
Zij heeft thans haar taak beëindigd en
de resultaten van haar onderzoek bij de
directie ingediend.
Onjuist is volgens den voorzitter het
bericht in sommige bladen, alsof de com
missie tot taak zou hebben gehad, tevens
na te gaan, of de loonen al dan niet ver
laagd dienden te worden en hoeveel die
verlaging dan zou moeten bedragen. De
heer Bodemeyer verzekerde ons nadruk
kelijk, dat hiervan geen sprake is ge
weest.
Het trekken van conclusies1 moet aan
de directie worden overgelaten, daar de
commissie uitsluitend gegevens heeft ver
zameld omtrent de bezoldiging van per
soneel buiten de spoorwegen, ter ver
gelijking met de salarissen, die in het
bedrijf worden betaald. Het rapport zou
natuurlijk wel aanleiding kunnen
geven tot loonsverlaging.
De jaarvergadering van den A.N.W.B.
Heden is te Zwolle de jaarlijksche al
gemeene vergadering aangevangen van
den A.N.W.B. Toeristenbond voor Neder
land, welke bijeenkomst geleid werd door
den voorzitter, den heer Edo J. Bergsma
te Arnhem.
Na een kort openingswoord van den
voorzitter werd in behandeling genomen
het 51ste jaarverslag van den A.N.W.B.
uitgebracht
Gememoreerd worden de jubileum-
dagen en het feit, dat mede in verband
met het 50-jarige jubileum, ook nog de
honderdduizend leden kon worden gepas
seerd.
Het internationaal verkeer der A.N.W.B.-
leden bleef zich ondanks beperkingen en
belemmeringen in stijgende lijn ontwikke
len. Ook over deze aangelegenheden wor
den duidelijke statistieken in het jaar
verslag gepubliceerd, waarbij ook gold
de bizonder sterke stijging wat betreft de
buitenlandsche reisinlichtingen, zoowel
wat betreft het auto-toerisme, het motor-,
het rijwiel-, het wandel-, en water toeris
me. Natuurlijk worden deze verschillende
onderdeelen in het jaarverslag niet ver
geten en aan het wandeltoerisme, het
watertoerisme, het ijstoerisme, het ruiter-
toerisme, het luchttoerisme worden apar
te hoofdstukjes gewijd.
Uitvoerig wordt in het jaarverslag het
vruchtbaar en opbouwend werk gememo
reerd der wegencommissie A.N.W.B.—
K.N.A.C. en zeker is het voor een belang
rijk deel aan deze commissie te danken,
dat betere weg- en verkeerstoestanden ook
dit jaar konden worden verkregen. Aan
het verkeer in het algemeen worden tal
rijke pagina's gewijd, speciaal ook wat
betreft de uitbreiding en verbetering van
het wegwijzer-systeem.
