EERSTE BLAD
DONDERDAG 31 MEI 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 231
Buitenland
Binnenland.
Gemeenteraad van Middelburg.
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststruat 70, Goes.
Tolofoonuummor 11.
Postchfcquc en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tclcf. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
2e Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingcn f0.20. Losse nummors 5 cent.
Advcrtontiün 30 cent per regel. Ingezonden
mcdedeolingen 00 cent per regel. Kleine
Advcrtenticn Dinsdags cn Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto 10.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Wij liberalen willen
Het gebeurde met het winkelsluitings-
ontwerp heeft ons doen zien, hoe uiterst
moeilijk het is, te komen tot een vrucht
bare samenwerking op breeden grond
slag.
jLi© opzet van het ministerie was, ge
zien de omstandigheden, voortreffelijk.
Voor zooveel de te vervullen crisistaak
betreft, was er in het Kabinet homo
geniteit en hoewel er tusschen de par
tijen geen eniaele afspraak werd ge
maakt, zoodat van een politiek bestand
in dien zin niet kan worden gesproken,
kan toch worden aangenomen, dat het
streven van het Kabinet bij de partijen,
waartoe zijn leden benooren, instemming
vond.
Uit den aard der zaak is een samen
werking als dit Kabinet beoogt alleen
mogelijk, als over en weer offers worden
gebracht.
Niemand behoeft zijn eigen beginsel
prijs te geven, maar wel is het noodig om
zooals het in de Regeringsverklaring
heette, terwille van de noodzakelijke een
dracht het toespitsen van politieke en
geestelijke tegenstellingen te vermijden.
Zooals werd opgemerkt, de partijen zijn
niet formeel gebonden, maar ze zijn
het wel, voorzoover ze de thans tot stand
gekomen samenwerking toejuichen. Wil
len zij die samenwerking niet, dan zullen
ze zich hebben uit te spreken, opdat de
Regeering daarmede kan rekenen.
Maar achten ze wel een Kabinet als
het tegenwoordige, in 's lands belang
noodzakelijk, dan zullen ze zich, evenals
de ministers, eenige beperking hebben op
te leggen.
Aan den liberalen kant schijnt men dat
nogal moeilijk te vinden, zooals bij de be
handeling van het ontwerp tot t e c h-
n i s c h e herziening van de Winkel
sluitingswet is gebleken.
Voor de liberalen was het nog niet ge
noeg, dat Minister Colijn in het nu een
maal door den Ministerraad genomen be
sluit inzake het crisis-ontwerp berustte.
Men wilde meer.
Vandaar, dat Dr Vos, ondanks de stelli
ge verzekering van den Minister-presi
dent, dat een actieve medewerking tot
uitbreiding van de verkoopgelegenheid op
Zondag van hem niet was te verwachten,
toch met een amendement kwam, dat zelfs
een veel verdere strekking had dan het
ontwerp-Verschuur, en dat voor vele za
ken de Zondagssluiting practisch ophief.
De eigenlijke bedoeling van dit optreden
is door de beschouwingen in de liberale
pers wel duidelijk geworden.
Was bij Minister Verschuur en velen
zijner medestanders, de uitbreiding van
de verkoopgelegenheid een zuivere crisis
maatregel, bij de liberalen is het een prin
cipieels kwestie.
Zooals een inzender in de „N. R. Crt"
zoo openhartig schreef: ..Wij vrijzinnigen
willen, dat Nederland vrijzinnig geregeerd
wordt". „Wij liberalen zoo zegt hij ver
der dienen aan dit Kabinet, dat slechts
op een liberaal program kan regeeren,
den eisch te stellen, dat het onvervalscht
nieuw-liberalisme in toepassing brengt".
Zakelijk komt hiermee overeen wat een
ander liberaal orgaan schreef: „Antirevo
lutionairen en Ghr. Historischen moeten
nu eens gaan inzien, dat ze als minder
heid hun wil, voortspruitende uit speci
fieke gewetensbezwaren, niet aan een heel
volk kunnen opleggen". Met een heel volk
worden hier natuurlijk bedoeld de libera
len.
„Wij liberalen willen
Ja, dat is hun góed recht.
Maar dan zullen ze moeten beginnen
met zich los te maken van dit Kabinet.
Om dan tot de ontdekking te komen, dat
Nederland geregeerd wordtzonder
de liberalen I
GENEVE IN HEVIGE OPWINDING.
Een scherpe rede van Barthou.
'Gisteren heeft de Fransche minister
van Buitenlandsohe Zaken, Barthou, de
ontwapeningsconferentie in groote opwin
ding gebracht door een redevoering, die
met een geheel ongebruikelijke heftigheid
van toon zoowel tot Engeland als tot
Duitschland felle verwijten richtte.
Eerst viel Barthou met striemenden
spot sir John Simon aan, die juist voor
hem (had gesproken. Hij hoonde de En-
gelschen, die plotseling belangstelling voor
het veiligheidsvraagstuk krijgen, sinds zij
zich bewust zijn geworden van het ge
vaar uit de lucht, dat landen bedreigen
kan, die tegen gevaren van legers en vlo
ten beveiligd zijn.
Hij sprak op ironiachen toon over de
Engelsche opvatting betreffende de moge
lijkheden tot oplossing van 'het ontwape-
ningsvraagstuk, die zich wijzigen naar
gelang van de houding van Duitschland.
Daarna ging Barthou tot den recht-
streekschen aanval tegen Duitschland
over.
'Barthou beschuldigde de Duitso'he re
geering er van, dat dit l'and, juist terwijl
Fransch-Engelsche onderhandelingen in
April over het ontwapeningsvraagstuk tot
een oplossing schenen te zullen leiden,
plotseling door openbaarmaking van een
militaire begrooting ronduit en openlijk
te kennen heeft gegeven, dat Duitschland
zich aan de ontwapeningsbepalingen van
het verdrag van Versailles hoegenaamd
niet meer gebonden acht.
Deze openlijke erkenning van verdrag
breuk door Duitschland, wilde Barthou
niet beloonen door zijn toestemming te ge
ven tot de legaliseering van de Duitsche
herbewapening. Vandaar de scherp af
wijzende beantwoording van het Engel
sche voorstel in de Fransche nota van
17 April.
Op temperamentvollen toon richtte
Barthou zich tegen :het afwezige en toch
in aller geest aanwezige Duitschland, als
het land, dat de ontwapening ui den weg
staat.
Aan het einde van zijn redevoering gaf
Barthou weliswaar te kennen, dat Frank
rijk geen enkele deur heeft willen dicht
slaan, doch de toon van zijn redevoering
was zóó scherp, dat zij tot verbetering der
atmosfeer zeker niet heeft bijgedragen.
In groot contrast met Barthou's leven
dige redevoering stond sir John Simon's
geheel hartstochtlooze 'zorgvuldig van te
voren op schrift gestelde rede.
Sir John Simon verklaarde, dat de En
gelsche regeering blijft vasthouden aan
het ontwerp-conventie van MacDonald, ge
wijzigd overeenkomstig het Britsche me
morandum van 30 Januari, dat getracht
heeft een brug tusschen d'e Fransche en
Duitsche opvattingen te slaan.
Hij drong er met kradht op aan, dat de
conferentie thans spoedig en duidelijk zal
beslissen, of zij al dan niet tot een con
ventie op dien grondslag bereid zal zijn.
Zoo niet, dan moet de conferentie een
voudig worden gesloten. Tot verder nut
teloos praten is de Engelsche regeering
niet bereid. Wel wil zij er toe medewer
ken, dat bij gebreke van een algemeene
conventie over het ontwapeningsvraagstuk
'toch nog enkele partieele 'beslissingen zul
len getroffen worden, zooals het verbod
van den ehemischen oorlog, de invoer van
budgetaire openbaarheid overeenkomstig
een uniform stelsel, de schepping van een
permanente ontwapeningscommissie en de
onmiddellijke inwerkingtreding van de
volkenbondsconventie van 1925 over het
internationale toezicht op den wapenhan
del.
Droge Mel-maand In Engeland.
Opnieuw heeft een groot gedeelte
van Engeland een periode van droogte
doorstaan. Slechts vier keer in de afge-
loopen eeuw heeft de maand Mei een
geringeren neerslag getoond. Tenzij er
voor vandaag nog geen regen valt, het
geen niet waarschijnlijk lijkt, zal Enge
land de zevende droogteperiode elk
van vijftien achtereenvolgende dagen
zonder regenval hebben gehad in de af-
geloopen twaalf maanden.
Een Joodsche Sovjet-republiek.
Men verwacht, dat zich dit jaar onge
veer 10.000 Joden uit Frankrijk, Duitsch
land, Polen, Litauen en Amerika zullen
vestigen in de speciale Joodsche sovjet
republiek, welke gevormd is in het dis
trict Biro-Bitsjan in Zuid-Oost-Rusland.
Van deze immigranten zullen 2000 per
sonen in dienst genomen worden op col
lectieve boerderijen en de overigen ge
bruikt worden voor de ontwikkeling van
plaatselijke industrieën.
Rijksweer en vrijmetselarij.
De Duitsche rijksweerminister generaal
von Blomberg, heeft de volgende leger
order uitgevaardigd:
Ik verbied aan alle leden der weer
macht, arbeiders, employé's en beambten
niet uitgesloten, het lidmaatschap van
vrijmetselaarsloges en dergelijke organi
saties.
Waar een dergelijk lidmaatschap be
staat, moet dit onverwijld worden opge
zegd Wie zich verzet tegen deze verorde
ning wordt onmiddellijk ontslagen.
Spanning tusschen Sovjet-Rusland en
Mansjoekoeo.
Van de grens worden nieuwe incidenten
gemeld. De sovjet-Russische troepen heb
ben n.l. op twee stoomschepen van Mand-
sjoekoeo geschoten, welke blijkbaar geen
acht sloegen op de signalen der sovjets.
Er moeten acht Russische kanonneer-
booten in de buurt van Blagoveschenk
zijn geconcentreerd.
In officiëele kringen ter plaatse acht
men den toestand, in verband met de
jongste incidenten, dreigend. De sovjet
troepen schijnen systematisch Mandsjoe-
koeo's schepen op de Amoer onder vuur
te nemen.
En de Russische consul-generaal schijnt
te ziek (diplomaten-ziekte zegt men),
om de felle protesten en eischen van ver
ontschuldigingen te beantwoorden.
Buitengewone hitte in Indië.
Volgens berichten uit Madras bedroeg
de hitte daar gisteren bijna 110 gr. F.
Men acht deze buitengewone hitte mede
verantwoordelijk voor een rampspoedigen
brand te Surampalli nabij Bezwada, waar
bij twaalf personen den dood vonden in
de vlammen en waardoor driehonderd
huizen vernield werden. Tengevolge van
de langdurige droogte was er vrijwel geen
water beschikbaar voor het blusschen
van het vuur.
Graanaankoopen door Rusland.
Volgens de „Times" hebben de Sovjet
autoriteiten gisteren op de Oostzeebeurs
graan en meel van Australië en graan
van Argentinië gekocht. Twee Britsche
schepen, elk met een capaciteit van 7000
ton, zijn gecharterd voor het vervoer van
Australië naar Wladiwostock.
Japansch-Brltsche vlootbespreklngen.
De Japansche ambassadeur Matsoedei-
ra heeft de aanvaarding van de Britsche
uitnoodiging tot het voeren van voorbe
reidende besprekingen betreffende de
vlootconferentie van 1935 langs gewonen
diplomatieken weg. ter kennis van de
Britsche regeering gebracht. Zooals in
dertijd gemeld, betreffen deze voorberei
dende onderhandelingen de procedure en
technische quaesties van de vlootconfe
rentie. Gisteren werd gemeld, dat ook de
Vereenigde Staten met Japan langs di
plomatieken weg hierover zullen onder
handelen.
Korte Berichten.
In een mijn bij Bergen in Henegou
wen hebben vanmorgen 500 mijnwerkers
gestaakt, om te protesteeren tegen het
ontslag van één hunner.
Nabij Armavir is in het zand van do
rivieren Oeroepe en Koebanj goud ont
dekt. Het eerste onderzoek toonde aan,
dat het zand dezer rivieren behalve goud
ook zeldzame elementen bevat.
Tengevolge van incidenten tusschen
fascisten en linksche radicalen, waarbij
4 menschen werden gewond, is te Gadix
(Sp.) een algemeene staking van 48 uur
afgekondigd.
ZOEKGERAAKTE RENTEKAARTEN.
In de laatste vergadering van het be-
stiiurscollege van den Raad van Arbeid
te Nijmegen, kwam ter sprake de kwes
tie van het zoekraken bij een werkgever
van 50 rentekaarten, waarvoor geen ont
vangstbewijzen aan de arbeiders waren
afgegeven. In een procedure, waarbij de
Raad van Arbeid te Nijmegen, bij den
werkgever navorderde het bedrag, dat op
de rentekaarten, die zoek geraakt waren
had moeten zijn geplakt, besliste de Cen
trale Raad van Beroep, die blijkbaar over
tuigd was, dat de werkgever op tijd had
geplakt, dat de arbeider, die zijn rente-
kaart zonder ontvangstbewijs afgeeft, zelf
het risico daarvoor blijft dragen. De ar
beiders kregen derhalve geen premiën
voor hunne verzekering, over het tijdvak
waarover de kaarten liepen. Dit beteekent
voor hen ernstige schade.
De Invaliditeitswet kent een artikel
(art. 307), dat in gevallen als dit som
tijds kan voorzien. Het verlies voor den
verzekerde kan n.l. vergoed worden, wan
neer deze ten genoege van het bestuur
der Rijksverzekeringsbank aantoont, dat
de rentekaart met de daarop geplakte
zegels is verbrand of op een andere wijze
te niet gegaan. In het bovenbedoelde ge
val is dit tot heden nog niet aangetoond,
de kaarten zijn op een voor den Raad
van Arbeid niet opgehelderde wijze zoek
geraakt, doch dat ze te niet gegaan zijn
staat niet vast.
Verlaging van de steunnormen.
Naar de Tel. verneemt, zal de verlaging
der steunnormen, die de regeering zal toe
passen, op 1 Juli ingaan. De verlaging
zal fl tot f 1.50 per week bedragen.
Loonbijslag voor tewerkgestelde werk-
loozen.
Zooals indertijd is bericht, werd Broek
op Langendijk, de bekende gemeente in
het uitgestrekte tuinbouwcentrum, door
minister Slotemaker de Bruine aangewe
zen als proefgemeente, waar de werk
gevers in den tuinbouw met financiëelen
steun van rijk en gemeente arbeiders in
dienst kunnen nemen. Dat deze proef
goede resultaten oplevert, blijkt wel hier
uit, dat alle tuinbouwarbeiders werk vin
den in het tuinbouwbedrijf. De minister
heeft nu de gemeente St. Pancras, in dit
tuinbouwdistrict gelegen, als tweede proef
gemeente aangewezen.
De uitvoer van vroege aardappelen.
Gisteren is afgekondigd Staatsblad 266,
waarin opgenomen is een Kon. besluit tot
wijziging van het Crisis-Tuinbouwbesluit
1934 II.
De strekking van dit besluit is om ook
de vroege aardappelen, welke geoogst
worden vóór 1 Augustus te doen vallen
onder de bepalingen van het Crisis-Tuin
bouwbesluit 1934 I. Naar men weet, houdt
dit besluit in, dat de uitvoer van fruit
en warmoezerij gewassen slechts toege
staan is aan de stichting Nederiandsche
aard appel een tral e.
Het tijdstip van inwerkingtreding van
dit monopolie voor den uitvoer van vroege
aardappelen te oogsten vóór 1 Augustus,
vangt aan met ingang van 15 Mei en
eindigt met ingang van 1 Augustus.
Nederiandsche Christenvrouwenbond.
Te Utrecht is de 15de algemeene ver
gadering gehouden van den Ned. Cris-
tenvrouwenbond, onder leiding van de
presidente Mevr. M. M. HavelaarVan
Beeck Ualkoen van Den Haag.
Aan de jaarvergadering ging Dinsdag
avond een besloten huishoudelijke zitting
vooraf ter afdoening van onderscheiden
interne vereenigingsaangelegenheden. De
verslagen van secretaresse en penning-
meesteresse, de dames J. van Wijk
Kouwenboven van Gouda en G. Kamme-
raatBekker van Den Haag werden
goedgekeurd.
De aftredende preidente, mevr. M. M.
HavelaarVan Beeck Galkoen, werd met
groote meerderheid van stemmen herko
zen.
In de huishoudelijke zitting werden
voorts afgedaan voorstellen van 't hoofd
bestuur, rakende meerdere decentralisa
tie en de daarop ingediende amendemen
ten van de gewesten Gelderland, Zuid-
Holland, Noord-Holland en de afdeelin-
gen Rotterdam I, en Haarlem en Omstre
ken.
Na deze vergadering vond een gezellig
samenzijn tusschen de gastvrouwen en de
onderscheiden afgevaardigden plaats.
Woensdag ving de eigenlijke algemeene
vergadering, die zeer druk bezocht was,
aan met een wijdingswoord van de presi
dente, mevr. M. M. HavelaarVan Beeck
Calkcen.
Nadat de secretaresse, mevr. van Wijk
Kouwenhoven, verslag had uitgebracht
van hetgeen in de huishoudelijke zitting
was behandeld, werd de morgenvergade
ring gesloten.
In de middagvergadering verwelkomde
de presidente met een enkel woord den
spreker voor deze zitting, Dr K. Dijk,
Geref. predikant te Den HaagWest, die
daarop het woord verkreeg om te referee-
ren over „De Christenvrouw in crisistijd".
Na een opwekkend slotwoord, waar
voor was uitgenoodigd de oad-secreta-
resse van den Bond, mevr. A. G. Diepen
horstde Gaay Fortman, van Amster
dam, werd de goedgeslaagde Bondsdag op
gebruikelijke wijze gesloten.
CREDIETVERLEENING AAN DEN
MIDDENSTAND.
In het voorloopig verslag der Eerste
Kamer over het wetsontwerp tot crediet-
verleening aan den middenstand werd op
tweeërlei bezwaar gewezen.
Het eerste dier bezwaren achtten vele
leden gelegen in de te volgen methode,
vermits er gevaar bestaat, dat deze zal
ontaarden in een begunstiging van de
Nederiandsche Middenstandsbank, terwijl
toch vele middenstanders met andere
credietinstellingen in betrekking staan.
De vraag werd dan ook gesteld, of de
zulken, indien zij die relaties aanhouden,
nochtans profijt zullen kunnen trekken
van de tegemoetkoming, welke dit wets
ontwerp bedoelt te verleenen.
Als tweede bezwaar werd geopperd, dat
de beschikking over crediet een bedrijf
meestal slechts door de moeilijkheden van
tijdelijken aard zal kunnen heenhelpen,
doch in den regel geenerlei wijziging
brengt in de bestaansvoorwaarden eener
zaak.
Enkele leden zouden gaarne vernemen,
hoe de regeering de steunbedragen denkt
te verdeelen.
Gistermiddag vergaderde de gemeente
raad van Middelburg.
De voorzitter deelt mede, dat B. en W.
alsnog vergunning nebben verleend aan
dhr Dronkers te Serooskerke voor den
bouw van een blok woningen aan den
Veerscben weg. Het adres hierop betrek
king hebbend is ingetrokken.
Betreffende de fontein op de Balans
vraagt dhr den Hollander inlichtingen
naar de berekening, daarvoor destijds ge
maakt.
Weth. B o a s s o n kan niet zeggen, hoe
men destijds gekomen is aan het bedrag
van f 140 voor abonnement.
Dhr den Hollander begrijpt niet,
dat dit bedrag op f 90 gebracht kan wor-
Binnenland.
Algemeene vergadering C. B. T. B.
Gemeenteraad Middelburg.
Verlaging van de steunnormen?
Vergadering Ned. Ghr. Vrouwenbond.
Buitenland.
Hevige opwinding te Genève.
Spanning tusschen Rusland en Man
sjoekoeo.
Groote hitte in Indië.
den, nu blijkt, dat electrische oppomping
ook dit bedrag kost.
Verschillende beeren stellen nog vra
gen.
Weth. B o a s s o n vindt het een kwes
tie van den linker- en rechter broekzak,
zoolang de waterleiding verlies oplevert.
Dhr J eronimus komt daartegen op.
Weth. B o a s s o n zegt toe aan den be
trokken directeur nadere inlichtingen te
zullen vragen.
De voorzitter is blij, dat er maar
één fontein is.
Betreffende het bestratingsma
teriaal aan den Blauwen
D ij! k en Poelendalesingei
zegt dhr Jeronimus, dat er maar
twee aannemers waren. Dit kwam, omdat
de gemeente zich bet recht had voorbe
houden, zelf het materiaal te koopen. 01
dit in het belang der gemeente is, zal wel
een gesloten boek zijn.
De monstername is geschied in Octo
ber en de partij is geleverd in de voor
jaarsmaanden.
Weth. Onderdijk interrumpeert, dat
bij hierop niet zal antwoorden. De zaak
is niet aan de orde.
Dhr Jeronimus: dat is aan de be
oordeeling van den voorzitter, of iets aan
de orde is. Spr. zal zich niet van de wijs
laten brengen. Spr. acht de gevolgde me
thode van monsterneming waardeloos.
Men had de boopen steen moeten open
breken. Voor een dergelijke monsterne
ming moet men geen menschen op reis
laten gaan en aan bun werk onttiekkea.
Wetb.O n d e r d ij k zegt, dat de vragen
van dhr Jeronimus in de vorige vergade
ring zijn beantwoord. De stukken hebben
in de geheime trommel ter visie gelegen.
De provincie heeft dezen loop van zaken
goedgevonden. Daarom past den beer Je
ronimus meer bescheidenheid.
De v o o r z. zegt, dat een Raadslid toch
het recht heeft opmerkingen te maken
over een ter visie gelegen stuk.
Het schrijven van B. en W. wordt voor
kennisgeving aangenomen.
Betreffende de boter- en eier-
noteering wil dhr Harthoorn
een schrijven van den heer Zwagerman
bespreken.
De v o o r z. raadt tot voorzichtigheid.
Het was een geheim stuk.
Dhr Harthoorn vraagt of met de
nu gevolgde wijze van noteering moet wor
den voortgegaan. De handel stoort er zich
niet aan. Ze sticht verwarring. De notee
ring wordt opgemaakt door iemand na
mens B. en W. en een vertegenwoordiger
der Z. L. M. Deze laatste is feitelijk be
langhebbend.
Spr. wil de noteering overlaten aan den
handel. De gemeente heeft hier geen taak.
Spr. wijst op het gevaar dat de handel
niet meer koopt op de botermarkt en dan
is 't gedaan.
Dhr den Hollander kan hegrijpen,
dat de handel bezwaar heeft tegen de te
genwoordige wijze van noteering. We
moeten voorkomen, dat de prijs van de
boerenboter hooger komt dan die van
fabrieksboter.
De v o o r z. zegt, dat B. en W. volko
men bekend zijn met de klachten van den
handel. Maar zij' kunnen zich vereenigen
met het advies van den rijkszuivelconsu-
lent, om voorloopig de zaak zóó te laten.
Het is wel gewenscht, dat beide partijen
eerst een oplossing zoeken, die beide be
vredigt.
Dhr den Hollander: dan moeten
B. en W. zich ook geheel van bemoeiing
onthouden en de partijen het laten uit
vechten.
Dhr Jeronimus wijst op het alge
meene belang, hierbij betrokken, n.l. het
instandhouden van de botermarkt. Het is
Spr. echter hekend, dat de Rijkszuivelcon-
sulent niets voelt voor de botermarkt,
maar meer voor het veilingwezen. Spr.
wil, dat óf de gemeente alleen de notee
ring opmaakt, óf dat de gemeente het
doet met de Z.L.M. èn den handel.
De voorzitter deelt hierna mede, dat
met vernietiging van het besluit van Ged.
Staten aan het Bestuur der Godshuizen
alsnog is toegestaan het bouwen van een
barak voor lijders aan besmettelijke ziek
ten.
Benoeming secretaris
Burg. Armbestuur. Op verzoek
van mevr. W e ij 1 zal hierover eerst in
