wasmoop
VRIJDAG 12 JANUARI 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - Nc. 3S
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
EERSTE BLAD.
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Verjaag die Benauwdheid
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën: Familieberichten 80 cent, Han-
delsadvertentiën 25 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
De vreugde van de vrijheid.
Er zijn veel 'goede dingen in het leven,
die pas naar behooren gewaardeerd wor
den, wanneer men ze moet missen.
De zegen van de gezondheid wordt het
meest gewaardeerd in dagen van ziekte.
De groote zegen van den arbeid wordt
het best en het meest begrepen, als men
door ziekte of werkloosheid niet meer
werken mag of kan.
Als we even nadenken, dan zien we
dat het leven vol is van zegeningen van
allerlei aard, maar we letten er niet op,
en we waardeeren ze weinig, omdat we
er aan gewoon geraakt zijn.
Zoo is het ook met de vreugde van de
vrijheid.
Toen in de vorige eeuw door de zeer
onvrijzinnige vrijzinnigheid de geestelijke
vrijheid van een deel van het volk werd
aangetast, zoodat het voor velen niet
mogelijk was God naar hun geweten te
dienen en hunne kinderen overeenkomstig
hunne overtuiging op te voeden, toen werd
pas goed beseft de-groote zegen van de
vrijheid.
In Duitschland weet men daar, evenals
in Rusland, ook van mee te praten.
Getracht wordt daar de vrijheid van op
voeding aan banden te leggen. Het kerke
lijk leven poogt men in boeien te 'klinken.
Vrije maatschappelijke organisatie is daar
onmogelijk gemaakt. De politieke vrijheid
is geheel verdwenen. Van de persvrijheid,
voor het volksleven zulk een onwaardeer
baar goed, is daar niets overgebleven.
Zelfs is 'het nu zoover gekomen, dat zij,
die in de Nationaal Socialistische partij
leidende functies vervullen en daar
voor worden alleen de „beste burgers" ge
schikt geacht i zich niet meer mogen
bezig houden met de vraag op welke wijze
het land behoort geregeerd te worden.
De leider der partij-organisatie, dr Ley,
'heeft de volgende order gepubliceerd
„In den laatsten tijd werden berichten
ontvangen, dat partijgenooten, ook op
leidende plaatsen, zich in woord en ge
schrift openlijk bezig houden met de toe
komstige 'hervorming van het rijk.
De plaatsvervanger van den leider, Ru-
dolf Hess, heeft mij verzocht, mede te
'doelen, dat het iederen partijgenoot voor
taan verboden is, zich in woord of ge
schrift openlijk bezig te houden met de
kwesties van de hervorming van het rijk.
Overtredingen zullen streng worden ge
straft."
Nu weet men he't dus.
Er is nog alleen de vrijheid om te zwij
gen en te gehoorzamen.
Voor 'Ir. Mus'sert en zijn Nat. 'Socialis
tische vrienden, die voor ons land het
zelfde ideaal najagen, moet het 'bij' het
lezen van dergelijke orders, wel een eigen
aardige gedachte zijn, dat zij zich hier
nog steeds de vrijheid kunnen veroorloo-
ven om tegen de Regeering, de wettige
Overheid, te ageeren op een wijze die
meermalen de perken van burgelijk fat
soen overschrijdt.
Gevraagd zou kunnen worden of een
dergelijke vrijheid dan wel zoo begeerens-
waard is.
Het antwoord kan luiden, dat er na
tuurlijk zekere grenzen zijn. Vrijheid en
losbandigheid zijn niet dezelfde begrippen.
Wanneer van de vrijheid misbruik wordt
gemaakt, dan zal de Overheid moeten op
treden.
Het is goed ook daaraan te denken.
In ons land is 'het zoover gekomen, dat
b.v. de gemeentelijke autonomie in som
mige gevallen moest worden beperkt, oin
het mooie beginsel van de autonomie te
redden en te beschermen.
Zoo zal het tenslotte ook met het vrij
heidsbeginsel kunnen gaan. De uitwassen
kunnen zoo sterk worden, dat terwil'le
van de vrijheid een sterke vrijheidsbeper
king noodzakelijk wordt.
Maar dan zouden we ook pas gevoelen,
welk een rijk voorrecht de vreugde van de
vrijheid is.
Laat het zoo zijn in ons volksleven, dat
de waardeering niet te laat komt.
Na de terechtstelling van Van der Lubbe.
Alle Londensche bladen, die de execu
tie van v. d. Lubbe bespreken, becritisee-
ren de nazi-rechtspraak.
D'e „Telegraph" spreekt van een „on
verdedigbare executie" van een geestelijk
gestoord man. Wegens die geestesstoring
geloofden ook vele Duitschers, dat de
doodstraf in een andere straf zou worden
omgezet. Ware dit geschied, dan zou de
reputatie van het naziregime er op voor
uitgegaan zijn.
De „Morning Post" vindt het weerzin
wekkende in deze zaak het ter dood bren
gen van een stakker, die krankzinnig was
en bovendien gestraft werd voor een daad
waarop geen doodstraf stond, tenzij al
leen bij terugwerkende kracht.
De „News-Chronicle" zegt: „Een ver
suft, verdierlijkt gevangene guillotinee
ren, die, op z'n best genomen, maar half
bij zijn verstand is, is een vlek op de
Dtiitsche beschaving."
De „Manchester Guardian" noemt het
doodvonnis in strijd met de elementaire
rechtsbegrippen. Het zou een kleinigheid,
en toch een groot iets geweest zijn om cle
mentie te toonen, doch de Duitsche re
geering kent geen clementie.
Het nageslacht zal er daarom geen
hoogen dunk van hebben.
De begrafenis.
De heer P. S. Peute te Voorhout, een
halfbroer van Van der Lubbe, is gister
avond per auto naar Duitschland ver
trokken, ten einde het lijk van Van der
Lubbe in ontvangst te nemen, waarna het
naar Nederland zal worden vervoerd.
Hem is hiervoor een pas verstrekt. Ver
moedelijk zal het stoffelijk overschot Za
terdagmorgen aankomen, waarna het lijk
in de woning van den heer J. L. D. Gor
dijn te Oegstgeest zal worden opgebaard.
De begrafenis zal op Rhijnhof te Oegst
geest plaats vinden.
Het eerste doodvonnis in Oostenrijk
voltrokken.
Gistermiddag werd bet doodvonnis te
Graz voltrokken aan een 33-jarigen re
cidivist, Strauss, die uit wraak de wo
ning van een boer in brand had gesto
ken, omdat hij de door dezen verleemde
ondersteuning te gering achtte.
De bondspresident kon de door de ver-
verdediger gevraagde gratie niet verlee-
nen, daar de bondsregeering daartoe geen
voorstel had gedaan, hetgeen de grond
wet voorschrijft.
Volgens een ander bericht heeft de
bondspresident het verzoek om gratie
van de hand gewezen.
Om 3 uur begaf het gerechtshof zich
naar de cel van Strauss om hem de aan
staande voltrekking van het vonnis aan
te kondigen. Een half uur later was deze
reeds geschied.
Wanneer hervatting der ontwapenings
besprekingen?
Sir John Simon heeft gisteren een be
zoek gebracht aan Henderson, den voor
zitter der ontwapeningsconferentie.
Henderson hoopt Londen op 16 Ja
nuari a.s. te kunnen verlaten. Hij zal te
Parijs overnachten en op 17 Januari a.s.
te Genève arriveeren. Hij hoopt, dat dan
op 19 Januari een bijeenkomst van func
tionarissen van het bureau der ontwape
ningsconferentie zal kunnen gehouden
worden, waarop een beslissing zal worden
genomen ten aanzien van den datum,
waarop het bureau zal bijeenkomen.
Het schandaal-Stavisky in de Fransehe
Kamer.
De reeds dagen lang met spanning ver
wachte zitting der Fransehe Kamer, ge
wijd aan het schandaal-Stavisky, is gis
termiddag begonnen.
Na voorlezing van de lange reeks van
interpellaties verklaarde de minister-pre
sident Chautemps, dat hij zou willen
voorstellen de interpellaties over het
spoorwegongeluk van Lagny te bepalen
op Vrijdag 19 Januari en voor de debatten
over de affaire-Stavisky de zitting van
heden te besteden.
De Fransehe minister van justitie heeft
een aantal wetsontwerpen ingediend, ten
doel hebbende hervorming van het wet
boek van strafrecht voor de artikelen in
zake omkooping en laster.
De socialist Lagrange verklaarde, dat
de openbare meening eenstemmig had
verklaard, dat de zelfmoord van Stavis-
ky een door de politie bedreven moord
was.
Chautemps protesteerde hiertegen en
verklaarde, dat deze meening absurd
was. Lagrange zeide ten slotte, dat het
noodzakelijk was, dat alle schuldigen
dienden te worden getroffen en stelde de
vraag, of de tegenwoordige politieprefec-
ten konden worden gehandhaafd in een
hervormd politiestelsel.
De socialist Monnet, van oordeel, dat
de pers niet meer vrij is, eischte de in
stelling van een nationaal persbureau.
Monnet verklaarde, dat de socialisten
geen ministercrisis wenschen en dat zij
bereid zijn, in Chautemps hun vertrouwen
uit te spreken op voorwaarde, dat de
justitie onvermurwbaar te werk gaat.
Het kamergebouw was door de politie
afgezet. Groepen betoogers werden door
de.gewapende macht op een afstand ge
houden.
De kamer zal o.a. ook moeten beslis
sen over een voorstel, om in het belang
van een volledige opheldering der ge-
heele affaire de parlementaire immuni
teit van alle afgevaardigden voor den
tijd van drie maanden op te heffen.
Het kamerverloop was zeer spannend,
maar zeker niet zoo stormachtig, als men
had kunnen veronderstellen. Meer dan
een stellingnemen van de socialisten en
de oppositie is het niet geweest.
Wel is gebleken, dat de geheele linksche
kamerhelft zich achter Chautemps
schaart en de zaak dus beperkt wil heb
ben tot de strafzaak zelf en de juridische
en administratieve verzuimen, met uit
schakeling van de regeering en de poli
tieke verantwoordelijkheden.
Zoo dit al een kalmeering in het voor
uitzicht stelt, dan maken de zeer ernstige
manifestaties van gisteravond den toe
stand weer onzeker. Zij zijn veel heviger
geweest dan die van j.l. Dinsdag en het
optreden van de politie was uitgebreider
en heftiger dan ooit.
Zelfs de lucht-politie was gealarmeerd
uit vrees, dat de manifestanten van vlieg
tuigen zouden gebruik maken.
Van het verloop der manifestaties kan
nog niet veel gezegd worden. Officiéél
wordt op het oogenblik gesproken van
dertig gewonden bij de politie en dertig
gewonden bij de manifestanten.
Steeds meer wolven-invasies.
Tengevolge van den ongewoon stren
gen winter in Bulgarije worden de wol
ven steeds stoutmoediger en aan den
rand van Sofia moesten militairen te
hulp worden geroepen, om een grooten
tzoep van deze hongerige beesten met ge
weervuur te verjagen.
In het district Boergas hebben de wol
ven op klaarlichten dag het vee overval-
lenlen en vele dieren verslonden.
Te Karnobat werden regeeringsambte-
naren, die des avonds huiswaarts reden,
door een troep wolven overvallen. D'e
paarden sloegen van schrik op hol, maar
de berijders wisten de wolven met de
zweep te weren.
Korte Berichten.
Tengevolge van de koude is in De
cember het aantal werkloozen in Duitsch
land met 343.000 toegenomen, tegen
685.000 in 1930, 608.000 in 193.1 en
418.000 in 1932.
i Woensdag is het op verschillende
plaatsen in Oostenrijk tot betoogingen
van nat.-socialisten gekomen. Klaarblij
kelijk is daarbij volgens een vooraf be
raamd plan te werk gegaan.
i Door de twee grootste R.K. bonden
in Oostenrijk wordt ontbinding geëischt
van alle partijen en vestiging van een
sterker staatsgezag.
De Oostenrijksche bondsregeering
heeft het hoofdverbond voor wintersport
de mededeeling doen toekomen, dat Oos
tenrijkers niet mogen deelnemen aan
Duitsche wintersportfeesten.
In den Peloponnesus is een vrij he
vige aardbeving waargenomen. In de stad
Kalmata zijn twee buizen verwoest, ter
wijl er 10 zwaar beschadigd werden. Men-
schenlevens zijn echter niet te betreuren.
Een bende Ghineesche roovers beeft
bij Kirin een trein aangehouden en ge
poogd, hem te plunderen. De Japansche
en Mandsjoerijsche wacht verdedigen
zich. Acht personen werden gedood, 15
gewond.
De gemeenteraad van Parijs heeft
besloten tot aankoop van 300 autobus
sen, die in dienst zullen worden gesteld
op lijnen, waarop thans trams rijden.
Later zullen opnieuw 250 autobussen
voor hetzelfde doel worden gekocht.
De hoofdcommissaris van politie te
Brussel, Angerhausen, die eenige weken
geleden onder beschuldiging van corrup
tie werd gearresteerd, is voorloopig weer
op vrije voeten gesteld.
Prinses Juliana en het Nat. Crisis-
Ccmité.
Het heeft H. M. Prinses Juliana be
haagd het Nationaal Crisis-Comité we
derom een maandelijksche bijdrage van
f 5000 te doen toekomen. Reeds mocht
het Comité giften ten bedrage van
f 120.000 van H. K. H. ontvangen.
Landbouwsteun en werkgelegenheid.
De moderne, chr. en r.-k. landarbei
dersbonden hebben den minister van
oeconomische zaken verzocht voor dit
jaar aan de exploitanten van gesteunde
landbouwbedrijven voor te schrijven, dat
een bepaald aantal arbeiders moet wor
den tewerk gesteld, wisselende naar de
jaargetijden en mede afhankelijk van de
grootte der bedrijven en den aard der
verbouwde producten. De landarbeiders-
londen achten een dergelijken maatregel
praktisch uitvoerbaar, indien de voor
schriften streeksgewijze worden opge
steld door commissies gevormd uit de be
langhebbenden, namelijk landbouwers en
landarbeiders. Verder wordt de wensche-
lijkheid bepleit om voor verruiming van
werkgelegenheid het machinaal maaien
van koren te verbieden.
Practische werkverschaffing.
Tal van gemeentebesturen in West-
Friesland hebben de noodlijdende kleine
tuinders met goedvinden van den minis
ter voor sociale zaken in een werkver
schaffing ondergebracht, waarbij de een
voor den ander het land bemest met bag
ger uit de slooten. Zij ontvangen daar
voor een bepaald bedrag per schuit,
praam of schacht, dat tot een maximum
van ongeveer f 14 weekloon komt. Daar
de tuinders, die hun land op deze wijze
laten bemesten, voor slechts ongeveer een
vijfde gedeelte in die kosten moeten bij
dragen, daar het andere gedeelte door
bet rijk en de gemeente wordt betaald,
krijgen zij dus op zeer goedkoope wijze
hun land bemest. Bovendien zijn met
deze regeling zoowel de groote als de
kleine tuinders gebaat. Deze wijze van
steunverleening vindt dan ook algemeene
waardeering.
Uitkeering uit werkloozenkas.
De minister van sociale zaken heeft
aan de gemeentebesturen, toegetreden tot
het Werkloosheidsbesluit 1917 medege
deeld, dat hij aan de gesubsidieerde ver-
eenigingen met werkloozenkassen een cir
culaire heeft gezonden, waarin voorkomt,
dat in het vervolg bij de beoordeeling van
uitkeering uit de werkloozenkassen deze
gedragslijn zal worden aangenomen, dat
aan hen, die slachtoffer zijn van werk
staking of uitsluiting, geen uitkeering uit
de werkloozenkas zal mogen worden ver
strekt binnen een termijn van 13 weken
na afloop van de werkstaking of de uit
sluiting.
De minister noodigt de gemeentebestu
ren uit bij de beoordeeling van uitkeerin-
gen uit de werkloozenkassen met het vo
renstaande rekening te houden.
De precaire toestand van ons bedrijfsleven
Het Nederlandsch Verbond van Vak-
vereenigingen beeft bet verbond van. Ne-
derlandsche Werkgevers; Centraal Over
leg in Arbeidszaken voor werkgevers; bet
R. K. Verbond van Werkgeversvakveree-
nigingen; de Vereeniging van Chr. Werk
gevers en Groothandelaren in Nederland;
'het R. K. Werkliedenverbond in Neder
land en bet Ghristelijk Nationaal Vakver
bond uitgenoodigd tot een bijeenkomst ter
bespreking van den precairen toestand,
waarin een belangrijk deel van het Ne-
derlandsche bedrijfsleven tengevolge van
den langen duur der crisis verkeert en
over de maatregelen, welke onder meer
van de zijde der overheid genomen zouden
kunnen worden, om daarin verbetering
te brengen.
Hierbij is o.a. gedacht aan bet verlee-
nen van export-credieten, export-garan-
tiecredieten, export-premies, 'het verstrek
ken van leeningen en subsidies, het ster
ker bevorderen van het gebruik van Ne
derlandsch fabrikaat enz. enz.
Het landbouwbedrijf wordt door de
Regeering met zeer belangrijke bedragen
gesteund, maar voor de industrie wordt,
behoudens de contingenteeringsniaatrege-
len, heel weinig gedaan.
Toch is het een volksbelang van de eer
ste orde, dat ook van overheidswege alle
mogelijke pogingen in het werk worden
gesteld, om bet bedrijfsleven te stimulee-
ren, om daardoor tot vermindering der
werkloosheid te geraken.
Naar de meening van het bestuur ligt
hier een terrein, waarop door de werkge
vers- en werknemersvakeentralen gemeen
schappelijk kan worden opgetreden.
Accijnsvrij slachten van varkens.
De heer Van der Heide, lid der Tweede
Kamer, heeft tot den Minister van Eco
nomische Zaken de volgende vragen ge
richt:
lo. Is de minister niet van oordeel, dat
de beschikking van de Crisis-Varkenscen
trale in zake de vergunning voor accijns
vrij slachten van varkens voor eigen ge
bruik tot gerechtvaardigde klachten aan
leiding geeft?
2o. Dat, met name het voorschrift, dat
tot een gezin behoort het gezinshoofd met
de bij hem inwonende personen, die in
op- en neergaande lijn aan hem verwant
zijn, terwijl derhalve niet mogen worden
meegerekend de vrouw, haar ouders of
grootouders, schoonzoon of schoondoch
ter, dienstboden en knechten, al wonen
ze in hetzelfde gezinsverband, geen reke
ning houdt met de plattelandsverhoudin
gen, waar samenleven van ouders, groot
ouders en gehuwde kinderen zeer dikwijls
voorkomt en vaak door de tijdsomstan
digheden noodzakelijk is geworden, ter
wijl ook het dienstpersoneel practisch tot
het gezin behoort?
3o. Wil de minister de bovengenoemde
beschikking doen wijzigen in dezen geest,
dat cok de vrouw, de inwonende familie
leden en het personeel gerekend worden
tot hel gezin te behooren en vergunnin
gen voor accijnsvrij slachten van varkens
voor eigen gebruik worden verstrekt in
evenredigheid met de sterkte van het
gezin?
Binnenland.
Gift van Prinses Juliana voor het Crisis-
Comité.
Beperking van den tuinbouw.
Het openbaar en bijzonder onderwijs.
Buitenland.
D'e begrafenis van Van der Lubbe mag
niet in Nederland geschieden.
De Fransehe Kamer over bet financieel
schandaal.
Gij die hijgt bij de minste krachts
inspanning, die benauwd zijt bij den
minsten mist, waarom wacht Gij nog
langer op de hulp en nieuwe levens
vreugd die Akker's Abdijsiroop U ge
ven kan. Vanaf de eerste lepels geven
de balsemende bestanddeelen van
Abdijsiroop U verlichting. De slijmen
die Uw borst beladen, die U buiten
adem brengen en hoestbuien ver
wekken, zullen zonder moeite losko
men. 2 lepels vanavond en dezen nacht
zal kalm en rustig zijn. Neem dus bij:
Hoest-Griep-Bronchitis-Aslhma
Overal vcrkrtfgBanr.
De suikerbietenteelt.
De hoofdbesturen van de moderne, chr.
en r.-k. landarbeidersbonden hebben den
minister van oeconomische zaken ver
zocht te willen bevorderen, dat niet
wordt overgegaan tot verdere inkrimping
van de suikerbietenteelt, zulks met het
oog op de daaruit voortvloeiende vormin
deling van werkgelegenheid ten platte-
lande.
Luit. Asjes voor de A.V.R.O.-microfoon.
Gisteravond beeft luit. Asjes voor de
microfoon van de A. V. R. 0. bet een en
ander in een vraaggesprek verteld van de
vlucht naar Ned.-Indië en terug. In het
algemeen beeft de heer Asjes, na hetgeen
we reeds vermeld hebben in den loop
der dagen, geen bijzondere mededeelingen
gedaan. Hij toonde zich buitengewoon
dankbaar voor de hulp, welke in zoo rui
me mate door de vliegautoriteiten te
Grottaglie is geschonken en op den terug
weg beeft de Postjager dan ook nog een
cirkel gedraaid boven bet Italiaansche
vliegveld.
De heentocht is in 46 uren 55 minuten
en de terugtocht in 51 uren en 51 minuten
volbracht. Luit. Asjes loofde de Shell-
organisatie op de route en vond dat hij
bij alle pech nog van geluk mocht spre
ken, dat er een aluminiumfabriek in Cal
cutta is, want toen daar een der starters
onklaar raakte is er in die fabriek 's mid
dags en 's nachts doorgewerkt om de zaak
voor elkaar te krijgen. Luit. Asjes toonde
zich tevreden over het toestel en ver
klaarde, dat de heer Slot alle eer inlegt
met zijn werk. Er is een schat van gege
vens verzameld.
DE BETEEKENIS DER A.-R.
BEGINSELEN.
Een rede van Minister de Wilde.
Ook Minister De Wilde heeft op de
buitengewone Deputatenvergadering der
A.R. partij nog enkele «ogenblikken het
woord gevoerd.
Het is mij, aldus Spr., een voorrecht na
afloop van de belangrijke besprekingen,
die heden hebben plaats gehad, nog een
enkel woord tot te mogen richten.
