EERSTE BLAD
Recht tot werkstaking 7
Buitenland
Uit de Provincie
VRIJDAG 22 JUNI 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 220
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tclcf. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertcntiön 30 cent per regel. Ingezonden
mcdcdcelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertcntiön Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
I.
Bij den uitgever Kok te Kampen is een
brochure verschenen, waarin de heer A.
Schilder de vraag behandelt af de uit
spraken, welke in 1891 door het Christe
lijk Sociaal Congres inzake het recht van
werkstaking zijn gedaan, ook voor het
heden nog als een volledige en juiste uit
spraak kunnen worden aanvaard.
Door bedoeld Congres werden na een
inleiding van den heer Wiersinga de vol
gende conclusies vastgesteld:
„Het recht van werkstaking, mits in
elk geval nooit als politiek instrument
of als moedwillige contractbreuk, kan
geenszins worden ontkend.
Het is eisch der Christelijke consciëntie
van dit recht geen gebruik te maken,
vóórdat de overtuiging verkregen is, dat
alle andere middelen zijn uitgeput; in
sommige gevallen evenwel kan werksta
king plichtmatig zijn."
De heer Schilder gaat eerst na, welke
gegevens aan den Bijbel te ontleenen
zijn, voor een antwoord op de vraag,
welke de verhouding is, waarin God zich
stelt tot den mensch en waarin de mensch
is gesteld tot God en de verhouding waar
in hij staat tot zijn medemensch.
Betoogd wordt, dat alle arbeid een
Goddelijk karakter heeft, voortspringend
uit een Goddelijk gebod en dat de arbeid
door Gods bestuur op 's menschen levens
weg is gekomen. Niet de arbeidsverrich-
ting is primair, maar de gehoorzaamheid
aan het Goddelijk gebod. Ook in zijn ar-
beidsverrichting heeft de mensch te stre
ven naar de volmaaktheid en daarom
moet ook een onderbreking van den ar
beid, welke niet voortvloeit uit de ge-
heele scheppingsorde, beschouwd worden
als willekeur en dan, wijl niet strookend
met den eisch Gods, als zondige wille
keur. „Een mensch, zoo zegt de schrijver
verder, die zijn arbeid neerlegt zonder
daarvoor een anderen arbeid in de plaats
te stellen, waarvan hij eveneens mag ge-
looven, dat hij daarmede zijn taak van
mede-arbeider Gods blijft vervullen, is
o.i. in overtreding."
Dat schijnt een vrij krasse uitspraak,
waardoor iedere werkstaking veroordeeld
wordt, maar zoo is het door den heer
Schilder toch niet bedoeld.
Enkele bladzijden verder zegt hij toch,
dat de Christen ook bij het al-of-niet deel
nemen aan een staking, krachtens zijn
belijdenis verplicht is te onderzoeken of
in een dergelijken stap iets aanwezig is
van menschelijk goeddunken of menschen-
inzetting, of er ook iets in is, hetwelk niet
naar de wet van God, niet tot Zijn eer
zou kunnen zijn.
Hieruit blijkt al dadelijk, dat de schrij
ver werkstaking in bepaalde gevallen
principiëel geoorloofd acht en wanneer
we dan verder lezen, dan blijkt, dat het
verschil met de uitspraken van 1891 niet
zoo groot is als het wel schijnt.
Dit wordt o.m. duidelijk uit wat de
heer Schilder terloops opmerkt over het
gebruik van vacantietijden, een arbeids-
onderbreking, die voor den mensch nood
zakelijk kan zijn om zijn arbeidskracht
in stand te houden en aldus ook zijn God
beter te kunnen dienen, dan wanneer
hij door geen rusttijd in acht te nemen,
wellicht in enkele jaren van zijn lichaam
een ruïne zou maken.
Hieruit volgt, dat wanneer van een
overmatigen arbeidsdag kan worden ge
sproken, of wanneer de arbeidsvoorwaar
den zoodanig zijn, dat daardoor het
lichaam wordt gesloopt, of wanneer d
arbeid geen gelegenheid geeft het lichaam
te onderhouden, onderbreking van do
arbeid door staking, geoorloofd kan zijn
Van beteekenis is in verband hiermed-
ook, dat naar het oordeel van den schrij
ver een volstrekte werkloosheid door God
niet gewild is.
„De onderbreking van den arbeid is ge
oorloofd niet alleen, maar is zelfs plicht,
plicht krachtens Gods wetten, indien voort
gaan met den arbeid zonde zou zijn."
Maar hier ligt, naar de schrijver meent,
dan ook de grens. Alleen indien voortwer-
ken zonde zou zijn, kan een staking als
geoorloofd worden beschouwd. Waar de
toestanden van dien aard zijn, dat daar
door het beeld Gods in den mensch wordt
geschonden en waar alle andere middelen
welke in de sfeer van de vreedzame onder
handelingen liggen, om daartegen op te
komen, hebben gefaald, daar mag een
onderbreking als geoorloofd, wijl plicht
matig worden beschouwd.
„Want onder zulke omstandigheden
moet ook in den Christen de overtuiging
post vatten, dat het voortwerken moet
worden geheeten een zondigen van den
volwassen arbeider en voor wie zijn kin
deren tot een zoo slaafschen arbeid moet
en doet afbeulen."
Debatten over de werkloosheids
verzekering te Genève.
De internationale arbeidsconferentie te
Genève heeft gisteren de conventie inzake
de werkloosheidsverzekering behandeld.
Tal van amendementen werden verwor
pen.
Een der belangrijkste was dat van de
arbeidersgroep, dat ten doel had dat ook
de landarbeiders onder de conventie zou
den vallen.
Het amendement werd o.a. bestreden
door den Nederlandschen regeeringsge-
delegeerde mr Joekes. Mr Joekes wees
op de verschillen tusschen fabrieksarbei
ders en arbeiders op het land, waar sei
zoenwerkloosheid normaal is. De meeste
landarbeiders zijn bovendien gedurende
het grootste deel van hun bestaan geen
loontrekkers doch kleine pachters.
Het amendement der arbeidersgroep
werd verworpen met zeventig tegen negen
en dertig stemmen, zoodat de landarbei
ders buiten de conventie blijven.
Toen tenslotte de conventie in haar ge
heel in stemming werd gebracht, legde
mr Cort van der Linden een korte ver
klaring af, waarom hij tegen zou stem
men. Volgens hem moet de werkloosheids-
uitkeering een buitengewone crisismaat
regel blijven, niet een normale omstan
digheid worden.
Desniettemin werd de conventie met
75 tegen 9 stemmen aangenomen. De
eindstemming zal echter eerst Zaterdag
plaats vinden.
Kleine meerderheid voor het nieuwe
Belgische kabinet.
Het nieuwe Belgische kabinet-de Bro-
queville is gisteren door het oog van een
naald gekropen.
Van de 178 uitgebrachte stemmen wa
ren er 93 voor en 81 tegen de motie van
vertrouwen, terwijl vier Waalsche katho
lieken zich van stemming onthielden. De
regeering, die in het gunstigste geval 19
stemmen meer dan de oppositie kan be
halen, moest zich dus met slechts 12
stemmen tevreden stellen. Deze uitslag
voorspelt weinig goeds voor de eerlang
te verwachten stemming over de nieuwe
volmachten. Want het staat reeds thans
vast, dat verschillende voorstemmers van
vandaag bij die gelegenheid tegen zullen
stemmen.
Tegen stemden de Vlaamsch-Nationa-
listen, de sociaal-democraten en de com
munisten.
Mislukte aanslag.
Naar verluidt zou bij de Woensdag
plaats gehad hebbende begrafenis van de
vrouw van rijksminister Göring te Berlijn
een aanslag gepleegd zijn.
Van officieele zijde werden dienaan
gaande geenerlei mededeelingen gedaan
en wordt de grootste geheimhouding in j
acht genomen.
Door Amerikaansche journalisten zou j
het feit echter ruchtbaar zijn gemaakt.
De aanslag zou niet één der leidende
regeeringspersonen gegolden hebben, doch
den chef der geheime staatspolitie,
Himmler, zonder dat deze echter getrof
fen werd.
Bij' Schoenbeck werden enkele schoten
op zijta. wagen gelost, zonder echter
iemand te treffen.
Onmiddellijk werden nasporingen ge
daan naar den aanvaller, maar deze wist
te ontkomen.
Gaskraters in Roemenië.
In de aan methaangas zeer rijke streek
van Copshamica in Zevenburgen is een
krater thans roeds bijna een geheel jaar i
op buitengewoon felle wijze aan het bran
den, waarbij vlammen v: n verscheidene
honderden meters omhoog schieten.
Op een afstand van driehonderd kilo
meter in oen omtrek kan men het vuur
nog waarnemen.
Er zijn thans twee nieuwe kraters ont
staan die naar schatting een hoeveelheid
gas uitspuw en van 2 millioen kubieke me
ter per dag. De geheele streek is zwaar
in gas gehuld, en het geringste vonkje zou
voldoende zijn, om een ware ramp te ver
oorzaken.
Volgens verklaringen van geologen is
in de streek voldoende methaangas aan
wezig, om een eventueel ontstaanden
brand gedurende acht eeuwen voedsel te
geven.
De boeren zijn gedwongen hun woon
huizen te verlaten. De overheid heeft
maatregelen enomen ter voor oming van
een .catastrophe.
K rte Berichten.
Uit Santiago d<= Chili wordt gpmeld'
zijn op het otrenb'ik in het Chacoze-
b!ed 50.000 man verwikkeld in een var-
woeien strijd, die wel eens de beslissende
slag in den oorlog in het ChacoTebied zon
'"nnen worden. (Men zie verder onder
telegrammen.)
De Duitsche oliemolens hebben gis
teren op verzoek van het Rijksbureau voor
graan, voedingsstoffen en andere land
bouwproducten, den verkoop van veekoe
ken gestaakt. Men heeft hier te doen met
een maatregel van voorbijgaanden aard
ter voorbereiding van een nieuwe prijs
regeling. De prijzen voor veekoeken zul
len worden verlaagd.
Naar uit Moskou gemeld wordt,
heeft 16 Juni in een der grootste chemi
sche fabrieken der 'Sovjet-Unie. de fa
briek „Frunse", een ontzettende ontplof
fing plaats gehad. Naar verluidt, zijn 78
personen gedood of gewond. Het ongeluk
dat tot nu toe door de autoriteiten geheim
is gehouden, schijnt door een daad van
sabotage veroorzaakt te zijn. 9
De Eerste Kamer.
De voorzitter van de Eerste Kamer der
Staten-Generaal heeft alsnog aan de
agenda voor de vergadering der Kamer
van Woensdag 27 Juni a.s. des v.m. 11
uur, toegevoegd de wetsontwerpen tot
vaststelling van de begroetingen van in
komsten en uitgaven van het Landbouw-
Grisisfonds voor 1933 en 193*.
Het ligt in de bedoeling deze wetsont
werpen aan de orde te stellen onmiddel
lijk na het wetsontwerp inzake crediet
voor werkverruiming.
Nederl. Christelijke Radio-Vereeniging.
Gisteren werd te Amsterdam de alge-
meene vergadering gehouden van de N. C.
R. V., waarin tevens het 10-jarig bestaan
werd herdacht.
De voorzitter, Mr A. van der Deure,
herinnerde in zijn openingswoord aan de
in de afgeloopen jaren genoten zegenin
gen. Boven verwachting is het werk van
de N. G. R. V. geslaagd.
Hiervan spraken ook de uitgebrachte
verslagen. Van malaise is bij de N. G. R.
V. geen sprake. Zij 'beschikt over een be
drag van f 295.000 aan reserves voor ver
schillende doeleinden. De omroepgids
'bracht een winst van f213.743.67. De film
had een batig saldo van f2.144.51.
Na vaststelling der verslagen werd be
sloten een studie-commissie te benoemen,
welke ziöh zal bezig houden met den orga
nisatievorm der vereeniging.
Op voorstel van het bestuur werd beslo
ten een moderamen in te stellen van 4
leden, waarvan 2 Hervormd en 2 'Gere
formeerd zullen zijn. Het bestuur werd
gemachtigd tot het bouwen van een studio.
Tot leden van het algem. 'bestuur wer
den herkozen de heeren P. K. Domisse, Ds
'L. J. van Leeuwen, Ds F. G. Petersen, Ds
J. A. Tazelaar en Ds W. J. van Lokhorst.
Loonsverlaging bij de mijnen.
In angstige spanning verbeidt de mijn
streek den eersten Juli. Zal het dan tot
een staking komen? Zoo de regeering niet
ingrijpt: ja. Want het staat als een paal
boven water, dat de werkgevers door den
nood in bun bedrijven en om den kost
prijs aan te passen aan dien van het bui
tenland, er niet toe kunnen overgaan om
de aangekondigde loonsverlaging in te
trekken, terwijl de arbeidersorganisaties
van haar kant onmogelijk kunnen toe
staan, dat bet toch al zoo gereduceerde
loon in verband met het inleggen van
verzuimdiensten, op een peil gebracht
wordt dat in menig geval ligt beneden dat
der steunnormen in de voornaamste
plaatsen der mijnstreek.
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor de Zuid-Limburgsche mijnstreek
zond gisteren een telegram aan den mi
nisterraad, waarin zij als wettelijke verte
genwoordiging van nijverheid en handel
in het mijngebiei, beleefd doch uiterst
krachtig aandringt op onmiddellijk in
grijpen der regeering in den toestand in
de mijnindustrie.
Oo c e Maastrichtsche Kamer zond een
telegram aan den ministerraad.
Onderhande'ingsn met Engeland.
Naar van welingelichte zijde gemeld
wordt, is de voorbereidende arbeid voor
de Engelsch-Nederlandsche onderhande
lingen over een nieuw te sluiten han-
Vsverdra- thans afgeloopen en kunnen
de eigenlijke onderhandelingen aanvan
gen. De datum waarop dit het geval zal
zijn, is intusschen nog niet vastgesteld
kunnen worden, in verband met het feit,
dat de vermoedelijke leider der Neder
landsche delegatie, dr H. M. Hirschfeld,
de directeur-generaal van den Handel, op
het oogenhlik nog mede aan de bespre
kingen met Duitschland deelneemt.
Vrouwenarbeid in fabrieken en werk
plaatsen.
Het Tweede Kamerlid de heer H. Her
mans heeft aan den Minister van Sociale
Zaken, de volgende vragen gesteld:
Ts het juist, dat door de Arbeidsinspec
tie een onderzoek werd ingesteld naar
aard en omvang van den vrouwenarbeid
in fabrieken en werkplaatsen?
Zoo ja, is de Minister dan bereid, het
resultaat van dit onderzoek te publiceeren
of althans aan de Kamer bekend te ma
ken?
De heffing op rundvleesch.
De bond van neringslagers heeft aan
den minister van oeconomische zaken te
legrafisch dringend verzocht maatregelen
te nemen, welke leiden tot opheffing van
de 20 pet. crisisheffing op rundvleesch,
daar de neringslagers met ondergang
worden bedreigd.
MINISTER Dr H. COLIJN.
Ter gelegenheid van diens 65sten ver
jaardag wijdt het Handelsblad een
zeer waardeerend artikel aan den Mi
nister-president.
Deze verjaardag aldus het blad
is voor hemzelve, voor zijn familie,
maar vooral ook voor het land een ge
beurtenis, die vermeld moet worden.
Niet zoozeer omdat hij op dien dag
gedurende vijf en zestig jaren, met kloeke
heldere oogen in een wijde wereld heeft
rondgekeken, maar vooral omdat hjjnog
onaangetast staat in de kracht van zijn
leven. Simplistisch, maar niet minder
reëel voorgesteld, is 't juist die kra cht,
die het Nederlandsche volk van hem
Premier in crisistijd verwacht heeft.
Want los van alle staatsrechtelijke, po
litieke beginselen, vraagt de tijd in deze
zware omstandigheden sterke integere fi
guren, die leiding, richting geven. En
het is niet alleen op de eerbiedwaardige
carrière, maar meer dan iets anders op
het afgeronde, in zichzelf besloten ka
rakter van den staatsman Colijn, dat
het Nederlandsche volk in deze nieuwe
parlementaire en gouvernementeele peri
ode zijn vertrouwen heeft gebouwd.
Sterker dan iets anders was jn breede
lagen van ons volk het gevoel van ver
ademing, toen deze evenwichtige, zoo
bij uitsték Nederlandsche regent zijn
schouders onder het crisiswerk gezet
had. Overigens, gedurende dit eerste re-
geer-jaar heeft onze premier het nooit
gezocht in het persoonlijk contact met de
bevolking. Want eigenlijk was het slechts
op den laatsten Prinsjesdag in Septem
ber, dat de saamgedrongen menigte op
het Binnenhof hem met warmte heeft
'kunnen toejuichen.
De geweldige werkkracht van dezen
voorzitter van den ministerraad, minis
ter van Koloniën, en gedurende Jcorten
tijd interimistisch leider van Economi
sche Zaken, wordt door vriend en vij
and erkend.
Hij bestond het, b.v. als autoritair fi
guur van de Economische Conferentie te
Londen, heen en weer te vliegen en zich
te verdeelen tusschen zijn moeizame taak
in de gonzende Engelsche hoofdstad en
zijn Haagsche beslommeringen, zonder dat
het begrip vermoeidheid ook maar een
kans kreeg. Ongeacht kleine en groote
bezwaren zou hij gaarne ook de vlieg
reis NederlandBatavia als een onver
wacht kwantum rustige werkdagen in
hooge lucht hebben aanvaard, als niet
de ziekte van één zijner ambtgenooten
en het noodzakelijke interimaat aan Eco
nomische Zaken hem hierin verhinderd
hadden.
Dr Colijn heeft het voordeel op vela
gebieden van het uitgebreide regeer-Öe»
leid „expert" te zijn. Koloniën, financiën,
economische zaken, militaire zaken. Ware
hij in eigen land een miskend genie, dan
zou men hem kunnen troosten met het
vertrouwen in zijn economische en finan-
ciëele capaciteiten, dat de wereld in Ge
nève en Londen hem zoo onbetwistbaar
getoond heeft. Maar Nederland weet hem
naar waarde te schatten, en erkent de
scherpte en den durf van zijn blik.
Dr Colijn is echter niet minder en mis
schien vóór alles oud-militair. En wie
in den staatkundigen en parlementairen
meeningsstrijd den degen met hem kruist,
voelt in hem den ongemakkelijken, maar
eerlijken tegenstander, die recht op het
doel afgaat. Hoe dikwijls ook gebruikt
hij in de overtuigende logica van zijn
parlementaire redevoeringen beeldspraak,
die aan de gedachtensfeer van zijn mi
litaire carrière ontleend is. Wij hopen,
dat zijn koele onverschrokkenheid, om
in beslissende momenten van werkelijk
gevaar het juiste te doen, in de komende
jaren niet vereischt zal zijn. Maar het
moet voor velen in den lande een rust
zijn, te weten, dat de leider van de
staatszaken over moed en zelftucht be
schikt.
Een man uit één stuk, zoo zien
wij dr Colijn in de groote lijn, ook wan
neer wij het met hem oneens zijn. Na
tuurlijk gaan dezen dag naar hemzelf en
de zijnen onze eerste gelukwenschen.
Maar, ondanks alle onvermijdelijke cri-
tiek op détail-punten, meenen wij ook
ons land te mogen gelukwenschen, dat
hem in deze zware tijden aan het hoofd
van de regeering vindt.
Binnenland.
De Tweede Kamer over het spellingvraag
stuk.
De memorie van antwoord over het Land-
bouw-crisisfonds,
Robinson-schoenfabrieken te Nijmegen af
gebrand.
Het dreigende conflict in de mijnen.
Buitenland.
Kleine meerderheid voor het nieuwe Bel
gische kabinet.
Debatten over de werkloosheidsverzeke
ring te Genève.
Engeland wil een grootere vlooi
C.N.V.-jubileum te Utrecht.
Men verzoekt ons te melden, dat de
Ned. Spoorwegen hun toezegging voor
een goedkoopen trein op 30 Juni (viering
25-jarig bestaan Chr. Nat. Vakverbond)
hebben ingetrokken. De bij den Chr. Be
sturenbond te Goes aangesloten organisa
ties worden nu per advertentie in dit
nummer uitgenoodigd, uiterlijk Maandag
a.s. aan den secretaris, den heer G. K.
Maartense, te berichten, hoeveel leden er
naar Utrecht dachten te gaan en met
welk vervoermiddel. Ook al rijdt er geen
extra-trein, dan is het mogelijk bij de
Spoorwegen toch verlaagd tarief te ver
krijgen, als zich groepen van 10 of 25
personen vormen.
Middelburg. Laat de rijweg vrij.
Het is zeker begrijpelijk, dat men nog al
eens moppert over het onverschillig rij
den van automobilisten en wielrijders,
maar ook hebben deze dikwijls aanleiding
te mopperen over personen, die zonder
eenige noodzaak den rijweg gebruiken
voor het afdoen van zaken of om een ge
zellig praatje te maken.
Zulk een praatje op den rijweg was
gisteren oorzaak van een ruzie op de
Markt tusschen een taxi-chauffeur en een
voetganger, waarbij het zelfs tot hand
tastelijkheden kwam. Toen de woede wat
over was, begreep toch ook de voetgan
ger, dat hij verkeerd had gedaan en wilde
de zaak verder maar „blauw, blauw" la
ten. Ter waarschuwing maken wij er ech
ter hier melding van.
i Door de firma Littooy en Olthoff
alhier was aangifte gedaan van diefstal
van geld uit het bureau op het kantoor.
De politie heeft twee jonge mannen aan
gehouden, van wie een bekende den dief
stal te hebben gepleegd, terwijl de andere
zich aan medeplichtigheid blijkt te hebben
schuldig gemaakt.
Op den hoek van de Brakstraat en
de Rotterdamsche Kade had gisteren een
aanrijding plaats tusschen twee wielrij
ders, van wie een links reed, de andere
kreeg schade aan zijn rijwiel en zijn klee-
ren, doordat hij kwam te vallen.
Ko de Voogd 80 j a a r. Een
bij ieder Middelburger en bij: honderden
vreemdelingen bekend persoon viert he
den in goede gezondheid zijn 80sten be-
boortedag. Wij' doelen op Ko de Voogd,
die op zijn origineele wijze zulk een groot
aandeel heeft in de bevordering van het
Vreemdelingenverkeer. Wie kent niet den
kleinen man, die speciaal op Donderdag,
maar meermalen ook op andere dagen
over Markt en Botermarkt wandelt in het
oud-Walchersch costuum met de hooge
„tunne" en de steenen „puupe", het vele
zilver en den korten broek. Ieder kind
kent „Ko". Maar niemand zou denken,
dat deze nog zoo krasse man, die naar