EERSTE BLAD.
DINSDAG 30 JANUARI 1934
DAQBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland.
Binnenland.
Beiangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 250.
2)eZeeuw
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingan 1(120. Losse nummers g cans,
Advertentiën: Gewone advertentiën 80 een* per
regel. leerenden Mededelingen dubbel tarief.
Handeleadvertentiën 25 cant, per regal Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f9.35.
By contract belangrijke korting.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De kerken onder het kruis.
In Duitschland, waar het reeds gerui-
men tijd broeide, is het thans tot een
openlijke botsing gekomen tusschen kerk
en staat.
De oppositie tegen het ingrijpen van
den staat in kerkelijke aangelegenheden
wordt nu met geweld onderdrukt.
De uit bitteren geestelijken nood ont
stane „Pfarrernotbund", die voor
de vrijheid van de kerken het pleit voer
de, is uiteengeslagen.
De leider werd gevangen genomen en
een aantal predikanten is reeds geschorst.
Dr Müller, de aan de kerken opge
drongen Rijksbisschop, die aanvankelijk
een weifelende houding aannam is tot ge-
weldmaatreg'elen overgegaan.
Hij is daartoe in staat gesteld door de
tusschenkomst van den staat. Hitier heeft,
zooals reeds is gemeld, de bisschoppen
gewaarschuwd, dat de kerkelijke subsi
dies zouden worden ingehouden, indien
men niet tot oplossing van het geschil
kwam.
Een belangrijker feit echter was, vol
gens de Engelsche pers, de activiteit van
Goering's geheime politie in het afluiste
ren van telefoongesprekken. Door deze
maatregelen werden de gesprekken tus
schen de in oppositie zijnde predikanten
afgeluisterd en werden uit deze gesprek
ken zinnen gehaald die konden worden
geïnterpreteerd als blijk van „ontrouw"
aan den nat.-soc. staat. Tenslotte hebben
een aantal op zichzelf staande arrestaties
van predikanten der oppositie getoond,
dat de staat bereid was den Rijksbisschop
zoo noodig te steunen door de macht van
de burgerlijke wet.
De groote massa der leeken is grooten-
deels onwetend van wat er gebeurt. De
situatie is onbegrijpelijk als men niet be
denkt, dat geen Dnitsche krant iets mag
publiceeren dan de officieele decreten en
verklaringen van den Rijksbisschop. D'e
Engelsche kranten zijn de hoofdbron voor
inlichtingen geweest voor de Duitschers,
en er is daarom groote vraag naar. Pro
testen op den kansel werden door dr
Müller verboden, en publieke samenkom
sten werden verhinderd door de politie.
Met groote belangstelling blijven wij de
verdere ontwikkeling van deze zaak vol
gen.
Men ziet nu waar het Nat.-Socialisme
ons brengt.
"Want en dit moet in het oog wor
den gehouden wat nu gebeurt is niet
toevallig. Het beginsel van het Nat.-
Socialisme leidt nu eenmaal tot onder
drukking van alles wat het staatsbelang
in den weg heet te staan.
Voor de macht van den staat is n i e t s
veilig.
Ook de kerk niet.
Dit geldt van Duitschland, maar ook
van het Nat.-Socialisme zooals het in ons
land wordt gepropageerd.
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND.
Dwang van den staal.
Na een strijd van verscheidene maan
den is de oppositiebeweging in de Duit-
sche Evangelische kerk thans onder
drukt.
Dr Niemöller, de leider van den Pfar-
rer Notbund (voormalig commandant van
een onderzeeër), is in arrest gesteld.
Alle predikanten die op 14 Jan. de be
kende verklaring van den kansel af heb
ben voorgelezen, zijn geschorst.
Bisschop Müller heeft zich in een de
creet tot dictator geproclameerd!
Alle overige kerkleiders hebben gecapi
tuleerd.
De Berlijnsche correspondent van de
Times meldt, dat Dr Niemöller later weer
op vrije voeten is gesteld, op voorwaarde
dat hij zich eiken dag bij de politie meldt.
Alle bescheiden van den Pfarrer Not
bund zijn in geslag genomen.
De capitulatie van de leiders der evan
gelische kerk is volgens denzelfden cor
respondent toe te schrijven aan het drei
gement van den rijksbisschop, dat de
rijkssubsidies aan de kerk, die ongeveer
100 millioen mark per jaar beloopen,
zouden worden ingehouden, als het ver
zet niet werd gestaakt.
Dr Müller kan dit dreigement gronden
op de uitlating van Hitler in de bijeen
komst van Donderdag met de kerkleiders
dat het rijk geen belang meer in de kerk
zou stellen, als het conflict niet werd bij
gelegd.
Uit het gebeurde ziet men dat van een
„bijlegging" geen sprake is. Het conflict
is feitelijk door staatsdwang uit de wereld
geholpen.
De Fransche kabinetsformatie.
De president van de republiek ia recht
op het doel afgegaan en heeft den heer
Daladier de opdracht tot kabinetsforma-
tie gegeven.
Een oogenblik schijnt hij er aan gedacht
te hebben een „neutrale" figuur, den oud
president der republiek D'oumergue, met
de leiding der regeering te belasten. Maar
deze is zeker niet de krachtige persoon
lijkheid, welke Frankrijk op dit oogenblik
zoowel voor zijn bannen- als zijn buitenr
landsche politiek, dringend noodig heeft.
En zoo scheen de keuze te liggen tusschen
Herriot en Daladier.
D'e beslissing is ten gunste van Dala
dier uitgevallen; maar ook Herriot zal
wel een vooraanstaande plaats in het
nieuwe ministerie van „nationale een
heid" krijgen, waarschijnlijk als minister
van buitenlandsche zaken.
Dë oplossing van de crisis is daardoor
op het plan gebracht, dat de publieke opi
nie geëischt heeft.
Dë heer Daladier heeft gezegd, een re
geering te willen vormen van energieke,
achtenswaardige mannen, die het gezag
van den staat en het onwankelbaar ver
trouwen in de republiek kunnen herstel
len.
Slaagt Daladier, dan verliezen de so
cialisten allen invloed op de regeering en
wordt het land verlost van de kartel
dictatuur.
Het verleenen van de opdracht tot ka
binetsformatie aan Daladier wordt zeer
gunstig ontvangen en men verwacht, dat
een energiek ministerie-Daladier het land
de rust zal hergeven, waaraan het zoo
dringend behoefte heeft.
Communistisch complot In Spanle.
Dë politie te Madrid is een uitgebreid
communistisch complot op het spoor ge
komen. Te Saragossa zijn 141 communis
ten gearresteerd. De regeering besloot
maatregelen te treffen, om de uitwassen
van de politieke propaganda aan de uni
versiteiten tegen te gaan.
Dë politie heeft te Barcelona een inval
gedaan in twee onder verdenking staande
huizen en een groote hoeveelheid muni
tie en ontplofbare stoffen in beslag geno
men.
Dolffuss wachtensmoe.
In een interview verklaarde bondskan
selier Dollfuss in verband met vragen om
trent zekere thans gevoerde onderhande
lingen, dat Oostenrijk voor geen enkele
hinderpaal zou blijven staan bijl de verde
diging van zijn onafhankelijkheid en tot
beëindiging van den huidigen stand van
zaken in verband met Duitschland.
De Oostenrijksche regeering wacht
thans op het antwoord van Duitschland
ten aanzien van de stappen van 17 Jan.
j.l. en zal zeer binnenkort haar hou
ding bepalen, die uiteraard zal afhangen
van dit antwoord. Wanneer dit antwoord
echter lang mocht uitblijven, zal Oosten
rijk desondanks zijn houding bepalen.
Alle eventualiteit in dit opzicht is reeds
onder de oogen gezien.
Henderson herinnert aan genomen
besluiten.
Het Volkenbondssecretariaat maakt be
kend, dat de voorzitter der ontwapenings
conferentie Henderson de Engelsche, de
Fransche en de Italiaansche regeering
geschreven heeft om haar er aan te her
inneren, dat het kleine bureau (Hender
son, Benesj en Politis) op 20 Januari be
sloten heeft 13 Febr. weder bijeen te ko
men, teneinde den datum voor de hervat
ting van het werk der conferentie te be
palen.
Ook herinnert Henderson de regeerin
gen er aan, dat het presidium van de con -
ferentie in de jongste vergadering beslo
ten heeft de Fransche, de Engelsche en
de Italiaansche regeering te verzoeken
vóór 10 Febr. een rapport over den stand
der diplomatieke onderhandelingen aan
president Henderson voor te leggen.
Wat crisis-maatregelen kosten.
Voor den aankoop van varkens heeft de
Amerikaansche regeering 33 millioen dol
lar uitgegeven; 11 millioen dollar om bo
ter aan de markt te onttrekken, welke on
der de arme bevolking gedistribueerd
werd en 1,6 millioen dollar om den ex
port van 8 millioen bushel tarwe mogelijk
te maken, teneinde de markt in de Noord-
Westelijke Pacific Staten te onlasten.
Communistische betooging te Brussel.
Niettegenstaande het verbod, uitge
vaardigd door burgemeester Max, heb
ben de communisten Maandagavond een
straatbetooging willen houden in het
centrum van de hoofdstad. Op de boule
vards was het .zóó druk, dat de trams op
sommige oogenblikken moesten worden
stopgezet. Politie en gendarmerie bewaak
ten de beurs en groote warenhuizen en de
voornaamst kruispunten in dit deel van
de stad. Ook de z.g. neutrale zone waar
binnen zich het parlementsgebouw en het
koninklijk paleis bevinden, was door een
sterke politie- en gendarmeriemacht be
zet. Op den centralen boulevard kwam
het tot botsingen tusschen communisten
en gewapende macht. Ongeveer 100 per
sonen werden ingerekend. Te circa 10 uur
was de rust hersteld.
De flnancieele toestand In België.
Mr Jaspar, minister van Financiën,
heeft officieel medegedeeld, dat het niet
noodig zal zijn in den loop van 1934 tot
de emissie van een nieuwe Belgische
staatsleening over te gaan. Hij verwacht
dat onvoorziene gebeurtenissen na
tuurlijk uitgesloten de budgetaire voor
uitzichten niet zullen worden beschaamd.
Concentratiekamp voor communisten.
Honderden communisten, die in ver
band met hun deelneming aan den jong-
sten opstand in Portugal gearresteerd
zijn, zullen naar een concentratiekamp
in Angola (West-Afrika) worden gezon
den, waar zij een nieuwe stad zullen moe
ten aanleggen.
De vrouwen, kinderen en familieleden
mogen de gevangenen naar Angola ver
gezellen en zich daar vestigen.
Als de nieuwe kolonie zich voldoende
uitgebreid heeft zullen uit Portugal on
derwijzers, dokters, missionarissen en
administratief personeel gezonden wor
den.
Aarbeving in Mexico.
Het geheele Zuiden en centrum van
Mexico is door een aardbeving geteis
terd.
Talrijke personen zijn gewond.
Overal is groote schade aangericht,
vooral in Acapulco, waar een groot aan
tal gebouwen is ingestort.
Volledige bijzonderheden ontbreken
nog, daar vele telegrafische en telefo
nische verbindingen gestoord zijn.
In de hoofdstad zelf werden de schok
ken ook gevoeld, zoodat onder de bevol
king een paniek uitbrak en zij op straat
vluchtte. In het gedrang werden verschei
dene personen gewond. De in de hoofd
stad aangerichte schade is echter van
weinig beteekenis.
Daarentegen is in Acapulco bijna geen
huis onbeschadigd gebleven. D'e bevolking
kampeert onder den vrijen hemel.
Hindenburg wenscht Hitier geluk.
Ter gelegenheid van den eersten ver
jaardag der aanvaarding van de regee
ring, heeft Rijkspresident v. Hindenburg
een eigenhandig schrijven gezonden aan
Hitier, waarin hij hem bedankt voor het
geen in het afgeloopen jaar is gepres
teerd ter leniging van den economischen
nood en voor de wederoprichting van het
vaderland, doch waarin hij verklaart dat
nog veel te doen blijft, voordat nood en
zwakheid definitief zijn overwonnen. De
Rijkspresident vertrouwt op Hitier en
diens medewerkers, dat zij het zoo krach
tig aangevatte groote werk van den Duit-
schen wederopbouw op den grondslag der
thans gelukkig bereikte nationale eenheid
van het Duitsche volk, in het komende
jaar met succes zullen voortzetten en met
Gods hulp zullen volbrengen.
Byrds Zuidpool-expeditie.
Volgens een Reuter-telegram uit New-
York zijn uit Bay "Whales draadlooze be
richten ontvangen, volgens welke 45 leden
der expeditie door het afbrokkelen van
het ijs in gevaar verkeeren. Zij bevinden
zich in een tijdelijk kampement. Ook een
viertal andere leden, die zich te Little
America, het hoofdkamp, ophielden, zijn
van hun kameraden afgesneden. Byrd's
vlaggeschip „Jacob' Ruppert", tegen zwa-
ren ijsgang worstelend, is niet in staat
hulp te bieden.
41 Japanners doodgevroren.
Op het eiland D'agelet aan de oostkust
van Korea heeft men 41 doodgevroren
bewoners gevonden. Het eiland was door
een hevigen sneeuwstorm van de buiten
wereld geïsoleerd en pas gisterenavond
slaagde men er in het eiland te bereiken.
Men vreest, dat op het eiland nog veel
meer menschen om het leven zijn geko
men.
Engeland en de vreemde talen.
Er is in Engeland in de laatste dertig
jaar al heel veel veranderd wat de vreem
de talen betreft. In het begin dezer eeuw
waren ze op de universiteiten vrijwel niet
in tel. Als facultatieve aanvulling was er
hier en daar gelegenheid er wat over op
te doen, maar als eigenlijk studievak wer
den ze niet beschouwd. Londen en Gam-
bridge waren de eersten om er wat meer
aandacht aan te wijden en Oxford opende
in 1903 een school voor moderne talen.
Nu, dertig jaar later, is de situatie ge
heel veranderd. Aan 17 universiteiten kan
men college loopen in Fransch en
Duitsch; aan 11 in Spaansch; aan 8 in
Italiaansch; aan 6 in Russisch; aan 6 in
Keltisch; aan 3 in Oostersehe talen, ter
wijl Londen en Cambridge hebben ge
zorgd voor Scandinavisch, Nederlandflch
ea Portugeesch en Cambridge voor Oost
en Zuid-Afrikaansche talen. Cambridge
heeft ruilcollegea met de Sorbonne inge
steld en er is zoo'n behoefte, dat, naar
prof. Prior, van Cambridge heeft gezegd,
er geen werkloosheid te vreezen is voor
degenen, die in de moderne talen studee-
ren en dat terwijl er daar alleen al 500
studenten de colleges Fransch volgen.
Voor een groot deel neemt de handel
hen op.
Korte Berichten.
i Hitier ontving in tegenwoordigheid
van den rijksminister van buitenlandsche
zaken den Britschen ambassadeur sir
Erio PhippsK die een memorandum der
Engelsche regeering overhandigde, het
antwoord op de jongste Duitsche nota be
helzende.
Overstroomingen ten gevolge van
het smelten van sneeuw in de bergen aan
de Chileensch-Argentijnsche grens heb
ben tot nu toe ongeveer 100 personen het
leven geko3t. De schade wordt geschat op
30 milioen gulden.
Dë Belgische minister Van Gauwe-
laert heeft besloten, alle beslissingen in
zake de quaestie van den koleninvoer in
België tot i April a.s. uit te stellen en in
middels het invoerrecht van frs. 10 per
ton te handhaven.
Te Madrid is een redacteur van het
blad „La Nacion" op straat door een re
volverschot gewond. De aanslag; droeg
een politiek karakter.
i De politie heeft te Barcelona een
inval gedaan in twee verdachte huizen
en een groote hoeveelheid munitie en ont
plofbare stoffen in beslag genomen.
—i In Charkow in de Oekraine heeft
men een vliegtuig gebouwd, dat behalve
den piloot en de overige bemanning nog
128 passagiers kan meenemen. Onlangs
maakte men een proeftocht met dit vlieg
tuig.
De couponbelasting.
De Staatscourant van gisteravond be
vat bepalingen ter uitvoering van de wet
op de couponbelasting, met name betref
fende de aanhouding van het register, be
doeld in art. 8 der wet, de inrichting en
zegeling van de couponnota's, de inwis
seling van de zegels en de provisie aan
degenen, die coupon-nota's afgeven.
Gedragingen van wethouder te Zandvoort
D'e gemeenteraad van Zandvoort heeft
gisteren zeer uitvoerig besproken de niet-
toekenning van rijkssubsidie en de kosten
van steunverleening aan werkloozen en
de handelingen van den wethouder Mole
naar. Tenslotte werd een motie van af
keuring in het beleid van den wethouder
met het dringend verzoek om af te treden
weer teruggenomen. Zoodat de zaak voor-
loopig nog niet is afgedaan.
Loonen in het Westlandsche tuinbouw
bedrijf.
De af deeling Naaldwijk van den R.-K.
Land- en Tuinbouwbond heeft besloten de
contractloonen voor arbeiders in de West
landsche tuinbouwbedrijven vast te stel
len op f 17 per week voor vaste arbeiders
en f 17.50 voor losse arbeiders. Dit is het
maximumloon, hetwelk met inbegrip van
kindertoeslag etc. kan worden behaald.
Zonder kindertoeslag zal het loon f 16 be
dragen.
Russisch hout naar Nederland.
In het afgeloopen jaar is alleen aan ge
zaagd vuren- en grenenhout uit Rusland
in Holland ruim 200.000 standaards of
circa een millioen kub. M. aangevoerd,
dus ongeveer de helft van den totalen in
voer van gezaagd hout in Nederland.
In Nederlandsche vakkringen verklaart
men, dat steeds meer zorg wordt besteed
aan de sorteering en kwaliteit. Speciaal
de leveringen in 1933 hebben tot weinig
reclames aanleiding gegeven.
De politieke gezindheid van ambtenaren.
Aan het geheele personeel van het
staatsbedrijf der posterijen, telegrafie en
telefonie, het personeel in dienst in den
zin van het arbeidsovereenkomstenbesiuit
inbegrepen, is thans de verklaring ter tee-
kening voorgelegd, dat zij geen. lid zijn of
zullen worden van één der door den voor
zitter van den ministerraad genoemde
vereenigingen en waarin tevens wordt be
loofd aan geen der bedoelde vereenigin
gen of aan van haar uitgaande actie op
eenigerlei wijze medewerking of steun te
zullen verleenen.
Het lidmaatschap
van de vertegenwoordigende lichamen.
Binnen zeer korten tijd kan, naar de
Regeering in haar Memorie van Ant
woord aan de Eerste Kamer omtrent de
algemeene beschouwingen over de Rijks-
begrooting voor 1934 mededeelt, de in
stelling worden tegemoet gezien van een
commissie tot ondersoek ven de need-
Binnenland.
H. M. de Koningin terug uit Zwitserland.
De Eerste Kamer over ihet regeeringa-
beledd.
Buitenland.
De Kabinetscrisis in Frankrijk.
Communistisch complot in Spanje.
Aardbeving in Mexico.
zakelijkheid en doelmatigheid van wette
lijke en andere voorzieningen met be
trekking tot het bekleeden van het lid
maatschap van de vertegenwoordigende
lichamen door personen, wier staatkundig
streven kennelijk is gericht op veran
dering der staatsinstellingen met toe
passing of bevordering van onwettige
middelen.
De Amsterdamsche telefooncentrale.
De directeur van de Amsterdamsche
Gemeentetelefoon deelt mede, dat de aan
sluitingen ten noorden van het IJ alle
weer in orde zijn en dat, wat de abonné'e
aangesloten op de Noordcentrale, betreft,
die werkzaamheden vlotter verloopen dan
verwacht mocht worden. Dientengevolge
kunnen, behalve de nummers, welke met
„3" of met „6" beginnen, ook die, begin
nende met „49" thans weer telefoneeren.
Zware Westmoeson In India.
Uit Batavia wordt gemeld:
Het zwaarste West-moesson-weer se
dert de laatste 14 jaren teistert de kust
van Java, als gevolg waarvan dë scheep
vaart moeilijkheden ondervindt. In Sema-
rang woei de blauwe vlag, bet teeken dat
de communicatie tusschen den wal en de
schepen op de reede verbroken is, op 26,
27 en 28 Januari j.L
NEDERLAND EN BELGIS.
De handelsbesprekingen.
In verband met de besprekingen sedert
eenigen tijd te Brussel tusschen een Ne
derlandsche en een Belgische delegatie ge
voerd, ter regeling van aangelegenheden
in hoofdzaak de contingenteering van den
invoer van zekere eetwaren betreffend,
hebben de heeren Hijmans, minister van
buitenlandsche zaken, Sap, minister van
landbouw en Van Cauwelaert, minister
van binnenlandschen handel, Maandag
ochtend op het departement van buiten
landsche zaken, langdurig met elkaar ge
confereerd.
De ministers hebben het standpunt van
België ten aanzien van de 'behandelde
vraagstukken nader bepaald.
De besprekingen tusschen de beide de
legatie® zullen waarschijnlijk Donderdag
worden 'hervat en voortgezet.
De onderhandelingen hebben betrekking
op landbouw- en zuivelproducten.
Aan de „Telegraaf" wordt nog gemeld:
De onderhandelingen die tusschen de Ne
derlandsche en Belgische gedelegeerden
te Brussel werden gevoerd over de Neder-
landsch-Belgische economische verhou
dingen, zullen nog gedurende ombepaalden
tijd worden voortgezet.
Naar ons werd verzekerd, kunnen zij
nog wel een 14-tal dagen duren. De moge
lijkheid bestaat echter, dat de onderhan
delingen alhier even worden onderbroken
en in Den Haag zullen worden voortgezet.
In verband met de cantingenteeringen
werd aan de „Lihre Belgique" door een
bevoegde instantie in de textiei-industrie
die blijkbaar met officieele persoonlijkhe
den in België in relatie staat, het volgen^
de medegedeeld:
Maandag zal tusschen den Minister van
Landbouw en tusschen dien® ambtgenoot
van Handel een bespreking plaats heb
ben betreffende de treurige situatie in de
textielindustrie.
Deze industrie heeft zwaar te lijden
van de voorwaarden, die haar in Neder
land worden gesteld.
Eenige cijfers daaromtrent zijn ken
schetsend:
In 1933 heeft België in Nederland
1.112.000 K.G. tapijten mogen invoeren,
een contingent, dat 70 pet. van den vroe-
geren invoer vertegenwoordigt. Doch in
1934 zal in Nederland dit cijfer terugge
bracht moeten worden tot 200.000 tot
400.000 K.G. Hetzelfde verschijnsel doet
zich voor ten opzichte van de katoenen
weefsels.
Het contingent is teruggebracht van
75.0000 in 1933 (70 pet. van den vroege-
ren invoer) tot 450.000 K.G. voor 1934.
De contingenten worden ook toegepast
voor den invoer van zakdoeken, confectie-
goederen, kousen, tricots, onderkleeren,
hemden, katoenen weefsels en tafellinnen,
wollen weefsels en halfwollen weefsels,
tapijten, fluweel, naaigaren, zijden weef
sels.
Nederland is n.l. ontstemd door de re-
ttrieiie-ma&tregrien. die dooe BeSgiS toe-
