Aü/ldui
EEN INDUSTRIEBANK VOOR
ZEELAND
DINSDAG 24 APRIL 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE lEtLANü
48e JAAhUANb - No. 171
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
In de jongste vergadering van de Mid-
delburgsche Kamer van Koophandel is
ter sprake gebracht de mogelijkheid van
het oprichten van een industriebank als
in Limburg.
Door het bureau werd toegezegd, dat
het zal overwegen of het op zijn weg
ligt hier het initiatief te nemen en de me
dewerking van den Commissaris der Ko
ningin in te roepen.
In verband daarmede laten wij hier
volgen wat door 'den Commissaris der
Koningin in Limburg in gehouden pro-
pagandavergaderingen over deze zaak
werd opgemerkt.
Door dezen spreker werd er op gewe
zen, dat er in Limburg tal van nieuwe
industrieën gevestigd zouden kunnen
worden, die aan tal van werkloozen werk
gelegenheid zouden kunnen bieden en bo
vendien behoorlijk zouden kunnen ren-
deeren, maar dat in de meeste gevallen
het noodige kapitaal niet is te vinden.
Noch de bestaande banken, die zich
alleen bezig houden met het verstrekken
van geld op korten termijn, noch de par
ticuliere beleggers bleken bereid om ka
pitaal in deze industrieën te investeeren,
niettegenstaande de vooruitzichten gun
stig waren.
Professor Kaag en mr R. A. H. M. Gie-
len hebben toen het vraagstuk der indus
trie-financiering bestudeerd en zijn daar
bij tot de conclusie gekomen, dat het op
den weg' der overheid ligt om kapitaal
bijeen te brengen, waardoor nieuwe
kleine en middengroote industrieën opge
richt en bestaande uitgebreid kunnen
worden. Zoo kwam men er in Limburg
toe liefst met hulp van particulieren te
trachten een financieeringslichaam in het
leven te roepen.
Voor het verstrekken van kapitaal aan
de industrie door middel van een indus
triebank, hebben de openbare lichamen
tot hiertoe niets gedaan. Ongetwijfeld zal
worden aangevoerd, dat het niet op den
weg der overheid ligt te zorgen voor ves
tiging van nieuwe industrieën en voor
uitbreiding van bestaande. Wie een in
dustrie wil vestigen of uitbreiden, moet
zelf maar geld zoeken.
Tot voor eenige jaren was dat stand
punt volkomen gerechtvaardigd. Er was
toen nog veel kapitaal te beleggen en wat
nog gewichtiger is, er was vertrouwen in
de industrie. D'at vertrouwen is thans
verdwenen.
Nu er thans overal gebrek aan werk
gelegenheid is, mag iedere poging om de
werkgelegenheid op ernstige wijze en blij
vend te vergrooten niet alleen gesteund
worden door de overheid, maar moet zjj
dit zelfs doen. Het algemeen belang wordt
daardoor in hooge mate gediend, maar
ook de financieele lasten voor de overheid
zullen er door verminderen, terwijl daar
naast mag worden verwacht, dat nieuwe
industrieën de welvaart zullen verhoo-
gen en de belastingbronnen rijkelijker
zullen vloeien.
Geld, dat de gemeente voor de werk
loozen besteedt, is meestal voor goed weg,
daar slechts weinig werkelijk productief
werk wordt verricht. Wanneer de ge
meente nu aandeelen neemt in de indus
triebank heeft zij alle kans, dat zij rente
trekt van haar geld en dat zij minder be
hoeft te betalen voor werkloozenzorg.
Een ander punt van belang hierbij is,
zoo betoogde spr., dat wanneer de Over
heid de vestiging en uitbreiding van de
industrie helpt bevorderen, ongetwijfeld
ook de particuliere belegger weer ver
trouwen zal krijgen en zijn geld weer be
schikbaar zal stellen. En wanneer dat het
geval zal zijn, dan blijkt dat we een daad
gesteld hebben van de grootste beteekenis,
dan zullen wij daardoor hebben meege
werkt aan den terugkeer van normale
verhoudingen.
p
Ook in de Eerste Kamer bij de behan
deling van de begrooting van Economi
sche Zaken is deze zaak ter sprake ge
komen.
Minister Verschuur wees er op, dat hij,
die aan Nederland weet te wijzen nieuwe
vormen van industrie, welke werkelijk
eenigermate afzetmogelijkheden vertoo-
nen, een man is die de geheele natie in
eere moet houden.
Ten zeerste juichte de minister daarom
toe de instelling van het economisch-
technologisch instituut in Limburg en
van het financieringsinstituut dat reeds
belangrijk werk heeft verricht. Ik geloof,
aldus de Minister, dat wij met dergelijke
instituten, die naar ik hoop navolging
zullen vinden in andere deelen van het
land, in een andere en vruchtbaarder
richting komen. Wij krijgen nu ook het
werken van het particulier initiatief ten
aanzien van financiering van dergelijke
mogelijke nieuwe industrieën, bij welk
particulier initiatief dan de Overheid
door de provincie of misschien ook door
het Rijk zou kunnen participeeren.
Met belangstelling wachten wij het re
sultaat van het door de Kamer van Koop
handel in te stellen onderzoek af.
Een groot bezwaar hierbij is ook door
den Minister werd daarop gewezen dat
we met de stichting van nieuwe indu
strieën niet klaar zijn. Alles hangt hier
af van de vraag of de wereldconstellatie
zich zoodanig zal wijzigen, dat wij in de
toekomst afzetmogelijkheden voor onze
industrieele producten zullen kunnen
vinden.
DE MIJNRAMP BIJ SERAJEWO.
Reeds 109 lijken geborgen.
Volgens de laatste berichten (tot Maan
dagavond) zijn op de mijn „Senitze" bij
Serajewo 109 lijken geborgen.
Alle hoop, dat men uit de mijnen van
Kakanj nog een arbeider levend te voor
schijnt zal brengen, is ijdel. Dte pompen
die het water uit de schacht moesten drij
ven zijn bezweken, zoodat het water bijna
tot aan de knieën komt. Met de nieuwe
pompinstallaties tracht men een verder
stijgen van het water te voorkomen.
Hartverscheurende tooneelen spelen zich
aan de hoofdschacht af. Pope's en Mo-
hammedaansche hodzja's hebben zich
naar de plaats des onheils begeven en
trachten den radeloozen vrouwen moed
in te spreken en hen te troosten.
JAPANS OPTREDEN TEGENOVER
CHINA.
China wendt zich tot de mogendheden.
Als gevolg van de jongste Japansche
verklaring betreffende Ghina's politiek,
hebben de Chineesche diplomaten in Lon
den, Washington, Parijs, Rome en elders
opdracht gekregen zich op de hoogte te
stellen van het standpunt der regeeringen,
waarbij zij geaccrediteerd zijn. Daarna zul
len zij trachten te verkrijgen, dat Japan
op zijn minst herinnerd wordt aan de be
palingen van 'het negen-mogendhedenver-
drag, waarbij het elke natie wordt ver
boden zich van exclusieve rechten in China
te verzekeren.
In een interview met de „Washington
Star" heeft de Japansohe gezant in de
V. S., Saito, verklaard, dat Japan voor
taan aanspraak maakt op het recht van
protest, als China onderhandelingen voert
met een derde mogendheid. Saito ver
klaarde, dat Japan elke overeenkomst,
welke een derde mogendheid met China
sluit, in weerwil van Japans protest, zal
beschouwen als een onvriendelijke daad,
hetgeen volgens diplomatiek spraakge
bruik de laatste stap is voor het afbreken
der diplomatieke 'betrekkingen.
Japan wil gehoord worden, als derden
onderhandelingen voeren met de Chinee
sche regeering, want laatstgenoemde is
niet in staat te regeeren, zooals de chaoti
sche toestanden in China bewijzen.
Aanleiding tot de opzienbarende Japan
sche verklaring was, volgens Saito, een
plan van Fransche bankiers om aan
China een leening te verstrekken, welke
naar Japans oordeel niet ten goede zou
komen aan de pacificatie van China, maar
aan de verlangens van Chineesche gene
raals en den vrede in 'Oost-Azië in gevaar
zou brengen.
Japan heeft niet geprotesteerd tegen de
levering van katoen e.d. ofschoon het weet
dat de Chineesche regeering voorraden
goederen, die zij op crediet heeft ontvan
gen, zal verkoopen om de opbrengst te ge
bruiken voor het aanschaffen van wapens
en munitie. Japan zal in de toekomst
China ter verantwoording roepen, wan
neer, zooals thans is geschied, met Ame-
rikaansche hulp vliegvelden worden aan
gelegd en van Amerika vliegtuigen wor
den betrokken.
Toenemende bezorgdheid.
De „Timesf'-correspondent te Washing
ton schrijft naar aanleiding van het inter
view met den Japansc'hen ambassadeur
Saito in de „Washington Star", dat deze
publicatie op de officieele personen, die
gisteren te bereiken waren, minstens een
eVen diepen indruk heeft gemaakt als de
oorspronkelijke verklaring van .'het Japan
sche ministerie van buitenlandsehe zaken.
Wat aanvankelijk werd aangezien voor
een proefballon, moet thans, nu het door
een ambassadeur zoo wordt toegelicht, be
schouwd worden als weloverwogen poli
tiek.
Verwacht wordt, dat geen Amerikaan-
sche verklaring over deze kwestie zal wor
den gepubliceerd, alvorens de regeering
der Vereenigde Staten officieel op de
hoogte is gesteld van het standpunt der
Japansche regeering. Ook dan is het ech
ter onwaarschijnlijk, dat de Amerikaan-
sc'he regeering verder zal gaan dan andere
mogendheden, zeker zoo lang geen onder
ling overleg is gepleegd.
De ontwapeningsconferentie.
De voorzitter, Henderson, heeft aan de
leden van het bureau der ontwapenings
conferentie voorgesteld om de voorgeno
men zitting van het 'bureau der ontwape
ningsconferentie van 30 April, die vooral
ten doel zou hebben de doelmatigheid van
'het houden van een zitting der algemee-
ne commissie in het eind van Mei te be
spreken, niet door te laten gaan en de al-
gemeene commissie in plaats van op 23
Mei, zooals voorloopig was afgesproken,
op 29 Mei bijeen te doen komen.
Op den voormiddag van dien dag zal
dan volgens 'het voorstel van Henderson
het bureau een korte bespreking vooraf
houden.
Rusland en de Volkenbond.
Uit Moskou wordt vernomen, dat de
Sovjetregeering besloten heeft, met be
trekking tot een eventueel besluit, tot den
Volkenbond toe te treden, voorloopig nog
af te wachten, wat het resultaat zal zijn
van het bezoek van Barthou aan War
schau en Praag. Het spreekt vanzelf, al
dus het bericht, dat Moskou aanspraak
zou maken op een zetel in den Volken
bondsraad, evenals in alle commissies en
subcommissies.
Korte Berichten.
Te Livorno is een nieuwe Italiaan-
sche kruiser van 9000 ton, welke o.a. be
wapend is met luchtafweergeschut, te wa
ter gelaten. Te Genua liep een torpedo
jager van stapel.
Uit Kintsjau wordt gemeld, dat daar
een militaire trein ontspoord is, waarbij
26 Mantsjoerijsche soldaten zijn omgeko
men.
- Roosevelt heeft tot 50.000 in ver
scheidene streken van de Vereen. Staten
stakende mijnwerkers een oproep gericht
om het werk te hervatten, aangezien de
N. R. A. een nieuwe loonschaal voor hen
'heeft uitgewerkt.
Bij QueretarO', ongeveer 200 K.M. ten
noordwesten van Mexico*, in een interna
tionale trein tusschen Loredo-, aan de grens
van Texas en Mexico, ontspoord. Elf rei
zigers zijn zwaar gewond, 25 licht. Het
verkeer is gestremd.
Bij een oefening in d© buurt van
Warschau botsten twee vliegtuigen tegen
elkaar en stortten brandend neer. De vlie
gers vonden den dood.
Boven Nice beeft Zondag een hevig
onweer gewoed. De wind was zoo sterk,
dat de golven huizenhoog over de kade
sloegen. De Promenade des Anglais stond
spoedig onder water. Pas in de late
avonduren hield het noodweer op.
Een aantal Zwitsers, die wijlen Ko
ning Albert op zijn bergtochten pleegden
te vergezellen, hebben een fonds gesticht
ter nagedachtenis van den Koning der
Belgen, met het doel zoo noodig steun
te verleenen aan de nagelaten betrekkin
gen van personen, die bij bergbestijgingen
om het leven zijn gekomen in de Alpen.
Ingezonden Mededeeling,
Gift van Prinses Juliana.
H. K. H. Prinses Juliana heeft het
noodfonds „Simavi", waarvan zij Be
schermvrouwe is, een belangrijke gift doen
toekomen.
De Koningin en Mr T. J. Verschuur.
Naar wij vernemen heeft Hare Maje
steit de Koningin, die op Het Loo ver
toeft, middels een uitvoerig en zeer harte
lijk gesteld schrijven van hoogstderzelver
belangstelling in den gezondheidstoestand
van oud-minister Verschuur doen blijken.
De lage stand van het IJsselmeer.
In den Raad van Kampen besprak de
heer Kok het lage peil van het IJsselmeer,
waardoor Kampen zeer nadeelige gevol
gen dreigt te zullen ondervinden. De ka
demuren beginnen ernstige teekenen van
inzinking te vertoonen, terwijl tal van hui
zen en gebouwen en muren scheuren, wat
volgens deskundigen het gevolg is van het
lage grondpeil. Ook is het rattengevaar
niet denkbeeldig. De Burgel, een zijarm
van den IJssel, welke door de stad loopt,
ligt op sommige plaatsen geruimen tijd
droog, hetgeen niet bevorderlijk is voor
de gezondheid. Daar het peil van het IJs
selmeer nog ruim 20 c.M. lager zal wor
den, vreest de heer Kok het ergste. Hij
vroeg daarom B. en W. zich in verbinding
te stellen met het Departement van Wa
terstaat om contact te zoeken met andere
gemeenten, om te trachten 't onheil af te
wenden.
De voorzitter zeide, dat B. en W. dili
gent zijn in dezen.
Amsterdamsche Begrootingszorgen.
Terwijl de gemeentebegrooting 1934 nog
steeds niet de goedkeuring van Ged. Staten
heeft verkregen, zijn voor het College van
B. en W. van Amsterdam nieuwe zorgen
aangebroken, in verband met de concept-
begrooting 1935, waarin tot dusver, vol
gens1 voorloopige raming, nog een verschil
van elf millioen tussohen inkomsten en
uitgaven is.
wielt AuidVUmr
Nieuwe ingrijpende bezuinigingen, o.a.
op de afdeelingen onderwijs, openbare ge
zondheid en de subsidies zijn te verwach
ten. Ook zal het de vraag zijn, of niet we
derom een verlaging der loonen noodzake
lijk zal zijn.
Verder zal binnenkort een voorstel van
B. en W. worden ingediend, om de op
centen op de gemeentefonds'belasting te
verhoogen van 80 op 100.
De werkloozen en de Ziekenfondsen.
Tengevolge van werkloosheid kunnen tal
van leden van ziekenfondsen hun contri
butie aan die fondsen niet meer betalen.
De ziekenfondsen zien zich op den duur
genoodzaakt zulke leden te royeeren, met
het gevolg, dat in geval van ziekte van den
betrokkene of zijn gezin, de kosten daar
van geheel voor rekening van de gemeen
ten in casu Maatschappelijk Hulpbetoon
komen.
Daarnaast staat nog het bezwaar, dat
de betrokken werklooze het verband met
zijn ziekenfonds en met zijn eigen huis
dokter kwijt raakt.
Herhaaldelijk is daarom aangedrongen
op een regeling, waardoor het mogelijk zou
worden, dat de werkloozen lid van hun
ziekenfonds blijven, doordat b.v. de ge
meenten een gedeelte van de contributie
zouden bijbetalen; verschillende zieken
fondsen hadden zich reeds bereid ver
klaard zich in dat geval ook een offer te
willen getroosten.
Dfe moeilijkheid hierbij was echter, dat
het Rijk zich steeds op het standpunt ge
steld heeft, dat de gemeenten niet meer
aan de werkloozen mochten uitkeeren dan
het steunbedrag.
Naar wij vernemen, zou het Rijk dit
standpunt voor wat betreft, de zieken
fondscontributie, thans willen loslaten. Er
is n.l. een regeling in voorbereiding, waar
bij de gemeenten een derde in de zieken-
fondscontributie der werkloozen zullen
mogen bijdragen, wanneer de werklooze
zelf een derde betaalt en de ziekenfondsen
ook een derde voor bun rekening hemen
door de premie in geval van werkloosheid
met een derde te verlagen.
D'eze regeling heeft echter, zooals men
begrijpen zal, niets met de in voorberei
ding zijnde wijziging van de Ziekenfonds
wet te maken.
Handelsbesprekingen met Japan.
Volgens een bericht uit Tokio zou de
te Soerabaja te houden Japansch-Neder-
landsche handelsconferentie, die is vast
gesteld op 19 Mei a.s., waarschijnlijk wor
den uitgesteld tot Juni. In afwachting
van de opening van de conferentie zou
de Nederlandsche regeering waarschijn
lijk de inwerkingtreding van het voor
gestelde licentie-systeem voor importeurs
uitstellen.
Nederlandsch-Brifsche handels
besprekingen.
Vandaag zullen de Nederlandsch
Britsche handelsbesprekingen aanvan
gen. De Nederlandsche delegatie bestaat
uit de heeren: dr H. M. Hirschfeld, dir.-
generaal van het departement van Eco
nomische Zaken; ir. R. T. Benthuis van
de Landbouwafdeeling van het ministerie
van Economische Zaken; dr L. A. Ries,
waarnemend thesaurier-generaal van het
ministerie van Financiën en dr G. J. M.
Schaepman van de Economische afdee-
ling van het Ministerie van Binnenland-
sche Zaken.
De besprekingen zullen aanvankelijk
een informeel karakter dragen. In de eer
ste plaats zal men er naar streven het
terrein te omlijnen, hetwelk door de ver
dere onderhandelingen zal worden bestre
ken, met name in hoeverre de koloniale
markten er al dan niet bij zullen worden
betrokken.
In zes dagen naar Indii.
Tijdens een rede, gehouden voor de le
den der Kon. Ned. Indische Vereen, voor
Luchtvaart, 'heeft de heer Plesman, di
recteur der K. L. M., medegedeeld, dat
men het volgende jaar de route Amster-
dami-Batavia in zes dagen hoopt af te
leggen.
Dr Colijns tweeledige taak.
De minister-president D'r Golijn heeft
zijn ambtswerkzaamheden als Minister van
Koloniën en als Minister ad-interim van
Economische Zaken thans zoodanig ge
regeld, dat hij 's ochtends aan 'het Depar
tement van Koloniën en 's middags aan
het Departement van Economische Zaken
werkzaam is.
Binnenland.
Gewijzigde onderwijzers-opleiding.
Credietverleening middenstand. -
De werkloozen en de ziekenfondsen.
Buitenland.
Japans optreden tegen China
De mijnramp bij Serawejo.
Rusland en de Volkenbond.
CREDIETVERLEENING AAN DEN
MIDDENSTAND.
Geen grooter bedrag dan f2 millioen
beschikbaar.
Aan de Memorie van Antwoord in zake
het betreffende wetsontwerp wordt het
volgende ontleend:
Het was de Regeering aangenaam te
vernemen, dat de indiening van het wets
ontwerp door zeer vele leden werd toege
juicht. Dat het ontwerp de kern van het
middenstandsprobleem niet raakt, stemt
de minister voetstoots toe. De bedoeling is
geen andere, dan in daarvoor in aan
merking komende gevallen incidentieel
credietsteun te verleenen.
Met betrekking tot de vraag, hoe men
zich de werking van het te verleenen cre
diet moet voorstellen, zij opgemerkt, dat
de credietverleening zal worden toever
trouwd aan de Nederlandsche Midden-
standsbank, welke eventueele verliezen
op verleende credieten aan het Rijk zal
kunnen declareeren.
Aan het bedrag van f 2 milloen ligt niet
een bepaalde becijfering ten grondslag.
Dit in de Memorie van Toelichting ge
noemde bedrag stelt aan de beoogde hulp-
verleenening een uiterste grens; de toe
stand van 's lands financiën laat naar de
meening van de regeering niet toe, voor
dit doel een grooter bedrag beschikbaar
te stellen.
De minister moet met stelligheid tegen
spreken, dat het wetsontwerp zou be
oogen, de Middenstandsbank te redden
uit een moeilijke positie, waarin zij zou
zijn geraakt of waarin zij zou komen te
verkeeren ten gevolge van de liquiditeits-
moeilijkheden van vele middenstandsbe-
drijven. Van zoodanige moeilijke positie is
geen sprake.
De regeering meent niet te kunnen
prijsgeven het aan het wetsontwerp ten
grondslag liggende voornemen de crediet
verleening uitsluitend over de Nederland
sche Middenstandsbank te doen loopen.
De kantoren van de Middenstandsbank
en van een groot aantal met haar in re
latie staande zelfstandige middenstands-
banken zijn in een zoo groot aantal over
het geheele land verspreid, dat voor een
minder vlotte behandeling der binnen
komende aanvragen niet behoeft te wor
den gevreesd.
Het ligt niet in de bedoeling een com
missie in te stellen om na te gaan, aan
welke bedrijven credieten kunnen worden
verleend.
Welke voorwaarden aan de credietver
leening zullen moeten worden verbonden,
kan niet bij voorbaat in bijzonderheden
worden aangegeven, vooral ook daarom
niet, wijl de practijk den weg zal moeten
wijzen.
Met „volwaardige" bedrijven worden
bedoeld bedrijven, welke op een gezonde
rentabiliteitsbasis berusten. Bedrijven,
welke zich zien bedreigd met omvangrijke
verliezen op uitstaande vorderingen, zul
len veelal wel in zoodanige mate in hun
kapitaal en tevens in hun rentabiliteit
getroffen zijn, dat zij hebben opgehouden
volwaardig te zijn. Zoodanige bedrijven
zullen dus niet met succes een beroep op
de regeling kunnen doen. Het ligt trou
wens voor de hand, dat met het op de
been houden van dergelijke bedrijven, ge
steld dat dit tot taak van de Overheid
zou behooren, sommen gemoeid zouden
zijn, welke het meergenoemde bedrag van
f 2 millioen wel zeer ver zouden te boven
gaan.
Terneuzen 350 jaar stad.
Terneuzen, dat op 23 April 1584 van
Prins Willem van 'Oranje stadsrechten
ontving en daarmee de mogelijkheid voor
een rustige ontwikkeling van zijn zelf
standig bestaan, heeft dit feit na 350 jaar
dankbaar herdacht.
Maandagmiddag werd een buitenge
wone raadszitting belegd, waarin burge
meester Huizinga den ontwikkelingsgang
van Terneuzen in dit tijdperk schetste. De
daad van 'Oranje was van groot gewicht
voor onze stad, en de tijden die volgden
hebben het bewijs geleverd, dat Terneu
zen zijn stadsrechten op waarde weet te
schatten.
De gang der 'historie volgende, ziet spr.
vooral in de negentiende eeuw een voor
deze stad gunstige ontwikkeling door toe-
