lering
4 Co.
Sn, bij
elburg
8
Iworst
iid tusschen Kerk en Staat.
BALANS-
OPRUIMING
CONFECTIE
COUPONS
laag
EERSTE BLAD.
Binnenland.
dinsdag 9 januari 1934
dagblad voor de provincie zeeland
40e JAARGANG - Nb. 83
|:r,
Lezingen.
steun-
s
goes.
tuwsche
|0 jaar
It.
/inke-
latesse
ld je
,ST
ils'
;en
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
MIDDELBURG
ïze ge-
Groot-
IHOUD,
tvanger
3,
,n bijna
<f
aa een
a gelief-
ager en
jaar en
ons in
Iving.
CORRé.
1934.
|Rli avond
>ES over:
a
bn WET-
zullen de
bopen
Imen aan
den Oost-
Imen aan
Imen aan
"krendijk.
IGemeente-
lU, West-
piterlijk 16
stadhuize
3OT TEN
1934,
Ide Buiten-
iDuinbeek''
:kapelle, in
Esschen-,
ut, Olmen-
Ichikt voor
Ikhout en
Duinbeek-
ÜPEL11
I??
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11,
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs i 2.b0 per kwaï-aal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen 0.20, -- Losse nummers 5 cent,
AdVêFtffitlte Sifi eOhl- Ï'W'
deleadverteniiën 26 cent net regel, Skene
Advertentiën Dinsdags on Vrijdags 10.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.8b.
Bij contract belangrijke korting,
In Duitschland wordt de spanning tus
schen de Kerk en de staatsorganen die
trachten de Kerk onder het gezag van
den Staat te brengen en haar van alle
zelfstandigheid te berooven, steeds ster
ker.
Het is een merkwaardig verschijnsel.
Letterlijk alles heeft onder het geweld
van het nieuwe bewind moeten bukken
De Nationaal Socialisten hebben zon
der veel moeite evenals de Fascisten in
Italië over heel de linie hun wil kunnen
doorzetten en heel het volksleven aan
banden kunnen leggen.
De Communistische organisaties wer
den totaal vernietigd.
De Socialistische partij, die een zoo
sterke positie innam is zonder meer voor
de macht van Hitier en de zijnen ge
zwicht.
Hlet invloedrijke Centrum heeft mede
het hoofd in den schoot moeten leggen.
En met de vakbeweging de Chris
telijke vakbeweging incluis is het den
zelfden weg gegaan.
Tegen den geweldigen druk van de Na
tionaal Socialistische beweging was niets
bestand.
Aanvankelijk scheen het, alsof ook de
Kerken zich het zware juk van den Staat
gewillig op de schouders zouden laten
leggen en alsof ook de Kerken in een po
sitie van diepe afhankelijkheid zouden
worden gebracht.
Voor deze vrees was te meer reden,
aangezien in Duitschland de landskerk
steeds nauw aan den Staat verbonden
was.
Maar nu is dit het merkwaardige, dat
het juist de Kerken zijn, die een ernstige
poging doen om hare vrijheid te bewaren
of te hernemen.
Zooals in Italië de groote Mussolini
vastgeloopen is op de muren van de
Kerk, zoo zal naar het schijnt in Duitsch
land de Nat. Socialistische dictator, die
overigens alles onder den voet loopt, voor
de kerkmuren halt moeten houden.
Terwijl alles valt blijven de kerken
staan.
Terwijl groote politieke partijen, die
altijd zulke groote woorden wisten te
spieken niet den moed hebben zich tegen
den dictator te verzetten, begint het in
de Kerken te leven en gaan ze haar eigen
plaats en zelfstandigheid opeischen.
Er is nu reeds geruimen tijd een vrij
ernstige spanning.
Dat bleek bij de benoeming van den
Rijksbisschop, die den Kerken tegen haar
zin werd opgedrongen en voorts ook bij
het verzet tegen de toepassing van de be
ruchte Ariërsparagraaf.
Het broeide reeds geruimen tijd.
En nu is het tot een openlijke botsing
gekomen.
Uit Berlijn werd gisteren gemeld, dat
de strijd tusschen een deel der predikan
ten en de nat.-soc. invloeden in de Evan
gelische Kerk een hoogtepunt heeft be
reikt: honderden gematigde predikanten
hebben ^openlijk de handschoen toegewor
pen aan den Rijksbisschop Ludwig Mül-
ler door het van den kansel voorlezen
van een manifest, waarin geprotesteerd
wordt tegen zijn „dictatorschap en in
competentie". In een Zaterdag uitgevaar
digde order heeft de Rijksbisschop de
bespreking op den kansel van politieke
cruaesties verboden, en, aangezien men
aanneemt, dat dit bevel op wensch van
Hitler is gegeven, beschouwt men alge
meen het voorlezen van het manifest als
een opstaan tegen den rijkskanselier zelf.
In het manifest wordt betoogd dat de
prediking van het evangelie in het groot
ste gevaar verkeert.
In dit verband is ook van beteekenis,
het bericht, dat de Geref. kerkminister
Otto Weber als zoodanig ontslag geno-
men heeft.
Sedert verleden jaar voorjaar werkte
kerkminister Weber trouw met den
Rijksbisschop Ludwig Müller samen; hij
heeft een groot aandeel gehad in alle be
langrijke besluiten. Zijn ontslag betee-
kent, dat hij het opgeeft om de Gerefor
meerde richting blijvend met het tegen
woordige bestuur der kerk te verzoenen.
De Reformierte Kirchenzeitung (dr W.
Kolfhaus te Vlotho) heeft openlijk den
wensch geuit, dat met bisschop Hossen-
felder ook de rijksbisschop van het too-
neel zal verdwijnen en met hem alle „ge-
weldbepalingen". De jeugdbeweging keert
zich scherp tegen de wijze waarop de
rijksbisschop den jeugdleider dr Erich
Stange heeft opzij1 gezet. Het ontslag van
ds Weber beteekent, dat hij aan de Geref.
oppositie toegeeft en de Rijksbisschop
dus den laatsten steun van Geref. zijde
verliest.
Uit een en ander blijkt, dat de Kerk
zich algemeen, Lutherschen zoowel als
Gereformeerden, tegen de geloofsbewe-
ging der Duitsche Christenen en de wijze
waarop deze beweging de kerk „ver
overd" heeft, keert.
Met belangstelling wachten wij de ver
dere ontwikkeling der gebeurtenissen af.
Want het is niet denkbaar, dat nu ver
der alles van een leien dakje zal gaan.
Bisschop Müller heeft reeds een scher
pe verordening uitgevaardigd, waarin op
straffe van ontslag verboden wordt ker
kelijke zalen beschikbaar te stellen voor
betoogingen op het gebied van de Kerke
lijke politiek.
En waar hij nu eenmaal de vertrou
wensman is van het nieuwe bewind, daar
spreekt het vanzelf dat verzet tegen zijn
optreden zal worden aangemerkt als
rechtstreeks verzet tegen den Rijkskan
selier.
Tenzij de Kerken tenslotte toegeven en
gewillig het hoofd buigen, kunnen ver
dere ernstige botsingen niet uitblijven.
Omdat het hier gaat om beginselen.
De Kerk kan en mag zich krachtens
haar roeping niet buigen onder het juk
van den Staat die eischt dat het natio<-
nale tenslotte moet gaan boven het Chris
telijke.
En de Nat. Socialistische beweging kan
krachtens haar beginsel, de zelfstandig
heid der Kerken niet dulden. Haar be
ginsel eischt, dat alles, maatschappelijke
organisaties, de school, maar ook de
Kerk, aan den Staat onderworpen is.
Dit geldt ook van de Nat. Socialistische
Beweging in Nederland!
Daarom is wat thans in Duitschland
gebeurt ook voor ons land van zoo groot
belang.
Het schandaal te Bayonne.
De oplichter Stawisky, hoofdpersoon
in het geruchtmakende Fransche schan
daal, die door een politie-ambtenaar ont
dekt werd, heeft getracht zelfmoord te
plegen. Hij had zich een kogel door het
hoofd gejaagd.
Volgens een nader bericht uit Parijs,
was Strawisky gisteren twee uur na de
poging tot zelfmoord nog volkomen be
wusteloos. Men zal trachten hem in het
leven te behouden. Voor een operatief in
grijpen is hij overgebracht naar het zie
kenhuis te Ghamonix.
De leden der regeering zijn Maandag
middag voor een kabinetsraad bijeenge
komen, die zich in de eerste plaats met
de reusachtige bedrogsaangelegenheid be
zighield.
De Minister van Koloniën, Dalimier,
heeft Maandagavond aan minister-presi
dent Ohautemps zijn verzoek om ontslag
laten aanbieden. Minister-president Chau-
temps heeft het ontslag aangenomen.
De mijnramp in Bohemen.
De arrestatie van hoofdingenieur Beys-
ser, is gevolgd door die van den directeur-
generaal der Bruxer Kohlen Gesellschaft,
Ir Loecker, en van zeven hoofdingenieurs,
waarvan drie van den technischen dienst
en twee mijningenieurs. Allen staan on
der verdenking van het veroorzaken van
dood door schuld. Zij zijn in het huis van
bewaring opgesloten.
Een en ander is geschied op grond van
de voorloopige resultaten van het onder
zoek der gerechtelijke commissie.
Van groot belang schijnt de commissie
de verklaring van een mijnwerker, die
een kwartier vóór de ramp naar boven
is gekomen en de directie heeft gerappor
teerd, dat zich hier en daar gasontwikke-
ling vertoonde.
Hij wilde alarm laten maken en ried
aan de mijnwerkers uit de verschillende
schachten omhoog te laten komen. Deze
raad werd echter door de bedrijfsleiding
van de hand gewezen.
Het aantal der nagelaten betrekkingen
der 142 verongelukte mijnwerkers van
Osek bedraagt 126 weduwen en 194 kinde
ren. Het jongste slachtoffer was 21, het
oudste 55 jaren oud.
Gistermiddag werden onder enorme be
langstelling de 13 geborgen dooden van
de mijnramp van Osek ten grave gedrag-
gen. Duizenden waren per extra trein
naar Osek samengestroomd. Alle zaken
waren ten teeken van rouw gesloten. Een
uur lang klonken de sirenes van de fa
brieken en mijnen.
Te Praag werd ten teeken van rouw het
verkeer gedurende een minuut stilgelegd.
De voetgangers bleven blootshoofds op
hun plaats staan. In de mijnen van Noord
-West Bohemen werd gisteren ten teeken
van rouw niet gewerkt.
Nog geen beslissing omtrent v. d. Lubbe
en de Bulgaren,
Van officieele zijde wordt medegedeeld,
dat de besprekingen tusschen de betrok
ken kabinetsleden over de beantwoording
van het verzoek der Nederlandsohe regee
ring tot strafverzachting voor Maxinus v.
d. Lubbe alsmede over de uitwijzing der
Bulgaren nog niet afgesloten zijn en in de
komende dagen wederom zullen worden
voortgezet, aangezien enkele formeele
kwesties nog geregeld moeten worden.
Daardoor zal er niet mede te rekenen
zijn, dat vóór het einde der week de de
finitieve beslissing zal vallen. (Telegr.)
Dollfuss' geduld ten einde.
Het Oostenrijksche kabinet is gisteren
onder voorzitterschap van Dr Dollfuss in
buitengewone zitting bijeen gekomen, om
de maatregelen te bespreken, welke die
nen te worden getroffen tot bestrijding
van de nationaal-socialistische actie in
Oostenrijk.
Door den ministerraad werd een op
roep tot het Oostenrijksche volk gericht,
waarin o.a. verklaard wordt, dat de re
geering zich tot nog toe in haar maatre
gelen heeft beperkt in de hoop, dat ein
delijk het gezonde verstand zou zegevie
ren.
De laatste dagen zijn echter niet minder
dan 140 springstofaanslagen in alle dee-
len van het bondsgebied gepleegd. De re
geering heeft daarom besloten thans met
alle, ook de scherpste middelen, aan deze
daden van terreur en demonstraties voor
goed een einde te maken.
Reeds heden zullen sterke afdeelingen
van het vrijwillige veiligheidscorps wor
den opgeroepen, welke in samenwerking
met de politie en gendarmerie alle pogin
gen, om dit misdadig optreden voort te
zetten, zullen verhinderen.
De droogte.
Lord Desborough, als voorzitter van de
watervoorziening van Londen, heeft
eenige mededeelingen gedaan over de
vooruitzichten voor dit jaar. Door de
aanhoudende droogte van Maart af zijn
deze niet gunstig, maar Londen, dat zijn
water geheel en al van rivieren betrekt, is
toch in veel betere omstandigheden dan
kleine steden en het platteland, dat in
het algemeen nog op bronnen en reser
voirs is aangewezen. Het is bovendien ge
lukt de Theems op peil te houden, dank
zij het regenrijke najaar van 1932 en den
zachten winter van vorig jaar, maar de
bronnen in Somerset en Wiltshire, waar
de rivier ontspringt en haar eerste zij
takken opneemt, zijn thans ook vrijwel
opgedroogd. Watersnood is in Londen
niet te vreezen, maar, als het voorjaar
ook bijzonder droog zou worden, zal wel
groote zuinigheid betracht moeten wor
den, vooral door de openbare diensten.
Intusschen heeft het sinds Zaterdag in
Carmarthenshire in Wales 40 uren aan
een stuk geregend en Lord Desbourough
hoopte, dat dit de voorbode zou zijn van
een meer algemeenen regenval over het
geheele land.
Korte Berichten.
De republikein Britten heeft in het
Amerikaansche Huis van Afgevaardigden
een wetsontwerp ingediend, hetwelk de
regeering machtigt om 101 oorlogssche
pen te bouwen tot een bedrag van 743
millioen dollar, verspreid over een perio
de van 10 jaar.
De melkstaking te Chicago, gevolg
van het feit, dat de georganiseerde melk
boeren een verhooging van den melkprijs
verlangen, duurt nog voort. De blokkade
tegen de melklevering laat op verschillen
de plaatsen niets door. Verscheidene
melkwagens zijn in de rivier geworpen bij
Chicago. Elders zijn duizenden liters
melk in een beek gestort.
Sedert den aanvang van Roosevelt's
wederopbouw-veldtocht hebben volgens 'n
rapport van de Amerikaansche vakveree-
nigingen 1.800.000 werkloozen weer werk
gevonden. 4.600.000 worden voorloopig
bij openbare werken en in de bosschen te
werk gesteld. De werkweek is gemiddeld
met 4.5 uur verminderd. De loonen zijn
met 5.5 pet. gestegen.
De oorlog in het Gran-Chacogebied
tusschen Bolivia en Paraguay is gisteren
hervat. De Paragueezen bezetten eenige
door de Bolivianen verlaten stellingen.
Te Stamboel zijn drie aardschokken
gevoeld, waarvan er een vrij hevig was.
Er werd echter geen schade van beteeke
nis aangericht.
Dó inzamelingen te Berlijn van het
door het eten van stamppot bespaarde
geld op Zondag, hebben tot nu toe 390.000
mark bedragen. Dit bedrag blijft 10 pet.
onder de opbrengst van den Zondag in
December. Men schrijft deze vermindering
toe aan het feit, dat tengvolge van de
uitgaven met Kerstmis en de viering van
Nieuwjaar velen niet meer zoo goed bij
kas waren.
Minister Verschuur.
De minister van Economische Zaken,
mr T. J. Verschuur, is voor korten tijd
met verlof naar het buitenland vertrok
ken.
Rapport der commissie-ldenburg.
Naar het Corr. Bureau verneemt, ligt
het in de bedoeling, dat het rapport van
de commissie-ldenburg zal worden gepu
bliceerd, met weglating van die gedeelten,
welke defensie-geheimen betreffen. Aan
gezien het rapport tamelijk lijvig is, zal
met het gereed maken voor den druk wel
eenige tijd gemoeid gaan.
Philips ontslaat geen meisjes.
Het bericht in „De Volkskrant", dat
Philips 900 jongens zou aannemen en in
de plaats van meisjes zou stellen, is on
juist.
Er warden meer jongens dan meisjes
aangenomen, maar geen meisjes ontsla
gen.
Vooruit verneemt voorts, dat het druk
ker aannemen van jongens wel verband
kan houden met het feit, dat het aanbod
van vrouwelijke krachten sterk vermin
derd is. Kortgeleden nog heeft een oproep
gestaan in de plaatselijke bladen voor
vrouwelijk personeel.
Er heeft op het oogenblik een vrij be
langrijke personeelsuitbreiding plaats.
De muiterij aan boord van „De Zeven
Provinciën".
Voor het front van de politietroepen is te
Koetoradja de gouden eeremedaille van
de Orde van Oranje Nassau uitgereikt
aan den inspecteur van politie Vermeer,
wegens zijn bijzondere prestaties bij de
politie gedurende zijn 24-ja.rige loopbaan
en zijn berichtgeving bij het gebeurde met
de „De Zeven Provinciën".
Zooals men weet was het de inspecteur
van politie Vermeer, die vernam dat er
iets broeide en die den commandant van
de „Zeven Provinciën" gewaarschuwd
heeft.
Uniforme bepalingen voor alle overheids
personeel.
De minister van Binnenlandsche Za
ken heeft thans Ged. Staten der provin
ciën uitgenoodigd aanvulling te bevorde
ren van de provinciale en gemeentelijke
ambtenarenreglementen met een aantal
bepalingen; overeenkomende met voor
schriften van het algemeen rijksamb
tenarenreglement, welke aanvullingen
zeer vérstrekkende gevolgen kunnen
hebben, vooral nu ook de Nationaal-So-
cialistische Beweging op de lijst der z.g.
verboden vereenigingen is gebracht.
De juiste redactie van de verlangde
voorschriften is in de regeeringsaan-
schrijving tevens aangegeven.
Komen de voorschriften niet binnen
drie maanden tot stand, dan zal de mi
nister aanvulling van de ambtenaren
reglementen bevorderen bij Koninklijk be
sluit. Sedert de wijziging van de artike
len 125 en 126 der Ambtenarenwet bij
de wet van 17 Nov. 1933, is de Kroon
daartoe gerechtigd, doordat de bevoegd
heden, eerder aan Ged. Staten toekomen
de, naar de Kroon zijn overgegaan.
In alle Statenvergaderingen en ge
meenteraden en in Georganiseerd Over
leg zal dus in de komende weken deze
aangelegenheid aan de orde moeten ko
men, intusschen met het vooruitzicht, dat
als Staten of gemeenteraad de bewuste
bepalingen niet vaststellen, zij toch tot
stand komen, omdat de regeering reeds
nu uitspreekt, dat het dan door de Kroon
zal geschieden.
De voorgeschreven artikelen behelzen:
1. Een verbod aan den ambtenaar
om in dienst of hij' het gekleed gaan in
uniform insignes of andere onderschei
dingsteekenen, of uniformkleedingstuk-
ken te dragen.
2. Een verbod aan den ambtenaar,
dien een ambts- of dienstwoning ter be
woning is aangewezen, om andere dan
nationale of oranjevlaggen te hijschen
of uit te steken.
3. De mogelijkheid van eervol ontslag
wegens revolutionaire gezindheid, lid
maatschap van of steun aan z.g. verbo
den vereenigingen.
Bij een ontslag op grond van dit artikel
heeft de ontslagene geenerlei aanspraak
op wachtgeld.
4. Ontslag aan de huwende ambte
nares.
5. Ontslag aan den vrouwelijken amb
tenaar die in concubinaat gaat leven.
Waar is de „Postjager?"
Sinds het vertrek van de „Postjager"
uit Allahabad om 6.45 (G. M. T.) gister
ochtend, 'heeft men niets meer van het
vliegtuig gehoord. Het had te Jodhpoer
of te Karatsji moten aankomen om te
tanken, want de afstand Allahabad-Djask
is te groot (ruim 3000 K.M.) om zonder
tusschenlanding te worden afgelegd.
Er liepen gisteravond, speciaal te Den
Haag, hardnekkige geruchten, dat er iets
mis zon zijn. Al is het vreemd, dat men
niets gehoord heeft, daarom is het naar
onze meening, zegt het „Hbld", nog niet
gezegd, dat dadelijk moet worden aange
nomen, dat er iets ergs gebeurd is: het is
heel wel mogelijk, dat de „Postjager" er-
Binnenland.
Minister Colijn over de nationaal-socia
listische beweging.
Ontwikkeling en ontspanning voor werk
loozen.
Wettelijke regeling van uitverkoopen en
opruimingen.
Do Postjager morgen op Schiphol ver
wacht.
Het Gasthuisbestuur te Goes vraagt ont
slag.
Buitenland.
Het schandaal in Frankrijk. De Minister
van Koloniën afgetreden.
De mijnramp in Bohemen. Nog meer ar
restaties.
Ingezonden Mededeeling.
EN
gens aan den grond is gaan staan, van
waar hij niet direct telefonische verbin
ding kon krijgen met een of ander stati
on. Het Comité Snelpost heeft zich tele
grafisch in verbinding gesteld met de
Shell-agenten te Jodhpoer en Karatsji.
„Hertog Hendrik" op weg naar Valencia.
Hr. Ms. pantserschip „Hertog Hen
drik" onder bevel van den kapitein ter
zee C. ter Poorten, aan boord waarvan
zich de minister van defensie bevindt,
is gisterochtend 10 uur van Nieuwediep
vertrokken ter aanvaarding van de oefen-
reis naar de Middellandsche Zee met be
stemming naar Valencia.
De invoer van buitenlandsch veevoeder.
Dé Friesche Bond van handelaren in
veevoeder heeft aan den minister van
oneconomische zaken verzocht, krachtige
maatregelen in zeer ernstige overweging
te nemen, opdat de invoer van die buiten-
landsche veevoedersoorten, welke voor het
vee schadelijke bestanddeelen blijken te
bevatten, ten spoedigste geheel verboden
zal worden.
De Zilvermeeuw.
Het „Utr. Nieuwsbl." meldt omtrent de
Zilvermeeuw, het vliegtuig van de K.L.M.,
dat aanvankelijk de Kerstvlucht naar In-
dië had willen maken, dat het toestel
thans grootendeels gedemonteerd is.
„Niet alleen zijn de drie motoren verwij
derd, maar ook heeft men het geheele
landingsgestel en de stoelen weggenomen.
Het is dus niet te verwachten, dat de
Zilvermeeuw binnen afzienbaren tijd in
de geregelde diensten van de K.L.M. zal
worden opgenomen. Betwijfeld moet zelfs
worden of dit ooit zal geschieden."
In aansluiting hierop hebben wij thans
van deskundige zijde vernomen aldus
het blad dat het vliegtuig technisch
een mislukking geacht moet worden en
dat het in zijn aanvankelijken vorm on
bruikbaar is.
Contract bouwbedrijf in Friesland.
Na gehouden besprekingen is tusschen
de Timmerlieden Patroons Vereeniging
in Friesland en de moderne, chr. en r.-k.
bouwarbeidersbonden voor 1934 een pro
vinciaal collectief contract afgesloten. De
loonsverlaging bedraagt 2 ct. per uur, de
vacantie is van 3 op 5 dagen gebracht.
INDIË-VLUCHTEN ZONDER
BOORDMECANO.
Groot strijdpunt van deskundigen.
Is het verantwoord een recordvlucht,
als die, welke men met den „Postjager"
meende te kunnen ondernemen, te maken
zonder de aanwezigheid van een boord
werktuigkundige?
Dat is de vraag, zegt het Volksblad, die
zich door de verschillende motorstorin
gen, welke zich tijdens de heen- en terug
vlucht reeds hebben voorgedaan, steeds
meer en meer op den voorgrond dringt.
Het behoeft geen betoog, dat in kringen
van deskundigen een uiteenloopend ant
woord op deze vraag wordt gegeven. An
ders toch zou zich onmogelijk de toe-
