EERSTE BLAD
VRIJDAG 6 JULI 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 232
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
PosteliAque en Girorekening 44455,
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiön 30 cent per regel. Ingezonden
modcdoolingon GO cent per regel. Kleine
Advortontiön Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
V
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
V Het leiders-principe.
Wat zich de laatste dagen in Duitsch-
land in de kringen van de Nat. Socialisti
sche beweging heeft afgespeeld, is ook
voor ons land niet zonder beteekenis.
Als een lichtend ideaal wordt ons door
de N. S. B. het optreden van de Nat. So
cialisten in Duitschland voor oogen ge
steld.
Met name het daar gehuldigde leiders
principe, waarbij alle zeggenschap en alle
verantwoordelijkheid bij één man berust
en waarbij alle critiek is uitgesloten, vindt
in de N.S.B. vurige aanhangers.
Welnu, wat men hier wenscht, heeft
men in Duitschland.
De parlementaire democratie is daar
over boord gezet. De volksvertegenwoordi
ging is den mond gesnoerd.
De „leider" heeft het voor het zeggen
en hij alleen.
En wat blijkt nu?
Terecht schrijft hieromtrent het Han
delsblad:
Het „Führer-Prinzip" is een wel zeer
droevige waarborg gebleken voor de inte
griteit van het instrument waarvoor de
Leider verantwoordelijk was, en krach
tens zijn absolute leer alléén verant
woordelijk is. Het risico van een selectie
systeem dat in laatsten aanleg uitsluitend
op het oordeel van één man berust, waar
op geen critiek wordt geduld en waarover
geen verantwoording aan een controlee-
rende macht wordt afgelegd, is thans in
Duitschland onverbloemd gebleken.
Waar de Leider goed handelt, profi
teert de natie in het beste geval misschien
wat sneller dan onder een parlementair
regiem. Maar waar de leider faalt of zich
vergist, is de natie gemuilkorfd en mach
teloos oi ver geleverd aan zijn fouten.
Het voorbeeld dat Duitschland thans
biedt is onbarmhartig in zijn scherpte.
Een absolute Leider heeft er een groot
deel van zijn macht gedelegeerd aan zede
lijk minderwaardige of ziekelijk belaste
individuen, en aan dezulken die nu pas
gebrandmerkt worden als „ellendige crea
turen", die het hoogste vertrouwen mis
bruikten voor zwelgpartijen, orgieën en
kuiperijen.
Langen tijd heeft de Leider hiervan ge
weten. Ook het land heeft het geweten,
maar het moest zwijgen en machteloos en
crüiekloos ondergaan dat deze vertegen
woordigers van den onfeilbaren Leider,
deze producten van zijn selectie, zich
machten en voorrechten verschaften, en
zich opwierpen tot leeraren, zedemeesters
en politie-agenten van het volk. De con
structiefout in het beleid van den abso-
luten machthebber kon zich op die ma
nier vertakken tot een net van corrupte
invloeden.
Het parlementaire regiem moge dan te
gen dergelijk moreel en maatschappelijk
bederf niet overal een behoorlijke garan
tie bieden (de Stavisky-zaak bewijst het
opnieuw), maar het Führer-Prinzip even
min. En in het eerste geval staat tenmin
ste de openbare meening gereed om ver
beteringen aan te wijzen en misstanden
aan de schandpaal te nagelen. In het
tweede geval zijn land en volk afhankelijk
van den wil en de capaciteit van één man
en de onbekende groepen die in het
duister pressie op hem oefenen den
onfeilbaren Leider, om er al dan niet een
einde aan te maken.
Le wil en de capaciteit van den Leider!
En wat zien wij1 nu in Duitschland?
Wij constateeren dat de wil heeft moe
ten wchten o> de capaciteit; dat de Lei
der i toesloeg toen hij gedrongen werd
duor f zeker was van den sieun van de
Rijk weer en d'egenen die daar achter
staan d"*t de Leider, ondanks alle ge-
lijkscl akeling, moet rekening ho iden met
meenings- en belangengroepen, die on
danks alles ontstaan en bestaan, en ten
slotte, om in den zadel te blijven, moet
streven naar hetzelfde evenwicht, hetzelf
de comnromis, dat hij en zijn geestver
wanten in vorige regiems steeds zoo bit
ter, verachtelijk en luidruchtig hebben af
gekeurd als een teeken van verval en in
nerlijke zwakheid.
Het eenige verschil is dat vroeger het
geregeerde volk door een redelijke, zij het
geenszins volmaakte, selectie van vertrou
wensmannen, de heerschende verscnei-
denheid van opvattingen frank en vrij1 kon
kenbaaR maken, en een actief deel kon
nemen in het tot stand brengen van een
grondslag voor vrijwillige samenwerking.
In het rijk van het „Führer-Prinzip" ech
ter worden in het duister compromissen
gesmeed, waarvan het volk in zij,n breede
lagen onkundig blijft, en waarop het geen
enkelen vrijlen en tijdigen invloed kan
oefenen. Het moet slikken wat het klaar
voorgezet krijgt, en met de oogen dicht!
Alles, de fouten van een onfeilbaren Lei
der incluis!"
GESPANNEN
TOESTAND IN DUITSCHLAND.
Hitiers koersen dalen.
De regeering doet haar uiterste best om
den schijn te versterken, dat de revolutie
nu afgesloten is.
De bladen hebben het consigne gekre
gen, niet meer over de kwestie te praten.
Maar de burgerij gaat in deze richting
niet met de regeering mee. Er broeit wat,
hetgeen vooral een gevolg is van de ge
heimzinnigheid, waarmee de regeering
optreedt. Men mag nog niet eens weten
hoeveel personen en wie er vermoord zijn.
Er is nu weer sprake van, dat er toch
een lijst zal worden gepubliceerd, maar
van beperkten aard, in zoover zij alleen
de namen zou bevatten van hen, die straf
rechtelijk zijn geexecuteerd, dus niet van
degenen, die op een andere wijze om het
leven zijn gekomen, b.v. door zelfmoord
enz. en ook niet van de gearresteerden.
Naar de Weensche bladen gister meld
den, eischt Goering in weerwil van het
kabinetsbesluit dat de actie afgeloopen
is, de terechtstelling van nog 260 S. A.-
leiders.
D'at de staatsgreep dan weer eens als
ernstig, en een ander oogenblik als com
plot van slechts een kleine kliek trouwe-
loozen wordt voorgesteld, doet ook geen
goed.
Bovendien meent men, dat in beide ge
vallen de gelegenheid toch gegeven moest
zijn, de gevangenen voor den krijgsraad te
brengen.
Het feit, dat dit vermeden werd, geeft
aanleiding tot velerlei onderstellingen.
Fransch profest.
De Berlijnsche bladen drukken alle zon
der uitzondering de onthulling van het
Londensche bureau van de United Press,
waaruit zou blijken, dat wijlen generaal
von Schleicher en zijn mede-samenzweur-
ders hun Putsch-plannen tegen het Hit
ler-regime met medeweten van
Frankrijk zouden hebben voorbereid,
op sensationeele wijze met vette letters op
de eerste bladzijde af.
Uit de omstandigheden, dat hun dit toe
gestaan wordt, en dat zij in hun commen
taren de door de United Press gegeven
lezing als juist mogen aanvaarden, moet
wel de conclusie worden getrokken, dat
men van Duitsche officieels zijde aan de
juistheid van deze onthulling uit Londen
sche diplomatieke kringen geen twijfel
wenscht te doen ontstaan.
Heeft Hitier misschien behoefte aan *n
buitenlandschen bliksemafleider?
Hoe het zij1, de gezant van Frankrijk,
Francois Poncet en die van de Vereenig-
de Staten hebben gisteren afzonderlijk een
demarche gedaan bij den minister van
Buitenlandsche Zaken, Von Neurath.
De gezanten hebben geprotesteerd tegen
de beweringen van de nationaal socialis
tische propaganda en pers, volgens welke
Frankrijk en de Vereen. Staten betrok
ken zouden zijn geweest bij de z.g. samen
zwering tusschen kapitein Roehm en ge
neraal von Schleicher.
De Zwitsersche regeering heeft haar ge
zant te Berlijn opdracht gegeven, bij het
Duitsche ministerie van buitenlandsche
zaken de noodige stappen te doen in ver
band met het in beslag nemen van Zwit
sersche bladen.
De positie van Von Papen.
wen chef van den staf der S. A. Dit wordt
opgevat als een bewijs, dat de politieke
werkzaamheden van Von Papen als vice-
kanselier, zooals hij het zelf wenscht, af
geloopen zijn.
Von Papen bevindt zich heden nog te
Berlijn, maar men denkt, dat hij weldra
naar het buitenland zal vertrekken met
verlof voor een tijd, gedurende welken
men vermoedelijk zal aankondigen, dat
hij zich uit het politieke leven terugtrekt.
Het feit, dat zijn secretaris Von Bozen
doodgeschoten is en dat zijn personeel is
aangehouden, heeft Von Papen meer ver
bitterd dan de behandeling die hij zelf
heeft ondergaan, en hij zou aandringen
op een enquete, die, naar men algemeen
gelooft, zou leiden tot vrijspraak van Von
Papens personeel van elke medeplichtig
heid aan het complot tegen Hitier.
Gemeld wordt, dat Von Papen naar
Von Hindenburg is vertrokken.
De zuivering der S. A. gaat voort en
volgens inlichtingen uit goede bron, zou
ten minste 40 pet. der effectieven, die 2V»
millioen man bedragen, naar huis gezon
den worden.
Gisteren zijn alle ongehuwde werkloo
zen gesommeerd zich bij' de arbeidsbemid-
delingsbureaux te melden. Door de a.s.
reduceering van de S. A. moeten er nieu
we werkloozen bijkomen en het is wel zaak
deze snel ergens onder te brengen (op het
land bij' den oogst, in den vrijwilligen ar
beidsdienst enz.) daar de zorg gewettigd
schijnt, dat het leegloopen hun vatbaar
heid voor politieke invloeden zou vergroo-
ten.
Mislukte staatsgreep van Piastiras in
Griekenland?
Naar eerst thans, en dan nog slechts
bij geruchte bekend wordt, zou generaal
Plastiras met een aantal officieren een
Putsch hebben willen uitvoeren. De re
geering beeft onmiddellijk de noodige
maatregelen genomen. In de groote ste
den werden de garnizoenen gereed gehou
den.
Korte Berichten.
Het aantal werkloozen in Zweden
dat zich heeft doen inschrijven door de
Werkloosheidscommissie in de eerste vijf
maanden van dit jaar is afgenomen met
omstreeks 55000. Op 1 Juni bedroeg het
aantal werkloozen 116.257.
i Te San Francisco zijn gisteren weer
bloedige botsingen voorgevallen tusschen
de stakende havenarbeiders en politie. De
politie verrichtte, jas, eerst in de lucht ge
vuurd te hebben, een charge en nam de
barricades stormenderhand. Volgens een
nader bericht zijn acht stakers doodelijk
getroffen; tal van anderen zijn gewond.
Uit Belgrado wordt gemeld: Het
Zuid-Slavische koningspaar heeft zijn be
zoek aan Sofia, dat was vastgesteld op
Zondag a.s., uitgesteld tot September.
De hitte heeft te Sjanghai een hoogte
van 101.3 graden Fahrenheit bereikt. Dit
is sinds 60 jaar de hoogste temperatuur
voor Juni. Er zijin verscheidene dooden te
betreuren.
De prosident van politie te Essen
heeft een kennisgeving gepubliceerd,
waarin andermaal en nadrukkelijk bet
oefenen van kritiek op de daden der re
geering verboden wordt. Zij die het ver
bod overtreden, zullen naar een concen
tratiekamp worden overgebracht. Reeds
zijn twee personen aangehouden.
Officieel is Von Papen nog steeds vice-
kanselier, maar hij' beschikt niet langer
over een bureau, want de kamers, die hij
in de vice-kanselarij bezette, zullen het
hoofdkwartier worden van Luze, den nieu-
HET OVERLIJDEN VAN PRINS
HENDRIK.
Hei stoffelijk overschot gekist.
Het stoffelijk overschot van den Prins
is gisteimiddag gekist. Waarschijnlijk zal
ue Kist hedenmiudug in ue chapelle ar-
dente, weike m de achtervestibule van
het Paleis wordt ingericht, geplaatst
worden.
H. M. de Koningin heeft gistermiddag
met Prinses Juliana wederom een bezoek
gebracht aan het Paleis Noordeinde.
Om ruim negen uur arriveerde aan het
Paleis A oordeinde, opnieuw per auto
H. M. de Koningin, II. K. H. Prinses
Juliana en Z. D. H. Hertog Adolf van
Mecklenburg. H. K. H. de Prinses droeg
daarbij een groote bos witte bloemen. Het
gezelschap nam eerst de chapelle ardente
in oogenschouw, om zich vervolgens naar
de sterfkamer te begeven en daar te
wachten op de aankomst van den Erf-
groothertog Friedrich Franz, neef van
Prins Hendrik.
Bij de aankomst van de vorstelijke per
sonen drong het publiek plotseling, zon
der dat de politie er op verdacht was,
naar voren, zonder daarbij echter eenig
rumoer te maken. Achter het ruiterstand
beeld bleef de menigte eerbiedig staan
kijken, zonder door bun plotseling voor
uitdringen het decorum te verstoren.
De Groothertogin van Oldenburg, de
zuster van Prins Hendrik, wier komst
naar Ben Haag gemeld was, is door on
gesteldheid verhinderd aan dit voorne
men gevolg te geven.
Wel wordt de zoon van den Groother
tog van Oldenburg voor de begrafenis
verwacht.
Ook Prins Felix van Luxemburg wordt
voor de begrafenis van Z.K.H. den Prins
verwacht.
Een stroom van bloemstukken is ook
gisteren ten Paleize afgegeven.
Hedenavond 8 uur wordt in de Groote
Kerk te Den Haag een rouwdienst ge
houden, gewijd aan de nagedachtenis
van Z.K.H. Prins Hendrik.
Voorgangers zijn dr W. J. de Wilde en
ds G. Ferguson.
i De Tweede Kamer heeft gisteren
middag het adres van rouwbeklag aan
H. M. de Koningin als volgt vastgesteld:
Majesteit,
Met droefheid beeft de Tweede Kamer
der Staten-Generaal kennis genomen van
het overlijden van den Prins der Neder
landen, Uw beminden Gemaal.
Het zware verlies, dat Uw huis weder
om heeft getroffen, vervult haar met wee
moed.
Deze nieuwe beproeving van Uwe Ma
jesteit en van Uwe geliefde Dochter is
een nieuw groot leed ook voor de natie.
's Prinsen liefde voor den evenmensch
vond weerklank in het hart van het volk,
dat den gestagen arbeid, door Hem in het
belang van de maatschappij verricht,
dankbaar blijft gedenken.
God schenke Uwer Majesteit de kracht,
ook dit verlies in berusting te dragen.
Het adres zal worden aangeboden door
de commissie van redactie, bestaande uit
de heeren Aalberse, Schaper, Schouten,
De Geer en Joekes, vermeerderd met drie
leden, waartoe de voorzitter benoemde de
heeren Fleskens, K. ter Laan en Bierema.
De voorzitter zal zich aan het hoofd der
commissie stellen.
De wijzigingen
van de Motor- en Rijwielbeschikking.
Als bijvoegsel tot de Nederlandsche
Staatscourant is verschenen de uitvoerige
wijziging van de Motor- en Rijwielbesohik-
king, noodig geworden door de in werking
treding op 16 Juli a.s. van het gewijzigde
Motor- en Rijwielreglement.
Aan deze beschikking is ontleend:
Oranje stoplicht. Wordt ter
aanduiding van het voornemen om plot
seling snelheid te verminderen of stil te
houden, een stoplicht gebezigd, dan moet
dat stoplicht zoodanig zijn ingericht, dat
het automatisch ontstoken wordt, wan
neer de bestuurder zich van de voetrem
bedient.
Het stoplicht moet achterwaarts oranje
licht uitstralen; het moet zich, te rekenen
van 1 Januari 1935, bevinden op een af
stand van ten hoogste 30 c.M. van het
roode achterlicht van het motorrijtuig.
Richtingaanwijzers. Wordt
ter aan duiding van 't voornemen om van
richting te veranderen een teeken gege
ven door middel van een aan het rij- of
voertuig bevestigd toestel, dan moet dit
teeken 'bestaan in het goed zichtbaar ho
rizontaal uitsteken buiten het rij- of voer
tuig, van een seinarm aan de zijde van
en in de richting, welke zal worden inge
slagen; dit uitsteken mag, te rekenen van
1 Januari 1935, niet hooger dan ter schou
derhoogte van den bestuurder geschieden.
Een seinarm, moet, te rekenen van 1
Januari 1935, van langwerpigen vorm
zijn, zoodanig, dat de grootste breedte ten
hoogste een derde van de lengte bedraagt.
Hij moet rood of oranje van kleur zijn.
Bij verlichting moet, te rekenen van 1 Ja
nuari 1935, de seinarm over het grootste
gedeelte van zijn lengte rood of oranje
licht geven.
Te rekenen van 1 Januari 1935 moeten
de seinarmen onmiddellijk kunnen worden
ontstoken en weer terug gebracht. Geen
deel van het toestel mag, te rekenen van
genoemd tijdstip, zoo de seinarmen niet
zijn uitgestoken, licht geven of meer dan
5 c.M. ter zijde buiten het rij- of voertuig
uitsteken.
De afmetingen van een seinarm moeten
zoodanig zijn, dat de seinarm, buiten bet
rij- of voertuig uitgestoken, duidelijk
zichtbaar is.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer zal a.s. Donderdag
en Vrijdag 12 en 13 Juli eenige wetsont
werpen in de afdeelingen onderzoeken,
terwijl de openbare vergadering op 10 Juli
niet door gaat. De eerstvolgende openbare
vergadering wordt gehouden Donderdag
12 Juli om één uur.
Conversieleeningen ten laste van
Ned.-lndië.
In de nota der Regeering inzake bet
wetsontwerp tot het aangaan van een of
meer conversieleeningen ten laste van
Ned.-lndië, wordt het volgende opge
merkt;
Van de mededeeling in het Verslag, dat
het voornemen ook de Indische leeningen
van hoog rentetype te converteeren alge-
Binnenland.
Ernstig oproer in den Jordaan te Am
sterdam. Eén doode en verschillende
gewonden.
Dé Engelsch-Nederlandsche handelsbe
sprekingen.
Conversie Indische leeningen.
Buitenland.
Gespannen toestand in Duitschland.
Mislukte staatsgreep in Griekenland.
'NHEELE APOTHEEK
hebt ge als 'f ware in Uw zak
met zoo'n klein plat metalen
zakdoosje met 3 AKKERTJES"
die verrassend snel helper: bij
hoofdpijn, kiespijn, zenuwpijn,
maar ook bij onbehaaglijkheid,
gevatte kou, griep en koorts.
Evenzeer bij migraine, zenuwen,
lusteloosheid en vrouwenpijnen.
Zakdooi II Gluren bnli met IS etnfcr ileohto 99 cent
SO cent Ge kunt hieruit 4 x Uw lakdoosje vullen.
meen werd toegejuicht, namen de minis
ters van Koloniën en van Financiën met
voldoening kennis. Inderdaad wordt voor
bet welslagen van deze conversie in de te
genwoordige omstandigheden de garantie
van bet moederland noodig geacht. Deze
overweging beeft tot de opneming van
artikel 7 in het aangeboden wetsontwerp
geleid tot welke opneming de Ministers
geenszins zeer gemakkelijk zijn overge
gaan, doch integendeel na ernstige over
weging van de belangen zoowel van het
moederland als van Ned.-lndië.
Deze wederzijdsche belangen moeten,
naar bet oordeel der Regeering, zwaar
der wegen dan het niet aanwezig zijn
eener juridische of moreele verplichting
van het moederland om deze garantie te
aanvaarden. Dat aan een dergelijke ga-
rantie ook bezwaren verbonden zijn, valt
niet te ontkennen, doch reden tot onge
rustheid behoeft deswege niet te bestaan
na de ingrijpende maatregelen, welke
reeds door het Indische Gouvernement
getroffen zijn voor de herstelling van het
budgetaire evenwicht.
Wanneer de conversie zal plaats vinden
en of aan dezen maatregel dan wel aan
consolidatie de voorrang zal worden
verleend, vermogen de Ministers thans
nog niet te zeggen. Bij de te dezer zake
te nemen beslissing zal mede rekening
dienen te worden gehouden met de aan
voortdurende wisseling onderhevige fac
toren op de emissiemarkt.
De Engelsch-Nederlandsche handels
besprekingen.
De Engelsch-Nederlandsche handelsbe
sprekingen zijn gistermiddag officieel ge
opend, nadat pas weinige uren tevoren de
Nederlandsche delegatie onder leiding van
Dr Hirschfeld te Londen was aangekomen.
Aan het slot van den eersten dag der
handelsbesprekingen kan men zich na
tuurlijk slechts een vaag beeld vormen
omtrent de positie der wederzijdsche dele
gatie. Van belang is het, dat door goed-
ingelichte zijde is vastgesteld, dat de Ne
derlandsche koloniën niet onder de be
sprekingen zullen vallen. De basis der be
sprekingen zal ongeveer de volgende zijn:
Van Nederlandsche zijde bestaat den
wensch te geraken tot een verhoogden in
voer van boter, spek, fruit, groenten en
uien. Van de zijde van Engeland verlangt
men een verhoogden uitvoer van ijzer- en
staalwaren, steenkool en textielgoederen.
De Engelsche Minister van Landbouw
schijnt ook thans nog niet tot concessies
t. a. v. een verhoogden invoer van land-
bouwartikelen bereid te zijn.
Men hoort echter (aldus de „N. R. C.")
dat op het punt van de uien, Engeland
eerder to-t een tegemoetkoming bereid
zou zijn. Als tegenprestatie zou Engeland
dan denken aan bestellingen van de zijde
van Nederland in verband met ons brug-
genbouwprogramma.
Werktijdregeling.
De Minister van Sociale Zaken heeft
goedgevonden aan hoofeken of bestuurders
van ondernemingen in alle gemeenten des
Rijks, in wier fabrieken of werkplaatsen
