De N. S. B. en de Godsdienst.
BERTELS
JtUjtiUacdt's Poedew
EERSTE BLAD
ZATERDAG 9 JUNÏ 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 209
Buitenland.
m
Binnenland.
Bertels' Kunstkorrel
in de praktijk.
De heer W. Hek te Mastwijk Gem.
Montfoort deelt ons dd. 13 April
1934 medes
Sedert eenige maanden
voer ik Bertels' Kunst-
korrel aan al myn kip
pen en kan U verklaren
nog nimmer zooveel eie
ren geraapt te hebben
als na het gebruik van
dit voeder. Van een hok
van 23 kippen kryg ik
18, 19 eieren per dag
en van een hok van 73
kippen 6l 63 eieren
per dag
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening Wi55.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mcdcdeolingcn 00 cent per regel. Kleine
Advcrtcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto 10.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
In een vorig artikel hebben wij gezien,
wat de N. S. B. leert omtrent het gezag.
Een andere vraag van beteekenis is
hoe deze beweging staat ten opzichte van
godsdienst en kerk.
In het Program van de N. S. B. heet
het in artikel 15: Volledige godsdienst
en gewetensvrijheid met bescherming van
den Christelijken godsdienst voor het in
Europa gelegen deel van het Rijk.
Volledige godsdienstvrijheid wordt
hier toegezegd, maar daaruit blijkt nog
niet hoe deze beweging staat tegenover
het Christendom en aen Christus.
Iets wijzer worden we als we 't boekje
„Nationaal Socialistische (Fascistische)
Staatsleer", een officiëele uitgave van de
N. S. B. opslaan.
„Onze levens- en wereldbeschouwing
zoo heet het daar is gekenmerkt
door het alles overheerschende besef van
saamhoorigheid, van nationale en geeste
lijke eenheid en wij verwachten, dat een
ieder, die tot onze beweging toetreedt, dit
centrale beginsel van onze beweging aan
vaardt."
Maar„wij vragen niet, waarop
onze leden deze ethische levenshouding
gronden."
„We zullen streven naar handhaving
van volledige godsdienst- en gewetens
vrijheid. We zijn overtuigd dat een staat,
in welken de religie in een toestand van
verval verkeert, zelf bezig is te gronde te
gaan. Wij zullen de vrijheid van gods
dienst hoog houden, maar niet toela
ten, dat de godsdienst voor po
litieke doeleinden wordt mis
bruikt".
Verder heet het dan nog
„Daar ons leidend beginsel onmid
dellijk in de rede ligt, is het voor
het zijn van een goed staatsburger, van
waarlijk zedelijk mensch, niet noodig zich
in wetenschappelijke en philosophische
verantwoording van ons ethisch staats-
principe te verdiepen, zoomin als het voor
het zijn van goed Christen noodig is,
theologie of godsdienstphilosophie te be
oefenen."
De N. S. B. doet geen moeite, zich dui
delijk uit te drukken.
Maar dit is toch wel duidelijk, dat hier
tegenover den godsdienst dezelfde hou
ding wordt aangenomen, als van liberale
zijde steeds is gedaan.
De groote zedelijke beteekenis van den
godsdienst voor het staatsleven wordt er
kend, mits: men niet komt met de uni
verseels beteekenis van het Christendom;
mits: niet de eisch wordt gesteld, dat
het Koningschap van Christus moet wor
den erkend.
De vrijheid van godsdienst zal worden
hooggehouden, mits: de godsdienst
niet voor politieke doeleinden wordt mis
bruikt, wat in dit verband beteekent, dat
de godsdienst niet mag worden gesteld
boven of naast den staatsdienst..
Dit wordt nog duidelijker, wanneer we
een volgende uitgave van de N. S. B.
„Actueele vragen" opslaan.
Daarin wordt betoogd, dat de gods
godsdienst in engeren zin een aange
legenheid der kerken is, maar dat daar
tegenover de kerken verplicht zijn het
staatsgezag te steunen. En dan volgt deze
met instemming aangehaalde uitspraak
van den Weenschen Kardinaal Innitzer
,»Het ware Christelijke Nationaal-So-
cialisme is door God gewild en wordt
door de Kerk goedgekeurd."
Wanneer we deze gegevens samenvat
ten, dan blijkt dat voor de N. S. B. niet
de Heilige Schrift kenbron is voor de
staatsleer, maar evenals dat van liberale
zijde steeds is geleerd, de menschelijke
rede. En voorts, dat de vrijheid van de
kerken wordt geëerbiedigd, indien deze
slechts verstaan dat het Nationaal Socia
lisme als door God gewild, moet worden
goedgekeurd. Men wil aan den godsdienst
alle eer bewijzen, wanneer hij zich met
een plaats op den achtergrond tevreden
stelt; wanneer daaraan geen eischen
voor het openbare leven worden ontleend,
en als de godsdienst niet voor politieke
doeleinden wordt misbruikt.
Wij weten maar al te goed, wat dit in
de praktijk beteekent.
Hier werkt hetzelfde beginsel, dat
vroeger van oud-liberale zijde aldus werd
vertolktBederf met uw Bijbelteksten
de staatkunde nietl
Groen van Prinsterer, wij weten het,
had dienaangaande een andere opvat
ting,
„De Bijbel, zoo schreef hij, is het boek
der boeken ook en vooral in de A. R.
boekerij. De nieuwere wijsheid ook waar
zij de openbaring niet onbewimpeld ver
werpt, meent dat hooger uitspraak in den
kring van het staatsrecht niet te pas
komt. Wij daarentegen beweren, dat de
Heilige Schrift de grondslagen van recht
en zedelijkheid, van gezag en vrijheid,
ook voor Natiën en Regeeringen aan
wijst. De Bijbel is de onbedriegelijke toets
steen. Onvoorwaardelijke onderwerping
aan Gods Woord was steeds de waarborg
van plichtmatige gehoorzaamheid en van
plichtmatig verzet.
Met de uitspraken der openbaring kan
geen leer van trotsche zelfvolmaking of
van schromelijke losbandigheid bestaan.
„Er is geschreven". Ziedaar de bijl die
eiken wortel van revolutionair misgewas
afsnijdt."
Maar dit wordt door de N. S. B. niet
erkend. De Bijbel en de godsdienst zijn
goed, maar niet voor het staatkundige
leven.
't Is precies hetzelfde standpunt dat
werd ingenomen tegenover de discipelen
toen van hen geëischt werd, dat zij niet
meer zouden spreken in den naam van
Jezus.
D'e discipelen hebben toen het fiere ant
woord gegevenwij kunnen niet laten
van deze dingen te spreken.
Toen was er het conflict.
Zoo is er nu ook 't conflict in Düitsch-
land.
En zoo zal er ook hier het conflict
zijn wanneer de Christenen weigeren te
zwijgen van hunne beginselen voor het
staatkundige leven.
Het ontwapeningswerk te Genève.
De algemeene commissie der ontwape
ningsconferentie heeft het op grond van
de tusschen Engeland en Frankrijk ver
kregen overeenstemming opgestelde werk
plan aangenomen. Alleen Italië stemde
tegen en Perzië onthield zich van stem
ming.
De inhoud der resolutie luidt als volgt:
1. Erkenning van de noodzakelijkheid
van Duitschlands deelneming aan de ver
dere werkzaamheden der conferentie.
2. Onderhandelingen langs diplomatie-
ken weg om Duitschlands terugkeer te
bewerkstelligen.
3. Erkenning der noodzakelijkheid, een
commissie te vormen, ter bestudeering
van de controle en veiligheid in den vorm
van waarborgen voor de uitvoering van
een toekomstige overeenkomst.
4. Instelling van een commissie ter be
studeering van concrete ontwapenings
voorstellen.
5. Verdaging der conferentie, totdat de
voorzitter en het bureau der conferentie
van meening zijn, dat in de hierboven ge
noemde vier punten voldoende vorderin
gen zijn gemaakt, om de conferentie weer
bijeen te kunnen roepen.
De commissie voor de 40 urenweek.
De internationale arbeidsconferentie te
Genève heeft gisteren een korte vergade
ring gehouden ter bespreking van de sa
menstelling van de commissie voor de
40-urige werkweek.
De eenige sensatie verwekte de werkge-
versgroep door de mededeeling, dat zij
niet aan het werk der commissie over dit
onderwerp wil deelnemen, aangezien de
werkgevers principieel te sterk tegen de
gedachte eener 40-urige arbeidsweek-con
ventie gekant zijn. Alleen de Italiaansche
werkgever zal in de commissie zitting ne
men.
De Nederlandsche regeering is in deze
commissie vertegenwoordigd door Prof.
Aalberse, terwijl de heer Kupers daarin
zitting heeft als vertegenwoordiger der
arbeidersgroep.
Sociale hulp in de Vereen. Staten.
Een groot plan van sociale verzekering
ten voordeele van de Amerikaansche bur
gers en hun gezinnen wordt door Roose
velt in een boodschap aan het congres
uiteengezet.
Het plan beoogt: beveiliging van den
huiselijken haard, van de broodwinning
en van de sociale verzekering.
Roosevelt hoopt aan het a.s. congres
een nationaal plan aan te bieden inzake
de ontwikkeling en het gebruik der na
tionale hulpbronnen te land en te water
gedurende een lange periode.
De sociale verzekering is betrekkelijk
nog weinig ontwikkeld in de Ver. Staten,
waar geen enkel plan van nationale ver
zekering bestaat tegen werkloosheid.
Orkaan in San Salvador.
San Salvador is door een vreeselijken
orkaan, gepaard met wolkbreuk, geteis
terd.
Talrijke groote gebouwen in de hoofd
stad zijn ten deele vernield. In de woon
wijken werden talrijke huizen volkomen
verwoest.
Tengevolge van de stopzetting der ver
keersmiddelen en van het licht- en kracht-
bedrijf, heeft de regeering zich gedwon
gen gezien, den staat van beleg af te
kondigen.
Voor zoover tot nu toe bekend, zijn bij
den orkaan acht menschen omgekomen.
Het aantal dakloozen bedraagt 500. De
schade wordt op IV2 millioen dollar ge
raamd.
Ex-rijkskanselier Brüning in Engeland.
Naar men weet, is oud-rijkskanselier
Brüning tamelijk onverwacht naar En
geland vertrokken.
Het gerucht, dat Brüning is vertrokken
om een op handen zijnde arrestatie te
ontgaan, wordt niet bevestigd.
Kort voor zijn vertrek heeft hij mede
gedeeld, dat zijn gezondheid geschokt was
ook door dingen van onaangenamen aard
in zijn particuliere loven. Op raad van
een vriend is Brüning thans naar Enge
land vertrokken. Dit is de eerste maal dat
Brüning zich na zijn rijkskanselierschap
buiten de grenzen begeeft.
Nieuwe verkeersregelen In België.
De Belgische minister van Openbare
Werken heeft een besluit geteekend, waar
bij de nieuwe verkeerscode canaf 1 Octo
ber a.s. wordt toegepast.
De nieuwe wegcode bepaalt dat in Bel
gië den voorrang moet worden gegeven
aan de hoofdwegen. Deze hoofdwegen
zijn herkenbaar aan de kilometerpalen
waarvan het bovengedeelte rood wordt
geschilderd.
Korte Berichten.
Uit Amerika wordt gemeld, dat 10
millioen personen, verdeeld over 15 sta
ten, onder de hittegolf hebben te lijden.
Aan 300.000 gezinnen in de geteisterde
glebieden wordt steun verleend. Intus-
schen is in de staten Noord-Dakota, Zuid-
Dakota, Minnesota, Iowa en Nebraska
eindelijk regen gevallen.
MacDionald heeft Barthou doen we
ten,, dat hij' gaarne te Londen 'n bespre
king met hem zou hebben. Begin Juli zal
de Fransche minister zich naar Londen
begeven.
Gisteren zijn er in verschillende
deelen van Oostenrijk weer tal van bom
en dynamietaanslagen gepleegd. In ver
band hiermede zijn er vele nationaal-so-
cialisten gearresteerd, en naar het con
centratiekamp Woellersdorf overge
bracht. Slechts in één enkel geval slaagde
men erin, den dader op heeterdaad te
betrappen.
Op 1 Mei bedroeg het aantal inge
schreven werkloozen in Duitschland
2.525.ÜOO, tegen 5.039.000 op hetzelfde
tijdstip van 1933. Sedert 1 April j.l. is 't
cijfer wederom met 80.000 gedaald.
Na wekenlange droogte is thans te
Belgrado een regenperiode begonnen,
waardoor de oogst opnieuw wordt be
dreigd, aangezien de rivieren een zeer
hoogen stand hebben bereikt.
VERZWEGEN BELASTING.
Totaal na te vorderen bedrag voor het
geheele land f 10.5 millioen.
Naar gemeld wordt, bedraagt het to
taal na te vorderen bedrag, voortvloeiende
uit de verzwegen vermogensbelasting, ver
dedigingsbelasting I, inkomstenbelasting
en gemeentefondsbelasting met inbegrip
van alle opcenten voor het geheele land
ongeveer f 10.5 millioen.
Het bedrag aan verzwegen vermogens,
waarover is nagevorderd, bedraagt over
1931'32 circa f 434 millioen, over 1932
—'33 f 398 millioen, over 1933—34 f 351
millioen.
Aan inkomstenbelasting werd over 1931
'32 een bedrag van f 26 millioen ver
zwegen, over 1932'33 f 25 millioen en
over 1933'34 f 20 millioen.
Minister de Graeff.
Minister de Graeff, begeleid door Prof.
Frangois, is gisteravond uit Genève weer
naar Nederland vertrokken. De Neder
landsche delegatie ter Ontwapeningscon
ferentie zal de volgende week dus bestaan
uit Prof. Mr V. H. Rutgers en Prof. Dr
E. Moreco.
N. S. B. concentratie-kampen.
In een vergadering van de N. S. B. te
IJmuiden heeft een der sprekers in ant
woord op een gestelde vraag verklaard,
van verlangen te branden om aan de
stichting van concentratiekampen te kun
nen beginnen.
Het is zeer de vraag of de leiding van
de N. S. B. het met de uitspraken van
dezen ex-communist heelemaal eens is.
Waarschijnlijk niet.
Maar ais dergelijke rumoerige elemen
ten nu reeds zoo de leiding boven het
hoofd groeien, dan is de kans ook groot,
dat ze in de toekomst ook hun invloed
zullen laten gelden.
Loonsverlaging in mijnen afgswezea
In verband met de door de Limburgsohe
mijndirecties aangekondigde loonsverla
ging van 10 pet. voor alle mijnwerkers,
hebben de besturen van den Algemeenen
Ingezonden Mededeeling.
OLIEFABR1EKEN N.V. AMSTERDAM
Nederlandschen Mijnwerkersbond en van
de Centrale van Werknemers in het Mijn
bedrijf zich op het standpunt gesteld, dat
elke loonsverlaging moet worden afge
wezen.
De R. K. en de Chr. Mijnwerkersbond
zullen hun standpunt nog nader bepalen.
Protest tegen Duitsche deviezen-
maatregelen.
De te 's Gravenhage gehouden vergade
ring van belanghebbenden bij het vreem-
delingverkeer kwam na breedvoerige dis
cussies tot het besluit, om op zeer korten
termijn aan de regeering een rapport uit
te brengen, waarin de noodtoestand van
het hotelwezen in ons land uiteengezet
wordt, de oorzaken van den catastropha-
len teruggang van het vreemdelingenver
keer vooral uit Duitschland worden aan
gegeven, en waarin aangedrongen wordt
op maatregelen, o.a. <op' het invoeren van
een belasting op het tijdelijk verblijf van
Nederlanders in het buitenland, een pas
poortenbelasting dus, berekend naar den
duur van het buitenlandsch verblijf.
Uit mededeelingen van den heer Van
Deventer, directeur van de A. N. V. V.,
bleek, dat herhaalde aandrang op de re
geering om te trachten voor ons land een
gunstiger regeling te verkrijgen, geen re
sultaat heeft opgeleverd.
Duitschland eischt ten behoeve van een
gunstiger deviezenregeling zekere contra
prestaties en de regeering acht den tijd
nog niet gekomen de handelsobjecten,
waarover zij bij: onderhandelingen met
Duitschland beschikt, thans ten behoeve
van het vreemdelingenverkeer, uit han
den te geven.
Er werd door verschillende heeren op
gewezen, dat Duitschland uit het bezoek
van Nederlandsche toeristen in 1933 een
bate trok van f28 millioen, Nederland
daarentegen uit het bezoek van Duitsch
land f 3 millioen en deze drie millioen
dreigen thans ook nog te verdwijnen.
Daarom voelde men iets voor de leuze1
„Reist niet naar Duitschland, zoo lang de
Duitsche regeering het toeristenverkeer
naar ons land belemmert".
Handhaaft de Duitsche regeering haar
bepalingen, blijft zij voor ons land belang
rijk ongunstiger deviezen-bepalingen la
ten gelden dan voor andere landen, dan
kon het wel eens gebeuren, zoo werd be
toogd, dat het Nederlandsche volk tot de
ontdekking zou komen, dat de groote
sommen, die de Nederlander aan den Rijn,
in den Harz of de Duitsche badplaatsen
verteert, niet terugkomen door middel
van Duitsche toeristen, met het gevolg dat
de Nederlandsche toerist uit Duitschland
wegblijft.
Transfer-besprekingen te Berlijn.
Naar gemeld wordt, zal de Nederland
sche delegatie ter bespreking der trans
ferkwestie Maandag a.s. te Berlijn arri-
veeren. Te zelfder tijd zal ook de Zwit-
sersche delegatie te Berlijn vertoeven.
Na de mislukking van de algemeene
transferconferentie tusschen verschillen
de der crediteurlanden en de Duitsche
regeering, zullen de volgende week dan
directe onderhandelingen beginnen tus
schen Duitschland en de delegaties der
afzonderlijke crediteurenlanden. De be
sprekingen zullen met ieder land afzon
derlijk worden gevoerd.
De nood in de mijnindustrie.
Vrijdagmiddag ontving minister Colijn
de burgemeesters van de gemeenten in
Limburg, waar mijnzetels gelegen zijn, in
audiëntie, welke bijna anderhalf uur
duurde, ter bespreking van den toestand
in de Limburgsche mijnstreek. Enkele
der reeds vroeger door de burgemeesters
naar voren gebrachte punten konden tot
Binnenland.
Het totaal-bedrag aan verzwegen vermo
gens en inkomen.
Koninklijk bezoek aan de Wieringermeer.
Buitenland.
De ontwapeningsbesprekingen te Genève.
Orkaan in San Salvador.
De droogte in Amerika.
bedaart spoedig met
Per stuk 8 ct. Doos 45 ct. Bij Uw drogist
hun voldoening buiten bespreking worden
gelaten, wegens de door de regeering ge
troffen maatregelen. Omtrent andere
punten, welke voor de mijnstreek vooral
van groot belang geacht kunnen worden,
heeft de minister overweging toegezegd.
Ir Mussert te Rome.
Ir Mussert is reeds eenige dagen ge
leden in gezelschap van baron Obendorff
en den heer Van Buren te Rome aange
komen.
Eergisteren zou de heer Mussert door
Mussolini in audiëntie ontvangen zijn.
S.D.A.P. en de revolutionaire gezindheid.
In de gehouden Gemeenteraadsvergade
ring van Oost Stellingwerf heeft de fractie
van de S. D. A. P. gestemd voor het voor
stel omtrent het opnemen van bepalingen
in het ambtenarenreglement aangaande
de revolutionaire gezindheid.
H.M. de Koningin naar de Wieringermeer
Om vijf uur gisteravond kwamen H.M.
de Koningin en H. K. H. Prinses Juliana
met gevolg in auto's via den afsluitdijk
uit Friesland te Schagen aan. De slaap
wagen van den koninklijken trein was
hier aangekomen, waarin de Koningin en
de Prinses den nacht doorbrachten.
Hedenochtend wordt een bezoek ge
bracht aan den Wieringermeerpolder, al
waar verschillende werken in oogen-
schouw worden genomen.
H.M. de Koningin en H. K. H. de Prin
ses werden bij aankomst te Schagen har
telijk toegejuicht. Velen zongen het Wil
helmus.
DE SPELLING-KWESTIE.
Wij lezen in de Maasbode:
Minister Marchant heeft wrijving van
opinie en botsing van meeningen ge-
wenscht, en de kruitdamp hangt over het
slagveld.
Een kruitdamp, die naar onze meening
het vcior een „damp" wel wonderlijk ef
fect heeft bewerkt, dat het hoofdpunt van
't geschil scherp naar voren is getreden.
Het eigenlijke s p e 11 i n g-compromis
vond zeer weinig verzet; te feller richtte
zich dit tegen het „compromis", zoodra
dit het eigenlijke spelling-terrein en
daarbij meteen nagenoeg geheel zijn com
promiskarakter! verliet en op t a a 1-
gebied oversprong.
Hiermede was het tevens klaar als de
dag, dat de overheid een gebied ging be
treden, waar zij slechts met de uiterste
omzichtigheid, en dan meer registreerend
dan verordenend en regelend dient in te
grijpen.
Dit geldt eigenlijk ook reeds voor de
spelling, maar wij hebben zelf in de
Maasbode, reeds voordat het compromis
gepubliceerd werd, als onze meening te
kennen gegeven, dat het werkelijk hoog
tijd werd, dat van hooger hand aan den
spelling-chaos een eind werd gemaakt,
door bindende voorschriften voor allen,
over wie de overheid op dit punt zegging
schap heeft.
Met de taal staat het anders.
De overheid moet alles wat er op taal
gebied leeft vrij: laten uitgroeien en mag
hoogstens het eenmaal uitgegroeide in
bindende voorschriften vastleggen.
En de hoogste voorzichtigheid is ge
boden, als er op het gebied van een be
paalde taal groote verschillen bestaan,
alle nog volop levend zoowel in de volks
lagen als in meer cultureeen kring.
D a t nu is het geval met de buigings-n,
die iep het allernauwst samenhangt met
het woordgeslacht, waarvoor in groote ge
bieden van ons taaidomein nog een sterk
ontwikkeld gevoel bestaat, ook wat het
onderscheid betreft tusschen mannelijk en
vrouwelijk, hetgeen zich ook demonstreert
in de pronominale aanduiding.
Wij zouden het een allerbedenkelijkst
iets, een res pessimi exempli, een
totaal averechtsch specimen van over
heidsbemoeiing achten, wanneer thans