AKKEHOCHETS
DONDERDAG 20 OCTOBER 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48b JAARGANG - No. 22
Buitenland
Binnenland.
"akkertjes"
Staten-Generaal
Belangrijkste Nieuws.
Ui tg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 41455.
Bijkantoor Middelburg, Lango Burg. Tolof. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
medodcolingen 60 cent per regel. Kleine
Advortontiön Dinsdags en Vrijdags f 0,75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto l 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Uitkeeringen aan de gemeenten.
Bij de Tweede Kamer is thans aan
hangig een wetsontwerp tot korting op
de uitkeeringen uit het gemeentefonds
aan de gemeenten.
Alweer een crisisproduct.
De zaak is, dat het Rijk door de nieuwe
regeling van de financieels verhouding
tusschen het Rijk en de Gemeenten niet
weinig in de knel is gekomen.
Bij de wet is n.l. bepaald, dat voor
een tijdperk van 5 jaren uit het z.g. ge
meentefonds een zeker bedrag dat bij de
verschillende gemeenten zeer uiteenloopt,
per hoofd der bevolking moet worden
uitgekeerd.
Nu blijkt echter dat het fonds op geen
stukken na aan zijn verplichtingen kan
voldoen, wat tengevolge heeft dat het Rijk
het ontbrekende bij mag passen, waar
door het tekort op de begrooting alweer
vergroot wordt.
Nu is dit slechts tijdelijk. Want als
straks in 1936 de nieuwe vijfjarige pe
riode aanbreekt, dan wordt volgens een
nieuwe basis uitbetaald. De uitgaven en
inkomsten van het fonds worden dan
weer althans aan het begin der pe
riode i in evenwicht gebracht, wat wil
zeggen dat de uitkeeringen dan belang
rijk lager zullen zijn dan thans.
Door de Regeering is nu een wets
ontwerp aanhangig gemaakt om reeds
thans een pondspondsgewijze verlaging
toe te passen.
In de eerste plaats om daardoor de
lasten voor het Rijk te verminderen, maar
voorts ook om voor de gemeenten een ge
leidelijken overgang van den ouden naar
den nieuwen toestand te bewerkstelligen
De Regeering is blijkbaar bevreesd dat
de aderlating in 1936 wat al te groot zal
worden en daarom wil ze reeds thans be
ginnen geleidelijk wat levensbloed af te
tappen.
De opmerking is gemaakt, dat de ge
meenten deze vriendelijke zorg wel niet
al te zeer zullen apprecieeren. Wij ge-
looven dat ook. Iemand die voor een
zware operatie staat die met veel bloed
verlies gepaard moet gaan, zal het niet
op prijs stellen als de dokter reeds bij
voorbaat begint met bloed af te tappen
om den patiënt aan den nieuwen toestand
te doen wennen.
De hoofdzaak is natuurlijk dat de Re
geering geld noodig heeft en dat zij geen
kans ziet nog langer de tekorten van het
gemeentefonds bij te passen.
Voor de gemeenten, die evengoed als
het Rijk, door crisisuitgaven en door ver
mindering van inkomsten getroffen wor
den, beteekent deze maatregel niet ge
ringe vermeerdering der moeilijkheden.
Toch zal er niet aan te ontkomen zijn.
Als bezwaar is aangevoerd, dat het ont
werp geen bezuiniging brengt op de pu
blieke uitgaven, maar dat het slechts las
ten verplaatst van het Rijk naar de ge
meenten.
Geheel juist is dat niet.
Er zijn nog gemeenten die zonder
eenige moeite de begrooting sluitend wis
ten te krijgen. Hier zal dus allicht het
gevolg van de korting zijn dat bezuini
gingen worden toegepast die anders niet
noodig waren geacht.
Maar dat zijn uitzonderingen.
Over het algemeen worden de toch al
zware financieels zorgen voor de gemeen
ten niet weinig vergroot.
De ontwapeningsconferentie verdaagd tot
tot 4 December.
Het bureau der ontwapeningsconferen
tie heeft besloten aan de algemeene com
missie, welke vandaag bijeenkomt, een
verdaging tot 4 December voor te stellen.
Intusschen zal het bureau op voorstel van
Prof. Moresco en van den Zwitserschen
minister Motta het recht hebben, de bij
eenkomst van de algemeene commissie op
nieuw te verdagen, indien het eind No
vember gebleken zou zijn, dat de alge
meene commissie op 4 December nog gee
nerlei nuttig werk zou kunnen verrichten
en dat haar niets anders te doen zou over
blijven dan zich opnieuw te verdagen.
Het proces-Van der Lubbe.
De communist Torgler zag er gisteren
opvallend slecht uit. Gisteren zou het
woord gegeven worden aan de voornaam
ste getuigen, die tegen Torgler spreken
zouden.
De twee getuigen (geestverwanten), die
hij te zijner décharge heeft doen dag
vaarden, hebben hem snoodelijk in den
steek gels ten en waren niet verschenen.
Ze zijn tot nu! toe spoorloos verdwenen,
De heer Karwahne, vroeger radicaal
communist, maar nu een der steunpila
ren van de nationaal-socialistische partij,
verklaarde op den dag van den rijksdag
brand Torgler ontmoet te hebben, verge
zeld van een individu, hetwelk, gelijk
de heer Karwahne het uitdrukt, veel weg
bad van die misdadigers, welke men ge
woonlijk in Torgler's gezelschap kon aan
treffen.
Karwahne herkende in van der Lubbe
direct den man, in welks gezelschap bij
Torgler ontmoet had.
Dat was een ernstige verklaring.
Helaas moet gezegd, dat de president
met twee maten mat.
Dimitroff zei ad rem: „Ik betreur het,
dat ik tegen dezen getuige niet even vrij
mag polemiseeren, als hij het tegen ons
mocht doen."
Karwahne heeft urenlang tegen Torg
ler kunnen en mogen spreken. Maar toen
Torgler zelf aan de beurt kwam en daar
van gebruik maakte om een paar hinder
lijke vragen te stellen, sneed de aanklager
alle verdere discussies af door kort en
goed te verklaren, dat hij het verdraaide,
nog op eenige vraag van Torgler te ant
woorden. Het hof vond dat goed.
Laat in den namiddag werd het woord
aan een ander nationaal-socialistisch af
gevaardigde en wel den heer Frey, ge
geven en deze verklaarde, op denzelfden
namiddag, waarop Karwahne van der
Lubbe in gezelschap van Torgler gezien
zou hebben, den heer Torgler op een
canapé te hebben ontwaard in gezelschap
van een ander. Bij een latere confron
tatie herkende hij' in dien ander niemand
anders dan Popoff.
Mej. Baumgarter, die geëmployeerde
aan den Rijksdag is en de leden ervan
dus wel kent, verklaarde, dat zij op den
bewusten namiddag Torgler in gezel
schap van het communistisch rijksdaglid
Neubauer ongeveer op hetzelfde uur en
op dezelfde plek aangetroffen heeft, waar
Karwahne hem in gezelschap van v. d.
Lubbe beweert ontmoet te hebben.
Verkiezingsrede van Hitier te Hannover.
De Rijkskanselier is gisteravond mei
gevolg te Hannover aangekomen.
's Avonds heeft de Rijkskanselier voor
een gehoor van 100.000 menschen een
verkiezingsrede gehouden, die in hoofd
zaak overeen kwam met die van den vo-
rigen avond te Berlijn.
Een volksstemming in Oostenrijk?
Naar uit goéd ingelichte kringen te
Innsbruck medegedeeld wordt, zou in
Oostenrijk een groote verrassing voor de
deur staan.
Men vertelt namelijk, dat Bondskanse
lier Dollfuss met het plan rondloopt, zich
nog in den loop van dit jaar door een
volksreferendum naar Duitsch model een
sterke basis te verschaffen.
Storm en hoog water in Frankrijk en
Spanje.
Stormen en overstroomingen hebben
in verscheidene deelen van Frankrijk ern
stige schade aangericht.
In het district Beziers heeft gedurende
zes uur een onweerstorm gewoed, waar
door de rivieren buiten haar oevers zijn
getreden en het verkeer zoowel per trein
als per auto gestremd is.
In de Vendée hebben eveneens hevige
stormen gewoed. Op enkele plaatsen is de
bliksem ingeslagen, waarbij eenige perso
nen om het leven zijn gekomen.
Tengevolge van den hevigen regenval
zijn verschillende gedeelten van de
Spaansche provincie Guipuzcoa over
stroomd.
Vele straatwegen zijn vernield en het
spoorwegverkeer moest gestaakt worden.
In sommige dorpen staat het water 1
a 2 M. hoog. De materieele schade is zeer
groot en verscheidene personen worden
vermist.
De treinramp bij Evreux.
Volgens een nader bericht bedraagt het
aantal dooden thans in totaal 40. Van de
gewonden, die naar een ziekenhuis zijn
overgebracht zijn er in den loop van gis
teren 6 overleden.
Omtrent de oorzaken van het ongeluk
met den sneltrein CherbourgParijs zijn
de vaklieden het volstrekt niet eens. De
wegwerkers, die er vlak bij waren, zagen
de locomotief vervaarlijk zwaaien. De in
genieurs zeggen, dat dit met zulke zware
machines voorkomt, zonder dat het ge
vaar oplevert. De deskundige die door
den rechter van instructie aangewezen
werd, wijt het ongeluk aan het losgraven
van den ballast, waarmede men bezig
was. De arbeiders, die getuigen waren
van de ontsporing, gelooven dat de ma
chinist door te plotseling remmen de wa
gens uit de sporen deed springen. De
snelheid van 110 K.M. van zulke zware
treinen zou aan den weg te zware eischen
stellen. Met een snelheid van 60 K.M. zou
de ramp uitgebleven zijn.
Korte Berichten.
Gisterenmiddag is het bij het univer
siteitsgebouw van Warschau tot ernstige
botsingen gekomen tusschen nationalisti
sche en regeeringsgezinde studenten. Vier
studenten werden ernstig gewond door re
volverschoten. terwijl acht studenten be
trekkelijk licht zijn gewond. Allen moes
ten in een ziekenhuis worden opgeno
men.
Bij het proces tegen 45 communisten
te Pesch is aan het licht gekomen, dat
twee politie-agenten een belangrijke rol
gespeeld hebben bij het organiseeren van
communistische cellen onder de politie te
Boedapest.
De Pruisische minister-president
Göring is gisteren zijn verkiezingscam
pagne begonnen.
Het Grieksche ministerie van ver
keerswezen heeft een commissie be
noemd, welke een voorstel zal hebben te
onderzoeken om Grieksche tabak voor
Oostenrijksche locomotieven uit te wisse
len. De locomotieven zouden bestemd zijn
voor de Grieksche staatsspoorwegen.
Notariaat.
Bij Kon. Besluit van 24 October is be
noemd tot notaris binnen het arrondisse
ment Zutphen, ter standplaats de ge
meente Hengelo (G.), W. H. van Balle-
goi»en de Jong, candidaat-notaris te Oos-
terwolde (Fr.).
Loonsverlaging.
De directie van de Nedeilandsche Ka
toenspinnerij alhier, heeft aan hare werk
lieden bekend gemaakt, dat met ingang
van 1 November, de loonen met 20 pet.
zullen moeten worden verlaagd, tenge
volge van den slechten gang van zaken
der fabriek.
Onderwijs-bezulniging.
De Gemeenteraad van Haarlem heeft
met 18 tegen 11 stemmen besloten om met
ingang van 1 November het onderwijs in
de lichamelijke oefening aan de leerlingen
der derde en vierde klassen der lagere
scholen op te dragen aan de klasse-on
derwijzers.
Rogge-smokkelaars.
Naar het G. B. meldt hebben de tarwe-
en meelcentrales bijzondere maatregelen
genomen om te voorkomen, dat de smok
kelhandel in rogge, welke in Zeeuwsch-
Vlaanderen zoo goed als tot het verleden
behoort, zich zou verplaatsen naar
Noord-Brabant.
Controleurs der centrale hebben dezer
dagen weer verscheidene partijen gesmok
kelde rogge in beslag genomen.
Veertigurige werkweek.
De directie van Bruynzeel's D'eurenfa-
brieken te Zaandam heeft ten einde ont
slag van arbeiders te voorkomen, de 40-
urige werkweek ingevoerd. De minimum-
loonen zijn thans, aldus meldt „De Tele
graaf" hieromtrent, met vijf cent per uur
verhoogd, zoodat bij de nieuwe arbeids
regeling een uniform loon van 78 cent
per uur uitgekeerd wordt.
Ondememersraad voor Ned.-lndië.
Naar men verneemt zal met ingang van
1 November als voorzitter van den onder -
nemersraad voor Ned.-lndië optreden de
heer Gh. J. I. M. Weiter, oud-minister
van koloniën en oud-vice-president van
den Raad voor Ned.-lndië. De heer Wei
ter volgt in het praesidium van den on
dememersraad ingenieur Kalff, den te-
genwoordigen minister van Water
staat, op.
Reclamezegels op dienststukken.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft een circulaire aan de gemeentebe
sturen gezonden betreffende zegels op
dienststukken. Deze circulaire luidt als
volgt:
„Het geval heeft zich voorgedaan, dat
een door een gemeentebestuur verstrekte
xetour-enveloppe ter inzending van de
kennisgeving (door middel van de z.g. in
dividueels kaarten) bedoeld bij art. 9
tweede lid van het Werkloosheidsbesluit
1917 werd terugontvangen voorzien van
een zegel, uitgaande van de S.D.A.P. en
het N.V.V. inzake de boycot van Duitsche
waren. Het behoeft geen betoog, dat het
opplakken van zegels als hier bedoeld op
dienststukken niet is toegestaan.
Ik verzoek u erop toe te zien, dat dit
niet geschiedt en dienststukken, voorzien
van zulk een zegel, te weigeren."
Waar de belastinggelden blijven.
Door het heffen van nieuwe belastingen,
ontslag van ambtenaren, salarisverlaging
enz. wordt getracht evenwicht te brengen
tusschen ontvangsten en uitgaven.
Dat er echter ook op ander gebied nog
wel wat te bezuinigen valt, blijkt uit een
adres van de afd. Amsterdam van de Ver.
van Hoofden van Scholen aan den ge
meenteraad waarin o.m. gewezen wordt
op de exhorbitant hooge bedragen, die de
afdeeling Onderwijs aan „Publieke Wer
ken" moet uitkvCren.
Aan de toelichting op het adres ont-
leenen wij:
De kosten der dagelijksche reparaties,
die in 1932 ruim f 98.000 bedroegen en in
1933 geraamd op f 96.600 zijn terugge
bracht op f 52.000 voor 1934. Adr. meent
te mogen aannemen, dat de mogelijkheid
van halveering van het exhorbitant hooge
Nederlandsch
Product
Hebt Ge U aan iets geërgerd,
meer dan Ge welen wilt?
Hebt Ge U boos gemaakt,
een emotie, een schrik of
'n hevige pijn ondergaan?
Dan kunt Ge niet beter doen
dan dadelijk 'n "AKKERTJE"
te nemen. Weldra zijt Ga
dan weer Uzelf en zal alla
narigheid vergeten zijn I
"AKKERTJES" schaden nietl
Per 12 stuks slechts 50 cent.
Gebruikt dut voortaan uitsluitend!
Volgens recept van Apotheker Dumont
bedrag van 1932 en 1933 mag worden toe
geschreven aan het feit, dat thans de da
gelijksche reparaties door de hoofden van
scholen aan particulieren kunnen worden
opgedragen.
Toch veroorlooft zij zich, een staatje
te toonen, waarbij de deskundige beoor-
deelaar tot de conclusie zal komen, dat
ook op dezen post der begrooting nog wel
wat te bezuinigen valt. Een particulier
ondernemer meent voor f22.700 plus de
kosten van het vernieuwen van glasrui
ten. de noodige reparaties te kunnen aan
brengen, zoodat hij komt tot ongeveer de
helft van het begroote bedrag.
Een enkel staaltje van de kostenbere
kening voor werkzaamheden ten behoeve
van Onderwijs, zooals die door de afdee
ling Publieke Werken geschiedt, vergele
ken met de kostenberekening van den par
ticulieren werknemer.
Negen bloemplanken maken en beves>-
tigen: kosten f 80. Een particulier wilde
het graag voor f 37.50 behoorlijk uitvoe
ren.
Kaartentouw met haakje kosten f 3.
Personeelkamer behangen f24. Herstel
len bankleuning f 10. Afsluiting berghokje
door kippengaasdeurtje f 37.
Voor het voegen van een muurtje werd
f 40 berekend. Een particulier kon het
werk in minder dan twee dagen verrich
ten en had voor f 3.50 aan materiaal
noodig.
Voor het maken en aanbrengen van
drie planken in een kast werd f 25 ge-
eia:ht voor minder dan de helft staat
een leger van particulieren gereed.
Voor het aanbrengen van twee sokken
in closets werd f 5 betaald; de sokken
kosten f 0.25 per stuk en zijn in een half
uur aangebracht. Voor twee stel eenvou
dige gordijnen met vitrages werd maar
even f 52 betaald.
De houten bordjes, aangebracht bij den
ingang der nieuwere scholen, worden be
rekend tegen f 25 per stuk.
Deze staaltjes zouden met ettelijke hon
derdtallen te vermeerderen zijn een
verdere opsomming zou echter geen re
den hebben, wijl de afdeeling Onderwijs
zelf de rijke bron van inlichtingen kan
zijn.
EERSTE KAMER.
De Omzetbelasting aangenomen.
In de zitting van gisteren kwam bet
wetsontwerp tot heffing van een Omzet
belasting aan de orde.
De heer Visser (R. K.) kan slechts
noode voor stemmen. De belasting drukt
het zwaarst op de groote gezinnen en min-
en onvermogenden. Spr. is voor zwaardere
belastingheffing van grootere inkomens.
De heer Blomjous(R. K.) zegt, dat
de hoogere inkomens uit vermogen reeds
zwaar belast zijn. De voorgestelde belas
ting, hoe zwaar die ook zal drukken, is
noodzakelijk. Spr. dringt aan op tariefs
herziening.
D'e beer S1 i n g e n b e r g (V. D.) zegt,
dat over de groote bezwaren tegen de
voorgestelde belading moet worden heen
gestapt wegens .en precairen toestand
des lands.
De heer Ter H a a r (C. H.) wil te
genover de steeds steigende belasting
heffingen nu ook eens bezuinig:, ïgscijfers
vernemen.
De heer Droogleever Fortuyn
(Lib.) betoogt, dat wegens bet groote te
kort de omzetbelasting wel moet worden
aanvaard. Spr. dringt aan op spoedige,
ingrijpende bezuinigingen.
De heer W i b a u t (S. D.) betoogt, dat
de omzetbelasting wel voor de volle 100
pet. op de verbruikers komt te rusten.
De heer Van Lanschot(R. K.)
zegt, dat toepassing van de wet naar de
Binnenland.
De omzetbelasting door de Eerste Kamer
aangenomen.
Voorloopig verslag der Tweede Kamer
over Buitenlandsche Zaken.
Buitenland.
De ontwapeningsconferentie verdaagd.
Storm en hoog water.
Een volksstemming in Oostenrijk?
Het proces-v. d- Lubbe.
De treinramp in Frankrijk.
letter tot vreemde consekwentiea zou kun
nen leiden. Spr. zegt, dat het begrip fa
brikant moeilijk te omschrijven is. Spr.
dringt op spoedige tariefsverhooging aan.
De heer F o c k (Lib.) bepleit billijker
houding van de regeering jegens het arti
kel thee en andere Indische artikelen.
De Minister van Financien, de heer
Oud, betoogt nogmaals de noodzakelijk
heid der Omzetbelasting, welker bezwaren
spreker volkomen voelt. Sprekers streven
zal zijn, bij de toepassing van de wet zoo
veel mogelijk rekening te houden met de
eischen van het bedrijfsleven. Met de
direöte belastingen is bet
hoogste punt bereikt, zoo
niet overschreden.
Men vergeet wel eens de beteekenis van
groote inkomens voor het economisch le
ven. Er is steeds een groote behoefte aan
kapitaalvorming. Zal men het risico van
groote inkomens uit het bedrijf willen blij
ven dragen, indien men den Staat heeft
als participant in de winst boven een ze
ker bedrag, door den heer Visser gesteld
op f 50.000. Uit de directe belastingen is
niet meer te halen.
Na den oorlog, in een tijd van hoog
conjunctuur, was spreker voor een hef
fing ineens. Thans is het juist omgekeerd
Nu zou zoo'n heffing de druppel zijn, die
den emmer doet overloopen.
Spr. heeft reeds in de Mejnorie te ken
nen gegeven, dat hem niets liever zal zijn
dan als het mogelijk is, maatregelen te
nemen ten behoeve van het groote
g e z i n. In het algemeen trouwens ont
ziet de regeering de belangen van het
groote gezin (interruptie: de schoolgel
den). De schoolgelden behooren niet tot
sprekers departement.
Spr. herhaalt, wat hij reeds heeft me
degedeeld over een technische
tariefsherziening. Deze zou
een omzetbelasting niet onnoodig maken,
hoogstens in de plaats komen van andere,
nieuwe heffingen. Men mag den minister
niet verwijten, dat het onderzoek ider
technische tariefsherziening zooveel tijd
vordert; er zit aan een grondig onder
zoek zeer veel vast.
Spr. betoogt, dat het onlogisch is, te
beweren, dat iemand die een vruchten
tuintje heeft, daarvoor omzetbelasting
zou moeten betalen. Ook b.v. niet iemand
die een varken slacht voor eigen verbruik.
Wat betreft de t h e e b e 1 a s t i n g:
thee is een artikel, dat t. o. v. de omzet
belasting aanleiding geeft tot moeilijk
heden, welke spr., zoo 'hij daartoe ge
legenheid heeft, zal trachten ep te lossen.
De belasting op thee, in wezen een ac
cijns, wordt geheven in den vorm van
een invoerrecht. Bij herziening van het
tarief zal spr. komen tot verlaging van
het invoerrecht op thee. Hij zal dan ech
ter een compensatie behoeven, want hij
kan geen millioen missen.
Tenslotte doet spr. een beroep op de
Kamer om de regeering in deze moeilijke
tijden te steunen.
Het wetsontwerp wordt
z. h. st. aangenomen.
DE BEGROOTING
VAN BUITENLANDSCHE ZAKEN.
Het voorloopig verslag.
Verschenen is het voorloopig verslag
over de begrooting van buitenlandsche za
ken.
Enkele leden waren van meening, dat
Nederland zich uit den Volkenbond
behoort terug te trekken. D'eze heeft
slechts teleurstelling gewekt. Andere
leden weerspraken deze meening. Juist in
een tijd als nu, waarin het alom groeiend
nationalisme dreigt de volken steeds meer
van elkaar /d vervreemden en den
oorlogsfakkel te ontsteken, is het noodig
de teere plant van samenwerking en een
heid, te Genève bloeiend, te beschermen
en tot ontwikkeling te brengen.
In dit verband werd hulde gebracht
aan het optreden van den minister in de
jongste volkenbondsvergadering.
Volledige inlichtingen werden gevraagd
over het stadium, waarin de minister de
z.g. Belgische kwestie bij zijn
optreden heeft aangetroffen en over het
standpunt, dat hij in dit vraagstuk in
neemt.
