VRIJDAG 8 JUNI 1534 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 48e JAARGANG - No. 208 Buitenland Binnenland Belangrijkste Nieuws. Uit de Provincie Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèquo en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tclcf. 259. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. De Zeeuw Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingcn f0.20. Losse nummers 5 cent. Advcrtontiün 30 cent per regel. Ingezonden mcdedeelingcn 00 cent per regel. Kleine Advcrtcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85. Bij contract belangrijke korting. Saevis tranquillus in undus. Onder den titel „Saevis tranquillus in undus (kalm temidden van de grimmige golven) verscheen bij Kok te Kampen de aangekondigde toelichting van 13r H. Go- lijn op het program van beginselen der Antirevolutionaire partij. In zijn „Woord vooraf" zegt de schrij ver a.m.: „Gelijk te begrijpen is, viel het niet ge makkelijk temidden van zooveel anderen gewichtigen arbeid de uitgave dezer toe lichting te bezorgen. Wel lag de stof na genoeg geheel gereed in de artikelen, wel ke tusschen September 1931 en October 1932 in „De Standaard" verschenen zijn, maar vele dier artiklen hadden de strek king om de wenschelijkheid van wijziging op een bepaald punt aan te toonen, terwijl thans het gewijzigde zelf om verklaring vroeg en bovendien enkele aanvullingen ncodig bleken. Hoewel ik mij beijverd heb dit verschil in bouw steeds voor oogen te houden, zal de opmerkzame lezer nochtans hier en daar nog wel de sporen aantreffen die de herkomst van dit boek verraden. Het komt voort uit de evengenoemde Stan daar d-artikelen. Die journalistieke oorsprong treedt ook aan den dag in de wijze van behandeling der stof. Het boek is allereerst bestemd voor diegenen, die lezers zijn van de anti revolutionaire dagblad-pers. En daaron der zijn vele eenvoudigen naar de wereld. Door hen te worden begrepen was het naaste doel waarnaar ik streefde." „Een enkele maal zal men in onze uit eenzetting iets aantreffen, dat schijnt af te wijken van de lijnen voor meer dan een halve eeuw getrokken, maar dit betreft dan afwijkingen die een gevolg zijn van de lijn der ontwikkeling, die staat en maatschappij en wij met hen heb ben doorgemaakt." Het behoeft geen betoog, dat wij' deze toelichting met blijdschap begroeten. Vooreerst al om de rijkdom die er uit spreekt. Wij hebben nu naast de uiteenzetting die Dr Kuyper in „Ons Program" gaf, de meer populaire behandeling van H. de Wilde en de „Antirevolutionaire Staat kunde", die Dr Kuyper nog in zijn laatste levensjaren bewerkte, ook nog gekre gen een toelichting speciaal met het oog op de behoeften van 't geslacht van 1934, behoeften die weer anders zijn dan die van het geslacht van 1878. En voorts stemt het ook tot dankbaar heid en het spreekt tevens van de enorme werkkracht van Dr Colijn dat de schrijver kans heeft gezien temidden van zijn enormen ministerieelen arbeid de uitgave van dit handboek te bezorgen. Wij missen daardoor wel een en ander, b.v. bij Art. 2 een bespreking van de nieuw opkomende fascistische richtingen. Dit bezwaar wordt echter niet al te zeer gevoeld, aangezien de grondlijnen zeer duidelijk zijn aangegeven en zij die zich daaraan houden, niet gemakkelijk aan de propaganda van bewegingen als de Nat- Socialistische ten offer zullen vallen. Over de wijze van uitgave hebben wij niets dan lof. De bestudeering wordt door de margiale aanteekeningen niet weinig vergemakkelijkt. Het spreekt vanzelf dat onze Kiesver- eenigingen, Propagandaclubs, Arja-clubs etc. zich zullen haasten deze toelichting aan te schaffen. En wanneer daarop volgt ernstige bestudeering, dan zullen de vruchten van dezen arbeid niet uitblijven. Wij leven ook geestelijk in een veelbewogen tijd. Het gevaar om door al lerlei bewegingen en strevingen meege voerd te worden is niet gering. Indien ooit, dan is er nu behoefte aan vastheid van grondslag, een onwankel bare overtuiging, aan rust en zekerheid. En dat is het wat, zooals Dr Colijn in zijn inleidend woord zegt, ons antirevolu tionair beginsel ons scbenkt. „Kalmte, rust, zekerheidook in dagen van hooge spanningen; óók als al lerlei tegenheden ons treffen: óók als men onze oude beproefde staatsinstellingen tracht aan te tasten en de uit onzeker heid geboren politieke ééndagsvliegen om ons geuzen. Ook dan, of liever juist dan blijkt de kracht van beginselen die worstelen in de Goddelijke openbaring, die rusten op een onwankelbaar funda ment, die den belijder ervan, ook in de moeilijkste omstandigheden, met hart en mond doen zeggen: Rust mijn ziel! uw God is Koning!" De 80e Volkenbondsraadszitting gesloten. De Volkenbondsraad heeft gisteren zijn tachtigste zitting gesloten. De Raad had 3 leden van de commissie voor de volks stemming in het Saargebied willen benoe men, doch daar de daarvoor aangezochte Zwitser voor de benoeming had bedank1, moest deze worden aangehouden. De benoeming van een Nederlander is verzekerd. De keuze zal vallen op Ir D. de Jongh Wzn, oud-ingenieur bij de Neder- landsche spoorwegen en bij de Nederl.- Indische particuliere spoorwegen, oud- burgem. van Semarang en oud-directeur der gouvernementsbedrijven te Bandoeng De heer De Jongh staat bekend als een krachtige, onafhankelijke persoonlijkheid en een uitnemend organisator. De raad heeft tenslotte den oorlog tus schen Bolivia en Paraguay behandeld. Vermoedelijk zullen de 31 staten, wier medewerking verzekerd en verkregen is, uit eigen initiatief tot een verbod van wa- penuitvoer naar Bolivia en Paraguay over gaan. Het ontwapeningswerk te Genève. De dag van Donderdag is in de krin gen der Ontwapeningsconferentie druk be steed voor vertrouwelijke besprekingen tusschen de verschillende gedelegeerden en in het bijzonder tusschen de delegaties van Engeland en Frankrijk. Men had gisteravond den indruk, dat het mogelijk zou zijn, overeenstemming tusschen de beide delegaties te bereiken over een gemeensohappelijken tekst voor een resolutie inzake het arbeidsplan der ontwapeningsconferentie. Tengevolge hier van zou de algemeene commissie zich tot October verdagen in de hoop, dat de in middels te voeren diplomatieke besprekin gen met Berlijn toch nog den terugkeer van Duitschland naar de ontwapenings conferentie tengevolge zullen hebben. Verschillende ministers van Buitenland- sche Zaken hebben Genève reeds weer ver laten. Een later bericht meldde: Aangezien nog geen volledige overeen stemming tusschen de verschillende dele gaties verkregen is, heeft Henderson be sloten, dat de voorgenomen zitting voor vanmorgen tot vroeg in den namiddag zal worden uitgesteld. Uit Berlijn wordt gemeld: Volgens berichten in de buitenlandsche bladen, zou te Genève tusschen Duitsch land en vertegenwoordigers van andere mogendheden onderhandeld zijn over het sluiten van veiligheidspacten, alsmede over den terugkeer van Duitschland naar de Ontwapeningsconferentie te Genève. Van welingelichte zijde wordt medegedeeld, dat deze berichten niet juist z ij n. Duitschland heeft geen reden om een andere houding aan te nemen dan het tot dusver gedaan heeft, daar het mo tief voor het verlaten der Ontwapenings conferentie nog altijd bestaat. De Rijksregeering is vastbesloten niet naar Genève terug te keeren vóór de ver werkelijking der Duitsche rechtsgelijkheid verzekerd is in den vorm als bij de Duitsch -Engelsoh-Italiaansche onderhandelingen tot uiting gekomen is. „Putsch" in Litauen. Uit Kowno wordt gemeld, dat gister nacht een militaire „putsch" heeft plaats gehad, welke door de aanhangers van den vroegeren minister-president Woldemaras en scène was gezet. Woldemaras is gisternacht per vliegtuig van zijn verbanningsoord naar Kowno ge bracht. Hij- werd door zijn aanhangers tot minister-president uitgeroepen. De president van de Litausche republiek Smetona, weigert met de opstandelingen te onderhandelen. Gisternacht zijn alle regeeringsgebou- wen door militairen bezet. Er kan nog niet worden voorzien, hoe de zaken zich verder zullen ontwikkelen. In het middaguur verluidde het, dat 'n compromis tot stand was gekomen, vol gens hetwelk Woldemaras het regeerings- presidium met inbegrip van de porte feuille van buitenlandsche zaken op zich zou nemen. Later heette het, dat Woldemaras per vliegtuig weer teruggezonden was, doch dat de regeering niet tegen hem wilde op treden, omdat de militairen hem tegen zijn wil naar Kowno hebben gebracht. Berichten uit Kowno melden, dat in de stad volkomen rust en orde heerschen. De „Telegraaf" meldt nog: De regeering beheerscht de situatie in het geheele land en het leger staat achter haar. De beurs is rustig en overal heerscht orde in het land. Daar de voormalige minister-president Woldemaras zich niet gehouden had aan de voorwaarden der regeering en boven dien betrokken was bij de incidenten, werd hij gearresteerd en bevindt hij zich mo menteel in de gevangenis te Kowno. De toestand in Spanje. Nabij San Sebastian is een aanslag ge pleegd op generaal Fernando Berenguer, die door eenige kogels werd getroffen en gedood. Men vermoedt, dat generaal Berenguer het slachtoffer is geworden van een mis verstand en dat de daders hem hebben gehouden voor zijn broer, generaal Da- masco Berenguer, oud-minister-president en minister van oorlog in de dictatoriale regeering, die kort voor het uitbreken der revolutie, van 1930 tot 1931, aan het be wind was. Deze moord, de stakingen onder de landarbeiders, de geruchten over een a.s staatsgreep door de rechtsche groepen, dit alles wijst erop, dat Spanje opnieuw hevig in beroering is. Het Engelsche Hoogerhuis en de godsdienstvrijheid in Duitschland. Het Engelsche Hoogerhuis heeft gis teren eenstemmig een motie aangenomen, waarin het de positie van den godsdienst in Duitschland ernstig noemt en bezorgd heid te kennen geeft, dat de godsdienst vrijheid in gevaar zou worden gebracht. De bisschop van Chichester zeide, dat op het oogenblik in Duitschland twee krachten strijden, die van het Christen dom en van het heidendom. Als Engeland ooit zou moeten gaan gelooven, dat Duitschland het Christendom verwierp, dan zou de houding van het Engelsche volk tegenover Duitschland die van ern- stigen twijfel en zelfs verwijdering wor den. Uitvoer van graan uit Bulgarije verboden. Op het oogenblik heerscht in Bulgarije schen ministerraad is de uitvoer van alle soorten graan verboden. Als motief voor dezen maatregel wordt aangegeven do aan houdende droogte, waardoor het graan zeer te lijden heeft gehad. Op het oogenblik heerscht in Bulgarije een hittegolf. Het kwik in den thermome ter is tot 40 graden Celsius opgeloopen. De geboorte van het Belgische Prinsje. Niet alleen de officieele gebouwen in Brussel, maar ook de buitenlandsche le gaties en zeer talrijke particuliere wonin gen zijn bevlagd ter gelegenheid van de geboorte van het prinsje. De hoofdstad heeft een feestelijken aanblik. Het is dui delijk, dat de geheele bevolking zich vor- heugt in de blijde gebeurtenis, die zich in het koninklijk gezin heeft voorgedaan. Gistermorgen half elf heeft het prinsje in het kasteel Stuyvenberg te Laeken het voorloopig doopsel ontvangen. Het plech tige doopsel in de koninklijke kerk van Koudenberg zal eerst de volgende maanj plaats hebben. Vciedsclschaarschte in Amerika officieel erkend. Het Amerikaansche ministerie van Landbouw publiceert een rapport over den huidigen toestand, waarin gezegd wordt dat de droogte in de voornaamste graan- streken de levensmiddelenvoorziening, met name wat betreft tarwe, voedergranen en hooi, ten zeerste bedreigt, al behoeft men geen vrees te koesteren voor hongersnood. De tarwe staat er slechter voor dan de jongste vijf en twintig jaar het geval is geweest. Het vee is voor het meerendeel te zwak om vervoerd te worden en te ma ger voor de slacht. De sterfte onder het vee is groot. Ook als er regen valt, zijn er, aldus het rapport, in de eerstvolgende weken nog zware verliezen te verwachten. De vroege oogst staat er in het geheele land slecht voor, en de aanhoudende droogte doet be duchtheid ontstaan voor den laten oogst, met name wat mais en voedergraan be treft. Schandelijke rede van Goebbels. In een te Gleiwitz gehouden rede, heeft de Duitsche minister van propaganda, Dr Goebbels, opnieuw scherp het defaitisme gehekeld. De minister sprak in dit ver band van „de laffe criticasters, die aan de biertafels zitten en het werk saboteeren, dat het nationaal-socialisme heeft ver richt". Het zijn dezelfde lieden, die tijdens den oorlog aan de stamtafel Parijs veroverden, maar onverhoeds van rbeumatiek last kregen, als zij hun mobilisatiebevel ont vingen. De vroegere regeeringen, en in het bij zonder het Centrum, hadden er voor moe ten zorgen, dat de hemel hun wat meer geluk had deelachtig doen worden. Wan neer dat niet het geval is geweest, dan waren de nauwe relaties met den hemel misschien maar schijn. Wij hebben ons nimmer op deze rela ties met den hemel beroepen. Wij hebben onzen plicht gedaan en de hemel heeft ons werk op zichtbare wijze gezegend. Door ons werk en onze vlijt hebben wij ons de genade van den hemel verworven en wij hopen, door voortgezetten arbeid en duur zame vlijt ook voor de toekomst deze ge nade waard te blijven". Zuivering van de N. S. D. A. P. Reeds herhaalde malen werd aangekon digd, dat de nationaal-socialistische partij in Duitschland van onzuivere elementen zou worden bevrijd. Deze zuivering schijnt thans in Baden te beginnen. Zij geschiedt echter in anderen vorm dan werd vermoed, daar niet de vroegere Marxisten werden uitgesloten, maar le den van de vroegere Duitsch-nationale partij, voor zoover zij zijn toegetreden na Maart 1933. De royementsbrieven zijn gelijkluidend en mechanisch vermenigvuldigd. Over de reden van het royement wordt weinig gezegd. Gerekend naar het aantal royementen in kleine plaatsen kan wor den aangenomen, dat de zuiveringsactie over het geheele rijk verscheidene hon derdduizenden personen zal treffen. In den royementsbrief wordt o.a. de verwachting uitgesproken, dat de geroy eerde ten gunste van de partij zal afzien van de terugbetaling van de beide jaar- lijksche bijdragen, welke hij heeft gedaan. De jaarlijksche contributie bedraagt 20 mark. Het installatiegeld is verschillend, doch bedraagt als regel 20 mark, zoodat het hier gaat om bedragen van 60 mark in totaal. Korte Berichten. Tengevolge van de heerschende cri sis kunnen de beroemde Fransche cham pagnefirma's hun voorraden niet aan den man brengen tegen de gewone hooge prij zen. Thans brengen deze firma's hun pro duct onder een nieuwen naam op de markt en verkoopen de champagne voor 10 frs per flesch. Op deze wijze raken zij hun voorraden kwijt en doen zij geen schade aan de reputatie van hun naam. Het „Museum van den Wansmaak" te Stuttgart is nieuw ingericht en uitge breid. Tot de nieuwe aanwinsten behooren allerlei voorwerpen van hedendaagsche wansmaak, zooals behangselpapier met swastika's, bonbons met hakenkruisen, 'n kerstboom-standaard in den vorm van een hakenkruis enz. Door het Hessische ministerie van Eeredienst is bepaald, dat het leerplan op de scholen voor godsdienstonderwijs moet worden gewijzigd. Op de gymnasia zal voortaan in alle drie eerste klassen in- plaats van het Oude Testament slechts het Nieuwe Testament mogen worden behan deld. De opwinding in Japans politieke kringen ten gevolge van het schandaal met de transacties in kunstzijde-aandee- len, begint bedenkelijke vormen aan te ne men en dreigt te leiden tot de ontslagaan vrage van het geheele kabinet en tot een crisis, die het geheele volk zou raken. Opheffing van schadelijke Locaal spoorwegen. Aan de memorie van antwoord aan de Eerste Kamer inzake het wetsontwerp naasting van eenige locaalspoorwegen wordt ontleend, dat, werd bij de exploi tatie van de spoorwegen uitsluitend gelet op winstgevendheid, dan het net een ge heel ander aanzien zou hebben. De wer kelijkheid bewijst het tegendeel blijkens het voortbestaan van minder voordeelige lijnen. De thans bestaande noodtoestand dwingt er echter toe, sommige zeer scha delijke lijnen prijs te geven. Wegens de opkomst van nieuwe vervoermiddelen, zal het uit prijsgeven voortvloeiende onge rief, naar de ervaring reeds leerde, ge ringer zijn dan tevoren gevreesd had moeten worden. De schrale bezetting der treinen langs de desbetreffende locaalspoorwegen toont aan, dat autobusdiensten het vervoer vol doende kunnen beheerschen. Handhaving van vervoer langs spoorstaven, met wel ke beweegkracht ook, is onder zulke om standigheden onvermijdelijk kostbaarder en derhalve niet meer te verantwoorden. Credietverleening Middenstand. In een nota naar aanleiding van het eindverslag over het wetsontwerp inzake Credietverleening Middenstand, zegt de Minister van Financiën, dat de omstan digheden, dat een middenstander zijn be staande bankrelatie wenscht aan te hou den, voor dezen geen bezwaar zal ople veren om van de tegemoetkoming, welke het wetsontwerp bedoelt te verleenen, te profiteeren. De Nederlandsche Midden- standsbank zal n.l. bij de uitvoering der regeling ook van de tusschenkomst van andere credietinstellingen gebruik kun nen maken. De bedoeling is steun te verleenen aan „volwaardige" bedrijven, die, tengevolge van de crisis, tijdelijk met liquiditeits moeilijkheden te kampen hebben, doch niet, om ook de bestaansvoorwaarden van de bedrijven te wijzigen. De te ver leenen steun zal intusschen, naar de mee ning van den minister, er toe kunnen strekken, te voorkomen, dat die bedrij ven onnoodig te gronde gaan. Het nut der courantenreclame. Te Scheveningen wordt het derde Ne derlandsche reclame-congres gehouden. Er werden prae-adviezen over budget en budgetverdeeling en over moderne courantenreclame uitgebracht. O.m. werd geconstateerd, dat de cou rantenreclame nog steeds een van de beste hulpmiddelen kan zijn voor de pro paganda van goederen. Binnenland. Maaien van tarwe met de hand. Oprichting of uitbreiding van bedrijven in Ned.-Indië. Koninklijk bezoek aan Friesland. Buitenland. De vcedselschaarschte in Amerika. De uitvoer van graan uit Bulgarije ver boden. Een staatsgreep in Litauen. De verzoeningspogingen te Genève. Prof. de Quay sprak als zijn meening uit, dat de dagbladadvertentie tot heden de beste vorm van reclame is. Zij wordt door velen gezien, is beweeglijk en kan op elk oogenblik worden ingezet en zoo- noodig gewijzigd. OPRICHTING OF UITBREIDING VAN BEDRIJVEN IN NED.-INDIE. Steun in den vorm van vrijstelling van invoerrechten. Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp tot aanvulling van de In dische Tariefwet en wijziging van het tarief van invoerrechten in Ned.-Indië. Het wetsontwerp heeft een tweeledige strekking. In de eerste plaats beoogt het de aan vulling van de Indische Tariefwet met een bepaling, welke den gouverneur-gene raal van Ned.-Indië in staat zal stellen bij de oprichting van nieuwe of uitbrei ding van bestaande bedrijven vrijstelling van invoerrecht toe te staan voor de ma chinale installatie en de grondstoffen. Voorts heeft het wetsontwerp ten doel eenige verbeteringen aan te brengen in het thans geldend Indisch tarief van in voerrechten. Het bevorderen van de vestiging in Ned.- Indië van nieuwe industriëele bedrijven, welke een voldoende levensvatbaarheid doen verwachten en redelijke mogelijk heden bieden met het oog op werkver schaffing, het bezigen van inheemsche materialen en het voorzien in de binnen- landsche behoeften, moet aldus de minister van koloniën in de memorie van toelichting van groot belang voor de verdere ontwikkeling van dat gebiedsdeel worden geacht. In aansluiting aan de bevoegdheid tot het verleenen van vrijdom van invoer recht in het belang van de nijverheid, waarvan in art. 3 der Indische Tariefwet reeds sprake is, voorziet art. 1 van het wetsontwerp nu in de mogelijkheid om de vestiging van nieuwe of de uitbreiding van bestaande bedrijven in Indië aan te moedigen door tevens vrijstelling van in voerrechten te verleenen voor de thans in het algemeen met 9 pet. der waarde belaste machinerieën, werktuigen of toestellen, die daarvoor noodig zijn. Ten einde de jonge industrieën in haar eer ste bestaansjaren verder tegemoet te ko men, ware die vrijstelling gedurende een voor elk geval te bepalen tijdvak van ten hoogste twee jaren, voorts uit te strek ken tot de in de nieuwe bedrijven of be drijfstakken te verwerken grondstoffen. Blijkens het slot van de voorgestelde bepaling is het de bedoeling om de facili teiten te beperken tot die gevallen, waar in en voorzoover naar het oordeel van het uitvoerend gezag het toekennen daar van in het oeconomisch belang van Ned.- Indië te achten is. Dit laatste zal den doorslag moeten geven en derhalve tel kens moeten worden afgewogen. In het belang van de vestiging van nieuwe bedrijven, waarvoor den laatsten tijd in verband met de tijdsomstandig heden steeds meer belangstelling aan den dag gelegd wordt, is het wenschelijk, dat de onderhavige wetswijzigingen binnen den kortst mogelijken termijn tot stand komen. De Dieseltrein We hebben de laatste maanden gelezen en plaatjes ge zien van de nieuwste creatie op spoor weggebied de Dieseltrein. Maar vandaag is hij voor 't eerst op de Zeeuwsche rails geweest. Van Utrecht werd hedenmorgen, teneinde de motoren te beproeven, een proefrit gemaakt met een nieuwen, nog niet in dienst gestelden Dieseltrein naar Vlissingen. En vanmid dag te ongeveer half twee ving de terug rit weer aan. We waren in de gelegenheid tijdens het oponthoud te Goes, den trein te bekijken. In de Dieseltreinen kent men alleen 2e en 3e klas. De derde klas, die er keurig uitziet, komt overeen met de 2e klas op de electrische treinen en de tweede met de le klas op deze treinen. Het moet wel een genot zijn met zoo'n trein te reizen.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1934 | | pagina 1