FRIESCHE BAA110.13 en 15 ei
MAANDAG 26 FEBRUARI 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
4Ês JAARGANG - Ne. m
Buitenland
Binnenland.
Uit de Provincie
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij JLuctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f 150 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingetj f0.20. Losse nunmisrs 5 cent.
Advertentiën: Gewone advertentiën 30 cent per
regel, Ingezonden ïwedeoeelingen dubbel tarief.
Handelsadverteni.iën 2b cent per regel Kleine
Advertentiën Dinsdags tn Vrijaegs f ü.Vb, bij
vooruitbetaling. Onder letter cf motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
drag, dat de wederzijdsche verplichtingen
inhoudt, zal, naar verluidt, te Rome wor
den onderteekend en wel eind Maart of
begin April. Ook Paschen wordt als da
tum van onderteekening genoemd."
Verbod van margarine als voedings
middel in Italië.
De Italiaansche ministerraad heeft on
langs besloten maatregelen te nemen om
het gebruik van margarine als voedsel >e
verbieden. In verband met deze korte, in
de pers verschenen mededeeling, ver
wacht men een verbod van het fabricee-
ren, in voorraad houden en verkoopen
van margarine.
Er zijn op dit oogenblik in Italië 18
margarinefabrieken, die tezamen ongeveer
10.000 ton margarine per jaar afleveren.
Men hoopt zoodoende den prijs voor
melk en zuivelproducten op te kunnen
voeren.
Het denatureeren van alle producten,
welke boter zouden kunnen vervangen,
of welke dienen om boter te vervalschen,
wordt eveneens overwogen.
Korte berichten.
Het opruimen van de sneeuw, die
dezen winter te New-York is gevallen,
zal de stad een bedrag van 5.500.000 dollar
kosten, tegenover slechts 3 millioen dol
lar in den vorigen winter.
De Belgische staatscourant van Za
terdag bevat de mededeeling, dat de ko
ning het hem naar aanleiding van het
overlijden van koning Albert aangeboden
ontslag der regeering niet heeft aan
vaard. Deze blijft dus, zooals trouwens
ook verwacht werd, ongewijzigd in func
tie.
Te Wickenburg (Am.) is een auto
bus geslipt en over den kop geslagen. Zes
personen werden hierbij gedood en dertig
gewond.
De Oostenrijksche ministerraad heeft
besloten het in de bondsraming voor 1934
vastgestelde aantal van 18.300 B-man
schappen van het bondsleger te verhoo-
gen tot 20.000 man. De bewaking van de
grenzen in het Noorden van Oostenrijk is
versterkt, teneinde op alles voorbereid te
zijn bij het verstrijken* van het ultimatum
van Habicht.
Tragische gebeurtenissen hebben de
periode van vijf dagen gekenmerkt sedert
welke militaire vliegers den vliegdienst
der Amerikaansche posterijen hebben
overgenomen. Zes piloten zijn reeds om
gekomen in verschillende deelen van het
land.
Uit Tiflis wordt gemeld, dat tenge
volge van 't breken van het ijs, een schots
waarop zich 400 visschers en 190 paar
den bevonden, de Kaspische Zee is inge
dreven. De ijsbreker Stalin is uitgevaren
om hulp te verleenen.
Deze voor bet ontwerp zoo ongunstige
stemming behoeft natuurlijk nog geens
zins te beteekenen, dat er nu van het Ver
keersfonds niets zou komen. De regeering
kan immers in antwoord op bet verslag
met wijzigingen komen, die veel van de
bezwaren kunnen wegnemen. Daarnaast
opent ook de openbare behandeling nog
de mogelijkheid, dat 'tegenstanders wor
den overtuigd en dat aan bepaalde ver
langens wordt voldaan om den zwaars ten
tegenstand te overwinnen. Het zou niet
de eerste maal zijn, dat een ontwerp, dat
aanvankelijk met niet dan afkeurende
klanken werd begroet, na 'het overleg met
de regeering er met vlag en wimpel is ge
komen.
Dit is niet het minst het geval in een
tijd ais dezen, waarin voor de geldelijke
argumenten dikwijls alle andere moeten
zwijgen.
Zou men de bezwaren van vélen uit de
Kamer willen samenvatten, dan zou men
'kunnen zeggen, dat de bedenkingen voor
al gericht zijn tegen 'het feit, dat het ont
werp te zeer den nadruk legt op het be
lang der Spoorwegen.
Men had zich, toen de plannen der re
geering ruchtbaar werden, voorgesteld,
dat het de 'bedoeling zou zijn, den wegge
bruiker wat meer te laten bijdragen in de
kosten van den weg. Menigeen kan n.l.
voelen voor de redeneering, dat de weg
gebruiker, doordat hij te weinig meebe
taalt in den aanleg en verbetering van zijn
wegen, feitelijk een subsidie geniet van
zijn medeburgers. Een dergelijk argument
zouden velen, die thans van het voorstel
weinig willen weten, wel redelijk kunnen
vinden: bovendien zou de verhouding tus-
schen spoor en weg dan vanzelf een ver
andering ondergaan.
Zij zijn daarin echter teleurgesteld en
afgeschrikt door een te zeer vooropstellen
van de spoorwegbelangen.
Het antwoord van de regeering wordt
met groote belangstelling tegemoet gezien.
De wijziging van de winkelsluitingswet.
De Centrale Besturenbond van de Zui
velhandel-organisaties in Nederland heeft
aan de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal een adres gezonden in verband met
de wijziging in de Winkelsluitingswet,
voorgenomen door den minister van Eco
nomische Zaken. Adr. dringt er op aan,
'bij de voorgestelde verruiming van
verkooptijd, zoodanige maatregelen in de
wet of anderszins vast te willen leggen,
waardoor wordt voorkomen dat winke
liers andere dan in hun branche thuis-
behoorende artikelen verkoopen, en daar
mede andere groepen van neringdoenden
die niet van de verruiming van verkoop-
tijd kunnen profiteeren, oneerlijke concur
rentie aandoen.
Er zou dan in den winkel een lijst aan
wezig moeten zijn, die vermeldt, welke
artikelen op de toegestane uren verkrijg
baar zijn.
POLITIEKE
ARRESTATIES IN NED.-INDIë.
Gisteren werd uit Batavia geseind:
Mohamad Hatta en de andere leden
van het hoofdbestuur der F. JN. I. zijn
gearresteerd. Gistermorgen werden huis
zoekingen gedaan hij de voormannen der
F. JN. JL. te Batavia, Bandoeng, D'jocja,
Soerabaja, Semarang en Cherioop. Om
trent de resultaten dezer huiszoekingen
is nog niets hekend.
De Pendidikan Nasional Indonisia is
na de ontmnding van de Fartai Nasional
Indonesia in April 1931, opgericht door
eenige oud-leden van laatstgenoemde ver-
eeniging, die zich met de ontbinding en
de üaarop gevolgde oprichting van de
Fartai Indonesia (.de organisatie waar
van Ir üoekarno later voorzitter werd)
niet konden vereenigen. Ook oud-leden
van de voormalige Fartai Kommunist In
donesia traden tot de Pe'ndidixan toe.
Be leiding van de vereeniging berust bij
den bekenden extremist Monainad Hatta,
die in JL922 naar Nederland is gegaan en
aan de Handeishoogeschool te Botterdam
studeerde. Hatta is ex-voorzitter van de
hier te lande gevestigde Indonesische stu
dentenvereniging Perhimpoenan Indone
sia. Boor zijn invloed ging deze, vroeger
gematigde, studentenorganisatie meer en
meer in extremistische richting. In 1928
werd Mohamad Hatta voor de Haagsohe
rechtbank vervolgd wegens opruiing tot
gewelddadig optreden tegen het openbaar
gezag. Hij moest echter worden vrijge
sproken omdat de betrekkelijke artikelen
van de strafwet niet toepasselijk werden
verklaard wanneer de actie was gericht
tegen het Nederlandsch-Indisch openbaar
gezag.
De Pendidikan Nasional Indonesia
streeft naar een „vrij Indonesia" en wil
dit doel bereiken door den klassenstrijd
van het proletariaat tegen het kapitalis
me. Het hoofdbestuur der vereeniging is
gevestigd te Bandoeng; het bestaat uit
den voorzitter Mohamad Hatta, twee se
cretarissen, twee penningmeesters en vijf
commissarissen. De Pendidikan had vol
gens de laatste opgave ongeveer duizend
leden; haar extremistische actie gaf reeds
herhaaldelijk aanleiding tot ingrijpen van
politie en justitie. Aan ambtenaren was
het lidmaatschap sinds het vorig jaar ver
boden.
Nader wordt hieromtrent nog gemeld:
Dat niet reeds vroeger tegen deze extre
mistische groep is opgetreden moet wor
den verklaard uit den geringen bijval, die
de leiders tot nu toe bij de inheemsche
bevolking vonden, zoodat hun actie geen
direct gevaar voor rust en orde opleverde.
Zoolang de economische toestand der be
volking normaal was, bleek deze weinig
geneigd om aan de door Hatta c.s. ge
voerde propaganda bet oor te leenen.
Dat de actie van Hatta c.s. reeds gerui-
men tijd nauwkeurig werd gadegeslagen,
spreekt vanzelf. Vermoedelijk zijn aan de
recherche berichten omtrent een of an
dere verzetsactie ter oore gekomen en zijn
de arrestaties en huiszoekingen thans ge
schied om de justitie de gelegenheid te
bieden zich van den aard van de werk
zaamheid van de partij op de hoogte te
stellen.
Of de huiszoekingen materiaal zullen
opleveren voor strafrechterlijke vervolging
resp. interneering van de leiders, kan na
tuurlijk eerst blijken als de in beslag ge
nomen bescheiden zijn onderzocht. On
waarschijnlijk is dit, wanneer men de
mentaliteit van den leider en de richting
waarin de Pendidikan werkzaam was, in
aanmerking neemt, echter niet.
Uit het feit, dat men Mohamad Hatta
meer dan een jaar ongemoeid liet, valt af
te leiden, dat men niet heeft willen ingrij
pen voordat men over gegevens beschikte,
die dit wettigen. Overigens is dit ingrijpen
een bewijs, dat justitie en politie waak
zaam zijn, wat in de tegenwoordige om
standigheden zeker meer dan ooit nood
zakelijk is.
Samenwerking tusschen Italië, Oostenrijk
en Hongarije.
Over het bezoek van den Italiaanschen
staatssecretaris Suvich aan Weenen werd
van officieele Oostenrijksche zijde mede
gedeeld, dat Suvich incognito eenige uren
te Weenen verblijft. Verklaard wordt, dat
de bondskanselier er prijs op stelt, Suvich
in te lichten over de oorzaken en de ge
volgen van den opstand en over den toe-
komstigen regeeringskoers.
Het Tsjechisch-agrarische blad „Ve-
cer", een der bladen van de partij van den
premier, brengt het volgende bericht uit
Weenen:
„Naar uit welingelichte brond wordt
vernomen, is tijdens het verblijf van Su
vich te Boedapest onderhandeld over een
vredrag tot engere samenwerking tus
schen Hongarije, Oostenrijk en Italië. De
onderteekening heeft nog niet plaats ge
had, De nauwkeurige tekst van het ver-
Wetenschap en oorlog.
De professoren D'r van Embden te Am
sterdam, G. J. Heering te Leiden, A. D.
Fokker te Santpoort en J. Kinsbergen te
Scheveningen hebben aam den Minister
van O.. K. en W. dato 24 Febr. een brief
gezonden naar aanleiding van de vragen
van het Eerste Kamerlid van Gitters in
verband met de door genoemde hoog-
leeraren mede onderteekende circulaire
inzake Wetenschap en Oorlog.
In hun brief verklaren de professoren
dat zij in hun oproeping niet hebben aan
gespoord tot eenige onwettige daad en dat
dit naar hun inzien er redelijkerwijze
ook onmogelijk uit kan worden gelezen.
Hun oproep om de wetenschap slechts te
beoefenen ten bate van de wereld en de
menschheid binnen de grenzen van
wettelijke plichten maar ook binnen de
grenzen der moraal is, aldus hun
brief, blijkens de adresseering uitsluitend
gericht tot de kring waarvoor de hoog
leeraren verantwoording dragen, dit is de
universitaire wereld in het algemeen. Ook
wijzen professoren er op den oproep niet
te hebben gericht tot hun eigen studenten.
Bedenkingen tegen het Verkeersfonds.
Naar de Telegr. ter oore kwam, bestaan
er in de Tweede Kamer zeer 'groote be
zwaren tegen het wetsontwerp in zake het
Verkeersfonds, grooter nog dan uit de
ambtelijke zinnen van het ongunstige ver
slag, dat half Januari verschenen is, kan
blijken.
D'ie bezwaren zijn zoo talrijk en zoo
ernstig, dat men in 'breede parlementaire
kringen van oordeel is dat het ontwerp in
zijn huldigen vorm een zeer slechte kans
maakt en dat er stellig wijzigingen in zul
len moeten worden aangebracht, wil het
het Staatsblad bereiken.
Geen enkel lid van de vaste commissie
voor openbare werken, verkeers- en water
staatsaangelegenheden, welke het verslag
heeft uitgebracht, heeft, naar wij verne
men, dit voorstel 'kunnen verdedigen.
Moeilijkheden voor het middenstands-
bedrijf.
Dezer dagen is te Schagen een verga
dering gehouden van middenstanders in
Hollands Noorderkwartier.
Onder de verschillende actueele vraag
stukken, welke werden behandeld, nam
de bijzondere credietverleening aan door
de crisis getroffen middenstandsbedrijven
de voorneemste plaats in.
Aan het slot der vergadering werd met
algemeene stemmen en onder luid ap
plaus 'de volgende motie aangenomen:
„De groote vergadering van midden
standers in Hollands Noorderkwartier,
gehoord de inleiding en de discussies,
spreekt haar diepe teleurstelling uit
over het feit, dat nog steeds geen bijzon
dere crediet- en steunverleening aan den
middenstand is tot stand gekomen, waar
door in het bijzonder de middenstand ten
plattelande ernstig lijdt,
noodigt het bestuur uit, door tusschen-
komst van den Koninkl. Nederl. Mid
denstandsbond dezen noodkreet van den
middenstand ter kennis der regeering te
brengen en baar met aandrang te ver
zoeken de onmisbare wettelijke voorzie
ning met den meesten spoed tot stand te
brengen".
Deze motie is inmiddels door het
bondsbestuur ter kennis van de regeering
gebracht.
Minister Verschuur confereert.
Dé minister voor Economische Zaken
mr T. J. Verschuur, die in Italië vertoeft,
had Vrijdag een conferentie met de Ita
liaansche ministers van handel en ver
keerswezen ter bespreking van gemeen
schappelijke ItaliaanschNederlandsche
belangen.
Naar de „Limb. Koer." meldt, zou mi
nister Verschuur, op zijn terugreis van
Rome ook Brussel aandoen om daar met
prof. dr G. Sap, minister van landbouw
van België, de besprekingen voort te zet
ten en te besluiten welke besprekingen
beide ministers verleden week te 's Gra-
venhage zijn begonnen over de weder
zijdsche agrarische belangen.
Woensdag zal de Minister zijn werk
zaamheden ten departemente hervatten.
Werkverschaffing in den Wieringer-
meerpolder.
Een belangrijk object van werkverrui
ming en werkverschaffing vormden in
het afgeloopen jaar de werkzaamheden
in den Wieringermeerpolder voor onge
veer 800 arbeiders. Deze werkzaamheden
bestonden in het verrichten van gewoon
landhouwwerk, dat vrij regelmatig ge
daan werd. Daarnaast werd een ongeveer
gelijk aantal arbeiders in werkverschaf
fing te werk gesteld, afkomstig van ruim
30 Noord-Hollandsche gemeenten. Thans
is een nieuw werkverschaffingsobject in
den Wieringermeerpolder aanwezig, n.l.
het draineeren van een groot complex
cultuurgrond, waarbij gedurende gerui-
men tijd eenige honderden arbeiders werk
zullen vinden. Ook voor de draineerbui-
zenindustrie is deze maatregel van betee-
kenis. Belangrijke orders voor de leve
ring van draineerbuizen werden reeds
ontvangen.
Verboden geschriften.
Bij ministerieele beschikking behooren
de navolgende geschriften te worden op
genomen in de lijst der geschriften, waar
van het in bezit hebben of verspreiden
den militairen is verboden:
1. alle publicaties, uitgegeven door
eenige communistische partij en of hulp
organisatie;
2. alle publicaties, uitgegeven door de
N.V. De Arbeiderspers;
3. alle publicaties van organisaties op
fascistischen grondslag;
een en ander voor zooveel niet reeds
vroeger verboden.
De drinkwatervoorziening op Walcheren.
Op uitnoodiging van Ged. Staten heb
ben B. en W. van Vlissingen deelgenomen
aan een bespreking met dat college om
trent de drinkwatervoorziening van Wal
cheren, in het bijzonder wat betreft de
verdeeling van het voorzieningsgebied
tusschen de daarvoor in aanmerking ko
mende waterleidingbedrijven.
Aan deze bespreking namen tevens
deel het bestuur der gemeente Middel
burg, vertegenwoordigers der waterlei
ding-maatschappij Zuid-Beveland, de di
recteur van het rijksbureau voor drink
watervoorziening en de inspecteur der
volksgezondheid te Breda.
Als gevolg van deze bijeenkomst werd
een commissie ingesteld onder voorzitter
schap van mr P. Dieleman, lid van Ged.
Staten. Voor Vlissingen werd door B. en
W. de heer J. de Meij, wethouder van
openbare werken, aangewezen oom, bijge
staan door den directeur van het water
leidingbedrijf, den heer D. L. HJ van
Raalte, in die oommissie zitting te nemen.
In de daarop volgende vergadering van
de commissie werden de volgende moge
lijkheden besproken:
lo. een combinatie van de bedrijven
van Middelburg en Vlissingen tot één be
drijf; 2o. een combinatie van de bedrijven
van Middelburg en Vlissingen tot één be
drijf, welk bedrijf ter voorziening in het
watertekort op Walcheren een contract
sluit met het bedrijf voor Zuid-Beveland;
3o. de bestaande bedrijven worden niet
gecombineerd, maar er wordt ieder een
bepaald verzorgingsgebied aangewezen;
Middelburg en Vlissingen sluiten zoo noo-
dig elk afzonderlijk een leveringscontract
met het bedrijf van Zuid-Beveland.
Alvorens verder op deze mogelijkheden
in te gaan zal het noodzakelijk zijn een
onderzoek daarnaar te doen instellen. De
kosten daarvan worden ten hoogste ge
raamd op f 2500.
B. en W. van Vlissingen stellen, zooals
reeds gemeld, den raad voor een bijdrage
in die kosten van ten hoogste f 800 voor
rekening van het waterleidingbedrijf te
nemen.
Drie personen verdronken.
Vrijdagavond zijn te Ldllo de schepen
„M'ars" (schipper Schmitt), „Germaine"
(schipper de Zouter) en „Zola" (schipper
Floss) die daar voor anker lagen aange
varen door de Zweedsche zeëboot „Nor-
mandia".
Door d'en schok van de aanvaring sloe
gen de vrouw van schipper Schmitt,
schipper Floss en zijn vrouw overboord.
Deze 'drie personen zijn jammerlijk ver
dronken.
De Plomp etoren te Haam
stede. De restauratiewerkzaamheden
van den Plompetoren van Koudekerke,
gemeente Haamstede, staande aan den
zeedijk Haamstede naar Zierikzee, zijn
begonnen. De ministers van financiën en
van onderwijs, kunsten en wetenschappen
hebben rijkssubsidie voor deze restauratie 1
toegezegd; :het resteerende bedrag is bij
eengebracht door liefhebbers van oude
monumenten.
Binnenland.
Indische extremisten gearresteerd.
Bedenkingen tegen het Verkeersfonds.
Verzwegen inkomens en vermogens.
Buitenland.
In Italië mag geen margarine meer wor
den ingevoerd.
Sneeuwstormen in Amerika.
Ingezonden Mededeeling.
Enkele jaren geleden is de toren over
gedragen aan Monumentenzorg. Dank zij
eendrachtige samenwerking zal dit
eeuwenoude gebouw voor het nageslacht
bewaard blijven.
Minister Kalff naar Zee
land. Naar de Midd. Grt. meldt zal ook
de minister van Waterstaat, Ir. J. Kalff,
a.s. Donderdag bij de opening van den
dubbeldaagsehen dienst op de Zeeuwsche
luchtlijn met de K. L. M. naar Haamstede
en Vlissingen komen.
Beide ministers zullen te Haamstede
ontvangen worden door het luchtvaart-
comité Schouwen-'Duiveland, terwijl zij' in
den loop van dien voormiddag enkele
plaatsen op 't eiland zullen bezoeken; 'het
laatst Zierikzee.
Hooger dan ooit te voren is het aan
tal aangeslotenen bij de Goesche Radio-
Centrale. Thans slechts f 10. (Adv.)
'Verduistering door een
onderofficier der Marine.
D'oor den commissaris van politie te Vlis
singen is aangehouden een onderofficier
der marine, verdacht van contributie van
de afdeeling Vlissingen van den bond van
Onderofficieren der Marine niet te heb
ben afgedragen aan het hoofdbestuur van
genoemden Bond te Den Helder.
De aangehoudene zal ter beschikking
van het militair gezag worden gesteld.
Benoemd tot Rijksveldwachter ter
standplaats Zuiddorpe, de gemeenteveld
wachter H. Molenberg te Someren. N.-Br.
Vlissingen. Burg. én Weth. stellen den
gemeenteraad voor over te gaan tot den
verkoop van het rechter gedeelte van het
voormalig distributiegebouw aldaar aan
de Amsterdamsche Bank N.V., bijkantoor
Vlissingen, voor de som van f5000. Een
gedeelte van het te verkoopen object is
evenwel in huur bij den Raad van Ar
beid en een ander gedeelte in gebruik
bij den polder Walcheren. B. en W. zijn
intusschen in overleg getreden met ge
noemde instellingen om overeenstemming
te verkrijgen voor het overbrengen van
hun kantoren naar een lokaliteit in het
linker gedeelte van voormeld gebouw,
nadat de gevel van het Beeldenhuis daar
uit zal zijn verwijderd.
Goes. Zaterdagavond vergaderde de
Zeeuwsche Ariel Motor Club in hotel de
Zoutkeet. Tot voorzitter werd gekozen in
de plaats van dhr Barenteen, dhr J. A.
de Wolff te Middelburg.
Het programma voor 1934 werd vast
gesteld met de volgende ritten: Tweede
PaaschdagOpeningsreunie met rond
rit door Zuid-Bevéland en Walcheren
MeiBetuwerit; JuniKlimkampio en-
schappen; Juni: Tocht naar de T. T. te
Assen; AugustusToertocht door den
EiM.
Verder zal ihalf Maart een lezing wor
den gehouden voor de club door de 'be
kende groot/toerist Bierens-de Haan van
Amsterdam. Hierbij zullen alle Zeeuwsche
motorclubs worden uitgenoodigd.
Goes. Vrijdagavond hield de Midden-
standsvereen. „Handelsbelangen" haar
31ste jaarvergadering in hotel „Cen
traal" onder leiding van haar voorzit
ter dhr J. Donner.
Niettegenstaande de drukkende tijds-
