PUROL
DONDERDAG 25 JANUARI 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - No. §7
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Pijnlijke
Kloven
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11,
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg, Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingec i 0.20. Losse nummers 5 cent,
Advwtw»ttën? tfAraMrattebtss
delaadvertemien wnt per stsgel, Kïsïne
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.7ö, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto i 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
A. R. Partij en C. H. Unie.
De vorige week hebben wij enkele op
merkingen gemaakt over de mogelijkheid
en wenschelijkheid van samensmelting
van de A. R. partij en de C. H. Unie.
„De kans, zoo schreven wij toen, dat
het nogeens tot hereeniging zal komen
schijnt niet bijster groot.
Het is zelfs de vraag, of het, gezien
de ontwikkeling van beide partijen, ver
standig zou zijn met kracht op vereeni-
ging aan te sturen.
Er zijn nu eenmaal bij alle punten
van overeenkomst, toch ook verschillen
die dieper gaan dan de oppervlakte. En
dan, er is ook de geschiedenis die beide
groepen een eigen stempel heeft gegeven.
Met dit te constateeren mogen we even
wel niet volstaan.
Al is samensmelting niet mogelijk en
misschien zelfs ongewenscht, dit behoeft
toch niet een ernstige s amenwer-
k i n g in den weg te staan".
Wat hier geschreven werd klopt geheel
met wat gisteravond Prof. Dr B. G. de
Savornin Lobman in de herdenkingsver
gadering van de Ghr. Hist. Unie te 's-Gra-
venhage betoogde.
De spreker begon met te herinneren
aan het conflict de Savornin Lobman—
Kuyper, dat, zijn oorzaak vindende in
een diepgaand verschil van inzicht in de
grondslagen van ons staatsbestel, leidde
tot een secessie van eerstgenoemde met
zijn volgelingen uit de A. R. partij. Hoe
pijnlijk dit ook was, toch kan de geschied
schrijver boven het jaar 1895 schrijven:
„Uitverlies wins t". Want, ware
1895 niet voorafgegaan, 1903 en 1908
zouden niet zijn gevolgd. Lobman kon hier
slagen, waar dat aan Kuyper niet zou
zijn gelukt. Eerst vonden elkander in de
Kamer Lobman en de Visser, wat in 1903
tot de samensmelting der vrij-antirevolu-
tionaire partij en den Christelijk Histori-
schen kiezersbond in één Ghr. Hist, partij
leidde. Daarna greep, na langdurige on
derhandelingen in 1908 de fusie plaats
tusschen laatstgenoemde partij en den
door Dr Schokking geleiden Bond van
Kiesvereenigingen op G. H. grondslag
in de provincie Friesland en werd de Ghr.
Hist. Unie geboren.
De leiders der drie groepen bleken een
juist inzicht te hebben gehad in den poli-
tiekien toestand. Wél groeide uit de sa
menbinding, hetgeen ook niet verwacht
werd, niet een volkomen eenheid, wèl
bleef in de praktijk meeningsverschil, dat
echter lang niet steeds langs de oude
scheidingslijnen liep, niet steeds uit, maar
toch is nimmer ernstig overwogen, de
oude groepeering te herstellen. Hoewel
dat niet altijd door een ieder voldoende
werd ingezien, is erkenning van het goed
recht van meeningsverschil volkomen in
overeenstemming met traditie en beginsel
der Unie.
Verder werd er nog door Spr. op ge
wezen, dat feitelijk de Unie het middel is
geweest tot ont-liberalisee-
ring van groote massa's
Hervormde kiezers die door
haar actie oog hebben gekregen voor het
verband tusschen Christendom en politiek.
Is dus, zoo vervolgde de heer Lohman,
de arbeid der Unie niet ijdel geweest, toch
is er aanleiding voor de vraag, of niet op
hereeniging van Chr. Hist, en Anti Rev.
moet worden aangestuurd. Spr. herin
nerde zich een desbetreffende brochure
van 1916 van den heer Lohman. Hij er
kende, dat, al is nader verband en wel
licht fusie het ideaal, groote voorzichtig
heid met het oog op ban en achterban
van beide partijen hier eisch is. Voors
hands zullen beide partijen haar eigen
weg moeten gaan. Geforceerde eenheid
kan veel bederven. Die gelooven, haasten
niet, maar verliezen het ide
aal van samenwerking niet
uit het oog.
Op de laatste door ons gespatieerde
woorden leggen wij gaarne nadruk.
Inzonderheid in dezen tijd vol verwar
ring en versplintering worde 'het ideaal
van samenwerking over en weer niet uit
het oog verloren.
Treinontsporing in Spanje. 9 dooden,
40 gewonden.
De personentrein MadridSantander
is tusschen Pesquera en Montabliz, tenge
volge van een verschuiving van den
spoordijk ontspoord.
Er moeten negen personen om het le
ven gekomen zijn, o.a. de machinist en
de stoker.
Het aantal gewonden wordt op veertig
geschat.
Algemeene staking op de Canarische
eilanden.
Op de Canarische eilanden is een alge
meene staking uitgebroken, waardoor iD
het eilanden-gebied de grootste verwar
ring heeracbt.
In Santa Cruz de Tenerife hebben de
stakers den electrischen stroom afgesne
den, zoodat de stad volkomen in duister
nis is gehuld.
In verscheiden wijken der stad zijn
bommen ontploft.
De Nazi-arrestaties in Oostenrijk.
Gisteravond is op bevel van de bonds-
politie dr Walter Pembauer, de Groot-
Duitsche waarnemende burgemeester van
Innsbruck, gearresteerd. Later is hij weer
ontslagen.
Het tegen hem ingestelde onderzoek zal
echter voortgang hebben.
Naar van officieele zijde wordt mede
gedeeld, zijn wederom tien nationaal-so-
cialisten uit Innsbruck naar een concen
tratie-kamp overgebracht.
Ook uit Vorarlberg worden talrijke ar
restaties van nationaal-socialisten ge
meld.
Rampen in China.
Een hevige aardbeving, die twee a drie
minuten duurde, beeft de provincie
Shansi en Soeiyuan geteisterd.
In het district Woeyuan van Zuid-
Soeiyuan zijn verscheiden gebouwen in
gestort. Een aantal militairen en burgers
moeten onder de puinen begraven zijn.
In de provincies Honan, Hihl en Chihli
hebben hevige overstroomingen plaats
gehad, doordat de Gele Rivier, die tenge
volge van het gesmolten ijs sterk gezwol
len was, de pas vernieuwde dijken over
een afstand van verscheidene mijlen deed
bezwijken.
Vier duizend personen zijn door deze
ramp dakloos geworden en honderden
huizen zijn verwoest.
De optocht der werkloozen naar Londen.
Naar aanleiding van den marsch der
werkloozen uit verschillende deelen van
Ehgeland naar Londen is aan den minis
ter van arbeid gevraagd of de deelnemers
aan dezen optocht steun blijven trekken.
De minister heeft hierop geantwoord, dat
de wet steuntrekkenden verplicht te stem
pelen. Hiervan kan alleen in bijzondere
gevallen ontheffing worden verleend en
zulks uitsluitend met goedkeuring van
den minister. De minister acht deze op
tochten geen speciale reden om zijn goed
keuring voor de bedoelde ontheffing te
verleenen.
Geestelijken veroordeeld.
In het proces tegen de R.-K. geestelij
ken dr Muhler, Thaler en Sollacher heeft
de bijzondere rechtbank te München de
volgende straffen opgelegd: 4 maanden
gevangenis voor eerstgenoemden ver
dachte, 3 maanden voor den tweeden en
5 maanden voor den derden.
Naar men weet hebben deze geestelij
ken gruwelberichten over bet concentra-
tiekamp Dachau, waarover zij, zooals nu
blijkt, van communistische zijde inlichtin
gen kregen, verder verteld. De berichten
waren onjuist en waren nadeelig voor het
aanzien der regeering. Dr Mahler bekent
de berichten zelf voor onjuist te hebben
gehouden.
Rusland wordt steeds muzikaler.
D'e productie van muziekinstrumenten
is de laatste jaren in de sovjet-unie sterk
toegenomen en dit jaar zullen in totaal
853.000 balalaika's, guitaren, mandolines,
accordeons enz. gefabriceerd worden, als
mede een groot aantal speciale instru
menten voor kinderen.
Nieuwe piano-fabrieken worden ge
bouwd met een totale jaarproductie van
10.000 vleugels en pianino's.
Wat Mussolini overkwam in een
dorpsbioscoop.
Eenigen tijd geleden had Mussolini
in een dorpje enkele uren oponthoud
daar zijn auto defect was. Hij maakte
van deze gelegenheid gebruik om de bios
coop van het plaatsje te bezoeken.
Toen de gebruikelijke wapenschouw op
het witte doek werd vertoond en de ge
stalte van Mussolini zichtbaar werd be
gon heel de zaal te juichen en riep: „Leve
de Duce". „Leve Mussolini!" Allen ston
den op, alleen Mussolini bleef zitten. Een
buurman tikte hem toen op den schou
der en zei: „Ik ben het met je eens man,
maar het is toch beter om maar te gaan
staan!"
Duitschland en Oostenrijk.
De Oostenrijksche gezant is op het de
partement van buitenlandsche zaken te
Berlijn geweest en heeft klachten inge
diend over beïnvloeding door zekere
Rijksduitsche kringen van de nationaal-
socialistische beweging in Oostenrijk. Hij
beeft daarbij verklaard, dat Oostenrijk
zich tot den Volkenbond zal wenden,
wanneer met deze klachten geen reke
ning gehouden wordt. De klachten wor
den op bet oogenblik door de bevoegde
autoriteiten te Berlijn onderzocht en zul
len, zooals thans reeds gezegd kan wor
den, op grond van de resultaten van dit
onderzoek binnenkort op de meest na
drukkelijke wijze tot de juiste verhoudin
gen worden teruggebracht.
Amerika verlangt een sterke vloot
De Amerikaansche pers spreekt da
gelijks over toenemende spanning tus
schen Rusland en Japan. Vele bladen
houden rekening met de mogelijkheid van
een gewapend conflict in het verre oosten
begin van het volgend jaar. Men meent
daarom, dat de positie van de Vereenigde
Staten in het verre oosten door een
sterke vloot moet worden beschermd.
Korte berichten.
i De Belgische regeering heeft beslo
ten binnenkort een wetsontwerp in te
dienen, waarbij de politiek uit het na
tionaal instituut voor radio-uitzendingen
wordt gebannen.
Het Rijksbureau voor statistiek
deelt mede, dat in 1933 in de groote ste
den van Duitschland in 't geheel 209.000
huwelijken zijn gesloten, d.i. 40.000 meer
dan verleden jaar.
Een poging tot omverwerping der
Mexicaansche regeering is door de auto
riteiten in de kiem gesmoord. Tien per
sonen zijn gearresteerd.
De Oostenrijksche regeering heeft
het doorgangskamp te Wils opgeheven en
de aanwezige arrestanten laten overbren
gen naar Kaisersteinbruch, aan de grens
van Burgenland en Hongarije. Voor het
kamp te Wils hadden eenige malen na-
tionaal-socialistische demonstraties plaats
gehad.
1 De raad van beheer van het inter
nationale arbeidsbureau heeft zijn win-
terzitting beëindigd en zal op 26 April
a.s. weder zijn werk hervatten.
1 De politie te Berlijn heeft een ge
heime vergadering van vroegere commu
nistenleiders ontdekt. In het geheel wer
den 21 personen gearresteerd.
i Professor Garl Adam, hoogleeraar
in de theologie aan de universiteit van
Tubingen, is het houden van voorlezin
gen verboden. Aanleiding tot dit verbod
zijn eenige uitlatingen welke de profes
sor Zondag j.l. in een toespraak tot de
R.K. jeugd gebezigd moet hebben en die
niet in overeenstemming zouden zijn met
den geest van bet nieuwe regime.
i Een vliegtuig, dat uit Brussel was
vertrokken met bestemming voor Zwit
serland, is, terwijl het koers zette in de
richting van Lausanne, bij Niederwiller
brandend neergestort. De beide inzitten
den, twee Zwitsers, kwamen in de vlam
men om.
Minister Deckers.
De minister van Defensie, dr Deckers,
is gisterenavond van zijn buitenlandsche
ïeis in de Residentie teruggekeerd.
De minister, die vergezeld was van zijn
adjudant, luitenant ter zee 1ste klasse
Post Uiterweer, arriveerde met den Pull
man trein van 6 uur uit Parijs.
Ter begroeting waren op bet station
aanwezig de secretaris-generaal van het
Departement van Defensie, de heer van
Tinkel, en 's ministers adjudant, lui
tenant Tielens.
Subsidie steunregeling voor Zandvoort
ingehouden.
Het gemeentebestuur van Zandvoort
heeft het onaangename bericht van de re
geering gekregen, dat het rijk over het
tijdvak van 23 Nov. 1932 tot en met 16
Sept. 1933 geen subsidie zal geven voor
de steunregeling. Dit beteekent een scha
de voor de gemeentekas die op om en na
bij de f 16.000 kan worden geraamd.
De aanleiding tot dezen ingrijpenden
maatregel zou gelegen zijn in de verre
gaande slordigheid, waarmede de wet
houder voor Sociale Aangelegenheden de
rijksregeling in de steunverleening heeft
uitgevoerd. De regeering heeft gemeend
dit eens duidelijk bekend te moeten ma
ken.
De onregelmatigheden zouden ontdekt
zijn nadat de gemeenteraad eenigen tijd
geleden een nieuwen ambtenaar aan de
betrokken afdeeling had benoemd. Deze
kwam geheel frisch voor de zaak te staan
en ontdekte al spoedig dat er iets niet in
orde moest zijn.
De hoofdzaak zou echter zijn dat de
wethouder onjuiste opgaven heeft gedaan
van de salarissen die de voor steun in
aanmerking komende werkloozen zouden
ontvangen. Sommige personen zouden
hierdoor niet 'onbelangrijk door den wet
houder zijn bevoordeeld. Relaties moeten
hier een rol bij hebben gespeeld. De sta
ten, waarop die notities moeten voorko
men zijn echter spoorloos verdwenen.
Destijds is in den raad een motie aan
genomen, waarbij' den wethouder ge
vraagd werd af te treden. De wethouder
heeft hieraan geen gevolg gegeven.
Nieuwe salarisverlaging te Zaandam.
B. en W. van Zaandam hebben, tenein
de te voorzien in het nog ongedekte te
kort op de gemeentebegrooting voor 1934,
voorstellen aanhangig gemaakt, om op
nieuw een korting toe te passen op de sa
larissen en loonen der ambtenaren en
werklieden.
Voor de ambtenaren za1 deze bedragen
f200 per jaar, voor de leerling-verpleeg
sters in het ziekenhuis f 150 per jaar, de
politie-agenten f 3.80 per week; voor de
ambtenaren in de laagste groep £35.04
en voor de werklieden is het loon be
paald op: f31.20 in groep I; f33.12 in
groep II; f 35.04 in groep III; f 36.96 in
groep IV en f 38.88 in groep V.
Op deze wijze zal f 107.000 per jaar op
het gemeentepersoueel worden bezuinigd.
Dinsdag 30 Jan. a.s. zullen deze voor
stellen aan het oordeel van het G. O. wor
den onderworpen.
Verlaging Indische verlofstractementen.
Naar uit Batavia wordt gemeld, ligt
het in het voornemen een verlaging der
buitenlandsch-verloftractementen voor te
stellen, waartoe een wijziging van het
buitenlandsch-verlofreglement wordt ge
reedgemaakt.
Het ontwerp is aan de commissie voor
georganiseerd overleg aangeboden.
De bedoeling is de nieuwe verlofstrac
tementen zoodanig te bepalen, dat 90
pet. van de eerste f 100, 80 pet. van de
tweede f 100, 60 pet. van de volgende
f300, 40 pet. van de daarop volgende
f300 en 30 pet. van bet resteerende sa
laris als verlofstractement zal worden
toegekend, zoodat iemand met f 1000 ver
lofstractement zou ontvangen f 575.
Credietverleening aan den middenstand.
Het Tweede Kamerlid de heer Boon
heeft aan den minister van economische
zaken de volgende vragen gesteld:
Kan de minister mededeelen, wanneer
een wetsontwerp, regelende credietver
leening aan den middenstand, hetwelk
door den middenstand ten zeerste wordt
verlangd, bij de Kamer zal worden inge
diend?
Is ook de minister niet van oordeel,
dat de totstandkoming van zulk een cre
dietverleening zeer spoedeischend ge
noemd mag worden?
Boter-invoerrecht in Italië verhoogd.
De Directie van den Landbouw deelt
mede, dat blijkens telegrafisch bericht
van dr J. J. L. van Rijn te Rome het in
voerrecht op boter in Italië is verhoogd
tot 500 Lire per 100 Kg. plus 15 procent
van de waarde.
Monopolie-heffing verpakte appelen.
Naar wij vernemen ligt het in het voor
nemen om de monopolie-heffing der Ne-
derlandsche Groenten- en Fruitcentrale
van 4 cent per K.G. bruto op appelen, ver
pakt in kisten, met ingang van 15 Febr.
a.s. te verlagen tot 2 cent per K.G. bruto.
Meerder contact tusschen Middenstands
kringen.
Naar wij vernemen heeft Dinsdagmid
dag te Utrecht een vergadering plaats
gehad van de Commissie van Overleg, ge
vormd uit de drie Middenstandsorgani
saties en afgevaardigden van de Kamers
van Koophandel uit geheel Nederland.
De bijeenkomst geschiedde op initiatief
van genoemde commissie, teneinde meer
der contact tusschen de middenstands
organisaties en de Kamers van Koophan
del te krijgen en om de middenstandsbe-
langen te bespreken.
De vergadering was zeer druk bezocht.
Niet minder dan 29 van de 36 Kamers
van Koophandel hadden afgevaardigden
gezonden.
Diverse onderwerpen, de middenstands-
belangen raikende (o.m. bet op 'handen
zijnde wetsontwerp inzake regeling van
het uitverkoopwezen) werden besproken.
Het ligt in de bedoeling deze bijeen
komst te herhalen.
Hongaarsch graan naar Nederland.
Uit Boedapest wordt gemeld:
De grootste transporttransactie, die de
laatste weken aan de Boedapester beurs
tot stand kwam, schrijft de Pesti Naplo,
is die van de firma Eugel Messinger,
die tegen „Reichsbankwarenmark" 2000
wagons tarwe en 1500 wagons rogge ter
waarde van ongeveer 2.5 millioen pengo
opkocht. Deze groote hoeveelheid wordt
eerst uitgevoerd, wanneer 't scheepvaart
verkeer weer op gang komt en wel naar
Nederland.
D'e tarweuitvoer heeft zich, schrijft de
Függet'lenség, in het nieuwe afzetjaar zeer
gunstig ontwikkeld en bedraagt in de eer
ste zes maanden daarvan het vijfvoudige
van het vorige afzetjaar. Verreweg de
grootste hoeveelheid ging naar Neder
land en wel 126.000 quintalen. Daarop
volgen Zwitserland met 53.000, Italië met
50.000 en België met 14.000.
Nederland en de conferentie te
Singapore.
Naar aanleiding van de in verband
met de maritieme conferentie te Singa
pore in omloop zijnde geruchten, dat En
geland uit bezorgdheid voor een Japan-
Binnenland.
Inkrimping aantal leden van den Raad
van State.
Het 25-jarig bestaan van de Ghr. Hist.
Unie.
Nederland en de conferentie te Singa
pore.
Meer contact tusschen middenstands-
kringen.
De salarissen van het spoorwegpersoneel.
Buitenland.
Spoorwegongeluk in Spanje.
Duitschland en Oostenrijk.
Rampen in China.
verzacht en geneest
men met e
schen aanval in den Stillen Oceaan met
Nederland voor defensieve doeleinden zou
willen samenwerken en dat Engeland o.a.
aan Nederland het bezit van Oost-Indië
zon willen garandeeren, vernam „Het
Vaderl." van wel ingelichte zijde, dat van
een en ander te bevoegder plaatse niets
bekend is.
Bij de Nederlandsche Regeering zijn
geenerlei voorstellen van dezen aard van
de zijde der Britsche regeering ontvangen.
Hoewel het willioht overbodig mag
heeten daarop te wijzen, verzekerde men
ons ten overvloede, dat er niet de minste
aanleiding bij de regeering bestaat om
eenigerlei wijziging te brengen in Neder
lands neutraliteits- en zelfstandigheids-
politiek.
De brand in de Amsterdamsche
telefooncentrale.
Gisteren is in de Gemeenteraad van
Amsterdam ter sprake gekomen de brand
in de telefooncentrale en de pogingen die
door de N. S. B. gedaan zijn om van
dezen brand een politieken brand te ma
ken en door het verspreiden van ophit
sende strooibiljetten onder de burgerij een
paniekstemming te verwekken.
In antwoord op de gemaakte opmer
kingen verklaarde de burgemeester o.m.,
dat de straatcolportage den laatsten tijd
ver buiten de grenzen van het geoorloof
de gaat. Hij 'hoopt, dat de minister daar
tegen zoo spoedig mogelijk maatregelen
zal nemen en heeft trouwens gehoord, dat
deze te wachten zijn. Dit verheugt den
burgemeester, want het gaat toch niet
aan, dat allerlei vuil op straat geworpen
wordt, zonder dat de politie er iets tegen
kan doen.
Wat den inhoud van het pamflet van de
N. S. B. aangaat, waarover ook hier ge
sproken is, 'het is spr. niet bekend, dat
de brand in de telefooncentrale gesticht
is, dus ook niet, dat dit gebeurd is van
wege een politieke partij. Wat in dit
pamflet staat is f a n t a s i e. Ook de me-
dedeeling, dat het in de bedoeling van de
bewuste politieke partij zou hebben ge
legen om den brand te doen volgen door
een oproer in de stad, en dat dit oproer
voorkomen zou zijn door buitengewone
maatregelen der politie. D'e politie is al
tijd paraat; degenen, die een oproer moch
ten willen ontketenen zou spr. in hun
eigen belang dit ernstig willen ontraden.
Want„wij zijn klaar!"
De Christelijk Historische Unie.
Te 's-Gravenhage vergaderde gisteren
de Centrale Haagsche Ghr. Hist. Kies-
vereen. ter herdenking van het 25-jarig
bestaan der Unie.
Het woord werd gevoerd door den voor
zitter de heer H. W. Tilanus, door Prof.
B. C. de 'Savornin Lohman., Minister Slo-
temaker de Bruine en Staatsraad Dr J.
Schokking.
Gloeilampen uit België.
Naar gemeldl wordt iheeft het parket
op verzoek van de N.V. Philips te Eind
hoven bij' verschillende 'handelaren in
electrische lampen te Amsterdam, een in
val gedaan en 'huiszoekingen verricht,
zulks in verband met den invoer uit Bel
gië naar Amsterdam van partijen lampen,
die dn strijd met patenten van Philips zijn
vervaardigd. Groote voorraden zijn in be
slag genomen.
Beschadiging waterstaatswerken.
Ingediend is een wetsontwerp aanvul
ling van de Waterstaatswet 1900 en wel
met een bepaling, betreffende beschadi
ging van waterstaatswerken, in beheer
of onderhoud bij provincie, gemeente,
waterschap, veenschap of veenpolder.
De ontworpen regeling vestigt geen ver
plichting tot vergoeding van sc'hade; deze
verplichting berust op de regelen van het
gewone recht. Het ontwerp sluit daarbij
aan en geeft den daartoe aangewezen
ambtenaar van het pabhdkroohtelijk
