r ^-uA begin
^^j>beginl
Bertels'
Opfokvoeder
EERSTE BLAD.
GROEN-MUSSERT.
Buitenland
Binnenland.
M b^ef
ZATERDAG 14 APRIL 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Maak er goede legsters van
door ze te voederen met
Vraag bij Uw leverancier
Bertels' Oliefabrieken N.V. A'dam
Gemeenteraad van Vlissingen.
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprias f20 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrij de gs 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Wanneer men de staatkundige hervor
mers van den nieuwen tijd mag gelooven,
dan is heel het leven en heel den arbeid
van Groen van Prinsterer, op wien zij
zich, ais dit voordeel belooft, gaarne be
roepen, één groote mislukking en één
groote vergissing geweest.
Politieke partijen, zoo wordt geleerd,
zijn uit den booze. Zij bedreigen de een
heid van het volk en de kracht van de
natie.
Vóór en boven alles wardt gesteld de
nationale eenheid en daarom zijn zoowel
de z.g. belangenpartijen ais de partijen,
die zich stellen op principieelen grond
slag en wier streven het is hun beginse
len in het staatkundige leven tot toepas
sing te brengen, geoordeeld.
In landen als Rusland, Italië en Duitsch-
land heeft men dan ook aan alle partij
wezen kort en goed een einde gemaakt.
In Rusland werd slechts één partij ge
duld, de communistische. In Italië is al
leen plaats voor de Fascistische organi
satie, waarvan de leden niets hebben in
te brengen; zij hebben niets te zeggen,
nocb over de keuze der leiders, noch over
het te voeren beleid; zij mogen alleen ge
hoorzamen. In Duitschland wordt alleen
de hl at. Socialistische partij erkend en
het streven is, het ook in óns land zoo
ver te brengen, dat alle politieke partijen
worden opgeheven of gelijkgeschakeld en
dat er alleen zal zijn de .Nat. Socialisti
sche beweging met aan het hoofd een dic
tator, wien zelfs H. M. de Koningin naar
de oogen zal hebben te zien en aan wien
alles op politiek, sociaal en ook op staat
kundig gebied onderworpen zal zijn.
Ook van deze beweging geldt, dat er
niets nieuws is onder de zon, ook al
schijnt dit bet geval te zijn.
Wanneer we met onze gedachten in de
historie ongeveer een eeuw terug gaan,
dan vinden we allerlei toestanden, die
door de politieke hervormers van nu, als
een grootsche vinding van den nieuwen
tijd worden aangeduid.
Er was toen in ons land slechts één
partij, de Conservatieve. Zij stelde óók de
nationale eenheid op den voorgrond en
wilde daarom van de vorming van andere
partijen niets weten. Slechts één partij
mocht er zijn en men nam het Groen van
Prinsterer niet weinig kwalijk, dat hij zijn
geestverwanten als afzonderlijke zelfstan
dige groep wilde doen optreden.
„T'horbecke, zoo schreef Groen, heeft
mij ©enigszins ten kwade geduid, als een
verkeerde gewoonte, dat ik spreek van
onze partij; 'hij sprak nooit van zijn
partij. Dit is zoo; d i e partij uit de
geschiedenis ook van vroegere vrijzinnige
gouvernementen blijkt het heeft van
p a r t ij -regeering een afkeer; het is haar
om een nationaliseeren van de partijen te
doen; namelijk aldus, dat ze alle wegsmel
ten in één party, in de partij, welke dan
geen partij meer, maar de Natie ge
noemd wordt."
Dat lijkt als twee druppels water op
wat nu door de zich noemende natio
nale groepen wordt verlangd.
Tot Groen van Prinsterer werd dan ook
door Thorbecke dit verwijt gericht: Gij
tracht de natie te verdeelen door hetgeen
haar in godsdienstige gevoelens onder
scheidt, giji verwekt een s e c t e-t e g e n-
stand.
Ook in ander opzicht herhaalt zich wat
vroeger geweest is.
De conservatieven namen tegenover
kerk en godsdienst een zeer welwillende
houding aan. Zij wilden gaarne kerk en
godsdienst respecteeren, mits dan ook
maar verstaan werd, dat de kerk aan den
staat ondergeschikt was en dat de in
vloed van den godsdienst beperkt moest
blijven tot het persoonlijke leven en de
binnenkamer.
Maar o wee, als men aan den godsdienst
ook bepaalde eischen voor het staatkun
dige leven meende te moeten antieenen,
als de universeels beteekenis van den
godsdienst in het licht werd gesteld en
daarnaar geleefd.
Dan brak de woede los. Dan werd zelfs
door een gezaghebbend man als De Kem-
penaer in de Tweede Kamer de onmis
baarheid van een Ministerie van Eere-
dienst bepleit alsm i d d e 1 v a n p o-
1 i t i e, ter beteugeling van de „fijnen".
Op deze wijze:
„Er is een scheuring, die moeder ls van
eene partij. Die partij kiest een hoofd;
met dat 'hoofd treedt zij op het staatkun
dig terrein, werpt zioh op tot een staat
kundige partij; maakt als zoodanig vorde
ringen; laat eisohen gelden; geeft op na-
drukkelij'ken toon hare ontevredenheid te
kennen, wanneer aan die eisohen niet
voldaan of geen toezegging ter voldoening
wordt gegeven.
Waar aóó de godsdienst op hat staat
kundig terrein wordt overgebracht; waar
zóó wordt gehandeld en gestreden; waar
men zich zóó op behaalde overwinningen
beroemt en andere najaagt, daar, M. H.,
is politie onmisbaar".
Is het niet alsof men Ir Mussert en zijn
vrienden als trouwe navolgers van de
Duitsc'he Nat. Socialisten hoort spreken?
Groen van Prinsterer dacht daarover
anders. Hij had partij gekozen.
Toen in 1862 een Kamerlid hem sma
lend toevoegde, dat hij (bedoeld Kamerlid)
geen partijman was, antwoordde Groen
zonder aarzelen; „Men zegt: ik ben geen
partijman". Ik wel. In den strijd der
beginselen, die Nederland en Europa ver
deelen, heb ik partij gekozen. Aan be
ginselen heb ik mijn leven
g e w ij d".
Het verwijt, dat hij dusdoende de na
tionale eenheid brak en verdeeldheid zaai
de, maakte op Groen geen indruk. „On
partijdig, zoo schreef hij, kan alleen hij
zijn, die partij kiest".
Juist door zijn partij kiezen, zijn ijve
ren voor de toepassing van de Christe
lijke beginselen, zijn strijd tegen de op
gelegde eenheid, die alle ware leven
dreigde te verstikken, is Groen van Prin
sterer geworden een nationale figuur bij
uitnemendheid.
En terecht kon dan ook H. de Wilde,
de vader van den tegenwoordigen Minis
ter, in zijn: „Niet Afgeweken" schrijven:
„Partijman was Groen van Prinsterer.
Daarin stelde hij zijn eere. En toch is hij,
als ieder waarlijk groot man, van natio
nale beteekenis geweest. Heel het Ne-
derlandsche volk is hem dank verschul
digd.
Dat de Christenen hun roeping, niet
slechts in de binnenkamer, maar ook
daarbuiten, in de Kerk, in de Scho'ol,
bij' de stembus aanvankelijk leerden
verstaan, het is aan het vermanend steeds
opwekkend woord van dezen groote in
Israël te danken".
Gesteld voor de keuze tusschen de door
Groen van Prinsterer beleden beginselen
of de Hitleriaansch-Mussertsche ideeën,
kiest ons Antirevolutionaire en Christelijk
Historische volk, zonder ©enige aarzeling
voor de waarlijk nationale en de innerlijke
volkskracht sterkende beginselen door
Groen, dank zij Gods genade, met zoo
veel bezieling en met zoo rijke vrucht ver
dedigd.
Z.W.-Afrika door besmettelijke ziekten
geteisterd.
Dë „Morning Post" meldt uit Johan
nesburg: Ten gevolge van de groote over-
stroomingen der laatste maanden zijn in
Zuid-West-Afrika besmettelijke ziekten
uitgebroken.
Uitgestrekte gebieden zijn moerasland
geworden en vormen een broedplaats
voor de muskieten, Op sommige plaatsen
is het drinkwater bedorven en in het Go-
badis-district zijn reeds 31 Europeanen
en 70 inlanders aan malaria gestorven.
Des avonds is de lucht aldaar verduis
terd door de groote zwermen muskieten.
Dë spoordijken worden sedert maanden
steeds weer ondermijnd door het water,
zoodat ®r groote stagnatie is in het ver
keer.
Dientengevolge heerscht er gebrek aan
levensmiddelen en vooral aan geneesmid
delen.
In Windhoek treden typhus en diphte-
ritis op. De electrische centrale der stad
kan nog slechts tien dagen werken.
Ook in Keetmanshoop is een typhus-
epidemie uitgebroken.
Tragische gevolgen van de wereldcrisis.
Het internationaal arbeidsbureau heeft
een rapport uitgewerkt voor de volken
bondscommissie voor jeugdbescherming,
waaruit duidelijk de droevige gevolgen
van de economische wereldcrisis in het
bijzonder voor de jeugd blijken.
Het internationaal arbeidsbureau con
stateert, dat de crisis bijna overal een
zoodanige daling van den levensstan
daard heeft veroorzaakt, dat millioenen
kinderen ondervoed zijn en gevaar loopen
in abnormale hygiënische omstandighe
den op te groeien. Daarbij komt tevens
de moreele invloed van de crisis op de
kinderen uit, wier spelen, schoolopstellen
enz. dikwijls de In het gezin heerschende
nood en zorg tot uiting komt,
Proteststaking bij P. T. T. la Parijs.
Gistermorgen had te Parijs een demon
stratie-staking plaats op het hoofdkan
toor van den telegraafdienst die een uur
duurde. 1800 employé's verzamelden zloh
op de binnenplaats en de trappen en zon
gen de Internationale en andere liederen.
Zij riepen leuzen, gericht tegen de regee
ring,
Nog hedenavond, zou de minister aan
de sohuldigen de straffen opleggen, die
aangekondigd zijn In het communiqué
waarin hit paraonaal gawaaraohuwd ward
voor demonatratiaa,
Plaats voor de jongérenl
De „Morning Post" meldt, dat binnen
kort een nieuwe politieke organisatie, zich
noemende „British Movement", een op
roep zal richten tot het volk, inhoudende
dat de Engelschen zich onder „de inspi
ratie der jeugd" moeten vereenigen voor
een nationale wedergeboorte en het so-
odalisme, defaitisme, de onverschilligheid
en elk politiek extremisme moeten be
strijden. Volgens den berichtgever berust
de leiding der beweging bij een comité
van „jongeren".
De beweging zou voorloopig over vol
doende geldmiddelen beschikken. Dien
tengevolge behoeft van de aanhangers
geen contributie te worden gevraagd.
Korte Berichten.
Bij Amiens zijn de lijken van 465
in den slag aan de Somme gesneuvelde
soldaten gevonden. Het betreft hier 380
lijken van Duitsche soldaten en 85 van
Fransche soldaten.
Koning Gustaaf van Zweden is gis
termiddag te Parijs bij het tennissen ge
vallen waardoor hij aan de bovenlip en
een knie werd gewond.
Een zware brand heeft de linnen-
fabriek der gebroeders Bevernage te
Kortrijk in de asch gelegd. De oorzaak
van den brand is onbekend. Een groote
vooraad goederen is een prooi der vlam
men geworden. De schade bedraagt on
geveer vier millioen Belgische francs.
DE LUCHTROUTE VAN INDIë NAAR
NEDERLAND.
Veel belangstelling. Groote drukte in de
lucht.
Na aankomst van de Kwartel in Ban
doeng, Zaterdag, heeft het „Bat. Nbl." een
kort onderhoud gehad met den comman
dant, piloot Smirnoff.
Gedurende de geheele reis had men
prachtig weer gehad. Behalve de heeren
Plesman en Nieuwenhuis behoorde ook
voor een etappe de K. L. M,-arts, Dr Slot
boom, tot de passagiers; deze reisde mee
van Djask tot Calcutta.
De belangstelling onderweg was zóó
groot, dat men wegens plaatsgebrek vier
passagiers heeft moeten afwijzen. Van de
zeven passagiers was er één, die nog 140
K.G. bagage bij zich had. Aan post was
meegegeven 317 K.G., aan postpakketten
320 K.G. en aan goederen 118 K.G,, ter
wijl de post voor Indië 244.5 K.G. bedroeg
met 7 postpakketten, de laatste een totaal
gewicht van 17.5 K.G. uitmakend.
In Jodphur hadden de maharadja's van
Jodphur en Kasjmir verzocht om even
boven de stad te mogen vliegen. Een hun
ner had toen naast Smirnoff in de cock
pit gezeten, de vlucht meegemaakt en bei
den waren na afloop zeer enthousiast ge
weest, Het was de maharadja van Kasj
mir, die zich een Fokkertoestel wilde aan
schaffen, voor eigen gebruik; het toestel
moet van het type zijn waarmee de K. L.
M. op Indië vliegt. Het moet worden in
gericht met vijf fauteuils, een ijskast, 2
stoeltjes voor bedienden, een bar en een
garderobe. Deze maharadja vindt, naar
hij den heer Smirnoff mededeelde, het
reizen per trein te warm en bovendien
gaat het te langzaam.
Langs de route naar Indië is voorts
overal een buitengewone drukte in het
luchtverkeer te bespeuren. De toestellen,
ook die van andere maatschappijen, zijn
alle vol.
Het vliegen naar Indië is overigens niet
zoo duur als men wel denkt, vertelde de
heer Smirnoff nog. Met inbegrip van alle
kosten, ook die van hotels enz., komt het
neer op 13 cent per K.M.
De heer 1 lesman, zoo lezen wij' in de
„N, R. Ctheeft ook nog een en ander
verteld,
Er moeten in verschillende plaatsen
passagiers en vracht worden geweigerd,
omdat do toestellen te klein zijn, daarom
is nu de F. XXXVI besteld, met 4 moto
ren van tezamen 2800 P.K., verstelbare
schroeven en een nieuw ventilatiesysteem.
Ook moeten op de vliegvelden hotels
worden gebouwd, zoodat de passagiers
niet meer genoodzaakt worden groote af
standen naar de stad af te leggen en men
direct uit het vliegtuig zijn hotelkamer
kan betrekken.
Verder ligt het in de bedoeling 's nachts
te vertrekken en na de eerste etappe te
ontbijten, na een volgende etappe te lun
chen, en tenslotte na de laatste etappe
op zoo'n dag te dineeron,
De groote machines, vier of vijf, wor
den in November in gebruik genomen.
De heer Plesman hoopt dat dan de K.
L. M. tweemaal In de week van en naar
Indië zal gaan vliegen, hetgeen voor het
postvervoer, dat „al heel aardig loopt",
van groot belang zal zijn,
Vljlf Inspecteurs zijn opgeleid, die leder
een trajaot te bereizen krijgen, Omatreeka
September van dit jaar zullen zij naar
Ingezonden Mededeellng.
hun standplaatsen vertrekken. Zij hebben
tot taak relaties te onderhouden met de
reisbureaux, autoriteiten en voor de be
zetting van de toestellen zorg te dragen.
Wanneer de grootere toestellen in
dienst worden gesteld, zullen de tarieven
waarschijnlijk een weinig worden ver
laagd, de hoofd-inkomsten blijven toch
nog die uit het postvervoer.
De heer Plesman is dan ook nog altijd
een voorstander van het z.g. gemengde
verkeer.
Commissaris der Koningin In Utrecht.
Naar het „Vaderland" verneemt, kan
eiken dag verwacht worden de benoeming
van den Haagschen burgemeester Mr Dr
L. H. N. Bosch Ridder van Rosenthal tot
Commissaris der Koningin in de provin
cie Utrecht.
Wethouder geschorst.
De gemeenteraad van Stein (L.) heeft
een wethouder voor de tweede maal in
zijn functie geschorst wegens pogingen
tot het verkrijgen van „fooien" bij onder
handelingen over grondaankoop. Het be
sluit werd met 6stemmen genomen.
Eenige maanden geleden werd de wet
houder ook geschorst, maar deze schor
sing moest worden ingetrokken.
De steun in de vier groote gemeenten.
Vrijdagmiddag heeft de minister van
sooiale zaken op zijn departement een be
spreking gehad met de wethouders van
sociale zaken en financiën van de ge
meenten Amsterdam, Den Haag, Rotter
dam en Utrecht over het vraagstuk van
herziening van de steunregeling in ver
band met den financieelen toestand van
rijk en gemeenten.
Dë besprekingen droegen wederzijds
een informatorisch karakter, zij zullen in
een volgende vergadering worden voort
gezet.
In de vergadering van Vrijdagmiddag
was de heer Harts met kennisgeving
afwezig.
Bij de rekening en verantwoording van
de voormalige Gezondheidscommissie
sprak de voorzitter dank voor hetgeen
deze commissie gedurende tal van jaren
voor het algemeen belang heeft gepres
teerd.
In handen van B. en W. werd gesteld
een adres van Nlenebokos om het slui
tingsuur voor café's des Zaterdags van
de kermis te bepalen op 2 uur.
Biji de overige punten der agenda zijn
,de vroeger reeds vermelde voorstellen
z.h.st. aangenomen.
Een uitzondering maakte dat inzake
het betalen der kosten wegens zijn assis
tentie aan den heer A. Staverman, chi
rurg der ziekenhuizen. Dit is op verzoek
van den heer Staverman zelf van de
agenda afgevoerd,
Bij het vaststellen van het verslag we
gens het besteden der geldon voor het ver
strekken van voeding en klompen aan be
hoeftige schoolgaande kinderen, betoog
de de heer v. Oorschot de wensohe-
lijkheid om ook in jjte Juli en Augustus
de kindervoeding voort te zotten.
De voorz. zeido overweging in het
ooilege van B. en W. toe,
Het voorstel tot verhuren van het bad
paviljoen „Juliana" voor het seizoen 1934
aan de N,V, MU, tot Exploitatie van on
roerende goederen voor f 400 gaf aanlei-
Binnenland.
De luchtreis IndiëNederland.
Benoeming van een Commissaris der Ko
ningin in Utrecht.
Gemeenteraad van Vlissingen. (De abat
toirkwestie op Walcheren.)
Vergadering van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor de Zeeuw-
scbe eilanden.
Buitenland.
Besmettelijke ziekten in Zuid-Afrika.
ding tot discussie omdat er nog een bod
van f 550 was ingekomen van J. A. Pie-
terse van Wijck.
De heeren v. Hal en v. Oorschot
hadden daarom wel bezwaar tegen het
voorstel, doch de voorz. zeide, dat de
Mij. het Paviljoen reeds enkele jaren goed
exploiteerde en bereid was het weer te
huren ook tegen f 400, toen Pieterse van
Wijck dit aanbood. Nu gaat het niet op,
dat hij op het laatst weer met een ander
bod komt.
De voorz. zeide ten slotte toe, dat als
er meer liefhebbers zijn, men een volgend
jaar een inschrijving zal overwegen.
De abattoirkwestie.
De vergadering ging hierna over in een
met gesloten deuren, welke ongeveer an
derhalf uur duurde.
Hierna stelde de voorzitter aan de orde
het alsnog aan de agenda toegevoegde
voorstel om een crediet beschikbaar te
stellen voor een door Gedep. Staten in te
stellen deskundig onderzoek omtrent de
vraag op welke wijze de abattoirkwestie
op Walcheren met inachtneming van de
bestaande toestanden, op de meest bevre
digende wijze zou kunnen worden opge
lost.
Zonder discussie of hoofdelijke stem
ming is dit voorstel aangenomen.
Bij de rondvraag wees de heer v. Oor
schot op den slechten toestand van den
Ouden Vlissingschen weg,
De voorz. deelde mede dat de com
missie voor dien weg, waarin zitting heb
ben de burgemeesters en de wethouders
der gemeenten Vlissingen en Middelburg,
slechts over een kapitaal van f 12.000 be
schikt en de rente daarvan niet van be
teekenis is voor onderhoud van een weg
van 6 K.M. lang. Besprekingen met Ged.
Staten om een oplossing in deze te vin
den, hadden tot nu toe geen resultaat.
Wel zal de vereen. Rijwielpad Walche
ren tusschen Oost-Souburg en Vlissingen
een rijwielpad aanleggen en is er te Sou
burg een commissie gevormd, die wil ge
raken tot een rijwielpad SouburgMid
delburg, dat echter duurder zal zijn, om
dat er aankoop van grond bij zal komen.
Hierna sloot de voorzitter de vergade
ring.
KAMER VAN KOOPHANDEL
VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Vrijdagavond vergaderde de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor de Zeeuw-
sche Eilanden in de raadszaal te Middel
burg onder voorzitterschap van dhr G.
Boudewijnse. Afwezig waren de heeren:
Macheels, Olthoff, Wesseling en Enzlin.
De voorzitter opende de vergadering en
herdacht H. M. de Koningin-Moeder.
Namens de Kamer is een telegram van
deelneming aan H. M. de Koningin ge
zonden. Een dankbetuiging is ontvangen.
Dhr Stofkoper en de secretaris zijn op uit-
noodiging van de Kamer te Delft op den
dag der begrafenis daarheen geweest om
een laatste groet aan de overledene te
brengen.
Van de directie der P. T, T. is bericht
ingekomen naar aanleiding van de klacht
over het missen van aansluiting van de
nachtpost te Breda, dat de Nederlandsohe
spoorwegen maatregelen toezegden, dat
meer geregeld rijden van den nachttrein
zal worden bevorderd.
Dë rekening der Kamer over 1933 werd
z. h. st, vastgesteld als het ontwerp luidde,
elzoo met een goed slot van f 6041.
De Kamer vereenigde zioh z. h. st
met het voorstel om aan den kring Oos
telijk Zuid-Beveland der Z. L. M. een
subsidie van f 100 voor de op 21 Juni
te houden tentoonstelling toe te kennen
en het bureau te machtigen desgowenso'ht
een stel medailles tot een maximum be
drag van f 25 daaraan toe te voegen.
Een uitvoerige discussie ontspon zich
over het voorstel van het bureau om voor
het uitkomen van Zeeland op de in Sep
tember te Amsterdam te houden land
bouw- en tuinbouwtentoonstelling 10 pot.
der kosten tot een maximum van f 150
beschikbaar te stellen, terwijl de meer
derheid van de oommissie voor de finan
cien f 500 wilde toekennen.
Ten slotte is dit laatste voorstel aange
nomen met 11 tegen 7 stemmen.
De Kamer vereenigde sioh met 't voor-
