BONS
Examens in aantocht.
WOENSDAG 23 MEI 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 194
Buitenland
Quaker
BLIJVEN
GELDIG
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
2)eZeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advcrtcntiün 30 cent per regel. Ingezonden
medcdeolingcn GO cent per regel. Kleine
Advertcntiün Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
De „boodschap" van Stanley Jones
In „Kerk en Vrede" wordt met groote
instemming gewag gemaakt van het op
treden van Stanley Jones, die in ons land
als een soort profeet is ontvangen en ge-
eerd, maar met wien men in sommige
kringen wel een weinig verlegen zit.
Wat dit betreft heeft Ds Buskes volko
men gelijk.
Men heeft zich in sommige kringen erg
druk gemaakt over de boodschap van
Stanley Jones, maar men had verzuimd
na te gaan of zijn „boodschap" wel in
alle opzichten in overeenstemming is met
de Boodschap die Gods Woord brengt.
„Kerk en Vrede" vestigt uit den aard
der zaak in het bijzonder de aandacht op
zijn boodschap wat betreft de ontwape
ning die een uitgesproken anti-militairis-
tisch karakter draagt.
Minister Slotemaker de Bruine tracht
wel den indruk te wekken dat deze bood
schap van Stanley Jones geen betrekking
schijnt te hebben op Nederlandsche toe
standen en niet slaat op de zwakke be
wapening uitsluitend voor defensieve
doeleinden zooals ons land die kent, maar
dit betoog maakt weinig indruk. Het is
een zoethoudertje, meer niet.
De „boodschap" die Stanley Jones gaf
is veel te absoluut dan dat ze een verkla
ring en toepassing als Minister Slotema
ker de Bruine gaf, zou toelaten.
Daarin heet het toch:
„De oorlog is onze voornaamste ge
meenschappelijke zonde. Oorlog is niet
ramp, oorlog is misdaad.
Iedere Christelijke kerk behoorde zich
van het geheele oorlogsstelsel los te ma
ken. Zij behoorde de Regeering ervan
in kennis te stellen, dat op hare deelne
ming aan welken toekomstigen oorlog
ook, niet kan worden gerekend. Hoewel
de kerk haar ieden niet kan dwingen en
zij hen vrij moet laten hun eigen keuze te
doen, kan en moest nochtans de kerk als
kerk zich uit het geheele oorlogsstelsel
terug trekken. Deed zij dit, dan zou de
oorlog onmogelijk zijn geworden en de
volken zouden genoodzaakt zijn, om te
zien naar andore middelen om geschillen
te beslechten.
Het individu behoorde het van te vo
ren met zichzelf eens te zijn, dat het van
den oorlog afziet en daaraan op geen en
kele wijze zal deelnemen. Brengt deze
houding hem in de gevangenis, hij rekene
het zich tot een eer. Gevangenis om be
ginsel is beter dan moord om politiek".
Wij gaan nu niet deze boodschap, waar
in met de goddelijke plicht van de Over
heid tot handhaving van rechten en vriji-
heden geen rekening wordt gehouden,
principieel bespreken maar wijzen slechts
op de gevolgen voor de practijk wanneer
ze algemeen ingang zou vinden.
Dan zou in sommige landen waar de
kerken over grooten directen en indirec-
ten invloed beschikken, de absolute ont
wapening een feit kunnen worden mis
schien.
Maar tot die op deze wijze weerloos
gemaakte landen zouden niet behooren
landen als Rusland en andere oorlogs
zuchtige staten die zich noch om de kerk
noch om den vrede bekommeren wanneer
dit in hun belang wordt geacht.
Een van de eerste gevolgen zou zijn
dat een land als Nederland door den
Soc.-D'em. professor Goudriaan het
„vreedzaamste en meest democratische
land ter wereld" genoemd in minder dan
geen tijd door een vreemde mogendheid
zou zijn overweldigd en dat de Commu
nisten in Sovjet-Rusland een goede kans
zouden krijgen om een groot deel van
Europa in de zegeningen van het Com
munistische systeem te doen deelen.
Wat nu in Rusland betrekkelijk nog in
het klein gebeurt, zou dan in minder dan
geen tijd in het grootste deel van Europa
gezien worden.
De kerken zouden worden wegge
vaagd. En van de betrekkelijke vrede
waarin wij thans mogen leven zou geen
sprake meer zijn.
Zoowel voor de Kerk als voor den
Vrede zou de toepassing van de bood
schap door Stanley Jones gegeven, de
meest noodlottige gevolgen hebben.
En geen wonder ook.
Het is een boodschap, die hoe sym
pathiek ze ook moge aandoen, toch niet
in overeenstemming is met de Boodschap
die God in Zijn Woord heeft doen hooren.
Het nieuwe regime in Bulgarije.
De politieke partijen omschrijven thans
in verklaringen en in manifesten haar
houding ten opzichte van de nieuwe re-
geering-Georgieff.
De „Democratische vereeniging" van de
richting-Zankoff publiceert een oproep
aan haar leden, waarin zij dezen advi
seert de nieuwe regeering te erkennen.
De voornaamste leiders van de richting
Boeroff en Moloff hebben hunnerzijds in
de bladen een verklaring gepubliceerd,
waarin zij het program van de nieuwe
regeering goedkeuren en hun aanhangers
verzoeken, het reorganisatieplan der re-
geering-Georgicff te steunen.
Oek het executieve comité van de ra
dicale partij (richting Stankoff) heeft be
sloten aan de nieuwe regeering zijn mede
werking te verleenen. De overige partijen
beraadslagen nog op het oogenblik over
haar houding.
Heeft ex-koning Aifcns er genoeg van?
Reuter meldt uit Madrid:
Uit geloofwaardige bron komt het be
richt, dat ex-koning Alphons XIII van
Spanje aan de leiders der Spaansche mo
narchisten een brief heeft gezonden,
waarin hij hen ervan in kennis stelt, dat
hij niet verlangt den Spaanschen troon
weder te bestijgen.
Tusschen de verschillende monarchisti
sche groepen zouden besprekingen zijn
begonnen om tot overeenstemming te ge
raken en prins Juan tot koning uit te
roepen, ingeval de monarchie mocht wor
den hersteld.
Een schande voor Cuba.
Om het vreemdelingenverkeer te doen
toenemen heeft de Cubaansehe regeering
besloten de echtscheidingswetten te wijzi
gen.
Na een verblijf van 6 a 7 maanden op
Cuba kunnen vreemdelingen op gemakke
lijke voorwaarden echtscheiding verkrij
gen, in plaats van dat zooals vroeeer een
verblijf van twee jaar noodig was.
Door gemakkelijke echtscheidingsweiten
hopen de autoriteiten talrijke vreemdelin
gen te trekken.
Gokspelen In zee geworpen.
De New-Yorksche politie heeft voor een
waarde van 40,000 pond sterling aan
gokspelen medegenomen naar zee en deze
vernietigd door ze overboord te zetten.
Deze methode volgt men ook met in be
slag genomen wapens.
De politie heeft aldus gehandeld in
verband met een onlangs van kracht ge
worden wet, welke het bezitten, verkoo-
pen, in voorraad hebben, verhuren of ver
voeren van dobbelspelen als misdrijf be
schouwt. De meeste spelen werden in be
slag genomen tijdens huiszoekingen bij de
fabrikanten ervan.
Strengere behandeling van gevangenen
in Duitschland.
Op last van den rijksminister van jus
titie zal de behandeling der gevangenen
in de gevangenissen in Duitschland ver
scherpt worden.
De minister heeft een nieuw besluit uit
gevaardigd, waarin de eenzame opslui
ting wordt aanbevolen en bij overtreding
van de gevangenisreglementen het invoe
ren van water en brood en het niet ver
schaffen van werk.
Verder is het aan bezoekers verboden,
een handdruk of kus te wisselen met ge
vangenen, terwijl aan de gevangenen ver
plicht onderwijs wordt gegeven in het
zingen van nat.-socialistische marsch-
liederen.
De gouverneur van de Plötzensee-ge-
vangenis verklaarde, dat het doel van
deze maatregelen is het verblijf in de ge
vangenis voor de gevangenen zoo onaan
genaam mogelijk te maken, om aldus de
eventueele wetsovertreders af te schrik
ken.
Het zilver hersteld. Boodschap van
Roosevelt.
President Roosevelt heeft aan het Con
gres de reeds eenigen tijd verwachte zil-
verboodschap voorgelegd.
Hij beveelt in deze boodschap wetgeven
de maatregelen aan, volgens welke het
zilver voor 25 pet. als dekxingsmetaal zal
dienen naast het goud. De prijs, die voor
het zilver zal worden betaald, om de nood
zakelijke zilverreserve te kunnen vormen,
zal 50 dollarcents voor dit 'binnenlandsche
edelmetaal niet mogen overschrijden.
De president stelt verder een belasting
van minstens 50 pet. voor op alle winsten
die door de zilvertransacties ontstaan.
Het voorstel van den Amerikaansohen
president stelt voorloopig een half milli-
oen dollar voor den aankoop van zilver
beschikbaar; daarnaast zullen jaarlijks be
dragen worden vastgesteld in overeen
stemming met de behoeften van het oo,„en-
blik. De minister van Financiën krijgt
machtiging in het binnen- en buitenland
zilver aan te koopen tegen voorwaarden
en prijzen, die het voordeeligste voor de
Vereenigde Staten zijn. De minister van
Financiën wordt verder gemachtigd zil
ver te verkoopen, indien de zilvervoorraad
de verhouding van 1 4 tot het goud
overschrijdt.
Roosevelt heeft dus aan de onzekerheid
der laatste weken een einde gemaakt en
voorstellen ingediend om het zilver als
dekkingsmetaal naast het goud te herstel
stellen. Het zilverbloc, dat in den laatsten
tijd een groote activiteit had ontplooid,
heeft dus zijn zin gekregen. Degenen, die
reeds op deze voorstellen en een verwach
te stijging van den zilverprijs hadden ge
speculeerd, worden onaangenaam verrast
door een belasting van de helft van de
winst; er blijft echter nog 50 pet. over.
Roosevelt eischt voor de uitvoering van
de zilverwetgeving voor zic'h volledig de
vrije hand.
Staking In Palestina.
De geheele Joodsche bevolking in Je
ruzalem, Tel-Aviv en Haifa is opgeroe
pen voor een algemeene staking als pro
test tegen beperking der immigratie door
de regeering. Overal in het land worden
vergaderingen gehouden. Alle winkels,
café's, restaurants, kantoren en fabrieken
zullen gesloten zijn van 's middags twaalf
tot negentien uur. Gedurende dien tijd zal
ook het verkeer worden onderbroken.
Korte Berichten.
Naar de „Morning Post" uit Char-
bin verneemt, worden uit Sovjet-Rusland
in allerhaast troepen en oorlogsmateriaal
naar de Chineesche grens gezonden. De
spoorweg van Irkoetsk naar de Stille
Zuidzee staat geheel onder militair toe
zicht.
Ingezonden Mededeeling.
HAVERMOUT
Sm-
Recht der vrouwen niet beperkt.
Op de vragen van mevrouw Bakker
Nort betreffende de in de op 19 Maart
1934 aan Gedeputeerde Staten uitgegane
circulaire van den minister van Binnen
landsche Zaken voorkomende aanbeve
ling, omtrent vervanging van in niet spe
cifiek vrouwelijke beroepen werkzame
vrouwelijke arbeidskrachten door manne
lijke, heeft minister De Wilde geantwoord
dat de circulaire niet beperkt bet recht
der vrouwen om op gelijken voet als man
nen in aanmerking te komen voor benoe
ming tot ambten, waarvoor niet in het bij
zonder mannelijke arbeidskrachten voor
geschreven zijn; van een beperking van
het recht om in aanmerking te komen
voor benoeming gesteld al dat zulk
een recht zou bestaan is evenmin
sprake als van een beperking van het
recht om benoemd te worden.
De bewuste passage heeft slechts de
strekking deze benoeming zelf, ter be
strijding van de werkloosheid, in de eer
ste plaats onder de jongelingschap, zoo
veel mogelijk te beperken en dient voorts,
om de tot dusverre bestaande tegengestel
de tendenz, om n.I. mannelijke arbeids
krachten zooveel mogelijk te vervangen
door vrouwelijke, tegen te gaan.
De opleiding van den beroepsofficier.
Naar men verneemt is sedert eenige
weken een commissie werkzaam, inge
steld door den minister van defensie, om
na te gaan, in hoeverre het denkbeeld
van de commissie-Idenburg tot wijziging
van de opleiding van beroepsofficieren,
deugdelijk is.
Van voormelde commissie is voorzitter
de commandant van het veldleger luit.-
generaai jhr Röell, en zijn verdere leden
de chef van den Generalen Staf generaal-
majoor Reijnders, de gouverneur van de
Kon. Mil. Academie, generaal-majoor
van der Harst, de gep. generaals van het
Kon. Ned. Indisch leger Schuursma en
Kroon, en de commandanten van de
scholen voor reserve-officieren, kolonel
Fruyt van Hertog, majoor van der Hout,
ritmeester Hollertt, kapitein Keppel Hes-
selink en kapitein Herman.
Fabricatie en verkoop van consumptie-ijs.
Het Staatsblad bevat een Kon. besluit
tot intrekking van het Consumptie-ijs-be
sluit en tot vaststelling van een nieuw
Consumptie-ijs-Lesluit. Het consumptie
ijs-bedrijf had in de laatste jaren een der
gelijke ontwikkeling doorgemaakt, dat
scherper ingrijpen der Overheid noodza
kelijk was.
Het nieuwe besluit geeft voorschriften
omtrent de eischen, waar aan de bereid-
plaatsen van plaatsen van consumptie-ijs
moeten vpldoen, voorts betreffende de
kwaliteit van de waar, de verkoopgelegen
heden alsmede het vervoer en de behande
ling van het consumptie-ijs.
Ontslag op groote schaal.
De directie van de Kon. Ned. Papierfa
briek te Maastricht is met de samenwer
kende organisaties overeengekomen om
een ontwerp-loonreg'eling te maken met
handhaving van het bestaande loonpeil.
De directie heeft echter te kennen ge
geven, dat zij gedwongen is om van de
zeven machines slechts de twee grootste
in bedrijf te houden. Er was tot dusver op
volle capaciteit geproduceerd ten einde
tegen concurreerende prijzen te kunnen
werken. Door stelselmatige afbrokkeling
van de prijzen is dit echter niet langer
mogelijk.
Binnenkort zal aan honderdvijftig man
ontslag worden verleend, hetgeen neer
komt op een halveering van het perso
neel.
Een kalme beheerschte zenuwtoestand is
dan van groot belang.
Mijnhardt's Zenuwtabletten houden U
rustig, geven U het noodige zelfvertrou
wen en maken U het examen doen lichter.
Neem ze nu reeds in deze drukke dagen.
Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
DE RENTEVERLAGING VOOR
WONINGWETVOORSCHOTTEN.
Huurdaiing niet een direct gevolg.
De door den minister van Sociale Za
ken in een circulaire aan de gemeenten
aangekondigde verlaging der rente van de
Git 's Rijks kas verstrekte voorschotten
voor woningbouw tot 4 pet., zegt de Te
le g r., heeft tweeërlei beteekenis. Zij kan
voor een aantal bewoners van woningwet
woningen huurverlaging ten gevolge heb
ben en dat is blijkbaar ook de bedoe
ling van de regeering indien de thans
geldende huurprijs te hoog geacht moet
worden, zij kan ook, indien er geen aan
leiding is de huurprijs te verlagen, voor
de gemeenten een vermindering van de
bijdragen in het z.g. ongedekte exploita
tie-tekort medebrengen.
Dat intusschen deze renteverlaging den
stoot zal geven tot een algemeene
daling der huren, of zelfs maar tot een
algemeene daling der huren van woning
wet-woningen, is een verwachting, die
men niet op dezen maatregel mag ba's-
seeren. Daarvoor werken nog te veel an
dere factoren als te hooge rente voor het
bouwkapitaal, de huurverlaging tegen.
De door den minister aangekondigde
renteverlaging heeft alleen betrekking op
die woningen, waarhij1 voor den bouw
door het Rijk voorschot werd gegeven. De
rentevoet van deze voorschotten bedroeg
vóór den oorlog 3% pet., een percentage,
dat gehandhaafd bleef tot 1 Jan. 1916.
Het aantal woningen, dat gebouwd werd
voor tegen dit rentepercentage beschik
baar gestelde bedragen, is echter uiterst
gering. Na 1 Jan. 1916 steeg het rente
percentage sterk: op den genoemden da
tum werd het verhoogd tot 4V2 pet. in
Juni 1919 werd het 5 pet. en in December
1921 steeg het zelfs tot 6 pet., om later
weer te dalen tot achtereenvolgens 5 pet.
en 4% pet. In 1931 werd het echter weer
verhoogd tot 5 pet., en dit percentage
geldt thans nog.
De maatregel van de regeering betee-
kent dus, dat van alle in de jaren 1916 tot
nu toe verleende woningwet-voorschotten
het rentepercentage teruggebracht wordt
tot 4 pet. en dienovereenkomstig de jaar
lijks door de gemeenten, resp. door de
woningbouwvereenigingen via de ge
meenten aan het Rijk terug te betalen
anuïteiten verminderd wordt.
Dat het hier inderdaad een maatregel
van vèr-strekkende financieele conse
quenties is, moge blijken uit de cijfers,
die wij daarover vonden in het rapport
der commissie-Vliegen. Aan het einde van
1929 bedroeg het totaal der uitstaande
rijksvoorschotten 585 millioen, waarvan
slechts 64 millioen gulden tegen 4 pet.
of minder was verstrekt. Het meerendeel
der toen nog uitstaande voorschotten, t.w.
261 millioen gulden was verstrekt te
gen een rente van 5 pet., 201 millioen
gulden tegen een rente van 4M pet., en
voor 42 millioen gulden gold een rente
voet van 6 pet.
Inmiddels is de aflossing op deze be
dragen natuurlijk voortgegaan, en de
schuldenrestanten zijn thans weer lager
dan zij einde 1929 waren. Niettemin loo-
pen zij nog in de honderden millioenen en
het is dus duidelijk, dat de rentederving
voor het Rijk een zeer aanzienlijk bedrag
beteekent.
Het meerendeel van de exploitaties van
krachtens de woningwet met rijksvoor
schotten gebouwde woningen zal dus van
de rentevergoeding profijt trekken. Dit
sluit echter niet in, dat nu ook van alle
of zelfs van het meerendeel, de huur ver
laagd zal kunnen werden.
Het gros dezer woningwet-woningen
ontvangt een jaarlijksche bijdrage in het
exploitatietekort, waarin het Rijk tot een
bepaald maximum voor participeert en
de gemeente voor het resteerende kwart.
Indien de maximum-bijdrage van het
Rijk, plus de bijdrage van de gemeente,
nog niet voldoende is om het exploitatie
tekort te dekken, moet de gemeente ook
het restant van het tekort, het z.g. onge
dekte tekort, bijpassen. De huurprijs
van het meerendeel dezer woningwet-wo
ningen is n.I. van dien aard, dat de ex
ploitatie een tekoit aanwijst, dat op deze
wijze gedekt wordt. De hoogte van den
Binnenland.
De renteverlaging voor woningwetvoor
schotten.
Auto in het kanaal TerneuzenSas van
Gent. Twee personen verdronken.
Wijziging reglement van orde Tweede
Kamer.
Buitenland.
Strengere behandeling van gevangenen in
Duitschland.
Het nieuwe regime in Bulgarije.
Boodschap van president Roosevelt over
het zilver.
Staking in Palestina.
huurprijs werd immers, overeenkomstig 't
doel van de Woningwet, meer bepaald
door het wenschelijke dan door het op
grond van de bouwkosten economisch
noodzakelijke.
De rentevoet van het rijksvoorschot
was hij de bepaling vair den huurprijs
dus slechts een factor van ondergeschikt
belang. Verlaging van dien rentevoet zal
derhalve wel in alle gevallen het verlies
op de exploitatie verminderen en
ook de mogelijkheid openen tot huurver
laging over te gaan, indien dit noodig is,
doch zeker niet in alle gevallen die huur
verlaging ten gevolge hebben, hetgeen
trouwens duidelijk uit de circulaire van
den minister blijkt.
De bedoeling van den maatregel is
daarom blijkbaar de regeering een middel
in de hand te geven, waar de huren van
woningwet-woningen aan den hoogen
kant zijn en zij' direct verlaging wensche-
lijk acht, inderdaad die huurprijsverla
ging te kunnen bewerkstelligen. Aan den
anderen kant is de renteverlaging ook
van belang voor de gemeenten. Immers
ook voor woningwet-woningen, waar
huurverlaging niet noodzakelijk geacht
wordt, zal de renteverlaging worden
doorgevoerd, hetgeen dus in de gevallen
waarin de gemeenten een ongedekt tekort
moeten bijpassen, tot vermindering van
dat tekort kan leiden. Vast staat dit ech
ter nog niet.
WIJZIGING VAN HET REGLEMENT
VAN ORDE VAN DE TWEEDE KAMER
Verschenen is het verslag van de Twee
de Kamer inzake het voorstel van den
heer Aalberse c.s. tot wijziging van het
regiement van orde der Kamer.
Hueraan wordt ontleend, dat sommige
leden verklaarden, op principieelen grond
tegen dit voorstel ernstig bezwaar te
moeten maken. De Volksvertegenwoordi
ging (aldus de leden) heeft een eigen
taak, welke bestaat in medewerking aan
de wetgeving en controle op de daden der
regeering. In het voorstel nu ligt een ten
denz tot overschrijding van die taak. Bij
de commissie voor buitenlandsche zaken
is wel, bij de in te stellen commissie voor
Indische zaken daarentegen niet met de
juiste omstandigheden rekening gehou
den.
De eerstgenoemde commissie treedt met
de regeering in gedachtenwisseling over
zaken, waarover geen mededeelingen in
het openhaar kunnen werden gedaan, ter
wijl het toch gewenscht is, dat de Ka
mer daarvan niet geheel onkundig blijft.
De commissie voor Indische zaken blijkt
echter te zijn gedacht als een commissie
welke met de regeering van gedachten
wisselt over allerlei onderwerpen, onver
schillig hun karakter, de overzeesche ge-
biedsdeelen betreffende. Van geheimhou
ding wordt in het ontwerpen artikel in
het geheel niet gesproken. Integendeel
wordt daarin bepaald, dat de commissie
geregeld verslag uitbrengt over haar
werkzaamheden.
Vele andere leden stelden hiertegen
over, dat de Kamer het recht en den
plicht heeft, o\er belangrijke onderwer
pen van regeeringsbeleid met de daarbij
betrokken ministers van gedachten te
wisselen.
Wat de overzeesche deelen van het rijk
betreft, is de gelegenheid daartoe in het
algemeen zeer gering. Die gelegenheid
doet zich in hoofdzaak slechts vcor bij de
behandeling van de desbetreffende be
groetingen. En dan hebben de onderwer
pen reeds geheel of grootendeels hun ac
tualiteit verloren.
Van een verlangen naar meeregeeren
getuigt volgens de hier aan het woord
zijnde leden het onderhavige voorstel
geenszins. Het heeft geen andere strek
king dan het bevorderen van een regelma
tiger contact tusschen Kamer en regee
ring met betrekking tot de zoo belang
rijke Oost- en West-Indische aangelegen
heden, dan thans mogelijk is.
Voorts werd de aandacht er op geves
tigd, dat de instelling van de commissie
het gevaar meebrengt, dat de belangstel
ling der Kamer als geheel voor de In
dische aangelegenheden eerder zal ver
minderen dan vermeerderen.
Hiertegenover werd gesteld, dat de ver-
