EERSTE BLAD DINSDAG 8 MEI 1934 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 48e JAARGANG - No. 183 Buitenland Binnenland Belangrijkste Nieuws. Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent. Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto X0.85. Bij contract belangrijke korting. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Winkelsluiting op Zondag. In liberale kringen is men ontstemd over het optreden van Minister Golijn, op wiens verlangen het wetsontwerp tot wij ziging van de Winkelsluitingswet betref fende verruiming van de verkoopgelegen heid op Zondag van de agenda der Twee de Kamer werd afgevoerd. „Het Vaderland" is al zeer verstoord en betoogt, dat de minister-president hier gehandeld heeft onder pressie van de Antirevolutionaire partij. Daardoor, zoo heet het, heeft de regeering zich laten spannen voor den wagen van partij-poli tiek. Het liberale orgaan ziet hierin een verschijnsel van maohts-aanmatiging door de volksvertegenwoordigers ten koste van het Kabinet en in den grond een aantas ting van het constitutioneele monarchale stelsel. Erg steekhoudend schijnt ons deze re deneering niet. Minister Golijn is er toch de man niet naar om zich door anderen te laten leiden; toen het bekend werd, dat 'hij zich tijdelijk met de leiding van Eco nomische Zaken zou belasten, stond het ook voor een ieder reeds vast, dat hij het bedoelde ontwerp niet zou verdedigen. In alle kringen werd daarmee gerekend. Van Minister Golijn werd eenvoudig niet an ders verwacht. Merkwaardig overigens zijn de argu menten, waarmee het ontwerp tot ver ruiming van de verkoopgelegenheid op Zondag van liberale zijde wordt verde digd. „Het Vaderland" betoogt, dat het nood wetje van zeer ondergeschikte beteekenis is. Het betreft een zeer geringe uitbrei ding van de verkoopgelegenheid voor be paalde winkels, en dan nog slechts, in dien een gemeenteraad daartoe het be sluit neemt. De voorgestelde regeling, zegt het blad, had een uiterst be perkt karakter (het aantal uren, waarop visch-, fruit-, brood-, suiker werk- en sigarenwinkels op Zondag ge opend zouden mogen zijn, werd slechts van 4 tot 6 uren uitgebreid), terwijl vele waarborgen waren geschapen, opdat niet noodeloos op het bestaande inbreuk zou worden gemaakt. Immers een gemeente raad moest in deze bij uitstek voor plaatselijke regeling geëigende materie, welke de rijkswetgever zich ten onrechte had toegeëigend! de tijdelijke bijzondere afwijkingen, waartoe hij zou kunnen besluiten, aan de goedkeuring van de Kroon onderwerpen. Dat daardoor de politieke en geestelij ke tegenstellingen in strijd met de Regee- ringsverklaring van 31 Mei 1933 zouden worden toegespitst, is nauwelijks aan te nemen. Wanneer men dit leest, dan komt de vraag op, waarom men zich toch zoo druk maakt over het bedoelde ontwerp, waar van toch slechts een enkele middenstan der bij uitzondering zou kunnen profi- teerenl Mr Wandelaar, de leider van de libe rale staatspartij De Vrijheidsbond, tapt echter uit een ander vaatje. In het verslag van de door hem gehou den openingsrede van het te Nijmegen gehouden congres, lezen wij: „Ook de middenstand heeft het thans bijzonder moeilijk. En het is merkwaar dig, dat deze al zoo geholpen zou zijn, als men maar een beetje terugkwam op de inperking van zijn vrije werkgelegenheid De Regeering talmt en schuift een ver betering voortdurend maar op de lange baan. En een meerderheid in de Tweede Kamer steunt haar daarin. Daarin kun nen wiji niet berusten; trouwens wie Dr Vos kent, weet, dat hij dat zeker niet doen zal: er is in de heele Tweede Kamer geen man, die den middenstand zulk een warm hart toedraagt als hij! We zullen voort gaan geheel in liberale lijn 1 om te doen wat ons mogelijk is ten behoeve van den, ook door de verfoeilijke klassenstrijd- theorie, zoo in het nauw gebrachten mid denstand". Volgens Mr Wendelaar is het ontwerp dus volstrekt niet van ondergeschikte be teekenis. Hij acht het zóó belangrijk, dat hij het in een rede, waarin de voornaam ste politieke vraagstukken werden behan deld, aan de orde stelde. Zóó belangrijk, dat naar zijn oordeel door aanneming van het ontwerpje de middenstand al aardig geholpen zou zijn. Als die opvatting juist is, dan zijn de moeilijkheden waarmede de middenstand heeft te kampen nog niet zoo bijzonder groot. Wij hebben echter een sterk ver moeden, dat geen enkele middenstander de woorden van den liberalen redenaar zal onderschrijven. Wij laten dit echter rusten en vragen wie hier gelijk heeft: „Het Vaderland" of Mr Wendelaar. Heeft „Het Vaderland" gelijk en is het ontwerp inderdaad van zóó ondergeschik te beteekenis, dan is het niet noodig zich over het optreden van Minister Golijn zóó druk te maken, dan is het sop de kool niet waard. En is het gelijk aan de zijde van Mr Wendelaar, is het ontwerp zóó diep in grijpend als door hem voorgesteld, dan volgt daaruit, dat we hier te doen hebben met een in de praktijk zeer sterke uit breiding van de verkoopgelegenheid op Zondag en zooals de heer Duymaer van Twist reeds dadelijk na de indiening op merkte, een verscherping van de politie ke en geestelijke tegenstellingen, in strijd met de bij haar optreden door de Regee ring gedane toezegging. Maar dan is het ook een zeer verstan dige daad van Minister Colijn geweest, dat hiji de afdoening van het ontwerp niet wenschte te bevorderen. Dan kon en mocht Minister Colijn ook niet anders handelen dan door hem ge daan werd. Graanconferentle ie Londen. Onder voorzitterschap van den Ameri- kaanschen gezant wordt te Londen een graanconferentie gehouden, waarbij 21 landen zijn vertegenwoordigd. De confe rentie omvat alle voornaamste graan-ex- porteerende landen, w.o. ook Rusland en de meeste groote Europeesche landen die graan importeeren. Men verneemt, dat de Vereenigde Sta ten bereid zijn, teneinde een mislukking van een Internationale tarweovereenkomst te vermijden, een vierde gedeelte van het exportquote der Vereenigde Staten voor 1934, dat 47 millioen bushel bedraagt, op te offeren. Daardoor zou het mogelijk worden te voldoen aan de wenschen van Argentinië, dat een quote van 110 milli oen bushel wenscht, terwijl de gelegen heid ontstaat, dat Australië en Canada een zoodanig quote toegewezen krijgen, dat zij een gedeelte van hun reusachtige voorraden erdoor kunnen liquideeren. Trotzki naar Aix? Naar de „Petit Parisien" verneemt, heeft de Fransche regeering erin toege stemd, dat Trotzki zich op het eilandje Aix zal vestigen. Dit eilandje meet slechts twee a drie vierkante kilometers, wordt door een paar honderd menschen bewoond en kan van den vuurtoren af, welke er zich bevindt, geheel worden overzien. Men hoopt blijkbaar aldus, den voor- maligen generalissimus van het roode le ger, nu Frankrijk hem niet kwijt kan, ten minste alle geheime politieke actie, on mogelijk te maken. Papieren bommen In Weenen. Zondag heeft men op verschillende plaatsen van Weenen weder papieren bommen laten ontploffen, o.a. in het café Palmhof, dat veel door Joodsche emi granten wordt bezocht. Een aantal ruiten van het café werd vernield. Niemand werd gedeerd, doch onder de bezoekers brak een paniek uit. Ook op het Wester- en Zuiderstation zijn papieren bommen ontploft. De kracht der ontploffing was zoo sterk, dat ver scheiden ruiten vernield werden. Oud-Minister voor den rechter. Voor de elfde strafkamer der Berlijn- sche rechtbank is het proces begonnen tegen den vroegeren rijksminister Her mes, die beschuldigd wordt van voortge zette ontrouw in verscheidene gevallen en van overtredingen tegen de wet op de vennootschappen. Hermes wordt ervan beschuldigd, uit de rationalisatiemiddelen ten bedrage van ongeveer 3Yi millioen rijksmark, welke in 1929 voor den landbouw in de Pruisen- kas waren gestort, een bedrag van onge veer 1% millioen te hebben besteed voor de financieele ondersteuning der Duit- sche christelijke boerenvereenigingen, waarvan Hermes indertijd president was. Van Maart tot einde Augustus 1933 heeft Hermes in voorarrest gezeten. Hij is toen vrijgelaten, omdat naar de mee ning van de rechtbank geen gevaar voor ontvluchting bestond. Amnestie in Oostenrijk. Het Oostenrijksche departement van Justitie heeft aan de presidenten van de beide strafgerechtshoven een order ge richt, welke maatregelen bevat voor be genadiging van deelnemers aan den Fe- bruari-opstand, die zich nog in voorloo- pige hechtenis bevinden. Volgens deze maatregelen worden alle Schutzbundleden die zich vrijwillig heb ben overgegeven tijdens den opstand, op grond van den eisch van den bondskan selier, begenadigd. Verder worden de Schutzbündler die zich verzameld hadden in de woonkazernes waarom gevochten werd, maar die aan den strijd niet deel namen en later gevangen genomen wer den, niet meer vervolgd. Men rekent er op dat de amnestie zich zal uitstrekken op ongeveer 400 van de circa 1600 Schutz bundleden die zich in voorloopige hech tenis bevinden. Uniformverbod in België. Het Belgische kabinet beeft goedge keurd het uniformverbod, welks spoedige uitvaardiging den laatsten tijd steeds dringender door katholieken en liberalen werd gevraagd, en waartegen alleen so cialisten en fascisten zich hardnekkig verzetten. Naar men weet, was alleen den Dietschen Nationaal-Solidaristen het dra gen van uniformen bij ministerieel de creet verboden. Het algeheele verbod zal alleen gelden voor politieke organisaties', die een militant karakter dragen. Joden in Palestina protesteeren. In geheel Palestina worden Joodsche betoogingen belegd om te protesteeren te gen de actie der regeering waarbij het posten van Joden voor ondernemingen waar Arabische werkkrachten worden ge bruikt, wordt verboden. Do bedoeling van het posten was de Joden te noodzaken uitsluitend Joodsche werkkrachten in dienst te nemen. In Joodsche kringen komt ook ontstem ming tot uiting over het aantal immi gratie-vergunningen voor het volgende semester, n.l. 5600, terwijl 20.100 vergun ningen waren aangevraagd 86 Mijnwerkers omgekomen. Zooals gisteren reeds gemeld, is in een schacht van de kalimijn Buggingen in Duitschland, brand uitgebroken. Een deel van de aldaar arbeidende mijnwerkers kon naar boven komen, een ander 'deel werd afgesloten. Het lot van deze in de bran dende schacht der kalimijn Buggingen ingesloten 86 mijn- werkers is bezegeld. Nadat men gedwongen was alle red dingspogingen op te geven, is de schacht dichtgemaakt 'De brand ontstond op den bodem van een schacht, die 796 meter diep is. Er was een breuk in den kabel gekomen en de stop van de „zekering" werd uit het scha kelbord geslagen. De electricien, die belast was met 'het toezicht op het schakelbord en een opzichter zagen, dat een steekvlam van 6 a 8 meter lengte uit de plaats kwam waar de kortsluiting was ontstaan. Door dien steekvlam werd het hout aangetast. Direct werden de voorgeschreven maat regelen genomen. Er ontstond bij den brand spoedig e'en zeer sterke roo'k-ont- wikkeling. De reddingsploeg, ter sterkte van 14 manschappen, drong onmiddellijk de zijgang in, waar 't vuur woedde. Daar was de rook-ontwikkeling zoo sterk, dat men absoluut niets meer kon zien en aan reddingsmogelijkheden, ook met zuurstof apparaten, niet te denken was. Óe ploeg mijnwerkers in deze schacht, ten getale van 150 man, was des morgens vroeg te zes uur de mijn ingegaan en werkte in de buurt van de plaats des on- 'heils. Het deel van de ploeg, dat werkte in de gang vóór de plaats waar de kort sluiting ontstond kon naar boven komen. De dichte rook, die de zijgang introk, heeft de aldaar arbeidende mijnwerkers den uit weg afgesneden. Zij moeten allen door den roolk zijn gestikt of door het koolmon- oxyde zijn vergiftigd. Er bleef niets anders over dan de schacht dicht te maken. Dat was noodig om te voorkomen, dat door het voort woeden van den brand alle mijngangen zouden instorten. Men kan er met alle waarschijnlijkheid op rekenen dat de ingesloten mijnwerkers vergiftigd zijn door koolmonoxyde. Een uur na 'het uitbreken van den brand kon de bedrijfsleider nog één van de ingeslo- tenen bereiken en hem levend naar hoven brengen. De man vertoonde ernstige brandwonden en was reeds zwaar vergif tigd door mijngas. Hij stierf op weg naar het hospitaal. 'De omgekomen mijnwerkers zijn allen uit de buurt afkomstig. De schaCht blijft 10 a 14 dagen herme tisch gesloten. Eerst dan kan men pro- foeeren in de zijgang door te dringen, waar de lijken liggen. De ramp ie Winterbach. Betreffende de schoolinstorting te Win terbach kan nog nader worden gemeld, dat een vermiste leerling thans bij de op ruimingswerkzaamheden dood onder de puinen is aangetroffen. In het geheel zijn, behalve de hoofd onderwijzer Kohnle, zeven kinderen bij de ramp om het leven gekomen. Dë begrafenis van de slachtoffers vindt Dinsdag plaats. Gemeld wordt dat het aantal gewonden 40 bedraagt. Daaronder bevinden zich tien zwaar gewonden. Burgemeester van Rotterdam. Er hebben den laatsten tijd geruchten geloopen, dat de burgemeester, mr D'roog- leever Fortuyn, na het afloop en van zijn ambtstermijn wegens het bereiken van den 65-jarigen leeftijd zou aftreden. Naar de „Rotterd." thans verneemt, heeft de burgemeester van den minister van binnenlandsche zaken, mr J. A. de Wilde, het verzoek ontvangen, om, in verband met den moeilijken toestand, waarin Rotterdam momenteel verkeert en de bezwaren, die aan een bestuurs wisseling in deze periode zouden zijn verbonden, nog enkele jaren aan te blij ven. Hoewel de burgemeester nog geen be slissing heeft genomen, mag men aanne men, dat mr Droogleever Fortuyn aan de vereerende uitnoodiging van de landsre- geering gevolg zal geven en dus in functie zal Mijven. Geen royement van Mr Duys. In de Zaterdag gehouden Partijraad- vergadering der S. D. A. P. is het rap port behandeld van de commissie, welite was ingesteld om een onderzoek in te stellen naar de gronden, waarop het Ka merlid Mr Duys zijn brochure inzake de partijtaotiek heeft doen verschijnen en naar de deze verschijning begeleidende omstandigheden en de daarop gevolgde feiten. Een voorstel om over het rapport niet te discussieeren, werd, naar „Het Volk" meldt, met algemeene stemmen aange nomen, evenals de conclusie van de com missie. „De commissie verklaart als resultaat van haar onderzoek, in de haar voorge legde kwestie, dat naar haar oordeel in dezen zoowel door partijgenoot Duijs, als door de leiding van de krant, als door de partijleiding, als door een aantal afdee- lingen der partij fouten zijn gemaakt, welke echter het karakter van hen, die ze gemaakt hebben, niet aantasten. Zij beschouwt deze fouten noch afzon derlijk, noch in haar samenhang als van dien aard, dat eenige maatregel tegen een partijgenoot of tegen een partij-in stantie behoeft genomen te worden en meent derhalve, dat de Partijraad de des betreffende voorstellen, c.m. strekkende tot royement of tot disciplinaire maatre gelen, dient te verwerpen. De Commissie meent, dat het incident hiermede definitief dient gesloten te wor den en zij spreekt de verwachting uit, dat alle betrokkenen ook voor de toe komst met het oordeel der commissie re kening zullen houden en dat hun verhou dingen weer zullen worden als in het partijverband past". Koffie-contingenteering door Duitschland? Naar Vaz Dias verneemt, zou Duitsch land overwegen, den invoer van koffie verder te contingenteeren. 'Omtrent deize aangelegenheid worden echter nog be sprekingen gevoerd. De kans schijnt ech ter zeer groot, dat de invoer van koffie door Duitschland verder zal worden be perkt. Wanneer Duitschland inderdaad min der koffie zou gaan invoeren, dan zouden hieraan voor den Nederlandschen koffie handel consequenties kunnen zijn ver bonden. De Eerste Kamer. De Eerste Kamer is bijeengeroepen tegen Dinsdagavond 15 Mei. Behandeld zullen dan o.a. worden 'het wetsontwerp tot wijziging van de bepalingen op den loodsdienst voor zeeschepen, de beschik baarstelling van een renteloos voorschot ten behoeve van de N.V. Waterleiding- Maatschappij Zeeuwsoh-Vlaanderen en het wetsontwerp tot regeling van heit verrich ten van arbeid door vreemdelingen. Voorts zal de voorzitter aan de cen trale afdeeling voorstellen, op Woensdag 16 Mei des voormiddags te 11 uur in de afdeelingen een aantal wetsontwerpen te doen onderzoeken, onder welke -die tot nadere voorzieningen ter bescherming van de openbare orde, tot credietverlee- ning aan den middenstand, en het ont werp houdende crediet voor werkverrui ming. Oud-Minister Schokking. Mr. J. Sc'hokking, oud-minister van Justitie, lid van den Raad van State en de vroegere leider van de Ghr. Hist. Unie, hoopt Donderdag 10 Mei zijn 70sten ver jaardag te vieren. BEVORDERING ZONDAGSRUST. Naar aanleiding van een opmerking van onze „Rotterdammer", dat de hou ding van protestanten en katholieken ten opzichte van Zondagsrust en Zondagshei liging vrij sterk verschillend is, schreef de (R.K.) „Maasbode": Dat is zoo en dat zal zoo blijven.' bet verschil op dit punt vindt ten slotte zijn Binnenland. De nieuwe spelling wordt 1 Sept. inge voerd. Buitenland. De mijnramp te Buggingen. 80 dooden. Trotzki naar Aix? Amnestie in Oostenrijk. Uniformverbod in België. wortel in het wezen zelf van protestan tisme en katholicisme. Een orthodox protestant zal het nooit begrijpen, dat een pastoor op een Zondag middag plechtig een sportterrein opent voor zijn katholieke club, en dat de katho lieke bladen op. Maandagavond uitgebreid verslag hebben te leveren cok van de evenementen op „katholieke" sportvelden. De katholiek acht nu eenmaal een be hoorlijke Zondagsrust en Zondagsheili ging niet onvereenigbaar met een behoor lijke Zondagsontspanning. Toch getuigen wij gaarne van onze groote bewondering voor de beginselvaste houding van onze christelijke broeders op dit punt, en dat wel tegen al den drang van de tijdsomstandigheden in, ondanks pijnlijke ook journalistieke offers. Wij erkennen gaarne ,dat van deze be ginselvaste houding een krachtige in vloed ten goede kan uitgaan op die, steeds talrijkere, katholieken, welke op het punt van Zondagsrust en Zondagsheiliging een practijk gaan huldigen, die allerminst klopt met de wenschen onzer kerkelijke overheid en met de traditie in hun eigen families. Wij gelooven, dat een serieus gewetens onderzoek velen ook onder onze goede katholieken het beschamend besef zou bij brengen, dat zij op dit punt wel zeer ver zijn afgeweken van het voorbeeld, dat zij zelf van bet onmiddellijke voorgeslacht mochten ontvangen. Wij erkennen bet volmondig: wij, ka tholieken, dreigen op het voor een chris telijke natie zoo gewichtige punt van Zon dagsheiliging en Zondagsrust wel wat al te „ruim" en al te slap te worden. Dit geldt niet alleen de al te overdadige ontspanning maar ook den arbeid op Zon- en feestdagen." Momenteel in verband met de moeilijk heden van vele kleine middenstanders zou het blad eenige verruiming van de winkelsluiting op Zondag wenschelijk achten. „Voor ben en voor hen alleen willen wijl een concessie doen, en dan alleen tijde lijk, wegens den barden nood van deze dagen. En wij hopen, dat de verruiming tot het strikt onvermijdelijke beperkt zal blijven. Wij zijn, wat Zondagsrust en Zondags heiliging betreft, op een naar onzen smaak reeds al te bellend vlak. Toestanden hier en daar in 't buiten land helaas! waarom het verbloemd, juist in „katholieke" landen zijn waar lijk niet in staat onze bezorgdheid op dit punt te temperen. Iets van het onverzettelijke van onze christelijke broeders met volledige handhaving van verschil van inzicht ware voor ons geen geheel OTerdadige weelde." HET SPOOR WEG BELEID. Uit de nieuwe zomerdienstregeling bij de Spoorwegen heeft de „N. R. Crt." den indruk gekregen, dat er ten aanzien van het spooTweg'beleid een frisschere wind begint te waaien. De Spoorwegen zullen zich voor zoo veel betreft het reizigersvervoer op twee erlei concentreeren voor den korten af stand op het massa-vervoer, de foren sentreinen en het drukke vervoer tus- schen de groote plaatsen. Eh wat het vervoer op langen afstand betreft op het snelvervoer. De snelheid der treinen wordt verhoogd, de stoptijden worden verkort en de boemeltreinen worden zooveel mogelijk opgeheven. M.a.w. het aandeel, dat de spoorwe gen in bet. reizigersvervoer hebben, wordt in omvang ingekrompen, een ge deelte van het oude vervoer wordt prin- cipiëel in den vervolge aan andere ver voermiddelen overgelaten welke in hoofdzaak de auto's en autobussen zullen blijken te zijn en daartegenover zal ten opzichte van het gehandhaafde ver voer meer rekening worden gehouden met de behoeften van het publiek, dan onder de geldende orde van zaken is mo gelijk gebleken. Het spreekt vanzelf, dat tegenover de economische winst, die hierdoor voor het reizend publiek zal worden verkregen, aanvankelijk ook wel bezwaren zullen worden ondervonden. Niet alles zal in eens „passen". Men zal onder de nieuwe regeling soms wel eens moeten „over stappen", waar dit vroeger niet noodig was, en het publiek zelf zal mede op snelheid van beweging aan de stations

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1934 | | pagina 1