WOENSDAG B AUGUSTUS 1934 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 48e JAARGANG - No. 260 Buitenland. m Binnenland Belangrijkste Nieuws. Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259. Dlrecteur-Hoofdrèdacteur: R. ZUIDEMA. Ve Zeeuw Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent Advertentiön 30 cent per regel. Ingezonden mcdedeelingen GO cent per regel. Kleine Advortcntiën Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85. Bij contract belangrijke korting. Kleeding en moraal. De heer Henri Polak, een der meest be zadigde figuren in de S. D. A. P., heeft zich geergerd aan de critiek op veler ge dragingen in badplaatsen enz. „Welke onzedelijkheid zoo zegt hij kunnen in zee badende, of in één basin zwemmende mannen en vrouwen toch wel bedrijven? Welke schanddaden kunnen er voorvallen op een stuk zeestrand, waar eenige honderdtallen vrouwen en man nen, in zwempak gekleed, liggen te soe zen, te slapen, te lezen of te praten in de zon? Onzedelijkheden worden niet bedreven in het openbaar, ten aanschouwe van hon derdtallen. Onzedelijke handelingen ge schieden binnen- of buitenshuis, in het verborgene, en niet en gros, doch a deux". Naar aanleiding daarvan maakt „De Maasbode" o.m. de volgende opmerkingen, die we met warme instemming overnemen: „Wat is nu de fout van den bijna ze- tigjarigen schrijver? Vooreerst vereenzelvigt hij zich met an deren. Het is inderdaad best mogelijk, dat de heer Polak persoonlijk niet het gering ste nadeel ondervond van het verkeer, dat hij beschrijft. Maar dit bewijst heelemaal niet, dat alle menschen zijn zooals hij. Vervolgens en dat is voor sommigen misschien minder goed te begrijpen de heer Polak schijnt onder onzedelijk heden alleen te verstaan onzedelijke han delingen. Maar voor Christenen is ook elke on zuivere gedachte zondig en de katholieke moraal is op dit punt zeer streng. Wij zeggen niet, dat alle Christenen of katho lieken zóó goed zijn als hun leer was dat maar zool maar elke goede katho liek weet, dat als hij vrijwillig slechte ge dachten heeft of er opzettelijk aanleiding toe geeft, hij zijn geweten bezoedelt. En nu kan men toch niet ontkennen, dat veler fantasie door de kleeding, of liever de ontkleeding geprikkeld wordt. Het is niet zoo, dat de „kleeding", welke men aan het strand ziet aan „redelijke decen tie" beantwoordt. Zij is meermalen grof, brutaal, uitdagend en bepaald vies, even goed als (dit tusschen de haakjes) op de plaatsjes, die helaas ook de sociaal-demo cratische Arbeiderspers haar lezers voor zet. Het is ons onbegrijpelijk, hoe fatsoen lijke vrouwen dergelijke lichtekooien-illu straties in hun huizen dulden. Aan het strand te Scheveningen. dat wij kennen, is het zóó, dat in onze onmid dellijke omgeving heele gezinnen weigeren er nog een voet te zetten. Ons zijn per soonlijk gevallen bekend, dat dienstmeis jes, nette, doodeenvoudige arbeiderskinde ren, aan hun mevrouwen verzochten,.haar niet meer met kleine kinderen naar het strand te sturen. Zij konden niet verdra gen wat zij er zagen en raakten verlegen met de vragen en opmerkingen der kleine kinderen. Zoo is de werkelijkheid. Andere landen kunnen we er buiten laten, maar in Ne derland is de zaak zoo, dat ontelbaar ve len zich geschokt en geergerd voelen door de veel te vrije kleeding. Dat de S. D. A. P. daaraan meedoet en deze dingen verde digt, doet ons leed. Het beteekent, dat een groot deel van ons volk zich verzoent met een sfeer, die geen rekening houdt met de zwakheid van de menschelijke natuur, met dat, wat de Heilige Schrift noemt, „de begeerlijkheid des vleesches". Het zal ons niet verhinderen tegen ver dere verontreiniging van het publieke le ven stelling te nemen. En wij blijven er op rekenen, dat de Overheid, voor zoover haar dat slechts mogelijk is, de bronnen voor collectieve verontzedelijking blijft stoppen en de publieke eerbaarheid blijft bewaken. Een volk, dat de waarde van de kuischheid, zooals het Christendom die geleerd heeft, niet meer waardeert, is ten ondergang gedoemd. Liever wat minder natuur en wat meer bovennatuur, zoolang geen wereld met al haar heerlijkheid op weegt tegen de waarde van één ziel. Misschien begrijpt een sociaal-democraat dit niet. Dat spijt ons dan, maar het is een waarheid, welke Christus Zelf ons heeft geleerd". Na de teraardebestelling van Hindenburg. Het vervoer van de tienduizenden deel nemers aan de rouwplechtigheden voor den overleden veldmaarschalk en rijks president Von Hindenburg duurde vele uren tot diep in den nacht. Met behulp van schouderriemen werd door de S. S. een niet te verbreken afzetting gevormd, zoodat autobussen zonder gevaar voor het overige verkeer naar het station konden rijden, waar met een korte onderbreking de extra-treinen vertrokken. Bij 't Tannenbergmonument verzamelde zich een onafzienbare menschenmenigte, die geduldig stond te wachten, om lang zaam den maarschalktoren te mogen pas- seeren en een blik op de kist van den grij zen veldmaarschalk te werpen. Uit alle steden komen berichten, dat het tijdens de plechtigheden te Tannenberg stil was. Geen verkeer op de straten, geen vertier in winkels of kantoor. In Hamburg stond 't havenverkeer stil en Berlijn hield om zoo te zeggen een oogenblik den adem in. Om kwart over twaalf begonnen over geheel Duitschland de klokken te luiden en hield het geheele verkeer een minuut lang stil. De verkeersagenten brachten den Duitsohen groet. Dat deden ook de meeste wandelaars, die eenige oogenblikken met ontbloot hoofd stil stonden. Er was slechts weinig publiek op de straten. Heel Duitschland zat om de radio geschaard, om Hindenburg's begrafenis zoo intens mogelijk mee te beleven. Pastor Adolf Gyroli uit het dorp Keil is in „Schutzhaft" genomen, omdat hij of ficieel geweigerd zou hebben de kerkklok ken ter eere van Von Hindenburg te lui den. Vier andere dominé's, in wier kerken de klokken eveneens niet geluid hebben, werden eveneens in „Schutzhaft" genomen doch werden later weer vrijgelaten, daar men geen boos opzet in hun daad kon vin den. Hindenburg en Hitler. In zijn lijkrede hield Adolf Hitler den rijkspresident verheven tot „bescherm heer" van het Derde Rijk. Deze benaming, welke de rijkskanselier ook reeds in de rijksdagrede gebru'kte. ge tuigt van een krachtigen inwendigen om mekeer. Thans immers noemt hij „be schermheer" dengene, tegen wien hij in dertijd een feilen verkiezingsstrijd heeft gevoerd. De e'genlijke verhouding welke tus schen Hitier en Hindenburg bestond, is thans echter niet gemakkelijk meer vast te stellen. Vooral de houding van Hindenburg ten opzichte van de gebeurtenissen van 30 Juni is in politieke kringen zeer omstre den en men hoort de meest verschillende opvattingen daaromtrent. Opmerkenswaard is, dat Hitier aan het einde vein zijn rede den overleden rijks president het Walhallah toewenschte, te meer daar de rede van den Evangelischen legerbisschop, Dr Dohrmann, een sterk po sitief christelijk karakter droeg- Do Nazi-actie In Oostenrijk. Kolonel Adam, de chef van den propa- gandadienst heeft in een toespraak ver klaard, dat de campagne tegen Oostenrijk door Duitschland nog steeds wordt voort gezet. Ten bewijze hiervan heeft hij verschil lende passages aangehaald uit de uitzen dingen van de Duitsche radiostations en ook gewezen op de artikelen, welke de Duitsche bladen naar aanleiding van de terechtstellingen en veroordeelingen in Oostenrijk hebben gebracht. De Weensche bladen publiceeren nog steeds bijzonderheden over de gevechten van 25, 26 en 27 Juli. Het aantal dooden van de zijde der opstandelingen bedraagt meer dan honderd. Er zijn 600 personen gevangen geno men. Aan regeeringszijde zijn ongeveer 40 personen gedood. De droogte In Amerika. Blijkens een rapport van de federale administratie van den hulpdienst voor de slachtoffers van de droogte zijn 24 staten vertegenwoordigende 60 pet van de opper vlakte der Vereenigde Staten, met 27 mil- lioen inwoners door de droogte geteis terd. De schade wordt op 5 milliard dollars geschat. De regeering laat dagelijks 200.000 st. vee slachten, teneinde de behoeftigen van voedsel te kunnen voorzien; het vleesch wordt echter niet op de markt gebracht, om den handel geen concurrentie aan te doen Men voorziet dat tien millioen stuks vee zullen worden geslacht ofwel 25 pet. van den Amerikaanschen veestapel. Duitschland en Rusland ter vloot- conferentie? In de pers verschenen suggesties, hier op neerkomende, dat Duitschland, Rus land en verscheidene kleine maritieme mogendheden zouden moeten worden uit- genoodigd tot deelneming aan de vloot- confurentie, zijn praematuur, naar Reu ter meent te weten, althans voor zoover de Britsche regeering betreft. In Londen is men van meening, dat de behandeling van de vlootquaesties moet worden opge schort tot den herfst, wanneer de Japan- sche regeering voor den eersten keer zal deelnemen aan de voorbereidende bespre kingen, en dat het geen doel zou hebben, zóólang vóór de conferentie van 1935 zich in gissingen te verdiepen aangaande haar waarschijnlijke samenstelling. Weer een doodvonnis te Weenan. Voor de militaire rechtbank te Weenen stond terecht de soldaat Ernst Feike, be schuldigd van hoogverraad wegens deel neming aan de overrompeling van de kan selarij. Hij verwekte sensatie door te verklaren, dat de betrokkenen geloofden dat er een nationaal concentratie-ministerie zou ge vormd worden met Rintelen en Fey aan het hoofd. Het militair gerechtshof veroordeelde Feike tot den dood door den strop. Nadat het verzoek om gratie was afge wezen, is hij om 17.55 uur opgehangen. Karl Kostelnik uit Wolfsberg, die even eens ter dood veroordeeld was wegens deelname aan den opstand op 25 Juli, is door den bondspresident begenadigd. Zijn straf is in 15 jaren zware kerkerstraf veranderd. Otto van Habsburg toch in Italië? Reuter meldde gisteren uit Viareggio in Italië: Men verneemt, dat aartshertog Otto hier vanavond verwacht wordt. In strijd met de tegengestelde berichten, ontkent men in officieele kringen, dat Otto Mus solini zal ontmoeten. Waarzeggerij In, Pruisen verboden. De Pruisische minister van justitie heeft een ernstige waarschuwing doen klinken tegen de waarzeggerij. Er zijn talrijke volksgenooten, aldus de minister, die gelooven aan handlijn- kunde, droomuitlegging, koffiedik, ster- renkijkerij. het lezen van handschriften enz. De minister is van meening, dat do toekomst niet voorspeld kan worden en dat daarom al dergelijke dingen als op lichterij beschouwd moeten worden. Sedert eenigen tijd verschijnen er in kranten en tijdschriften advertenties van waarzeggers en helderzienden. Tegen dergelijke advertenties waarschuwt de minister met klem. Een doeltreffend mid del om te verhinderen, dat lichtgeloovi- gen worden benadeeld, is het verschijnen van dergelijke advertenties te beletten. Tenslotte wordt een beroep gedaan op het volk, om ieder geval aan de autori teiten mede te deelen, opdat er spoedig een einde komt aan dit euvel. Von Papen naar Weenen. De Oostenrijksche regeering heeft het agreement van von Papen als gezant te Weenen afgekondigd. In regeeringskringen, zoowel als in po litieke kringen, wordt naar aanleiding hiervan verklaard, dat Oostenrijk met dezen stap te kennen geeft, een afwach tende houding tegenover Duitschland aan te nemen. Dé houding van Duitschland zal beoor deeld worden naar de handelingen van den nieuwen gezant. Contingenteerlng in België. In den gisteren gehouden beperkten Belgischen ministerraad heeft de regee ring besloten over te gaan tot contingen- teering van den invoer van garens, ge kaarde of gekamde wol, weefsels, in stuk ken gesneden weefsels en dekens alsmede wolconfectie. Korte Berichten. De dominee von Oettingen inGum- mersbad is van zijn functie als opper- intendent vervallen verklaard, omdat hij den plaatsvervangenden landleider der Rheinische Kirchenprovinz in een belee- digend schrijven gehoorzaamheid wei gerde. Volgens de mededeeling van het of ficieele blad van de Duitsche politie zijn voor Pruisen alle werken van Maxim Gorki in beslag genomen en verboden. 1 Een bekend krantenverkooper te Berlijn, die uit winstbejag in het geheim niet toegelaten kranten verkocht, is gear resteerd en tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld. Ook de man, die hem deze geschriften bezorgde, is gevangen geno men. Vergadering Nijverheidsraad. De laatste vergadering van den Nijver heidsraad heeft de minister van Econo mische Zaken gedeeltelijk bijgewoond. De voorzitter heeft uiting gegeven aan de groote voldoening van den Raad, dat thans aan het hoofd van het departement iemand staat, die de nooden ei behoeften van het bedrijfsleven uit persoonlijke er varing kent en die zelf vele jaren deel van den Raad heeft uitgemaakt. Bijzon der heeft de Raad op prijs gesteld het nieuwe bewijs van belangstelling voor zijn werk, dat de minister heeft gegeven, door in de eerste zitting na zijne benoe ming aanwezig te zijn. Hoewel ten over vloede is de verzekering gegeven, dat de Raad niets liever wenscht, dan dat hij tot de grootst mogelijke samenwerking op economisch gebied met de Regeering komt, om op die wijze in het algemeen belang en in het bijzonder belang van de Nederlandsche industrie werkzaam te kunnen zijn. De minister heeft doen uitkomen, dat hij voor het werk van den Raad gToote waardeering heeft en dat hij er naar zou streven, om den Raad, voor zoover zulks nog niet het geval was, in het Regee- ringsstelsel de plaats te bezorgen, die hem toekomt. Burgemeesters. De heer P. Kerssenmakers heeft aan den gemeenteraad van Raalte meege deeld, dat hij om gezondheidsredenen eervol ontslag als burgemeester heeft ge vraagd. Regeerlngscredlet voor den Middenstand. Het „Alg. Weekblad voor den Midden stand" zegt zich met zoovelen vergist te hebben in het nuttig effect van het 2 mil- lioenplan voor den middenstand. Want tot heden schijnt nauwelijks 5 pet. van de ingediende aanvragen voor toewijzing in aanmerking te komen. Daarvoor zijn twee oorzaken le. de vrij strenge regelen, welke de Regeering aan het uitvoerend orgaan voor de toewijzing gesteld heeft en waar aan de meeste aanvragers niet kunnen voldoen: 2e. de zeer slechte financiëele toestand, waarin tallooze middenstandsbedrijven blijken te verkeeren en waardoor zij ook al werd aan alle andere vereischten voldaan met een crediet niet meer te helpen zijln. Toch moet er voor die menschen iets gedaan worden. Z.i. moet onverwijld met medewerking der Regeering een crisis- steunregeling voor noodlijdende midden standers worden getroffen, waarvan de uitvoering ware op te dragen aan de cri- sis-comité's en de middenstandsorganisa ties, naar het voorbeeld van sommige Kamers van Koophandel, die op beperkte schaal daarmee reeds bezig zijn. Het Rijk zal daartoe een voldoende bedrag ter be schikking van het Nationaal Crisis-Co mité moeten stellen. Het bestuur van den Kon. Ned. Middenstandsbond zal krach tigen aandrang bij de Regeering uitoefe nen. Nat. Vereenlglng „Pro Rege". In de kringen van de Nationale Ver- eeniging „Pro Rege", tot behartiging van de geestelijk-zedelijke belangen van de Prat. Chr. militairen, heerscht reeds lang verschil van meening t.a.v. haar verhou ding tot het fascisme. Een motie van de afd. Amersfoort, ingediend op de jaar vergadering 1933 om onomwonden uit te spreken, dat Pro Rege lijnrecht staat t.o. het fascisme, wilde het hoofdbestuur niet aanvaarden, maar onderworpen zien aan een studiecommissie. Deze commissie meende, dat tegen het lidmaatschap van Pro Rege en van de Nat. Unie en het Nat. Jongerenverbond geenerlei bezwaar bestond. In den kring van het bestuur van het Prov. Verband van Zuid-Holland rezen tegen dit rapport ernstige bezwaren, wat er toe leidde, dat een commissie uit zijn midden met een contra-rapport uitkwam. Op de jongste jaarvergadering van de landelijke ver- eeniging kwam een voorstel-Amsterdam ter tafel, waar bij het hoofdbestuur een meer gepreciseerd prae-advies op de mo- tie-Amersfoort werd gevraagd, alsook een amendement van de militaire afdeeling Amersfoort om in te voegen in het prae- advies van het hoofdbestuur de woorden: „zoowel van Marxistische als Fascistische richting". Voorstel zoowel als amende ment werden verworpen. Pro Rege wilde zich niet openlijk met name tegen het Fascisme uitspreken. Een en ander heeft de heeren Ds Jac. van Nes Czn, W. C. F. Scheps, en Ds K. K. Troost, allen te 's Gravenhage, en allen bestuursleden van het Prov. Verband Z.- Holland van Pro Rege, aanleiding gege ven te bedanken voor het lidmaatschap van Pro Rege en dus af te treden als leden van het Verbandsbestuur. In bun schrijven aan het hoofdbestuur merken deze heeren op, dat er in de on derlinge verhoudingen der instanties van Pro Rege de laatste jaren veel is geweest, dat het hen niet bepaald tot een genoegen maakte in Pro Rege een leidende plaats in te nemen. Daarom zouden zij echter niet heen zijta gegaan. „Wat beslissend voor ons ia geweest, dat is het onzekere geluid, dat de bazuin van Pro Rege heeft doen hooren tegen over het Fascisme. Juist het amendement, dat de gewenschte klaarheid had kunnen brengen, dat het fascisme uitdrukkelijk als verwerpelijk stelsel noemde, werd ver worpen." Schrijvers laken het dat zulks alleen maar kon gebeuren, omdat de leden van het hoofdbestuur individueel stemrecht hebben en dus oordeelden in eigen zaak, terwijl als die H.B.-leden dat niet hadden gedaan de stemming een anderen uitslag zou hebben gehad. Zij wijzen er op, dat zulks geschiedt „in een tijd als de onze, nul het al sterker geldt als Christenplioht Binnenland. De Synode der Ned. Herv. Kerk over de predikantstractementen. Conflict in Pro Rege. Het regeeringscrediet voor den midden stand. De verruiming van den winkelverkoop op Zondag. Buitenland. Von Papen naar Weenen. Otto van Habsburg toch in Italië? Waarzeggerij in Pruisen verboden. Weer hittegolf in Amerika om t.o. het fascisme positie te nemen, nu het gevaar dat van het fascisme dreigt voor den vrede der volken, al duidelijker in het oog springt. Wijl willen ons niet door 't lidmaatschap van Pro Rege mede verantwoordelijk stellen voor deze slappe houding. Wij gevoelen ons genoodzaakt te breken met een vereeniging die haar roe ping in onze tijden zoo slecht blijkt te verstaan." Nederlandsch-Japanscho conferentie. Tusschen de voorzitters van de Neder landsche en Japansche handelsdelegaties heeft een bespreking plaats gevonden, welk onderhoud leidde tot. verheldering van de situatie. De voorzitter van de Japansche dele gatie, de heer Nagaoka, bood condolean- ties aan bij het overlijden van Ir Wellen- stein, in leven ondervoorzitter der Neder landsche delegatie. VERRUIMING VAN ZONDAGS VERKOOP. Richtlijnen voor de Gemeenten. De jongste wijziging van de Winkel-' sluitingswet zal zooals men weet in wer king treden twee maanden na het tijd stip van afkondiging der wet. In die pe riode van twee maanden moeten de ge meenteraden verklaren, dat zij van oor deel zijn, dat de tegenwoordige omstan digheden aanleiding geven tot verruiming van de verkoopgelegenheid op Zondag ten aanzien van de in de wet genoemde winkels: (banketbakkers, sigarenwinke liers, slijterijen, verkoopers van visch, fruit, brood en consumptie-ijs). Na dit tijdstip van inwerkingtreding zal het niet meer mogelijk zijn de in art 4 der Wijzigingswet opgenomen regeling van toepassing te verklaren. De verklaring zal voorts moeten inhouden opgave ten aanzien van welke der in de wet genoem de categorieën winkels de verruiming van toepassing zal zijn. De minister van Econ. Zaken heeft thans een circulaire aan de gemeentebe sturen gericht, waarin wordt medege deeld welke gedragslijn in dezen moet worden gevolgd. Een verklaring zal door den gemeente raad slechts kunnen worden afgelegd, na dat belanghebbenden uit het betrokken bedrijf ter zake zijn gehoord. In de eerste plaats zullen dit uiteraard zijn de win keliers uit het betrokken b e- d rij f, voor zoover hun belangen inder daad rechtstreeks met de verruiming ge moeid zijn. Zulks beteekent, dat daar onder niet vallen die winkeliers, t.a.v. wie de regeling van art. 4 der wijzigingswet practisch geen beteekenis zal hebben uit hoofde van het feit, dat voor hen op grond van plaatselijke bijzondere omstandig heden thans reeds voor het geheele jaar een afwijkende regeling voor den Zondag geldt, welke verder gaat dan die, welke het genoemde wetsartikel inhoudt. Het zal, aldus schrijft de minister, aan beveling verdienen om, zoo mogelijk met de betrokken winkeliers individueel con tact te zoeken, b.v. door informatie ter plaatse. Voorts zal, voorzoover noodig, nog het oordeel van plaatselijke organi saties van winkeliers uit de betrokken branche, zoomede dat van de Kamers van Koophandel, onder welker gebied de ge meente behoort, kunnen worden inge wonnen. Voorts dient er de aandacht op te wor den gevestigd, dat ook het winkelper soneel als belanghebbende moet wor den aangemerkt. In hoeverre er aanlei ding bestaat ook aan dit personeel uit de betrokken branche eenigen invloed op den gang van zaken toe te kennen, zal afhangen van de vraag, of daarin in eenigszins beteekenende mate bedienden werkzaam zijn. De nadruk wordt er nog eens op gelegd, dat het de bedoeling is dat toepassing van de regeling van art. 4 der wijzigings wet alleen d&n plaats vindt, in dien de noodzakelijkheid daar van voor de winkeliers inder daad duidelijk gebleken is. Deze noodzakelijkheid dient naar de meening van den minister als vaststaand te wor den beschouwd, indien de overtuiging is verkregen, dat een behoorlijke meerder-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1934 | | pagina 1