Hei overlijden van Z. K. H. Prins
Hendrik der Nederlanden.
SPRUTOL
WOENSDAG 4 JULI 1934
OAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 230
Dit nummer bestaat uit twee bladen - Eerste Blad
Buitenland
Belangrijkste Nieuws.
Zomer
sproeten
verdwijnen spoedig
door een pot
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Post.('.hfir|ue en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. TeJef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingcn 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Een nieuwe slag voor ons Vorstenhuis.
Opnieuw is ons Koninklijk Huis in
rouw gedompeld.
Opnieuw hangen de vlaggen halfstok.
Z. K. H. Prins Hendrik der Neder
landen is gistermiddag na een korte on
gesteldheid nog vrij onverwacht overle
den.
Onze Vorstin en haar Dochter worden
wel zwaar getroffen.
Moest enkele maanden geleden een ge
liefde Moeder naar haar laatste rust
plaats worden gebracht, thans is ook de
Man en Vader uit het Koninklijk gezin
weggenomen.
Het wordt stil in het Koninklijk Huis.
Zij het voor onze Vorstin een troost te
weten, dat heel Haar volk met Haar mee
leeft in deze zoo donkere dagen.
Maar moge Zij bovenal ervaren, dat
God geen lasten oplegt, te zwaar om te
dragen en dat ook voor Vorsten geldt de
belofte dat God is een Man der weduwen
en een Vader der weezen.
De laatste oogienibiikken van
den Prins.
Omtrent dit zoo plotseling verscheiden
wordt nog het volgende gemeld:
De toestand van Z. K. H. was giste
renmorgen zijn ernstige ongesteldheid in
aanmerking genomen, bevredigend.
In den loop van den ochtend heeft de
Prins geruimen tijd rustig geslapen en
niets deed een zoo plotselingen afloop
vermoeden. Ten één ure had Hij nog met
goeden eetlust en met opgewektheid gege
ten. Omstreeks half twee voelde de Prins
zich minder goed, de toestand werd toen
zienderoogen slechter. Een herhaling van
den aanval van hartzwakte, waardoor de
Prins de vorige week plotseling werd
overvallen, trad toen in, tengevolge waar
van Z.K.H. na eenige seconden overleed.
Deze hartverlamming had zulk een snel
verloop, dat Z. K. H. niet geleden heeft
en zacht is ingeslapen.
De behandelende geneesheer, die een
zijner dagelijksche bezoeken bij Z. K. H.
bracht, was juist in de Kamer bij Hoog-
derzeiver aanwezig.
H. M. de Koningin, die nog kort te
voren haar gewone ochtendbezoek bij
haar Gemaal had gebracht en daarna
voor korten tijd ter afwikkeling van za
ken naar het paleis aan het Lange Voor
hout was gegaan, werd direct gewaar
schuwd. doch toen H. M. aan het paleis
in het Noordeinde arriveerde, was Haar
Gemaal reeds zacht en kalm, blijkbaar
zonder lijden, den eeuwigen slaap inge
gaan.
H. M. de Koningin bleef geruimen tijd
in het paleis Noordeinde. Om vijf uur
verliet zij het gebouw, het hoofd licht ge
bogen en met roodbetraande oogen. Zij
werd door de menigte die zich bij het pa
leis verzameld had eerbiedig gegroet,
waarvoor H. M. met een lichte neiging
dankte. Met haar adjudant Jhr Jonge
van Ellemeet stapte H. M. in een gereed
staande auto en begaf zich naar het Pa
leis Huis ten Bosch.
Wel was de toestand 's morgens iets
minder gunstig, en daarom achtten de
doktoren om geen noodelooze ongerust
heid te wekken, het beter geen ochtend-
communiqué uit te geven, maar dat het
zoo spoedig zou afloopen, was niet te
voorzien.
Reeds eerder een aanval doorstaan.
Naar thans gemeld wordt, heeft de
Prins reeds eerder een aanval van hart
zwakte te doorstaan gehad.
Dat was op de reis, die hij kort na zijn
terugkeer uit bad Gastein, waar Z. K. H.
voor een kuur eenigen tijd heeft vertoefd,
naar Hannover maakte. De Prins was
naa,r bad Gastein gegaan om een verma-
gerigskuur te ondergaan. Blijkbaar heeft
die behandeling Z. K. H. te sterk aange
grepen. Hij maakte daar op voorschrift
van^ de behandelende geneesheeren lang
durige geforceerd© wandelingen, die uren
lang duurden. Klaarblijkelijk is dat te
veel voor het reeds niet al te sterke hart
van den Prins geweest. Personen uit zijn
onmiddellijke omgeving spraken er na
den terugkeer van Z. K. H. hun onge
rustheid over uit, dat de Prins er zoo
slecht uitzag, en ook de Prins zelf klaag
de er over, dat hij zich slap en vermoeid
gevoelde.
Diesondanks en tegen welgemeende
raadgevingen in wijdde hij zich na zijn
terugkeer omiddellijk met volle ambitie
aan besognes. Na enkele dagen vertrok
de Prins naar Hannover om er aan eeni
ge plechtigheden deel te nemen. Tijdens
de treinreis, die Z. K. H. in gezelschap
van zijn adjudant maakte, kreeg hij plot
seling een aanval van hartzwakte. Daar
aan is, ten einde niet ongerustheid te
wekken, geen verdere ruchtbaarheid ge-
g ven, te meer niet, daar de Prins, na in
zijn coupé wat gerust te hebben, zich
spoedig opgeknapt gevoelde en verder
geen last meer had.
Na zijn terugkeer uit Hannover heeft
de Prins enkele zeer drukke dagen gehad.
Z. K. H. wilde persoonlijk de begrafenis
van baron d'Aumale van Hardenbroeck
tot Hardenbroeck te Neerlangbroek bijwo
nen. Daarbij heeft hij geruimen tijd moe
ten staan en dit heeft hem zeer vermoeid.
Vervolgens heeft hij, gelijk gemeld, een
bezoek gebracht aan den ex-keizer te
D'oorn en daarna nog een bezoek aan het
klooster te Woerden, waarheen de Prins
zich op uitnoodiging van pater Borro-
meus de Greeve, voor wien hij een groote
vriendschap koesterde, begaf.
De Prins was, toen hij van dezen druk
bezetten dag aan het Paleis Noordeinde
terugkwam, zeer vermoeid. Desondanks
gunde hij zich geen rust en Donderdag
begaf hij zich naar het Gebouw van het
Roode Kruis, om daar besprekingen te
voeren over de jaarvergadering, die deze
instelling den volgenden dag te Beverwijk
zou houden, en waar Z. K. H. als voor
zitter de openingsrede zou uitspreken.
Voorts wilde Z. K. H. nog een groote
hoeveelheid correspondentie betreffende
zijn functie voor „Het Roode Kruis" af
handelen. Terwijl hij zich in zijn werkka
mer bevond, werd hij toen te midden van
zijn werkzaamheden overvallen door den
hartaanval, die hem ten slotte ten grave
zou sleepen.
Aanvankelijk nam het ziekteproces een
eenigszins ongunstige wending doch daar
na trad een verbetering in, welke niet
deed vermoeden, dat het einde nog zoo
snel zou komen.
Prinses Juliana afwezig.
Een bijzonder tragische omstandigheid
bij dit overlijden is wel, dat Prinses Ju
liana die in Engeland vertoefde, haar
Vader niet meer levend heeft kunnen
zien.
Onmiddellijk na het heengaan van den
Prins heeft de Koningin zich telefonisch
met Londen in verbinding gesteld. Het
gesprek tusschen Moeder en Dochter is
zeer tragisch geweest. oD'e Koningin heeft
in een langdurig onderhoud haar dochter
langzaam voorbereid en haar eerst toen
mededeeling gedaan van het verschrikke
lijke feit, dat de Prins overleden was.
De Prinses had sinds Haar het eerste
bericht omtrent de ziekte van haar Va
der bereikte voortdurend laten informee-
ren naar den toestand en het verloop van
de ziekte. Meermalen heeft zij den docto
ren gevraagd of het niet beter was dat
Zij haar verblijf in Londen afbrak en
naar Den Haag zou terugkeeren. Ten
slotte vroeg zij zelfs of zij terug mocht
komen, om haar Vader te bezoeken en
zich persoonlijk van zijn toestand te over
tuigen.
Het werd echter beter geoordeeld, dat
de Prinses haar verblijf niet afbrak en
in Londen bleef. Men deed dat met het
oog op den Prins zelf en om geen onnoo-
dige ongerustheid bij het publiek te wek
ken.
Nu de Koningin reeds haar vacantie
had afgebroken en ijlings naar Nederland
was teruggekeerd om haar zieken Ge
maal te bezoeken, achtten de geneeshee
ren het beter den Prins, die immers leed
aan een hartkwaal, niet te verontrusten
door nu ook zijn Dochter verandering in
haar plannen te doen brengen.
Het zou, meende men, voor het verloop
van het ziekteproces van den Prins niet
gunstig zijn, wanneer Z. K. H. veront
rust werd door het feit, dat ook de Prin
ses om zijnentwide haar vacantie in Lon
den had afgebroken.
De Prinses stond er echter op, toch
haar vader te bezoeken.
Daarom werd ten slotte besloten, dat
H.K.H. Woensdag uit Londen zou gaan,
om een bezoek aan haar Vader te bren
gen, doch daarbij werd tevens vastgesteld,
dat de Prinses nog denzelfden avond
weer naar Londen zou terugkeeren. Zoo
weinig rekende men dus op den onver-
wachten noodlottigen afloop van 's Prin
sen ziekte. Ook gisterochtend telefoneerde
de Prinses nog uit Londen, om te infor-
meeren naar den toestand van haar Va
der. De berichten, die men haar toen kon
geven, waren alleszins bemoedigend en
deden geenszins een zoo snel einde ver
wachten.
Des te meer gaat dan ook het mede
lijden uit naar de dochter, die haar vader
nu niet meer in leven zal kunnen aan
schouwen, des te meer kan men begrij
pen hoe ontzettend haar het bericht van
het overlijden getroffen moet hebben, hoe
zwaar de taak was van de Koningin die
zelf haar dochter op de hoogte wilde stel
len van den slag, die haar had getroffen.
Het heeft de aandacht getrokken, dat
eerst anderhalf uur na het overlijden van
den Prins de Standaard op het Paleis
halfstok werd geheschen, dat dus eerst
toen naar buiten mededeeling werd ge
daan van het verscheiden van den Prins.
Dat vindt zijn oorzaak in de omstan
digheid, dat de Koningin absoluut wilde
voorkomen, dat de Prinses anders dan
uit haar mond het plotselinge over
lijden van den Prins zou vernemen.
De terugkeer van Prinses Juliana.
Met diepe ontroering op het gelaat en
met oogen vol tranen, welke ze met haar
zeikdoek afdroogde, vertrok H. K. H.
Prinses Juliana gisteravond van het Vic
toria Station te Londen. D'e Prinses had
zelfs geen tijd gehad om zich in rouw
gewaad te kleeden en droeg een zilvergrijs
zijden costuum, en een klein grijs hoedje.
De Prinses werd naar het station ver
gezeld door den Graaf vein Athlone en
Piinses Alice.
Ambtenaren van dq spoorwegen en de
leden van Haar gevolg, die H. K. H. op
wachtten voor den specialen coupé welke
voor Haar was gereserveerd, waren in
het zwart gekleed.
Toen de trein op het punt stond te ver
trekken, tikte Prinses Alice H. K. H.
Prinses Juliana sympathiek op den
schouder en gaf Haar een kus ten af
scheid.
Prinses Juliana omhelsde daarna den
graaf van Athlone en groette met een
ernstige buiging het gezelschap, dat op
het perron stond, waar het publiek geen
toegang had en stapte vervolgens in den
coupé.
De ontmoeting van Moeder en Dochter.
Hedenmorgen vroeg is H. M. de Konin
gin naar Hoek van Holland vertrokken,
waar zij eenige minuten over zes arri
veerde, om de eerste te zijn, die haar
dochter zou begroeten.
Toen de boot in zicht kwam, stond
Prinses Juliana voor een der vensters,
terwijl de Koningin op de uiterste punt
van het emplacement stond.
Zoodra Moeder en Dochter elkaar kon
den zien, wuifden ze elkaar hartelijk toe.
Toen de boot aan wal was gekomen en
de loopplank was uitgelegd, kon de Konin
gin die zenuwachtig heen en weer liep,
haar ongeduld niet langer bedwingen.
Zij' liep de loopbrug over aan boord, waar
zij de Prinses omhelsde. Het was een diep
ontroerend oogenblik.
De Koningin en de Prinses namen dade
lijk daarop in de gereedstaande auto
plaats en reden onmiddellijk naar Den
Haag, waar zij omstreeks kwart over 8
bij hét paleis Noordeinde aankwamen.
Koningin en Prinses trokken zich dade
lijk na aankomst in het paleis terug, en
begaven zich na enkele oogenblikken naar
de sterfkamer, waar het lijk van den
Prins staat opgebaard.
Geruimen tijd brachten Koningin en
Prinses in de sterfkamer door, om zich
daarna naar het Huis ten Bosch te he
geven.
De naaste familieleden.
De naaste familieleden van Prins Hen
drik zijn gistermiddag onmiddellijk na
het sterven van den Prins telefonisch op
de hoogte gesteld van de droeve gebeurte
nis. Naar men weet had de Prins nog een
broeder, Hertog Adolf van Mecklenburg
en een zuster, Groothertogin van
Oldenburg. Hertog Adolf zal onmiddellij
de reis naar Den Haag aanvaarden. Hij
wordt Woensdagavond te 22.44 uur aan
het Staatsspoorstation verwacht en zal in
het Paleis aan het Noordeinde legeeren.
Waarschijnlijk komt ook de Groothertogin
van Oldenburg naar Den Haag. Zekerheid
omtrent haar komst bestaat echter nog
niet.
Groote verslagenheid ten Paleize
Het Loo.
Een diepen indruk maakte het over
lijden van Z. K. H. Prins Hendrik te
Apeldoorn, waar terstond na het bekend
worden van alle openbare gebouwen en
instellingen de vlag halfstok werd ge
heschen, hetgeen door tal van particulie
ren werd nagevolgd.
Ten paleize Het Loo, waar de versla
genheid vooral bij het personeel zeer
groot was, werden onmiddellijk alle gor
dijnen gesloten, en de vlag thans voor den
tweeden keer in een korten tijd halfstok
geheschen. Op de straten groepten de men-
schen bijeen en bespraken het plotseling
overlijden van Prins Hendrik, die in Apel
doorn een zeer geziene figuur was. De
ondertoon der gesprekken was een diep
medelijden met ons vorstelijk huis, dat
thans opnieuw door een zwaren slag wordt
getroffen.
Deelneming in het Buitenland.
Een Havas-telegram uit Parijs meldt,
dat de chef van het protocol aan den Ne
derlandschen Gezant, jhr Loudon de deel
neming van de Fransche regeering heeft
betuigd.
Een Reuter-telegram uit Brussel meldt:
Graaf de Lannoy, groot-maarschalk van
het Belgische Hof, begaf zich naar het
Nederlandsche gezantschapsgebouw om
den Nederlandschen gezant de deelneming
te betuigen van den Koning en de Konink
lijke Familie.
Uit Londen wordt gemeld
Het persbericht van het overlijden van
Z. K. H. Prins Hendrik heeft te Londen,
diepe ontroering veroorzaakt. Algemeen
werd deernis gevoeld met H. K. H. Prin
ses Juliana, wier vacantieverblijf in Enge
land op deze wijze een droef einde heeft
genomen.
Tal van officieele personen kwamen den
Nederlandschen gezant een bezoek van
rouwbeklag brengen. De Koning zond zijn
hofmaarschalk en zijn particulieren secre
taris om van zijn deelneming te doen blij
ken.
De president varf het Duitsche Rijk Von
Hindenburg, heeft naar aanleiding van
het overlijden van Prins Hendrik het vol
gende telegram gericht tot H. M. de Ko
ningin
Zeer smartelijk getroffen door het be
richt van overlijden van Zijne Koninklijke
Hoogheid den Prins der Nederlanden ver
zoek ik Uwe Majesteit en de Prinses de
betuigingen te willen aanvaarden van mijn
innige deelneming.
Buitengewone zitting van den Raad
van State,
Nadat de gewone vergadering van den
Raad van State gistermiddag was afgeloo-
pen, heeft de vice-president de leden in
buitengewone vergadering bijeen gehou
den om mededeeling te doen van het ont
stellende bericht van het overlijden van Z.
K. H. den Prins der Nederlanden, die
sinds 1901 zitting in het college heeft
gehad.
Bijeenroeping van de beide Kamers der
Staten-Generaal.
De leden der Eerste Kamer zijn ter ver
gadering bijeengeroepen tegen Donderdag
5 Juli a.s., des namiddags te half een, in
verband met het overlijden van Z. K. H.
den Prins der Nederlanden.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen
eveneens tegen Donderdag 5 Juli te 1 u.
DE TOESTAND IN DUITSCHLAND.
Gisteren Kabinetsraad.
In de gisteren gehouden kabinetszit
ting gaf rijkskanselier Adolf Hitler eerst
een uitvoerige verklaring over het ont
staan van het hoogverraderscomplot en
de verijdeling daarvan.
De rijkskanselier betoogde, dat bliksem
snel handelen geboden was, wijl anders
het gevaar bestond, dat vele duizenden
menschenlevens vernietigd zouden wor
den.
De rijksminister, generaal von Blom
berg, dankte den Fuehrer namens het
rijkskabinet en de weermacht voor zijn
beslist en moedig optreden, waardoor hij
het Duitsche volk voor den burgeroorlog
had bewaard.
Het rijkskabinet keurde dan een wet
goed over maatregelen van staatsnoodweer
die uit één enkel artikel bestaat, hetwelk
luidt:
„De ter onderdrukking van de hoog- en
landsverradelijke aanvallen van 30 Juni
en 1 en 2 Juli 1934 voltrokken maatrege
len zijn als staatsnoodweer rechtskrach-
tig".
Het kabinet heeft ook zijn goedkeuring
gehecht aan een wet inzake de toepassing
van economische représaillemaatregelen
tegenover het buitenland. Deze wet is
noodzakelijk geworden aldus het offi
cieele Duitsche persbureau wegens de
bedreiging door het buitenland, dat het
ten aanzien van het goederen- en beta
lingsverkeer met Duitschland dwangmaat
regelen zal nemen.
Hitier heeft te Neudeck ft ijksp resident
Von Hindenburg uitvoerig verslag uitge
bracht over de Zondagavond beëindigde
actie tegen de hoog- en landverraders. De
Rijkspresident maakte gebruik van deze
gelegenheid om den Rijkskanselier per
soonlijk te danken voor zijn vastberaden
optreden, waardoor het Dhitsohe volk veel
Binnenland.
Het overlijden van Z.K.H. Prins Hendrik.
Prinses Juliana in Den Haag aange
komen.
Vergadering van de Prov. Staten van
Zeeland.
Buitenland.
De toestand in Duitschland. De positie
van Von Papen. Wordt de ex-kroon
prins verbannen? De namen der te-
rechtgestelden worden niet gepubli
ceerd.
Bij alle drogisten.
bloedvergieten en het vaderland hevige
schokken bespaard zijn gebleven.
Von Papen.
Naar uit Berlijn vernomen wordt, heeft
Von Papen een uitnoodiging ontvangen
om den kabinetsraad van gisteren bij te
wonen, nadat deze bijna twee uur verga
derd had, wat wel een zeer grievende be
handeling was.
Von Papen verzocht dan ook beleef d maar
dringend hem te willen excuseeren, dat hij
niet aan de zitting zou deelnemen.
Hitler trachtte den vice-kanselier tever
geefs er toe te bewegen op zijn besluit te
rug te komen. Na een onderhond van een
kwartier vertrok Von Papen tenslotte.
Naar vernomen wordt, heeft vice kan
selier Von Papen aan het Kabinet zijn
ontslag aangeboden. Zijn demissie-aan
vrage is tot dusverre echter niet aanvaard.
Verder wordt in sommige kringen me
degedeeld, dat Von Papen den post van
regeeringscommissaris van 't Saargebied
niet zal weigeren.
Volgens Reuter zou gisteren te Berlijn
een officieele lijst gepubliceerd worden
met de namen van de 46 menschen, die
terechtgesteld zijn.
Von Papen bevindt zich in de weinig
benijdenswaardige positie zijn dienstwo
ning niet of ten minste niet zonder bewa
king te mogen verlaten.
In regeeringskringen stelde men zich
op het standpunt, dat de vrijheidsberoo-
ving min of meer vrijwillig is, en dat men
den vice-kanselier wil beschermen tegen
eventueele verbolgen elementen.
Welke lezing de juiste is zal de toekomst
wel aan het licht brengen.
De ex-kroonprlns verbannen?
Naar het „Hbld" verneemt, schijnt het
vast te staan, dat de Duitsche regeering
tot verbanning van den ex-kroonprins en
prins August Wilhelm besloten heeft. In
politieke kringen verluidt althans, dat de
beide prinsen zich hebben moeten ver
plichten, hun domicilie voor
goed in Nederland te ves
tigen.
De correspondent van Reuter te Berlijn
heeft van den adjudant van den ex-kroon-
prins vernomen, dat laatstgenoemde nog
steeds verblijf houdt in zijn woning te
Potsdam en dat geruchten omtrent zijn
vlucht naar D'oorn en zijn uitwijzing uit
Duitschland onjuist zijn.
In weerwil hiervan houdt het „Hbld"
zijn mededeeling staande, dat de rijksre-
geering tot de verbanning van den ex-
kroonprins zou hebben besloten.
„De buitenlandsche mogendheid".
In diplomatieke kringen verluidt, dat
er besprekingen zijn gevoerd over de
kwestie, op welke wijze opheldering te
verkrijgen is omtrent de vraag, wie de bui
tenlandsche mogendheid is, die volgens
het officieele manifest van Zaterdag mede
de hand heeft gehad in het complot.
Het blad „D'er Deutsche" heeft gespro
ken van verwachtingen, welke Frankrijk
op Roehm had gebouwd. Aangezien hierin
een toespeling kan worden gezien, als zou
Frankrijk de buitenlandsche mogendheid
zijn, waarmede de samenzweerders in
verbinding waren getreden, zal vandaag
door de diplomatieke vertegenwoordigers
van Frankrijk te Berlijn een officieele stap
worden gedaan.
M a n v e r b r a n d. In den nacht van
Dinsdag op Woensdag j.l. brandde te
Westdorpe een schuur af. In de verkoolde
resten vond men 't lijk van een man die
de bewoner bleek te zijn van een aan de
schuur grenzende woning. Politie-onder-
z^ek wees uit, dat de man des nachts zijn
woning had verlaten. Het onderzoek in
deze zaak wordt voortgezet.
