SPÜROL
EERSTE BLAD.
Birtenland.
Binnenland.
Uit de Provincie
Belangrijkste N'suws.
MAANDAG 18 DECEMBER 1933
DAGBLAD VDOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 07
Dit nummer bestaa uil 2 bladen
Gesprongen handen-Ruwe huid
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middolburg, Lange Burg. Telef. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
7)e Zeeft
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiën: Familieberichten. 30 cent, Han-
delsadvertentiën 25 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
*.*De dageraad blinktl
Toevallig kwam ons dezer dagen ir.
hanüen een artikel uit „Het Volk" ge
schreven in de stormachtige November
dagen van 1918.
In verschillendo landen was de revolu
tie uitgebroken.
De kronen rolden over de straten.
Met gejuich werden deze gebeurtenis
sen door het socialistische hoofdorgaan
als de dageraad van den nieuwen dag,
begroet.
In het Oosten (Duitschland) was de re
volutie-zon opgegaan en straks zou zij
ook hier tot volle middaghoogte stijgen.
Ziehier hoe „Het Volk" toen aan zijn
vreugde uiting gaf:
„Elk op haar eigen wijze zullen de ar
beiderspartijen uiting geven aan den wil,
om bij het gxoote werk dat de Duitscho
sociaal-democratie op zich nam tot her
nieuwing van de wereld, haar waardig op
zij te streven.
Elk op haar eigen wij'ze. Overal heef1
het kapitalistisch stelsel onherroepelijk
zijn gezag over de massa's verloren. Over
al voelt de massa, dat nieuwe vormen en
gedachten bezig zijn te ontkiemen. Overal
zijn de slaaf geborenen ontwaakt.
De moderne arbeidersbeweging van Ne
derland staat in volle wapenrusting ge
reed, om uit den nieuwen toestand alle
konsekwenties te trekken. Zij zal zich
geen enkele mogelijkheid, die zich voor
haar opdoet,, laten ontglippen. Haar
krijgsraad is gemobiliseerd.
Als één ding noodig is in dezen tijd
van Europeeschen hongersnood, is liet
dat de veranderingen, die zich voltrek
ken. geschieden zoo veel mogelijk georga
niseerd, zooveel mogelijk zonder vernieti
ging. Desorganisatie, anar^i.i.-, terreur,
kunnen thans over de bezitlooze massa
de meest afschuwelijke ellende brengen,
een ellende als die in de groote steden van
Rusland heerscht waar de boeren ïni-t ge
weid het bezit van hun gTaan verdedige
en uitgehongerde proletariërs in ongote'
de menigte zich nederleggen om te ster
ven.
Hier ligt de zwakte van de Neder-
landsche arbeidersklasse. Maar deson
danks zal de moderne arbeidersbeweging
haar plicht weten te doen. Zij kiest haar
weg zonder om te z'.en naar rechts of
links. Zij vraagt alleen, welke eischen zij
op dit oogenblik kan verwezenlijken. Zij
stelt ze en roept de massa op tot den
strijd. Tot dien sterken en hoopvolien
strijd, waartoe alleen de innige samen
werking van alle organisaties de kracht
kan geven. De dageraad blink'
en al staat ook in het Oosten de zon hoo-
ger aan den hemel dan hier. zij zal ook
voor ons allengs stijgen tot volle middag
hoogte!"
De dageraad blinkt!
Hoog staat reeds in het Oosten de zoo
aan den hemel.
Och arme!
Hoe is de massa die zich door liet
dwaze geschrijf van het socialistische
hoofdorgaan liet beinvloeden, teleurge
steld.
Zwaar zijn de landen waar de revolu
tiezon zoo hoog aan den hemel stond, ge
troffen, en het hevigst werd daarbij ge
teisterd de arbeidersklasse, die zich mis
leid als zij werd, aan den rooden schijn
vergaapte.
Gelukkig is de voorspelling van „Het
Volk", dat ook hier de revolutiezon tot
volle middaghoogte zou stijgen, niet be
waarheid.
Voor die ramp is ons volk. dank zij den
invloed van de Christelijke beginselen or)
ons volksleven, bewaard gebleven.
En daardoor is het tevens bewaard voor
de rampen van Fascisme en Nat.-Socialis
me, die thans de landen waar de revolu
tiezon zoo hoog aan den hemel stond, teis
teren.
De pleidooien te Leipzig.
Zaterdag verdedigde Mr Sack Torgler.
Dr Sack komt op tegen de beschuldiging,
dat Torgler zich wilde verbergen, toen
hij des nachts niet naar Karlshorst terug
reed, maar ging slapen in de woning van
den partijsecretaris Kühne.
Deze brave sukkel, zoo zou ik bijna
willen zeggen, moest hier blijven, heeft
zich in zijn onnoozelheid bij de politie
aangemeld en trad op voor zijn denk
beelden.
Had er een, zij het nog zoo geringe
schakel tusschen van der Lubbe en Torg
ler bestaan, dan zou daarvan zeker in
den loop van het proces wel eens geble
ken zijn.
Aan de hand van dit minutieuze tot
in kleinste details zorgvuldigst geleide ge
tuigenverhoor staat het, God zij dank,
voor mij vast, dat deze Duitscher Torgler
niet betrokken is bij dezen rijksdagbrand.
Deze mijn innerlijke overtuiging geeft
mij voor u het recht, en ik ben mij daar
bij bewust van mijn verantwoordelijkheid
te zeggen: „Spreekt den verdachte Torg
ler vrij".
De beklaagde Van der Lubbe, die ge
durende de geheele zitting met diep ge
bogen hoofd heeft gezeten, staat nu aar
zelend op en zegt in de Nederlandsche
taal: „Ik heb niets meer te zeggen".
Dimitroff vroeg hem niet „wegens ge
brek aan bewijs", doch wegens gebleken
onschuld vrij te spreken.
De beklaagde Torgler verklaart, dat
hij het pleidooi van zijn verdediger niet
wil verzwakken, wien hij hier openlijk
zijn warmsten dank als beklaagde en als
mensch uitspreekt. De eisch van den pro
cureur-generaal treft hem als totaal on
schuldig mensch.
Ik heb, aldus besloot Torgler, van het
plan, om den rijksdag in brand te steken,
zelfs geen vermoeden gehad, anders zou
ik met alle krachten deze waanzinnige
misdaad verhinderd hebben, omdat deze
brandstichting slechts tot een verschrik-
kelijken slag tegen de communistische
partij kon leiden. Ik heb dezen Van der
Lubbe voor het eerst van mijn leven ge
zien op 28 Februari in het politiepresi-
dium. Ik ben absoluut onschuldig op deze
beklaagdenbank terecht gekomen en ver
zoek u derhalve om vrijspraak.
De uitspraak zal plaats heb
ben op Zaterdag 23 December
des morgens om 9 uur.
De toestand in Spanje.
Minister-president Martinez Barrios
heeft het ontslag van het kabinet inge
diend.
De president der republiek heeft aan
Lerroux opdracht gegeven een nieuw ka
binet te vormen op radicalen grondslag.
Het kabinet is reeds samengesteld.
Thans is in geheel Spanje de rust her
steld. De autoriteiten zijn overal meester
van den toestand.
Gepoegebouw door brand verwoest?
Volgens nog niet officieel bevestigde
berichten heeft in Moskou een brandcata,-
strophe plaats gehad, waardoor het in
wendige van het groote Gepoe-gebouw
volkomen verwoest is.
Talrijke personen, die in de kelders var.
het gebouw waren opgesloten, zouden bij
dezen brand om het leven gekomen zijn
De brand zou reeds op 3 December
hebben plaats gehad, doch de bizonder-
heden zijn zorgvuldig geheim gehouden
en publicaties er over waren verboden.
De brand zou verband houden met de
zuiveringsactie onder de Gepoe-functio-
narissen.
De brand is waarschijnlijk veroorzaak1
door een aantal Gepoe ambtenaren, die in
het gebouw waren achtergebleven, om do- i
cumenten, die hun en hun superieuren
zouden kunnen compiomitteeren, te ver-
nibtigen.
De betalingen aan Amerika.
Italië stortte 1.000.000 in de Ameri
kaansche schatkist, vormende een ge
deeltelijke betaling der oorlogsschuld. De
Amerikaansche regeering acht Italië niet
in gebreke te zijn gebleven.
De Poolsche regeering heeft de Ameri
kaansche regeering medegedeeld, dat Po
len om dezelfde redenen als die, welke in
het voorjaar werden bekend gemaakt, niet
in staat is den vervallenden schuldenter-
.mijn te betalen.
De werkloosheid in Amerika.
Volgens een officieele mededeeling is
de belofte van Roosevelt, dat hij op 16
December vier millioen werkloozen aan
het werk zou hebben gesteld, nagekomen.
Volgens de statistieken echter is er nog
een minimum van 10 millioen werkloo
zen. Volgens generaal Johnson zal een
wetsontwerp inhoudende de instelling
van de werkweek van vijf dagen van zes
uur binnenkort aan het Congres worden
voorgelegd.
Een „boycotweek".
Uit Londen wordt gemeld:
Vijftienhonderd Joden woonden de bij
eenkomst bij, die door den Joodschen
rsad in Whitechapel was bijeengeroepen
Met algemeene stemmen werd een resolu
tie aangenomen, waarin de week van 14
tot 21 Januari tot „boycotweek" wordt
geproclameerd.
Korte Berichten.
Te Muerzingen aan de Neckar en in
de buurt van de stad zijn gevallen van
diphtheritis geconstateerd, meestal bij
kinderen. Tot nu toe zijn zeven patiënlen
overleden.
Tengevolge van de bekende corruptio
onder de hooge ambtenaren van het po
litiekorps te Brussel, is thans een vijfde
commissaris van politie gearresteerd. T'»
Antwerpen werd tevens een politie-in-
specteur aangehouden, die eveneens van
den Brusselschen zwendel had geprofi
teerd.
Venetië en omgeving zijn door een
ontzettende wolkbreuk geteisterd, waarbij
het water in grachten en rivieren bijna
anderhalven meter steeg en straten en
pleinen overstroomd werden. In de ten
Zuiden van Venetië aan de lagune gele
gen plaats Chioggia vijn 15 menschen in
de vloed omgekomen.
Het militie-contingent in België voc
1934 is met 2200 man verhoogd.
Te Saarbrücken werd bij de caissière
van een socialistische liefdadigheidsver-
eenging door de post een kistje afgele
verd. De caissière vertrouwde het pakje
niet erg en waarschuwde de politie, die
het kistje opende. Er bleek een heische
machine in te zitten.
In den laatsten tijd doet zich in ver
schillende deelen van Rusland wederom
een gebrek aan zeep voelen. In verschil
lende steden zijn thans distributiekaarten
voor zeep ingevoerd en krijgt elk gezin
van tenminste 5 personen per maand een
kilogram zeep.
Canon, City, (Colorado), heeft bo
sloten, dat doodvonnissen voortaan zullen
worden voltrokken door middel van gas
en dat de strop zal worden afgeschaft
Hiermede komt een eind aan één dei-
wreedste methoden van executie.
Pootaardappelcommissie.
De minister van Economische Zaken
heeft ingetrokken de benoeming van ir J
Siebenga, lid der Pootaardappelcommis
sie, te Wageningen, tot onder-voorzittur
dier commissie en benoemd:
1. tot onder-voorzitter van de Poot
aardappelcommissie, R. W. Janssen, lid
dier commissie, te Roosendaal;
2. tot secretaris der Pootaardappelcom
missie, ir J. Siebenga, lid dier commis
sie, te Wageningen.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is met ingang van 15
Januari benoemd tot burgemeester der
gemeente Utrecht mr dr G. A. W. ter
Pelkwijk, secretaris van 's Gravenhage.
De textiel-invoer in Ned.-lndië.
De delegatie van de Japansche en van
de Nederlandsche katoenindustrie hebben
een vergadering gehad waarin zij do
moeilijkheden hebben besproken, welke
zij ondervonden bij den invoer van
katoenen manufacturen in Ned. Oost-In-
dië.
De Nederlandsche delegatie gaf een uit
eenzetting van de richtlijnen, waarop ver
dere besprekingen behoorden te worden
gebaseerd.
De Japansche delegatie zegde toe deze
grondgedachten ter kennis te brengen van
bevoegde kringen in Japan. Nadat hier
omtrent een antwoord uit Japan zal zijn
ontvangen, zal de Japansche delegatie de
Nederlndsche delegatie nader berichten
omtrent de mogelijkheden van verdere on
derhandelingen.
Bijslag werkloozenkasuitkeeringen.
De hoofdbesturen der moderne, chr. en
r.-k. landarbeidersbonden hebben onlangs
den minister van sociale zaken verzoch;
te bevorderen, dat met rijkssteun op de
werkloozenuitkeuringen hunner leden een
zoodanige bijslag worde verstrekt, dat uit-
keering plus bijslag ten minste gelijk zijn
aan het bedrag, waarop de verzekerden
anders volgens steunregelingen recht zou
den hebben. De minister heeft thans aan
de landarbeidersbonden medegedeeld,
dat het verzoek niet voor inwilliging vat
baar is, omdat 't initiatief van de gemeen
ten moet uitgaan. Bereikt den minister
het verzoek om zoodanige bijslagen le
mogen geven, dan zal het onder bepaalde
voorwaarden aan zijn medewerking niet
ontbreken. Daar het rijk in de kosten van
dergelijke bijslagen geen subsidie verleeni
kan de minister geen drang op de ge
meenten uitoefenen.
Jubileum Prins Hendrik.
Z. K. H. Prins Hendrik herdacht Za
terdag het feit, dat hij 25 jaar geleden op
trad ais voorzitter van het Nederlandsche
Roode Kruis.
In een huldigingssamenkomst in den
Dierentuin te 's Gravenhage werd den ju
bilaris als blijk van sympathie namens
oud-Hoofdbestuursleden, Hoofdbestuurs
leden, oud-Militaire Commissarissen,
Militaire Commissarissen, Afdeelingen.
Ambtenaren en Beambten, benevens
de Nederlandsche Vereeniging voor
Roode Kruishonden een blijk van
sympathie aangeboden in den vorm
WIJZIGING VAN DE WINKEL
SLUITINGSWET.
Verduidelijking van bepalingen.
De wet bepaalt, dat de algemeene rege
ling betreffende de sluiting niet toepasse
lijk is op den verkoop en aflevering van
bepaalde waren, als brandstof, dagbladen,
rouwkleeding enz. Dit opende de gelegen
heid iederen winkel na het sluitingsuur
en op Zondag geopend te houden, hetgeen
in sommige gevallen tot ontduiking heeft
geleid. Door nu te bepalen, dat de win
kels gesloten moeten zijn en dus niet den
nadruk te leggen op den verkoop en de
aflevering van de waren zelf wordt de
gelegenheid tot ontduiking beperkt.
Eveneens om ontduiking tegen te gaan
heeft de minister consumptie-ijs geschrapt
van de lijst van artikelen, die in het al
gemeen op sluitingsuren verkocht mogen
worden. Wel wordt verkoop van con
sumptie-ijs toegelaten in de gevallen,
waarin voor bepaalde winkels de Zon
dagssluiting wordt verruimd.
Thans mogen visch- en fruitwinkels op
feestdagen 's morgens tot twaalf uur open
zijn. De practijk heeft uitgewezen, dat
het debiet in deze winkels hoofdzakelijk
in den middag valt; daarom zijn ze bij
de wijziging gebracht onder de winkels,
die vier uur open mogen zijn, welke
vier uren gelegen moeten zijn tusschen
8 uur 's morgens en 8 uur 's avonds (in
de oude wet was dit 9 uur 's morgens).
Aan de deur van den winkel moet een
kennisgeving worden gehangen van de
openingsuren. Het ontwerp eischt, dat
deze kennisgeving in de toekomst gewaar
merkt zal zijn door of vanwege den burge
meester.
Ten einde te voorzien in een gebleken
behoefte, zijn slijterijen met de brood- en
banketbakkerswinkels gelijk gesteld voor
Zon- en feestdagen.
De minister meent, dat de huidige rege
ling voor de Sabbath- en de Zevendedag-
vierende winkeliers dezen een niet vol
doende compensatie geeft. Hij geeft voor
deze categorie een ruimere regeling: in
plaats van tot twee uur 's middags mogen
deze winkels tot vier uur 's middags
openblijven.
De huidige redactie voorts van het ar
tikel dat den gemeenteraad de bevoegd
heid geeft te bepalen, dat gedurende den
ochtend of den middag van een bepaal
den weekdag de winkels gesloten moeten
zijn, laat ruimte voor regelingen, waar
bij ieder verband met het verleenen van
een vrijen middag of ochtend aan het
personeel ontbreekt; daarom is ook dit
artikel gewijzigd en dit verband gelegd.
Nadrukkelijk wordt verder in de wet
vastgelegd, dat gedurende sluitingstijd
het leveren uit huis van maaltijden, koks
waren en in herstelling gegeven voor
werpen mogelijk is.
Niet zeker is het, in hoeverre tot nu
toe een gemeente voor bijzondere om
standigheden kan afwijken van de wette
lijke bepalingen. Om moeilijkheden te
voorkomen is een enumeratie van de ar
tikelen, van welker bepalingen door den
gemeenteraad afwijkingen kunnen wor
den vastgesteld, opgenomen. Verder wordt
uitdrukkelijk de bevoegdheden van den
gemeenteraad vastgelegd om winkeliers
des Zondags een bepaald tijdvak van ge
opend zijn voor te schrijven.
Verschillende gemeente hebben gebruik
gemaakt van de bepaling, dat de raad
bevoegd is om 21 dagen in het jaar aan
te wijzen, waarop de wettelijke bepalin
gen niet zullen gelden, met de bedoeling
om gedurende een aantal Zondagen de
wet buiten werking te stellen. De minis
ter acht deze opvatting niet juist en wil
aan deze onzekerheid een einde maken
door een toevoeging, dat onder deze 21
dagen geen Zondagen mogen vallen.
IJsgang aan
het Veer Kortgene-Wolfaartsdijk.
Nu we weer een echt ouderwetsche win
ter hebben en de Zandkreek vanaf Kat-
sche Veer tot het Veerscbe Gat vol drijf-
ijs zit, voelt Noord-Beveland weer in dub
bele mate zijn isolement. Vrijdagavond na
vijf uur is de veerboot van Kortgene niet
meer naar Wolfaartsdijk gevaren. Zater
dagavond was dit eveneens het geval. Des
ondanks verliep covertocht schitterend.
De boot had hoegenaamd geen hinder van
het ijs. De overtocht duurde niets langer
dan in normale gevallen.
Zooals te begrijpen was, was de boot vol
passagiers. Ook de post kon met deze vijf
uur boot nog overkomen.
Zondagmorgen is alleen om 10 uur ge
varen. De kreek lag bijna vast; alleen in
'het midden lag er nog stroom.
Het is dan ook te verwachten, dat na
enkele dagen in het geheel niet meer ge
varen kan worden. Hoe zou Noord-Beve
land gebaat zijn met een brugverbinding!
Immers, zoodra de winter streng wordt,
ait men opgesloten. Hoe ion het na moe-
Binnenland.
Roofoverval te Overschie.
Goederentrein ontspoord te Zwijmdrecht.
De gestremde scheepvaart.
Spoorweg- en autovervoer.
De wijziging der winkelsluitingswet.
Buitenland.
De pleidooien te Leipzig.
De toestand in Spanje.
Bij Apothekers en Drogisten
ten gaan, als na 5 uur iemand een spoed
operatie in Goes of elders moest onder
gaan? Aan het Kamperlandsche veer
worden geen auto's overgezet, iaat gtaan
een groote ziekenwagen.
Faillissement. Door de Recht
bank te Middelburg is failliet verklaard:
Jan de Kok, aannemer te Goes. Rechter
commissaris Mr A. v. d. Hoop, Rechter.
Curator: Mr Ph. Hugenholtz, advocaat te
Goes.
Aan den besteller bij den Post-, Tele
graaf- en Telefoondienst, J. Boogaard,
van het Post- en Telegraafstation te
Grijpskerke, is op zijn verzoek met ingang
van 1 Januari 1934, eervol ontslag ver
leend met toekenning van pensioen.
Ingaande 1 Febr. 1934 is benoemd
tot kommies met standplaats Ottersum bij
Gennep, dhr J. D. Kousemaker Dzn., Ar-
nemuiden, thans werkzaam als ambtenaar
bij de P.Z.E.M. te Vlissingen.
Met ingang van 1 Januari a.s. zijn
benoemd tot tijdelijke Rijksklerk ten kan
tore van de Bewaring van de Hypotheken
enz. te Middelburg, dhrn J. Ph. Ilmer te
Middelburg en G. Sanderse te Vlissingen.
Lichter aangevaren. Het
Finsche s.s. „Atlanten" dat op weg was
van Terneuzen naar Gent, is ten gevolge
van een defect aand en stuurketting bij
het passeeren van de Hoeksche Brug bij
Terneuzen, in aanvaring gekomen met
den lichter „Teja" van de Nederlandsche
Transport Maatschappij te Rotterdam.
De binnenzijwand van de „Teja" is
hierbij opengescheurd. De „Atlanten"
heeft haar reis voortgezet. De „Teja"
blijft te Terneuzen om te worden gere
pareerd.
Vlissingen. De openbare lagere
scholen. De nieuwe bepalingen omtrent
het aantal leerlingen, dat een school moet
hebben, maakt, dat im>1934 gemiddeld op
236 leerlingen moet worden gerekend, om
zes onderwijskrachten te mogen hebben.
B. en W. stellen daarom voor opheffing
van school A aan de Coosje Buskenstraat
en school B aan de Groote Markt terug te
brengen van 6 op 4 leerkrachten.
Er komen dan 3 leerkrachten aan
school A en 2 aan school B overcompleet.
Zaterdagmiddag kwam de A.'R. Cen
trale Kiesvereeniging „Nederland en
Oranje"' in ledenvergadering bijeen. Dhr
G. Polderman bracht rapport uit van de
■laatst gehouden vergadering van het Prov.
Comité. Besproken werd de Beschrijvings
brief voor de a.s. Deputatenvergadering.
De heeren G. van de Putte, P. G. Laer-
noes en C. Polderman werden herkozen
als afgevaardigden naar het Prov. Comité.
De vergadering koos Ds M. Vreugdenhil
tot afgevaardigde naar de a.s. Deputaten
vergadering.
Goes. GoescheWijkverpleging.
Naar wij vernemen zal de wijkdiacones,
zuster Sophie van de Velden, haar werk
zaamheden alhier op 31 Dec. beëindigen.
Velen zullen hiervan met teleurstelling
kennis nemen. Ruim een jaar is zij als
zoodanig hier werkzaam geweest en heeft
zich in dien tijd doen kennen als een dege
lijk verpleegster, die velen tot hulp en
steun is geweest.
De oorzaak van dit vertrek moet ge
zocht worden in het feit, dat door het
Diaconessenhuis te Haarlem, dat derge
lijke zusters uitzendt, zoodanig financieels
eischen aan de vereeniging Goesche Wijk
verpleging zijn gesteld, dat deze onmoge
lijk zijn na te komen.
De vereeniging zal thans haar werk
door een particuliere gedipl. verpleegster
laten voortzetten. Als zoodanig is met in
gang van 1 Januari benoemd, zuster T.
Ouwehand alhier.
IJ s f e e s t. Begunstigd door ideaal
hardrijdersweer werd Zaterdag op de
moois banen van „Ijsvermaak" op de
