EERSTE BLAD
VRIJDAG 25 MEI 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 196
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emcrgo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tclcf. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingcn f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advcrtcntiën 30 cent per regel. Ingezonden
mcdedeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advcrtentiën Dinsdugs en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De Winkelsluitino.
Met het wetsontwerp inzake de tech
nische herziening van de Winkelsluitings
wet is het vastgeloopen.
De Liberale fractie had van de gelegen
heid gebruik gemaakt een amendement
voor te stellen volgens hetwelk bepaalde
zaken zoo ongeveer den geheelen Zondag
geopend zouden kunnen zijn. Hoewel zelfs
in de liberale pers was betoogd, dat een
dergelijk amendement geen schijn van
kans had, werd het toch gehandhaafd.
Waarschijnlijk om goed uit te laten
komen, dat men toch heusch niet op
verscherping van de politieke tegenstel
lingen bedacht is.
Het amendement is niet in stemming
gekomen, doordat een minder vergaand
amendement-Teulings met 64 tegen 25
stemmen werd aangenomen.
Op voorstel van Minister Colijn is daar
op de verdere behandeling van het ont
werp geschorst.
In de kringen, waar men verruiming
van den verkoop op Zondag wenscht,
meent men, dat nu toch de zaak in
orde is.
Als straks een opvolger van Minister
Verschuur optreedt, zoo redeneert men,
kan de verdere behandeling van het ont
werp de eindstemming plaats heb
ben en het spreekt vanzelf, vooral na wat
Minister Colijn de vorige week verklaar
de, dat dan het Kabinet geen bezwaar zal
maken.
Naar het ons voorkomt spreekt dit niet
vanzelf.
Minister Colijn had zich hoewel hij
persoonlijk het crisis^-ontwerp van Minis
ter Verschuur onvereenigbaar achtte met
den grondslag waarop het Kabinet is ge
bouwd, toen het eenmaal door den Minis
terraad was aangenomen, daarbij neer
gelegd.
Maar dit geldt niet van het amende
ment-Teulings, dat niet onbelangrijk van
het ontwerp-Verschuur afwijkt.
Wij achten het dan ook volstrekt niet
onmogelijk, dat deze zaak thans voorloo
pig voor goed van de baan is, en dat zij
die poogden hier het onderste uit de kan
te halen, het deksel op den neus zullen
krijgen.
Naticnaal-Socia'istische inquisitie.
Onlangs werd melding gemaakt van
een onder de leden van de Nationaal-
Socialistische Beweging verspreide order,
betreffende wijze van propagandavoeren
enz., waarin o.m. ook deze zinsnede voor
kwam:
„Let op uw onmiddellijke omgeving
en meldt eiken, naar uw rneening, ge
vaarlijken politieken tegenstander
(naam, woning, partij enz.), opdat onze
groepsleiding zoo noodig met alle fac
toren rekening kan houden."
Het scheen ongelooflijk, in dat ons vrije
Nederland, de N.S.B. zich met dergelijke
duistere practijken zou ophouden.
Maar toch is het juist gebleken.
De circulaires zijn inderdaad verzon
den.
Terecht werd in verband hiermede door
de afdeeling Amsterdam van den Vrij
heidsbond in een strooibiljet tegen deze
weder-invoering van de inquisitie hier te
lande geprotesteerd.
„Kort voor en gedurende de eerste jaren
van onzen onafhankelijkheidsoorlog, zoo
heet het daarin, waren de huizen tegen
zich zelve verdeeld, verrieden vrienden
hun vrienden, kinderen hun ouders, zus
ters haar broers. Dit valsche, gluiperige
systeem kon enkele jaren gevolgd wor
den, dank zij de corrumpeerende, de harts
tochten opzweepende invloeden, welke van
de leiders der Spaansche inquisitie uit
gingen. Lang heeft het niet geduurd; ons
volk is van nature niet valsch en gluipe
rig en koestert de diepste minachting, tot
walging toe zelfs, voor dengene, die den
verrader speelt. Na eenige jaren was de
invloed der inquisitie gebroken en kon
het Nederlandsche volk weer vrij ademen
De partij van Mussert zal deze les der
vaderlandsche geschiedenis (waarin de
Leider overigens geen held blijkt te zijn)
nog moeten leeren.
De N.S.B. voert dus de inquisitie weer
in. Zij, die zich in ongunstigen zin over
deszelfs leiders zouden uitlaten in beslo
ten kring, weten, waar zij aan toe zijn.
Ergens in hun nabijheid ligt een gluipe
rige inquisiteur op de loer, noteert stie
kem naam en adres van de „gevaarlijke
tegenstanders" en verklikt deze aan zijn
leiders. De zoon zal zijn vader, de zuster
haar broeder, de jongeling zijn vriend
gaan „aanbrengen"... want de N.S.B.-er
wordt verzocht, vooral „in zijn onmid
dellijke omgeving" zijn verraad- en spion-
nage-talenten te oefenen. Dit is waar
schijnlijk een onderdeel van de moreele
verheffing, die het nationaal-socialisme
ons in Nederland denkt te brengen."
Een der N.S.B.-leiders te Amsterdam
verklaarde tegenover een correspondent
van de „N.R.Crt.", dat bedoelde circulaire
alleen te Amsterdam verspreid was en
slechts ten doel had het binnendringen
van Communistische elementen in de
N.S.B. te beletten.
In een gisteravond te Watergraafsmeer
gehouden vergadering van de N.S.B. heeft
echter de groepsleider Overwijn uit Rot
terdam een geheel andere lezing gegeven.
Hij verklaarde, dat de circulaire inder
tijd in niet minder dan 20.000 exemplaren
was verspreid. Daaruit volgt, dat ze zoo
ongeveer aan alle N.S.B.-leden moet zijn
toegezonden. Verder trachtte hij ook de
zaak onschuldig voor te stellen door te
beweren, dat de aangevochten zinsnede
geen andere bedoeling, dan om gevaar
lijke tegenstanders, die met haat en
moordbedoelingen tegen de nationaal-
socialisten rondloopen, die hun vergade
ringen willen verstoren of die als spion
nen en saboteurs in de nat.-socialistische
gelederen willen binnendringen, te ken
nen en te kunnen weren, maar uit de
bewoordingen van de circulaire en dat
staat bij de N.S.B. gelijk met een bevel
van de leiding blijkt het tegendeel.
Wij mogen dankbaar zijn, dat deze Nat.-
Soc. legerorder publiek is geworden.
Wij weten thans, dat zich in ons land
naast de Communistische partij, nog een
andere partij bevindt, die de afschuwe
lijke practijken van de Russische macht
hebbers ook hier ingang hoopt te doen
vinden.
(Wij verwijzen in verband hiermee ook
naar een bericht onder Binnenland.)
Het nationaal-socialisme en de
lijkverbranding.
De Duitsche regeering heeft een toelich
ting gepubliceerd op de nieuwe wet in
zake de lijkverbranding. Hierin wordt ge
zegd, dat de lijkverbranding een oer-Ger-
maansche zede is; het is de verdienste van
de crematie-propaganda der laatste jaren,
dat deze zede weer in hygiënischen en
waardigen vorm is hersteld en gioote uit
breiding heeft gekregen. Ondanks de be
lemmeringen. die in breede kringen van
staat en kerk aan de beweging voor lijk
verbranding in den weg zijn gesteld, heeft
deze taai aan haar doel vastgehouden.
Thans heeft de lijkverbranding gelijke
rechten gekregen.
In de laatste jaren is het aantal crema
ties voortdurend toegenomen. In 1920 be
droeg' het 17.C0O, in 1930 was het tot
54.0C0 en in 1933 tot ruim 64.0CO geste
gen.
Men verwacht dat de lijkverbranding op
grond der nieuwe wet thans nog sterker
zal toenemen.
Stakingoonlusten in Amerika.
Be staking der vrachtauto-chauffeurs
in Minneapolis heeft zich opnieuw ver
scherpt. De gouverneur van Minnesota
heeft de mobilisatie van drie regimenten
der nationale garde gelast.
Uit Toledo, in den staat Ohio, wordt
gemeld, dat aldaar een botsing ontstond
tusschen politie en ongeveer drie duizend
stakers, waarbij vier personen, waar
onder twee politie-agenten, zwaar gewond
werden. Ook hier is de nationale garde
gemobiliseerd.
Naar uit Toledo (Ohio) gemeld wordt,
bedreigen de stakers de openbare orde
daar op een zoodanige wijze, dat niet
minder dan acht compagnieën infanterie
en drie compagnieën zware mitrailleurs
moesten worden gemobiliseerd. De sta
kers belegeren een fabriek van electrische
apparaten.
Bij botsingen tusschen de stakers en de
politie werden acht personen ernstig ge
wond.
Volgens nadere berichten uit Toledo
(Ohio) zijn gisteren bij de onlusten onge
veer 100 personen gewond. D'e stakers
hebben de fabriek met steenen gebombar
deerd. De belegerde werkwilligen verde
digden zich met traangasbommen. Her
haalde malen is het tot schietpartijen ge
komen. Dé nationale garde bewaakt met
machinegeweren de fabriek. De geheele
stadswijk is afgezet. De arbeiders dreigen
met de algemeene staking.
Pas Donderdagochtend kon de orde
worden hersteld, toen 700 man van de
nationale garde, bewapend met machine-
geworen, de stad binnenrukten en de om
geving der door de stakers omsingelde fa
briek afzetten. De 15C0 werkwilligen, die
15 uren lang door ongeveer 3000 stakers
werden belegerd, konden toen pas de fa
briek verlaten.
Donderdagmiddag nam het aantal sta
kers, dat „de straat was opgegaan", nog
toe. Onder leiding van radicale vakver-
eenigingsleiders nam de menigte tegen-
oer de nationale garde een steeds drei
gender houding aan. Ten slotte wierp de
nationale garde eenige traangasbommen
in de menigte, welke evenwel van geen
wijken wilde weten en niet ontplofte gas
bommen terugwierp. Er werd ook met
steenen gegooid. Zes soldaten zijn ge
wond.
De stakers zijn ten slotte door de na
tionale garde uiteengedreven. Vijfduizend
man waren bij de ongeregeldheden be
trokken.
Een Sovjet-Russische adel?
„Le Journal" meldt dat in sovjet-Rus
land wordt gedacht aan de instelling van
een nieuwe aristocratie, in dier voege, dat
personen, die groote verdiensten hebben
jegens de sovjet-republiek, met verschil
lende ordeteekenen kunnen worden begif
tigd.
Voorloopig worden twee orden bekend:
de eene draagt de beeltenis van Lenin, de
andere de sovjetster.
De voordeelen voor de dragers ervan
zullen bestaan in een toewijzing van be
tere woningen en buitenverblijven, als
mede in levensmiddelen tegen lageren
prijs.
De gedachte aan de instelling van een
sovjet-Russischen adel zou StaLn volgens
hot blad reeds langen tijd bezig houden
en de verwezenlijking van deze gedachte
is het logische einde van een politiek
weLe daaruit bestaat de „zuivere" bolsje
wisten uit de groote massa naar voren te
halen.
Overigens zouden de nieuwe aristocra
ten nog het voordeel krijgen van gratis
vervoer op de spoorwegen, schepen, trams
en autobussen.
Duitsche communisten in een tentenkamp
overvallen.
In de bossc'hen tusschen de Belgische
plaatsen Meldert en Aalst heeft de gen
darmerie een groote razzia gehouden te
gen Duitsche communisten, die er een ten
tenkamp hadden opgeslagen. Het betreft
een groep, die kort geleden een overval
op Vlaamsche nationalisten in Aalst ge
pleegd had.
Het gelukte de gendarmerie de tent op
te sporen en ongemerkt te omsingelen. Met
getrokken revolvers drongen de gendar
mes de tent binnen. De communisten gre
pen naar slag- en steekwapens en tracht
ten de politiemannen te overmeesteren.
Dezen waren gedwongen van de vuurwa
pens gebruik te maken. Een inwoner uit
Munchen-Gladbach werd daarbij in den
arm getroffen.
De gearresteerden werden naar Aalst
overgebracht. Zij richtten tot de Belgische
autoriteiten het verzoek niet naar Duitsch-
land te worden getransporteerd.
Transferconferentie beëindigd.
De Berlijnsche transferconferentie heeft
haar eigenlijke werkzaamheden beëindigd
zonder dat positieve resultaten van betee-
kenis werden bereikt.
Hoe het met de stemming onder de
conferentieleden gesteld is, blijkt wel hier
uit, dat de Amerikanen de vergadering
van gistermorgen niet eens meer hebben
bijgewoond.
Voor zoover reeds verluidt, wordt een
nieuw moratorium verleend voor den duur
van zes maanden. Nederland en Zwitser
land behouden hun afzonderlijke overeen
komsten en Duitschland zou zijn onder
handelingen met de verschillende groepen
schuldeisohers gedurende de eerstvolgen
de maanden voortzetten, meldt het Hbld.
De strijd om de school en de jeugd.
Volgens mededeeling van den regee-
ringscommissaris zullen de katholieke en
evangelische scholen in Hessen opgehe
ven worden. Het personeel is reeds ont
slagen. Voortaan zal er alleen een Duit
sche school bestaan, waarin de leeraren,
die doortrokken zijn van de nationaal-so-
cialistische wereldbeschouwing de kinde
ren zullen opvoeden tot „waarachtige
Buitschers".
Hervatting der Engelsch-Fransche
handelsbesprekingen.
De Engelsch-Fransche handelsbespre
kingen zullen a.s. Dinsdag te Londen her
vat worden.
Van goed ingelichte zijde wordt gemeld,
dat de Fransc'hen wat bereidwilliger ge
stemd schijnen te zijn om de aan het be
gin van het jaar in werking getreden ta
riefverscherpingen tegen Engeland op te
heffen.
Deze frontverandering zou daaruit te
verklaren zijn, dat na de mislukking van
de handelsbesprekingen van Engeland met
Japan, zooals bekend een verhooging van
de invoerrechten op buitenlandsche zijde
en zijden stoffen te verwachten is, waar
door ook Frankrijk ernstig getroffen zal
worden.
Voorbereidende besprekingen voor de
vlcotccnferentle van 1935?
Uit bevoegde bron wordt medegedeeld,
dat Engeland, de Ver. Staten en Janan
voorbereidende onderhandelingen hebben
aangeknoopt over de mogelijkheid van een
bespreking der vlootkwesties met het oog
op de conferentie te Washington in 1935.
Met gelooft, dat het initiatief is uitge
gaan van Engeland en Japan.
De Japansche autoriteiten wijzen er op,
dat voorbereidende besprekingen over de
internationale kwesties, betreffende den
Stillen Oceaan, in ruime mate zouden bij
dragen om de atmosfeer voor de conferen
ties van 1935 op te helderen.
Druk gebruik van de telefoon.
In Palestina wordt het meest van alle
landen van de telefoon gebruik gemaakt.
Per dag en per uur worden daar de
meeste gesprekken gevoerd. Het gemid
delde aantal telefoongesprekken in Jeru
zalem is 37.8 per dag, tegen 12.1 in Ame
rika en 7 in Engeland.
Voor alle gesprekken boven de 2000 per
jaar moet een extra vergoeding betaald
worden.
Ondanks dit wordt er te Tel Aviv en
Haifa nog steeds het meest van de tele
foon gebruik gemaakt.
Korte Berichten.
De Boliviaansche regeering maakt
bekend, dat de Bolivianen bij een feilen
tegenaanval op het fort Bollivian ongeveer
60CO Paraguanen gedood hebben en onge
veer 12.000 gewond. (Men zal deze cijfers
wel met eenig voorbehoud moeten lezen.)
Tusschen de 2000 en 3000 bakkers
(kleinbedrijf) uit den staat New York, heb
ben besloten hun „blauwen adelaar" in te
pakken en naar Washington terug te zen
den, zulks als protest tegen het voortdu
rend uitstellen van de invoering van den
code voor hun bedrijf, die reeds sinds 1
Januari gereed ligt. Dit is de eerste maal,
dat een heele industrie zich tegen den
„blauwen adelaar" verzet.
Volgens de laatste resultaten van de
door de Rijksinstelling voor arbeidsbemid
deling en werkloosheidsverzekering be
werkte statistiek van leden van zieken
fondsen, is 't aantal werkenden in Duitsch
land toegenomen met 640.000.
In den nacht van Woensdag op Don
derdag hebben drie leden van de Britsche
Fascistenliga een fascistische vlag gehe-
schen op het Londensche raadhuis. Deze
vlag bestaat uit een gewone Union Jack
met in het midden een groot hakenkruis.
Pas toen 's morgens de menschen naar
hun werk gingen, merkten gemeente-amb
tenaren de vlag op. Zij werd verwijderd en
in de plaats kwam de gewone vlag te han
gen.
De Belgische Kamer heeft met 81
tegen 67 stemmen en drie onthoudingen
de militiewet aangenomen, waarbij de
jaarlijksche lichtingen op 32.000 a 33.000
man gehandhaafd blijven.
De Turksche minister van defensie is
voornemens in den loop van dit jaar een
groot aantal duikbooten en vliegtuigen aan
te besteden. Verder is hij voornemens de
garnizoenen van Adrianopel en andere
aan de Bulgaarsche grens gelegen steden
te versterken en uit te rusten met moder
ne artillerie en vliegtuig-eskaders.
De Pruisische minister-president
Goering is uit Athene komende, gistermid
dag op het vliegveld Matyasdoeld bij Boe
dapest geland. Hij werd door een aantal
autoriteiten verwelkomd.
HET AANLEGGEN VAN ZWARTE
LIJSTEN DOOR DE N. S. B.
Uit Amsterdam schrijft men aan de
„N. R. Crt":
Dat het aanleggen van zwarte lijsten
bij de N. S. B. systeem is en dat de be
kende circulaire niet zoo'n onschuldig ka
rakter had als men van nat. soc. zijde be
weerd heeft, blijkt nog uit het volgende:
In het „Handelsblad" schrijft de heer
P. H. Wolle, leeraar aan de tweede open
bare handelsschool te Amsterdam, dat het
vorige jaar ter kennis van de leeraren dier
school is gebracht het uittreksel van een
reglement van de N. S. B., officieel door
den cel-leider der school, leerling vijfde
klasse, aan den directeur ter hand gesteld,
en waarin voorkwam:
1. dat de N. S. B.-leden, leerlingen der
school, gehouden zijn rapport uit te bren
gen omtrent de opvattingen en uitingen
der leeraren, en wel aan den cel-leider;
2. dat leeraren, die blijk gegeven hebben
de N. S. B.-den'kbeelden niet genoeg te zijn
toegedaan, over vier jaar termijn ge
steld voor de zegeviering van deze denk-
bleeden niet in hun positie gehand
haafd zullen kunnen blijven.
„Het Volk" ontleent aan de „Politie
bode", het orgaan van den Algemeen-en
bond van Politiepersoneel, dat tegenwoor
dig N. S. B.-ers, bij overtredingen van de
Motor- en Rijwielwet, trachten de politie
mannen te intimideeren door liet vertoo-
nen van een lidmaatschapskaart van de
partij, met de bedreiging dat hun naam
Binnenland.
Amendement-Teulings tot uitbreiding
winkel-openstelling op Zondag aange
nomen. De beraadslagingen geschorst.
De zwarte lijsten van de N. S. B.
De fruitvooruitzichten.
Buitenland.
De lijkverbranding in Duitschland.
Stakingsonlusten in Amerika.
Transferconferentie geëindigd.
Voorbereiding voor de vlootconferentie
1935.
op een door die partij aangelegde zwarte
lijst zal worden geplaatst. Toen onlangs
een agent een autobezitter verbaliseerde
wegens het plaatsen van zijn auto in een
loods, ondanks herhaalde waarschuwing,
voegde de fascist-autobezitter den agent
toe, dat hij over een jaar in een concen
tratiekamp gehuisvest zou zijn. Het num
mer van den agent schreef hij daarbij op,
en hij voegde dezen nog toe, dat er een
zwarte lijst is aangelegd, waarop reeds
vele namen van agenten voorkomen en
waaraan ook de zijne zou worden toege
voegd.
Het „Volk" merkt naar aanleiding van
de N. S. B.-verklaring nog op:
Dat deze toelichting allerminst past op
de boven weergegeven zinsnede, ziet
ieder. Daar is sprake van „politieke te
genstanders" in het algemeen, niet alleen
van communisten en Liga-leden. Ons is
bekend, dat ook de namen van anti-revo
lutionairen op de zwarte lijst zijn ge
plaatst; zouden die ook komen „spionnee-
ren"? En waarom heeft de N. S. B. in
Amsterdam dr Van Aalst op de zwarte
lijst opgenomen? Verwacht men, dat de
heer Van Aalst in opdracht van de C.P.II.
met kwade bedoelingen zich zou aanmel
den voor het lidmaatschap van Mussert's
schare? H.et is te mal cui er verder nog
een woord aan te verspillen.
De houding, die de Mussert-leiding in
dit geval heeft ingenomen, is allesbehalve
moedig. Eerst hebben provinciale kring-
leiders het bestaan van de circulaire ge
loochend. De Zeeuwsche leider heeft aan
een plaatselijk blad meegedeeld, dat men
in Utrecht verzekerde, niets van zoo'n
circulaire af te weten. Thans krijgt het
„Handelsblad" in hetzelfde Utrecht het
omgekeerde antwoord. Men bedriegt de
eigen leden; men bedriegt in ieder geval
het Nederlandsche volk, voor welks zede
lijke opheffing men beweert te vechten.
En als men veelt, een dommen streek te
hebben uitgehaald en kennis maakt met
het verzet van het Nederlandsche vo'k,
dat van inquisitie-methoden, van spion-
nage van huurlieden en vrienden, niet ge
diend is, dan legt men de verantwoorde
lijkheid op de Amsterdamsche onderlei
ders.
Prins Hendrik in Hongarije.
Prins Hendrik der Nederlanden, die op
het oogenblik in Hongarije vertoeft en
groote belangstelling aan den dag legt
voor de bezienswaardigheden en cultu-
reele en sociale instellingen des lands,
heeft, vergezeld van den Hertog en de
Hertogin van Mecklenburg en hun gevolg
deze week de ateliers bezocht van het
Hongaarsche filmbureau, waar de Prins
zich uitvoerig heeft laten voorlichten.
De Prins woonde een vertooning bij
van de film „Hungaria", welke het na
tuurschoon, de kunstschatten en de ste
den van Hongarije aanschouwelijk voor
stelt.
Gisteren is de Prins uit Boedapest naar
Weenen ver'ro-kken. Hij is van plan eeni-
gen tijd in een Oostenrijksche badplaats
te verblijven.
Ontvangsten der spoorwegen.
De geschatte ontvangsten der Neder
landsche Spoorwegen over de maand April
1934 (incl. die der geëxploiteerde spoor-
en tramwegen), zijn: reizigers f 4.598.700,
bagage f 78.500, brief- en pakketpost
f 250.000, goederen f 3.419.500, levende
dieren en lijken f 68.500, diversen f 194.900
lotaal f 8 610.100. De totale ontvangst van
1 Januari af bedraagt f 35.721.853.86
(f 39.960.329,41 definitief 1933). Gemid
deld aantal kilometers in exploitatie van
1 Jauuari af 3.629 (3.661, 1933). Dus ont
vangst per dagkilometer f 82,04 (f 90 96).
Verzamelgesprekken met Ned.-lndië.
De directeur-generaal der posterijen, te
legrafie en telefonie maakt bekend, dat
met ingang van 1 Juli a.s. in het verkeer
mot Ned.-lndië verzamelgesprekken kun
nen worden gevoerd, waaraan door eenige
personen in verschillende spreekgelegen-
heden hier te lande kan worden deelgeno
men.
Het aantal deelnemers in Nederland
mag ten hoogste vijf tegelijk bedragen,
waarbij een radiospreekcel, waarin vier
personen aan het gesprek kunnen deelne
men, voor één deelnemer wordt gerekend.
Voor deze gesprekken zijn door den aan-