open
loopen
EDELWEISS
ZEEPPOEDER
VRIJDAG 29 DECEMBER 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. Ti
WS
■Bi
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
EERSTE BLAD,
De strijd om de jeugd.
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
de havenwer-
jle 1934, raming
•tHof, Hoek
ielburg 110.800;
ïersbedrijf, Rot-
Llippe, Vlissin-
iier, Breskens
i 10.050; P. J.
lart, 's Graven
de 19479 en P.
|l 9473.
29 Dec. 1933.
8—9.15 Con-
tmuziek. 11.30
mi van dagen.
Het Sextet.
Orgelconcert.
3.15 en 3.30
|07 Viool en
en tuinbouw.
8.35—9.20 en
110.35—11 Het
Lg 30 Dec.:
|R. O. 8—9.15
muziek. 11.30
-2 Lunchcon-
^re jeugd. 2.30
en 5.30—6.20
liramof.muziek.
f.e schijf.
{BERICHT.
van 29 Dec.:
postelijke rich-
ken of zwaar
I eenige sneeuw
It vriespunt tot
|e vorst.
lag 3 u.:
3 u.: 755.
Isers:
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij Auctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
ïe Zeeuw
Abonnementsprijs 1 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën: Familieberichten 30 cent, Han-
delsadvertentiën 25 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto 085.
Bij contract belangrijke korting.
Wat zich de laatste dagen in Duitsch-
land op het gebied van de jeugdbeweging
afspeelt, verdient onze volle aandacht.
In vollen omvang is daar uitgebroken
de strijd om de jeugd, een strijd, die als
achtergrond heeft den strijd tusschen den
nationalistischen Staat en de Kerk, en
die van het wezenvan het
Nationaal Socialisme een
noodzakelijk uitvloeisel
i s.
In theorie staat het Nat. Socialisme
tegenover Kerk en godsdienst neutraal.
Evenals de N. S. B. in Nederland,
staat ook het Nat. Socialisme in Duitsch-
land op het standpunt, dat een positief
Christendom alle waardeering verdient,
maar met deze restrictie, dat de Kerken
zich hebben te houden binnen de door
den Staat aangegeven grenzen.
Het gevolg is, dat botsingen alleen uit
kunnen blijven, wanneer de Kerken be
reid zijn haar karakter en haar roeping
te verloochenen en te leven in een positie
van diepe afhankelijkheid.
Dat is indertijd reeds gebleken bij de
geruchtmakende benoeming van een rijks
bisschop, waarbij met de rechten en de
wenscben van de Kerken in geen enkel
opzicht rekening werd gehouden.
En het blijkt nu weer opnieuw uit den
strijd die ontbrand is over bet Evange
lisch jeugdwerk.
Volgens de Nat. Socialistische leer, legt
de Staat beslag op den gebeelen
mensch en zeer speciaal ook op de jeugd,
die vóór alles in Nationalistischen geest
moet worden opgevoed.
Vandaar b.v. het dezer dagen versche
nen besluit, waarin de onderwijzers van
de Katholieke scholen wordt voorgeschre
ven, om na den gebruikelijken groet: „Ge
loofd zij Jezus Christus", waarop de scho
lieren antwoorden met: „In eeuwigheid.
Amen" ook nog den groet: „Heil Hitier"
te wisselen.
Vandaar ook het pogen om de Evan
gelische jeugdbeweging onder leiding van
den Staat te brengen.
Tot nu toe stond dit jeugdwerk (de
bonden tellen ongeveer 700.000 leden) on
der leiding van den heer Stange, die ech
ter naar de meening van de autoriteiten
te weinig nationaal was in zijn optreden.
Als gevolg daarvan ontving hij van
den Rijksjeugdleider het volgende tele
gram:
„Ik ontzet u op staanden voet uit uw
ambt in het jeugdieiderswerk en heb in
kort geding uw uitsluiting uit de NSDAP
aanhangig gemaakt".
Tegelijkertijd zijn alle jeugdige perso
nen beneden de 18 jaar aan het Evange
lische jeugdwerk onttrokken. Al deze jon
gelui worden lid van de Hitlerjeugd, dra
gen het Hitler-uniform en verrichten op
twee werknamiddagen en twee Zondagen
in de maand den Hitlerjeugddienst. Twee
namiddagen en Zondagen blijven echter
vrij' voor het Evangelische jeugdwerk als
zoodanig. Terreinsport, turnen en „staats-
politieke opvoeding" wordt uitsluitend
aan de Hitlerjeugdorganisatie voorbehou
den.
De rijksbisschop Muller heeft aan Hit-
Ier een telegram gestuurd, waarin hij de
zen de versmelting der evangelische
organisatie met de Hitier jeugdorganisa
ties mededeelt. In dat telegram wapent
hij zich meteen tegen verwijten, welke
hem) van diverse kanten mogelijk te
wachten staan. Door deze versmelting,
zoo zegt hij', is de kans geboden de gan-
sche Duitsche jeugd in den geest der
evangelische kinderorganisaties op te
voeden.
Wat dit practisch beteekent wordt dui
delijk, als we weten dat de opperleider
van de Duitsche jeugdbeweging, Baldur
von Sirack er geen geheim van maakt,
dat hij" wel religieus is, maar dan inge
steld op het Germaansche heidendom.
Het is de man, die vroeger al den kin
deren heeft voorgedicht, dat hij nog nim
mer zijn hand tot een gebed gevouwen
heeft; dat hij zijn tijd niet verliest door
de kerken plat te loopen.
Voor wie het nog niet wist, zal het nu
wel duidelijk zijn, welke ernstige gevaren
er van Nationaal-Socialistische zijde
dreigen.
Immers wat nu gebeurt is niet iets toe
valligs, maar hangt ten nauwste samen
met de b e g i n s e 1 e n van het Nat.-So-
cialisme. Is er een uitvloeisel van.
»De leer van het Nationaal-Socialisme,
eelt rrof, Casimir terecht gezegd, moet
noodzakelijk leiden tot een bepaalde be-
scnouwmg van de opvoeding. Hoofddoel
van de opvoeding iB het volk te maken
®6n, volksgemeenschap. Voorop staat
voorts de autoriteit van den opvoeder. De
staat^°Siek k0mt in dienst van den
Voor het Nationaal-Socialisme is niets
veilig. Het moet krachtens beginsel, alles
ondergeschikt trachten te maken aan den
staat: kerk, godsdienst, school, jeugdbe
weging, in één woord olies.
Dit geldt van het N. S. in Duitscliland.
Maar evenzeer van de N. S. B.
in ons land.
Gok hier zal straks wanneer de N. S.
B. kans krijgt haar ideaal te verwezenlij
ken, de strijd om de jeugd niet uitblijven.
De kloof tusschen Parijs en Berlijn.
De berichten uit Parijs stemmen alle
hierin overeen, dat Frankrijk de voorstel
len van het Duitsche rijk niet tot basis
voor directe onderhandelingen wil maken
doch bereid is, onder bepaalde voorwaar
den, de diplomatieke onderhandelingen
voort te zetten.
Frankrijk kan geen oplossing der ont
wapeningskwestie aanvaarden, waardoor
niet tegelijkertijd de algemeene veiligheid
gewaarborgd is.
Frankrijk handhaaft het standpunt, dat
de onderhandelingen in het kader van
den volkenbond of, wat op hetzelfde neer
komt, in het kader der ontwapeningscon
ferentie zullen worden gevoerd.
Het doel eener algemeene conventie
moet de algemeene ontwapening zijn, in
geen geval echter een wederbewapening.
De Parijsche correspondent van de
„Times" schrijft, dat er in het geheel geen
vooruitzichten hebben bestaan op directe
Duitsch-Fransche onderhandelingen op
de basis van uitbreiding van het Duit
sche leger.
Dit beteekent wtl niet, dat gedachte
wisseling geheel vruchteloos zou zijn ge
bleven, maar wél beteekent het, dat vóór
het bijeenkomen van den volkenbonds-
raad in Januari a.s. geen voortgang kan
zijn gemaakt.
Te Parijs acht men dan ook verder uit
stel van de in Januari te houden zitting
van het bureau der ontwapeningsconfe
rentie onvermijdelijk.
Ook een Engelsch memorandum aan
Hitier?
De te Parijs vertoevende Belgische mi
nister van huitenlandsche zaken Hymans,
had gisteren een bespreking met den En-
gelschen ambassadeur Lord Tyrrell. Vol
gens een uit Belgische bron komend be
richt zou de Engelsche regeering van
plan zijn, evenals de Fransche regeering,
Berlijn van haar opvattingen over het
Ontwapeningsvraagstuk in een aide-mé-
moire op de hoogte te stellen.
China mobiliseert zijn marine.
De Ghineesche regeering heeft de al-
geheele mobilisatie der Ghineesche ma
rine bevolen in den strijd t^gen de op
standelingen in de provincie Foekien.
De marine-strijdkrachten der regeering
hebben de op 27 K.M. van Foetsjau ver
wijderd liggende forten veioverd en be
zet.
Na verbitterde gevechten, welke drie
uren geduurd hebben, hebben de Ghinee
sche regeeringstroepen de opstandelingen
uit de stad Taisjoen verdreven.
Chineesche bombardementsvliegtuigen
hebben een aanval gedaan op de stad
Tsjangtsjau in Foekien.
Er werden 60 bommen geworpen, waar
door meer dan 40 huizen zijn vernield.
Dertig personen zijn gedood.
Hevige koude in Dalmatië.
Voor het eerst sedert tientallen van ja
ren is de Adriatische Zee bij de kust van
Dalmatië dichtgevroren.
Aan deze kust zijn verscheidene win-
terbadplaatsen gelegen en nog geen
maand geleden werd hier druk gebaad.
Het geheele district wordt door groote
koude geteisterd en de laatste dagen be
draagt de temperatuur 45 gr. onder
het vriespunt.
Tengevolge van den hevigen sneeuw
val zijn eenige dorpen van de buitenwe
reld afgesloten.
Veel vee is omgekomen. Door het ge
wicht van de sneeuw zijn de daken van
verscheidene boerenwoningen ingestort.
Daar de bevolking in dezen tijd van het
jaar van de vischvangst leeft en het ver
keer thans gesloten is, verkeexen de be
woners in gevaar van voedselnood.
De politiek van Roosevelt.
Blijkens een bericht uit Washington
zou er op president Roosevelt door een
groot aantal van zijn onmiddellijke raad
gevers aandrang worden uitgeoefend om
zich te concentreeren op de herstelcaim-
pagne en in verhand hiermede voorloopig
af te zien van eenige hervormingen. Be
doelde raadgevers wijzen er op, dat het
economisch herstel in gevaar zou kun
nen worden gebracht door te veel ach
ter elkander volgende hervormingen. Dit
standpunt wordt echter allerminst alge
meen gedeeld. Andere adviseurs van Roo
sevelt doen opmerken, dat hervormingen,
die om eenigerlei reden absoluut nood
zakelijk zijn alleen nu kunnen geschieden,
want indien later werkelijk een herstel
zou zijn ingetreden, zou het verzet tegen
een dergelijke hervorming juist veel te
groot zijn.
Pierpont Morgan en een groep toonaan
gevende financiers zullen gezamenlijk een
zeereis op de zuidelijke wateren maken
voor den duur van een maand. De reis zal
6 Januari a.s. aanvangen. Men neemt aan,
dat hierbij een goede gelegenheid wordt
geboden voor een grondige gedachtenwis-
seling tusschen zakelijke leiders.
Een decreet van Morgenthau, den
plaatsvervangende Min. van financiën,
gisteravond gepubliceerd, beveelt de in
levering bij de schatkist van al het goud,
dat zich in handen van. particulieren in
de V. 8. bevindt.
Korte Berichten.
Uit Berlijn: Volgens oud gebruik zal
de overheid op Nieuwjaarsdag doen vlag
gen. De bevolking wordt opgewekt bet
voorbeeld der overheid na te volgen.
De Spaansche regeering heeft be
sloten de geestelijkheid in de provincie
die op grond van de Wet op de Kerkge
nootschappen van 1 Januari af geen trac-
tement meer zou ontvangen, ook verder
voorloopig salaris uit te betalen.
Met ingang van 1 Januari zal op
de lijn Rouaan-Parijs een autotrein loo
pen, die een snelheid van 220 K.M. per
uur zal hebben en het traject in den tijd
van even twee uur zal afleggen. De trein
biedit plaats aan 84 reizigers.
'Opnieuw is in Oostenrijk een aantal
Duitsche bladen en tijdschriften voor den
duur van een jaar verboden.
Twee leidende leden der Tsjeohoslo-
waaksche communistische partij' hebben
het partijbestuur medegedeeld, dat zij hun
functies neerleggen, daar zij zich niet
meer met de richting der partij kunnen
vereenigen.
Te Oslo zijn berichten uit Kronstadt
ontvangen, volgens welke daar aan den
rand van den ijsgordel 21 stoomschepen
op de hulp van ijsbrekers wachten, om
in de haven gebracht te worden. Voorts
zijn in de haven 34 schepen in het ijs
vastgevroren.
Boven Madras heeft een typhoon
gewoed, waardoor 250 menschen om het
leven zijn gekomen. Meer dan 10.000
stuks vee zijn gedood. De materieele
schade is zeer aanzienlijk.
De Duitsche minister van binnen
landsche zaken heeft bepaald, dat in het
jaar 1934 niet meer dan 15.000 studenten
tot de Duitsche hoogescholen mogen wor
den toegelaten.
Mussolini heeft Sir John Simon, die
zijn Kerstvacantie op Capri doorbrengt,
uitgenoodigd tot een bezoek aan Rome
op Donderdag 4 Januari ter bespreking
van de hangende quaesties betreffende de
Europeesche politiek.
DE GEMEENTEN EN DE OMZET
BELASTING.
Geen afwenteling op de leveranciers.
In een circulaire aan de gemeentebe
sturen zegt de minister van Binnenland-
sche Zaken, dat zijn ambtgenoot van Fi
nanciën de aandacht vestigt op de moge
lijkheid, dat van de zijde van gemeente
besturen bij aanbestedingen de voorwaar
de zou zijn gesteld, dat eventueele meer
dere kosten, welke voortvloeien uit de
totstandkoming van de omzetbelasting
voor 1933, niet voor rekening van de ge
meente kunnen worden gebracht.
Dit beding is, naar het den beiden mi
nisters voorkomt, in strijd met het bepaal
de in art. 8 van de omzetbelasting 1933
en houdt een afwijking in van het voor
schrift, neergelegd in art. 39 dier wet.
In verband hiermede verzoekt de mi
nister van binnenlandsche zaken de me
dewerking van de gemeentebesturen om
in contracten tot aanneming van leverin
gen ten behoeve van de gemeente geen be
palingen op te nemen, welke in strijd zijn
met letter en geest van bovengenoemde
wet.
DE WERKVERSCHAFFINGEN.
Vrije dagen voor tewerkgestelden.
De rijksinspectie voor de werkverschaf
fing heeft aan de gemeentebesturen me
degedeeld, welke dagen als officieels vrije
dagen voor de tewerkgestelden bij de
werkverschaffing worden beschouwd en
waarvoor feestdagvergoeding wordt ge
geven.
Vrijaf wordt gegeven aan alle tewerk
gestelden op den Nieuwjaarsdag, Goede
Vrijdag (als in 't algemeen in het vrije
bedrijf vrijaf wordt gegeven), 2e Paasch-
dag, Hemelvaartsdag, 2e Pinksterdag, le
Kerstdag (indien deze niet op Zondag
valt) en 2e Kerstdag; voor de R.K. te
werkgestelden indien zij den wensch
daartoe te kennen geven, 15 Augustus
(Maria Hemelvaart) en 1 November (Al
lerzielen).
Aan protestantsche arbeiders kan, in
dien hiervoor in het particuliere bedrijf
vrijaf wordt gegeven, voor den bid- en
dankdag vrijaf worden verleend, met ver
goeding voor loonderving.
Voor de aan tewerkgestelden wegens
loonderving uit te betalen vergoeding
geldt de volgende regeling:
Wanneer het voor de gemeente aange
geven gemiddelde accoordloon niet hon
ger loopt dan 23 cent per uur. f 1.25, bij
een gem. accoordloon van 24-29 ct. f 1.50,
bij een gem. accoordloon van 30-34 ct.
f2 en bij een gem. accoordloon van 35
cent en meer bedraagt deze vergoeding
f2.25.
Wettelijke regeling van het cadeau-stelsel
Van de 36 Kamers van Koophandel en
Fabrieken hier te lande hebben zich tot
op heden 30 uitgesproken tegen het ca
deaustelsel en vóór wettelijke Jregeling
van dit verkoopsysteem. Niet minder dan
27 Kamers van Koophandel hebben bo
vendien steun verleend aan de actie van
het „Nationaal Comité tot beteugeling
van het Cadeaustelsel".
Na het verschijnen van het rapport van
den Nijverheidsraad, welk College den
Minister van Economische Zaken ont
raadt een wettelijke regeling van het ca
deaustelsel in het leven te roepen, hebben
eenige Kamers van Koophandel zich tot
genoemden bewindsman gewend met de
mededeeling, dat zij ook thans haar
standpunt blijven handhaven en alsnog
aandringen op een spoedige wettelijke re
geling van het cadeaustelsel.
De wijziging van de Lager-onderwijswet.
In de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer in zake deze ontwerpen
zegt de minister o.m., dat het getal onder
wijzers op wachtgeld boven de 60 jaar op
het oogenblik 147 is.
Dat door hem weinig rekening wordt
gehouden met de belangen der school
besturen, kan de minister niet toegeven.
De Nederlandsche vakbeweging.
Terwijl in de afgeloopen 7 jaren de
Nederlandsche Vakbeweging regelmatig in
omvang toenam en een ledental bereikte
hooger dan ooit te voren, is met ingang
van 1933 een daling ingetreden. Ook het
derde kwartaal vertoont opnieuw een da
ling in de ledentallen van alle vakcentra
les. In dat kwartaal toch daalde het le-
dencijfer voor de bonden, aangesloten bij
het Nederl. Verbond van Vakvereenigin-
gen (N.V.V.) van 337.561 op 331.554; van
die van het R.K. Werkliedenverbond van
198.303 op 195.799; van die van het Chr.
Nat. Vakverbond van 118.507 op 117.818
en van die van de Nederlandsche (Neu
trale) Vakcentrale van 49.500 (1 Jan. '33)
op 48.680.
Dalend rundvleeschverbruik.
De „Vee- en Vleeschhandel" schrijft
„Dat de slachting van runderen te Am
sterdam in Nov. j.l. met 800 stuks terug
liep in vergelijking met Nov. '32 en met
Oct. '33, d.w.z. 800 op de 4700 minder,
terwijl de invoer van Deensch vleesch ge
lijk bleef, zegt wel genoeg omtrent den
treurigen toestand in het bedrijf. De
slachting van vette- en graskalveren liep
terug met 500 stuks.
We kunnen, op grond van ons beschik
bare gegevens, veilig aannemen, dat sinds
de hooge heffing op het rundvleesch de
slachting van runderen 'over het geheele
land met minstens 12 pet. is teruggeloo-
pen. Voor kalveren is dat cijfer minstens
20 pet., zoo niet nog hooger.
Nu moge de regeering tot heden 50.000
koeien hebben opgeruimd (de slachting is
nog ongeveer 5000 per week) toch is het
bedroevend, dat de slachtveeproductie en
het slagersbedrijf met een geforceerden
teruggang van 1000 stuks slachtvee per
week worden getroffen.
Tegenover dit verlies is de verkoop van
blikvleesch in het slagersbedrijf op verre
na geen compensatie."
De Pelikaan op de terugreis.
Uit Amsterdam wordt gemeld Indien
de vlucht van de Pelikaan a.s. Zaterdag
zal zijn volbracht, wordt met een grooten
toeloop van belangstellenden naar Schip
hol rèkening gehouden. De ministers van
waterstaat, binnenlandsche zaken en de
fensie hebben het voornemen te kennen
gegeven, de plechtige ontvangst van de
Pelikaan te willen bijwonen, terwijl ver
moedelijk ook de minister-president aan
wezig zal zijn.
De burgemeester van Amsterdam, even
als vele andere hooge autoriteiten, zal
eveneens tegenwoordig zijn. Voldoende
ruimte zal beschikbaar zijn om de ont
vangst van nabij te kunnen aanschouwen.
De vermoedelijke aankomsttijd van de
Pelikaan zal tijdig per radio worden be
kend gemaakt.
Binnenland.
De Eerste Kamer nam de korting op de
Indische pensioenen aan.
De nieuwe salariëering van het onderwij
zend personeel.
De Pelikaan morgen te Amsterdam
verwacht. -
Buitenland.
De politiek van Roosevelt.
Het meeningsverschil tusschen Parijs en
Berlijn.
Ingezonden Mededeeling.
N. V. Zoepfabrleken y b. da Haas v. Brero Apeldoorn.
Verlichtingsproeven bij de spoorwegen.
De Ned. Spoorwegen zijn thans bezig
op een der stations, n.l. te Den Bosch,
een langdurige proef te nemen met Phi-
lora-verlichting, in plaats van het gewone
electrische licht.
Voorts zal dezer dagen op het rangeer
terrein in Amersfoort een verlichting
worden geprobeerd met veertig Philora-
lampen. Men hoopt hiermede een betere
verlichting en besparing in het stroom
verbruik te verkrijgen.
Deze proef wordt door de Spoorwegen
genomen met volledige medewerking van
de firma Philips. Het plan gaat van de
Spoorwegen zelf uit, die meenen, dat voor
deze soort van verlichting een groote toe
komst is weggelegd. VoOTal is gedacht
aan de verlichting van rangeerterreinen,
doch óók op de perrons wil men een
proef nemen. Men is begonnen met het
station te 's Hertogenhosch, waar de per-
ronverlichting zéér matig was en de sta
tionsoverkapping nogal hoog. Dit perron
is reeds eenigen tijd bij, wijze van proef
van Philora-lampen voorzien. Naar men
verzekerde, is de verlichting bij hetzelfde
stroomverbruik reeds zéér verbeterd.
Vooral het spoorwegpersoneel is er ten
zeerste mee ingenomen.
Leerling-conducteurs bij de spoorwegen.
Een commissie uit den Personeelraad
bij de Nederlandsche Spoorwegen had aan
de directie verzocht, om een aantal arbei
ders-remmer, die met goed gevolg exa
men hebben afgelegd voor controle-be
ambte, per 1 Januari te benoemen tot
leerling-conducteur in de volgorde, die zij
thans innemen op de lijst voor benoeming
tot controle-beambte. Naar we vernemen
heeft de directie thans beslist, dat dit
verzoek niet voor inwilliging vatbaar is,
omdat het examen voor controle-beambte
niet al datgene omvat wat een leerling
conducteur moet kennen.
De hierbedoelde arbeiders-remmer krij
gen echter de gelegenheid om deel te mo
gen nemen aan het binnen afzienbaren
tijd te houden examen voor leerling-con
ducteur.
SALARIEERING ONDERWIJZEND
PERSONEEL.
De nieuwe bezoldigingsregeling.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft aan de gemeente
besturen en de besturen van de gesub-
sidiëerde bijzondere lagere scholen het
volgend schrijven gericht:
