FRIESCHE BAA110,13 en 15 ct
EERSTE BLAD
Merk eens op hoe
MAANDAG 28 MEI 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 198
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
„Nou gaat m'n pijp
uit."
Dan rookt U ook
geen goede tabak,
meneer. Neem
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcliöque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tclef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiön 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingcn 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Verachtelijk eyiteem.
De N. S. B. heeft niet 'den moed het
door haar in practijk gebrachte verachte
lijke systeem, betreffende het aanleggen
van zwarte lijsten van gevaarlijke poli
tieke tegenstanders, openlijk te verdedi
gen.
De leiding begon met het bestaan van
dit systeem te ontkennen. En toen dit niet
langer mogelijk bleek, trachtte men de 'be-
teekenis er van te verkleinen en de zaalk
als iets zeer onschuldigs voor te stellen.
Het ongeluk wil echter, dat men zich
daarbij op hopelooze wijze tegenspreekt.
Volgens den een was deze maatregel ge
nomen tegen spionnage van Communisten
e.d. in eigen kring; volgens een ander ging
het tegen tegenstanders, die met ploerten-
donders enz. rondloopen en wier namen
en adressen worden genoteerd om ze later
hun verdiende loon te kunnen geven. Vol
gens een andere meer officieele lezing
hebben we hier .te doen met een handeling
van de Amsterdamsche afdeeling, wat ech
ter weer niet klopt met de van dezelfde
zijde gegeven verklaring, dat onder de
eigen leden niet minder dan 20.000
exemplaren werden verspreid.
'Op dezelfde wijze tracht men zich ook
af te maken van het optreden van een
„celleider" aan de tweede Openbare Han
delsschool te Amsterdam, welk jongmensch
rapporten liet opstellen omtrent de opvat
tingen en uitingen der leeraren aan die
school. Men begon ook hier met te ont
kennen en toen dit niet langer mogelijk
bleek, werd het jongmensch verloochend
en heette het dat men hier met eigen
machtig optreden te doen had.
Wij willen van onze „N. S. B.-volksge-
noo'ten" gaarne het beste denken en ne
men dus, ondanks alle tegenstrijdigs, de
meest gunstige verklaring aan.
Maar dan moeten we tevens constatee-
ren, dat het „leiders-principe", waarvan
men in N. S. B.-kringen zoo hoog opgeeft,
toch wel leelijk in 't gedrang is gekomen.
Als de groote leider, van wien, om zijn
hooge beteekenis maar goed te doen uit
komen, onlangs in één nummer van „Volk
en Vaderland" een tiental foto's werden
geplaatst zijn volgelingen zóó weinig in
de hand heeft, dat niet alleen een plaat
selijke afdeeling tegen de bedoeling van
de leiding ingaat, maar dat zelfs een leer
ling van de vijfde klasse eener handels
school eigenmachtig reglementen gaat
vaststellen en rapporten laat opstellen,
dan ziet het er met de leiding van deze
beweging toch wel allerbedenkelijkst uit.
Uit respect voor den heer Mussert wil
len we dat toch ook weer niet aannemen.
Waaruit dan vanzelf weer de conclusie
volgt, dat 't verachtelijke systeem, waar
van we hierboven gewag maakten, toch in
derdaad officieel door de N. S B in toe
passing wordt gebracht.
AUTOBUS IN BRAND.
Dertien dooden.
Bij een vreeselijk auto-ongeluk, dat op
70 K.M. van Mont de Marsan in Frank
rijk gebeurd is, hebben 13 personen den
dood gevonden. Een autobus met 17 in
zittenden, welke op weg was van Madrid
naar Parijs kwam in botsing met een tele
graafpaal en viel om, waarbij brand ont
stond. Dertien passagiers kwamen in de
vlammen om. Ook de chauffeur van de
autobus werd gewond.
Naar het schijnt is het ongeluk veroor
zaakt 'door het springen van een band.
De brand schijnt bij het omvallen van de
autobus ontstaan te zijn door een ontplof
fing in het benzinereservoir. Brandende
stukken van de auto vlogen in een nabij
liggend bosch, dat onmiddellijk vlam vat
te. De boschbrand breidde zich spoedig
zoo zeer uit, dat men niet meer tot de
plaats van het ongeluk kon doordringen.
De carosserie van den wagen is geheel
verbrand. De reizigers waren door de bot
sing met den boom blijkbaar reeds zoo
danig verwond, dat zij niet meer in staat
waren zich in veiligheid te 'brengen.
Naar thans is gebleken bevonden zich
in de bus 19 passagiers. De 5 gewonden
zijn naar het naastbij gelegen ziekenhuis
overgebracht. Een hunner is stervende.
De boschbrand, welke door de autobus
is veroorzaakt, nam direct een groeten
omvang aan, zoodat alle beschikbare
krachten gerequireerd moesten worden
om erger te voorkomen. In totaal is een
oppervlakte van 12 hectaren vernield.
Nader wordt" gemeld
Het onderzoek naar de oorzaak van het
auto-ongeluk bij Liposthey, waarbij 13
personen levend zijn verbrand en verschil
lende anderen zwaar werden gewond,
heeft nog geen definitief resultaat opge
leverd. De chauffeur van de autobus, die
inmiddels is gearresteerd, verklaarde, dat
het ongeluk te wijten is geweest aan het
springen van een band, waar tegenover
echter de verklaring staat van de over
levenden, volgens welke de chauffeur zoo
moe is geweest, dat hij aan het stuur is
ingeslapen. Onderweg van Madrid naar
San Sebastiaan was Zaterdag reeds het
zelfde geschied.
De chauffeur bestrijdt niet, dat hij Za
terdag buitengewoon moe was geweest,
maar verklaart dat het vreeselijke ongeval
van gisteren in geen geval kan worden
'geweten aan oververmoeidheid. Het is nog
niet mogelijk gebleken alle slachtoffers te
identificeeren.
Druk werk In de wapenindustrie.
Nadat voor kort de Brünner wapen
fabriek tot verhooging van haar aan
deelenkapitaal besloten heeft, wordt thans
bericht, dat de „Skodawerke" besloten
hebben, de salarissen van alle geëmploy
eerden, in totaal 5000 personen met 1/12
te verhoogen en den vroegeren afbeids-
tijd weer in te voeren.
Volgens het socialisctische orgaan, de
„Daily Herald", wordt in de Engelsche
wapenfabrieken druk gewerkt aan het
vervaardigen van alle soorten wapens.
Te Sheffield wordt dag en nacht gear
beid aan het vervaardigen van bijzondere
staalsoorten voor vliegtuigen. De produc
tie van enkele fabrieken is den laatsten
tijd verdubbeld en vele zaken hebben
nieuwe arbeiders moeten aannemen.
Drie groote vliegtuigenfabrieken hebben
orders voor oorlogsvliegtuigen gekregen,
die tot in de millioenen loopen, in ver
band waarmede de aandeelen dezer fir
ma's ter beurze sterk stijgen.
De Grieksche regeering heeft een nieuw
vlootbouw-program uitgewerkt, dat voor
ziet in den bouw van een lichten kruiser
en 16 torpedojagers. Het program zal in
vier gedeelten worden uitgevoerd, en met
het eerste gedeelte zal een begin worden
gemaakt in het begrootingsjaar 1936'37.
Naar verluidt, heeft Duitschland dezer
dagen in de Ver. Staten zes en veertig
nieuwe vliegtuigmotoren aangekocht, zoo
dat in totaal sedert 1 Januari van dit
jaar door Duitschland 168 Am. vliegtuig
motoren zijn aangekocht, tegen 47 motoren
in het geheele jaar 1933.
Inm'id'dels wordt dit bericht <van offi
cieele zijde tegengesproken.
Zal België de oorlogsschulden met
radium betalen?
Naar verluidt zal Morgenthau, de mi
nister van de Am. schatkist een wet in
dienen, waarbij machtiging wordt ver
leend, om van België voor een bedrag van
10 millioen dollar radium in ontvangst
te nemen als gedeeltelijke betaling op de
oorlogsschuld. President Roosevelt zal dan
de bevoegdheid verkrijgen, dit radium te
verdeelen onder geneeskundige instellin
gen, die geen voldoende middelen hebben
om radium aan te schaffen.
De onderstaatssecretaris van de schat
kist deelde in een persconferentie mede,
dat binnen enkele dagen een staat van
de betalingen, die nog moeten worden
verricht, toegezonden zal worden aan die
staten, die op 15 Juni betalingen moeten
doen. Van Engeland is nog geen aanbod
met betrekking tot de betaling op 15 Juni
ontvangen, evenmin van Frankrijk.
Naar een dictatuur in Roemenië?
In Roemenië heersoht een politieke
hoogspanning.
Aanleiding daartoe gaf een audiëntie
van maarschalk Averescoe bij den koning.
De kort op elkaar volgende bezoeken van
de ministers van oorlog, van onderwijs en
van den premier Tatarescoe bij den ko
ning 'deden de veronderstelling ontstaan,
dat het kabinet zou aftreden.
Tatarescoe zou tot den koning hebben
gezegd, dat hij slechts dan de verantwoor
delijkheid voor de toestanden in het leger
op zich zou kunnen nemen, als hij zelf den
minister van oorlog benoemde. (Tot dusver
benoemde niet de premier maar de koning
den minister van oorlog.)
Alle partijleiders zijn naar Boekarest
teruggekeerd en elk oogenblik verwacht
men belangrijke gebeurtenissen.
Men adht het onwaarschijnlijk, dat de
koning aan den eisch van den premier
Tatarescoe, om zelf een opvolger van Uica
aan te wijzen, zal toegeven.
De beslissing zal a.s. Dinsdag vallen.
Als zijn opvolger wordt uitsluitend maar
schalk Avarescoe genoemd.
Als Avarescoe aan het bewind mocht
komen, zou een samenwerking met het
huidige parlement niet mogelijk zijn, maar
wat er in dat geval met het parlement zou
gebeuren is nog niet te overzien.
Standrecht In Oostenrijk afgekondigd.
De Oostenrijksohe regeering heeft het
reeds aangekondigde decreet uitgevaar
digd, waarbij voor Ihet geheele land het
standrecht wordt afgekondigd, wat aan
gaat vergrijpen tegen de wet op de ont
ploffingsmiddelen, gewelddadigheden door
kwaadwillige handelingen of nalatigheden
en vernielen van telegraaflijnen. Wie zich
aan dergelijke vergrijpen schuldig maakt
of er toe aanspoort, zal ter dood veroor
deeld worden.
De etakere-terreur In de Ver, 8taten.
Een optocht van stakers is Vrijdag de
benedenstad van Toledo binnengetrokken.
Voor hen uit liep een volkomen ontkleed
stakingsbreker, die zij gegrepen hadden.
Zij beroofden den man van zijn kleeren en
dwongen hem voor den stoet uit te loopen
door de geheele zakenwijk.
Intusscihen gingen de gevechten 'bij de
fabrieken voort, waarbij minstens vier
personen zwaar gewond zijn en tientallen
anderen lichte verwondingen opliepen.
De stakingsonlusten te Toledo hebben
tot nu toe twee dooden en 200 gewonden
geëischt.
Bij stakersonlusten in Nleuw-Philadel-
phia '(Ohio) werden 0 personen gewond.
Volgens een bericht uit San Francisco
schat de handelskamer aldaar de tot nu
boe geleden verliezen tengevolge van de
havenarbeidersstaking op twee millioen
dollar.
heerlijk IVOROL-tandpasta kchuimt. Maar
dit schuimen is juist ook zoo noodzakelijk,
want dit schuim dringt reinigend door
in alle ruimten tusschen tanden en kie
zen, waar de borstel niet kan komen.
IVOROL, De Nederlandsche Tandpasta.
Korte Berichten.
De terroristische actie in Oostenrijk
neemt nog steeds toe. In de laatste vier
en twintig uur zijn niet minder dan veer
tien bomaanslagen gepleegd.
Een Engelsche maatschappij heeft
aan het gemeentebestuur van de Brussel-
sche voorstad Schaerbeek, vergunning ge
vraagd voor het aankoopen van terrei
nen en het oprichten van een dierentuin
aldaar. Het is de bedoeling, dat de dieren
er in vrijheid zouden rondloopen, van het
publiek gescheiden door natuurlijke hin
derpalen.
Het Iersche parlement heeft met 54
tegen 38 stemmen de wet voor de defini
tieve afschaffing van den senaat aange
nomen.
De Spaansche regeering heeft den
alarmtoestand voor een maand verlengd
in verband met de aankondiging van een
algemeene staking van landarbeiders,
welke 5 Juni zou uitbreken.
De gevallen van spionnage in het
Fransch—Duitsche grensgebied worden
steeds talrijker. Te Diedenhofen is een
nieuwe spionnagezaak ontdekt. EenDuit-
scher is aangehouden, die gegevens over
de versterkingswerken verzamelde. Deze
persoon heeft een bekentenis afgelegd.
Te Straatsburg is in verband met een
spionnagezaak, waarover het diepste stil
zwijgen wordt bewaard, een kruidenier
in hechtenis genomen.
In de steenkolenmijn bij PeTonnes
in België zijn 'bij een instorting vier mijn
werkers om bet leven gekomen.
In de bruinkolenmijnen Hirsdhberg
bij Gross Almerode zijn 2 mijnwerkers, die
bij het aflossen der ploegen gemist werden,
dood gevonden. Zij waren omgekomen ten
gevolge van het inademen van koolmon-
oxyde.
In 'het Reuzengebergte is sneeuw ge
vallen, zoodat te beginnen op een hoogte
van 800 meter de bergen met een lichte
sneeuwlaag bedekt zijn.
Bij een explosie in een vuurwerk
fabriek te Alicante zijn zeven personen ge
dood en 32 personen zwaar gewond.
Koningin Elisabeth, die voor het
eerst sedert den dood van koning Albert
een bezoek onderneemt, heeft zich naar
de 'Borinage begeven om de families der
slachtoffers van de mijnramp te Patura-
ges te bezoeken.
De eerste haring voor H.M. de Koningin.
Zaterdag j.l. werd aan H.M. de Konin
gin de eerste nieuwe Hollandsche maat
jesharing aangeboden door de firma Jan
Don Co te Vlaardingen. De aanbieding
vond plaats door den uijkans 86-jarigen
haring-expert, den heer A. v. d. Berg.
De Prinses weer naar Engeland.
Uit Londen wordt aan de „Telegraaf"
gemeld
Naar wij vernemen, zal H.K.H. Prin
ses Juliana opnieuw enkele weken ko
men doorbrengen bij haar nicht prinses
Alice gravin van Athlone in Kensington
Palace.
Evenals het vorige jaar zal ook thans
de Nederlandsche gezant, jhr mr R. de
Marees van Swinderen, een bal ter eere
van H.K.H. geven. Overigens zal dit be
zoek een particulier karakter dragen.
Nederland en de strijd tegen de
tuberculose.
Op de dezer dagen gehouden vergade
ring van de Deensche vereeniging tot be
strijding der tuberculose heeft professor
dr Knud Faber er in zijn verslag over de
werkzaamheden der vereeniging op ge
wezen, dat Denemarken sedert 1922 de
eerste plaats had ingenomen in Europa
wat betreft een lage sterfte aan tuber
culose. Thans is, aldus prof. Faber, blij
kens het verslag in „Berlingske Tidende"
Nederland ons vóór. De plaatsen in sa
natoria en ziekenhuizen in het geheele
land staan niet ten achter bij Nederland,
maar dit land heeft in 1932 een stelsel
voltooid van tuberculose-stations, die vol
ledig toegerust zijn met alle mogelijke
therapeutische middelen en met de best
opgeleide t.b.c.-artsen. Waarschijnlijk is
het volgens prof. Faber hieraan te wijten
dat het sterftepercentage in Nederland
zoo sterk is gedaald, dat Denemarken de
eerste plaats heeft verloren.
Bevordering van handel mei Indië.
De Nederlandsche delegatie voor de
handelsbesprekingen met Japan verga
derde Zaterdag voor de eerste maal in
complete samenstelling. De delegatie
hoorde enkele personen uit den handel
en besprak de voorbereidende werkzaam
heden. Dé delegatie zal voortaan geregeld
vergaderen.
Tijdens een persgesprek deelde prof. v.
Gelderen mede, dat de handelsbesprekin
gen tusschen Japan en Nederland zeker
twee maanden in beslag zullen nemen.
Deze besprekingen leverden reeds be
langrijke resultaten op, zooals de geste
van Frankrijk, om een groot aantal Ned.
Indische producten van het maximum
tarief naar een nieuw tarief terug te
brengen, terwijl in andere landen conso
lidatie van de tot dusver bestaande han
delsverhouding geschiedde.
Dé reeds geparafeerde overeenkomst
tusschen Nederland en Duitschland, moet
nog worden geratificeerd, zoodat spoedig
publicatie is te verwachten. D'aarbij zal
opnieuw blijken, dat het belang van Ned.
Indië niet is verwaarloosd.
De betalingsmoeilijkheden met de Bal-
kan-staten worden door het ingrijpen
van Nederland uit den weg geruimd.
Besprekingen van de handelsbelangen
tusschen Ned.-Indië en Italië zullen in
het najaar worden gehouden.
Het doel van de reis van den heer Van
Gelderen is alleen de besprekingen met
Japan, benevens algemeene oriënteering,
waarbij hij geen speciaal mandaat heeft
van den minister van Koloniën.
Wat de rubber betreft, legde prof. van
Gelderen, die vice-president van het In
ternationale Rubbercomité is, den nadruk
op het feit, dat de opzet van de overeen
komst een stabiele, matig rendeerende
prijs is, waarbij met het belang van de
consumenten ten volle rekening wordt
gehouden.
Samenwerking van drie werven.
Naar de Telegraaf vernam, werken de
werven Wilton, Feyenoord, Rotterdam-
sche Droogdok-Mij te Rotterdam, en de
Kon. Mij „De Schelde" te Vlis
singen samen, ten einde in Brazilië
en Portugal een opdracht te kunnen ver
krijgen voor het vlootprogram. Deze wer
ken zullen bestaan uit oorlogsschepen:
onderzeeërs, kruisers, torpedobooten, tor
pedojagers, enz. Op het oogenblik vertoeft
een vertegenwoordiger van deze werven
te Rio de Janeiro, ten einde besprekin
gen te voeren over deze opdracht.
Ervaringen van de veiligheidslaan. Haasi
verbijsterende cijfers.
Zooals te Meppel is het nog in geen
der plaatsen geweest, welke door een be
zoek van de K. N. A. G. veiligheidslaan
tot nadenken werden gebracht. Bij eerste
keuring werden 72.48 pet. van de wagens
met een blauwe herkeuringskaart de laan
uitgestuurd. Slechts 27.52 pet. van de
automobielen werd in eerste instantie
goedgekeurd. Déze cijfers werpen wel een
schril licht op de vele tekortkomingen,
welke wel niet zoo zeer op de credit
zijde van den automobiel, dan wel op die
van den eigenaar te boeken zijn. Tot nu
toe schommelde het genoemde percentage
steeds tusschen de 30 en 40 pet. Het is
de eerste lieer, dat uit tot onder de der
tig is gedaald.
Het moet echter gezegd, dat vele auto
mobilisten dadelijk hun auto lieten revi-
seeren, zoodat bij het opbreken van de
laan tenslotte 81.74 pet. van de gekeurde
auto's den wimpel konden voeren. Het
correctieve en preventieve karakter van
deze campagne treedt hier dus wel dui
delijk naar voren.
Nog steeds heeft zich geen enkele
Zeeuw vertoond, terwijl toch reeds op 9
April j.l. een aanvang met deze tournee
werd gemaakt. Verder waren er weer
Binnenland.
Auto in het Merwede-kanaal. Twee
dooden.
Vergadering van het Schoolmuseum.
Ervaringen van do veiligheidslaan.
Buitenland.
Druk werk in de wapenindustrie.
Dreigende militaire dictatuur in Roe
menië.
Standrecht in Oostenrijk afgekondigd.
Vreeselijk auto-ongeluk in Frankrijk.
De stakersterreur in Amerika.
Ingezonden Mededeellng.
wagens uit nagenoeg alle provincies,
maar natuurlijk leverden de inwoners
van Drente het grootste kwantum van de
bezoekers. I i I. -H111B1
Personeel Palels Soestdijk.
Ten Paleize Soestdijk is bericht van
den notaris uit Den Haag ontvangen, dat
het geheele personeel met ingang van 20
September a.s. zal worden gepension-
neerd.
Het personeel van het Paleis Lange
Voorhout te 's Gravenhage, zal met in
gang van denzelfden datum pensioen
krijgen. Al het personeel, ook de losse
krachten, zullen dan dus den actieven
dienst verlaten.
De nieuwe onderwijswet.
Naar de „Rotterd." verneemt, heeft Mi
nister Marchant het ontwerp van de z.g.
Grondslagenwet, waarin de groote lijnen
voor het geheele onderwijs worden aan
gegeven, bij het Georganiseerd Overleg in
behandeling gebracht.
Is het blad wel ingelicht, dan moet de
ontvangst van dit ontwerp bij de onder
wijs- en onderwijzersorganisaties niet on
verdeeld gunstig zijn geweest.
Geen couranten op Zondag.
Verschillende dagbladen hadden het
voornemen, om Zondagavond met een ex
tra-editie te verschijnen ter gelegenheid
van den voetbalwedstrijd Nederlandi
Zwitserland.
De Centrale Commissie uit de Typo
grafie heeft daarvoor toestemming ver
leend onder voorwaarde, dat werkelooze
machinezetters in aanmerking zouden
komen voor deze uitgave.
De Minister van Economische Zaken
heeft echter een voor het geheele land
geldend verbod voor dezen Zondagsar-
beid afgekondigd, dat door middel van de
Arbeidsinspecties is bekend gemaakt.
Ghr. Sociale Studieclubs
in Zeeland. Zaterdagmiddag werd te
Goes een vergadering gehouden met de
vertegenwoordigers der Chr. Sociale Stu
dieclubs van het C. N. V. in Zeeland, on
der voorzitterschap van den heer Stapel
kamp, secretaris van het C. N. V. Aan
wezig waren de vertegenwoordigers der
studieclubs te Middelburg, Vlissingen,
Goes, Terneuzen, Souburg, Krabbendijke,
Oostkapelle, Axel en Zaamslag. Afwezig
waren Koudekerke en Serooskerke (W.)
Na opening en een welkomstwoord door
den voorzitter, gaf deze een kort resumé
van de gehouden cursussen in den afge-
loopen winter 1933'34, waaruit bleek,
dat het aantal studieclubs nog steeds
zich uitbreidde, zoodat met genoegen ge
constateerd kon worden, dat deze clubs
in een bestaande behoefte aan Chr. So
ciale scholing voorzien.
Verschillende personen brachten hier
na nog de gedachten, welke in hun club
leven, naar voren, waarover zich een
aangename discussie ontspon.
De voorzitter beantwoordde hierna
verschillende vragen, welke door de ver
tegenwoordigers gesteld werden, waarna
hij nog een kort slotwoord sprak, en, na
dat dhr Vingerling was voorgegaan in
dankgebed, deze zeer goed geslaagde en
goed bezochte vergadering sloot.
