Bieten rooien
PUROL
MAANDAG 23 OCTOBER 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste NieuwSr
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Poatchèque en Girorokoning 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lango Burg. Telef. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
a b o Ti n e m a n t s p
weekabonnementen
Vlissinger, i 0.20.
Sa f 2.60 per kwartaal,
'co? Middelburg, Goes on
Loss? cent.
Advortentiön 80 cent pc? rogel. Ingestoken
medodeeüngen 30 cent per regel. Kleine
Advertentiön Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto 0.85.
Bij oontrect belangrijke korting.
Zuid-Beveland één gemeente?
Mr Wendelaar, de nieuwe leider van
de Liberale Staatspartij schijnt zijn kracht
te willen zoeken in het doen van verras
sende uitspraken.
Bij de aanvaarding van zijn taak hield
hij een rede, waarin tot niet geringe ver
bazing van een groot deel zijner partij-
genooten afschaffing van het algemeen
stemrecht bepleit werd. Een dag later
bleek, dat deze hervorming wel bepleit
was, maar niet bedoeld.
Thans heeft Mr Wendelaar zich op
nieuw op een voor velen verrassende wij
ze uitgelaten.
Aan een vraaggesprek van het „U t r.
Dagblad" met Mr Wendelaar, den
nieuwen voorzitter der Liberale Staats
partij, ontleenen wij via de „N. R. Grt":
„Wat vindt u van de gemeentelijke in
deeling?"
„Deze is eenvoudig krankzinnig. Het
eiland Zuid-Baveland b.v. bestaat uit
een aantal gemeenten, terwijl met de te
genwoordige communicatiemiddelen vol
komen logisch zou zijn, dat het eiland
één gemeente vormde. Hierdoor zou de
administratie eenvoudiger, dus goedkoo-
per worden en daarbij aan efficiency win
nen. Men zou in staat zijn den staf beter
te bezetten. Met de politieke omstandig
heden op Zuid-Beveland ben ik niet op
de hoogte. Misschien zouden die een be
zwaar vormen. Tot dusverre bestonden
ook tegen zeer geringe combinaties steeds
groote bezwaren. Prachtig werk zou er
worden verricht, indien men op groote
schaal te werk ging en alle gemeenten be
neden een zeker aantal inwoners ophief.
Niemand zou zicb dan verongelijkt ge
voelen, daar de maatregel in het geheele
land zou worden ingevoerd".
Wij weten niet, waaraan Zuid-Beve
land de eer dankt 'hier als voorbeeld ge
noemd te worden.
Misschien omdat Mr W. hier onbekend
is en bet daardoor gemakkelijker is in de
ruimte te praten?
Met de politieke omstandigheden op
Zuid-Beveland verklaart Mr W. niet op
de hoogte te zijn. Maar dan is 'het voor
een partijleider al buitengewoon onver
standig, zich uit te spreken.
Het kan meevallen.
Maar wij krijgen sterk den indruk, dat
Mr W. al te gemakkelijk praat, wat met
name voor een partijleider al zeer onge-
wenseht is.
In elk geval, het debuut van den nieu
wen leider is niet gelukkig.
De verkiezingscampagne in Duitschland
begonnen.
Te Berlijn heeft de rijkspropaganda-
minister Dr Göbbels een rede gehouden
over: „Duitschlands strijd voor vrede en
rechtsgelijkheid", die tevens bedoeld was
als inleiding voor de verkiezings actie. Uit
de rede stippen wij het volgende aan:
Göbbels schilderde in sombere kleuren
den politieken toestand van Duitschland
voor dat Hitier aan de macht was geko
men, en sprak over het opbouwplan, dat
de nieuwe regeering onmiddellijk aan de
orde stelde. De publieke opinie is daar
bij in haar uitingen teruggebracht tot zoo
danige proporties, dat zij den staat niet
in gevaar kon brengen. Op het verwijt, dat
daardoor in Duitschland geen vrije mee-
ningsuiting meer bestaat, antwoordde
Göbbels, dat in werkelijkheid noch in
Duitschland, noch in eenig ander land
ter^ wereld ooit vrijheid van meenings-
uiting voor het volk heeft bestaan.
De leider van het tegen
woordige Duitschland en
de door hem gevolmach
tigden, zeide Göbbels ver
der zullen niets ongemoeid
laten, om Europa voor een
nieuwen oorlog te behoe
den.
Als het onder zware offers van ons mo
gelijk zou zijn, met Frankrijk een ver
zoening^ tot stand te brengen, en wel een
verzoening, die onze eer niet aantast, en
een werkelijken vrede zou garandeeren,
dan zullen wij ons voor millioenen men-
schen in Duitschland en Frankrijk zeer
verdienstelijk maken.
Men zegt, dat het moeilijk is dit te be
reiken. Dat het moeilijk is, weet ik, doch
dat het onmogelijk is, dat betwijfel ik.
De Nazi-agitatie in Oostenrijk.
D'e prins van Saksen-Meiningen, die in
de omgeving van Klagenfurth een kasteel
bezit, is door gendarmen in hechtenis ge
nomen. Hij is tot een arreststraf van zes
weken veroordeeld, wegens verboden po
litieke actie.
iw8 van ,den ,prins kreeg huisar-
st. Zij zal voorloopig haar woning, het
Kasteel Bitzelstetten niet mogen verlaten.
4e wordt voortdurend door rechercheurs
bewaakt, die zelfs haar telefoongesprek
ken en brieven controleeren.
De politie heeft den auto van den prins
aangehouden, terwijl deze op weg was
naar het kasteel van den prins in de buurt
van Klagenfurth.
De aanhouding geschiedde, omdat een
hakenkruisvlag op den auto stond. Bij na
der onderzoek bleek, dat onder de kussens
van de auto nationaal-socialistisch pro-
paganda-materiaal verborgen was.
De prins werd daarop in hechtenis ge
nomen. Hij verzocht met zijn vrouw te
mogen telefoneeren, betgeen hem werd
toegestaan. Van deze gelegenheid maakte
hij gebruik, om zijn vrouw te vragen, ver
schillende documenten, die zich op het
kasteel bevonden, te verbranden.
Daarop werd terstond een huiszoeking
op het kasteel verricht, waarbij een groote
hoeveelheid propagandamateriaal werd
ontdekt, benevens een omvangrijke corres
pondentie, waaronder zich ook talrijke
brieven van rijksminister dr Göbbels be
vonden.
De prins is daarop naar de gevangenis
van Klagenfurth overgebracht.
De financieele moeilijkheden in Frankrijk.
De financieele commissie van de Fran-
sche Kamer heeft haar rapport ingediend
over de financieele voorstellen der regee
ring. De wijzigingen, welke zij aange
bracht beeft, verminderen de door de re
geering in haar ontwerp geraamde in
komsten, met 647 millioen.
De Ambtenarenbond dreigt nu met sta
king.
Daiadier moet in de wandelgangen van
de Kamer gezegd hebben, dat men een
nieuwe inflatie onder het oog zal moeten
zien als niet binnen vijf of zes weken het
evenwicht op de Fransehe begrooting is
bereikt.
Bewapenen maar!
Ofschoon het Japansche vlootprogram
werd opgesteld voor de aankondiging van
het Amerikaansche program, zijn er tee
kenen die erop wijzen, dat de Japansche
admiraliteit waarschijnlijk niet besloten
zou hebben het onmiddellijk ten uitvoer te
brengen, als de Amerikaansche aankondi
ging achterwege was gebleven.
Aan het eind van 1936 zal de Japansche
marine de volgende eenheden bevatten:
12 kruisers met geschut boven 6.1 inch,
17 kruisers met geschut beneden 6.1 inch,
5 vliegtuigmoederschepen, 2 mijnenleggers
van 5000 ton, 76 torpedojagers en 38 on
derzeebooten.
Pas op als gij naar Duitschland gaat
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" doet
het voorstel, dat in Duitschland vertoe
vende vreemdelingen speciale kenteeke-
nen zullen dragen, teneinde te voorkomen,
dat zij door al te fanatieke nazis gemoles
teerd worden.
Duitschland wil n.l. incidenten, zooals
onlangs tegen Engelsche en Amerikaan
sche burgers, die niet den groet brachten
aan den S.A.-standaard, voorkomen.
Zoolang zulk een systeem van het dra
gen van een speciaal kenteeken niet is in
gevoerd, raadt het bovengenoemde blad
vreemdelingen aan, om of ter wille van
de goede orde den Hitler-groet te bren
gen, of alle gelegenheden te mijden, waar
deze groet zou moeten worden gebracht.
Een oproep van Roosevelt.
President Roosevelt heeft een rede ge
houden, waarin hij een oproep tot de be
volking richtte, om mede te werken aan
het nationaal herstel.
Er zijn eenige landen, aldus Roosevelt,
waar dictators een program van vijf of
tien jaren ontwierpen. De Vereenigde Sta
ten hebben geen dictator, doch wij kunnen
ons doel veel sneller bereiken, zonder een
definitieven datum vast te stellen.
Yeel reeds is tot stand gekomen, doch
wij kunnen ons doel niet in enkele maan
den bereiken.
Amerika en Rusland.
Litwinoff zal reeds binnenkort naar
Washington vertrekken.
De onderhandelingen, welke Roosevelt
persoonlijk met Litwinoff zal voeren, zul
len voornamelijk loopen over de finan
cieele aanspraken op de unie der sovjet
republieken, de communistische propa
ganda in de Vereenigde Staten en de her
vatting der normale handelsbetrekkingen.
Als toekomstig gezant te Moskou wordt
de heer Morgenthau genoemd, die op het
oogenblik met de steunregeling voor den
landbouw is belast.
Zuid-Afrika moet boter invoeren.
Blijkens het maandbericht van de Ne-
derlandsche Bank voor Zuid-Afrika is in
verband met de groote droogte in de
Noordelijke districten van Zuid-Afrika de
toestand van den veestapel zoo ernstig,
dat de minister van Landbouw zijn toe
stemming zal geven tot het instellen van
een zuivel-controlebuieau, ten einde on
middellijk over te kunnen gaan tot het
importeeren van boter, een product, waar
van niet minder dan vijf millioen Engel
sche ponden werd geëxporteerd geduren
de het loopende jaar.
Korte Berichten.
Volgens een mededeeling van het
Japansche ministerie van binnenland-
sche zaken bevinden zich op het oogen
blik 12.000 Japansche communisten in
arrest.
De vreeselijke taifoen, die boven de
Japansche Zee heeft gewoed, en leidde
tot het vergaan van het stoomschip
„Yashima Maru", heeft een groot gedeel
te van het eiland Sjikokoe verwoest. Dui
zend Japansche visschersvaartuigen met
in totaal ruim tweeduizend visschers,
worden vermist.
De voorbereidingen voor de uitvoe
ring van het plan, de krotwoningen te
Londen op te ruimen, zijn thans gereed.
De kosten zullen 35 millioen pond ster
ling bedragen.
De 700 jaar oude stad Bihao, in
Bosnië, heeft de regeering verzocht,
voortaan onder de dorpen te worden ge
rangschikt, teneinde de hooge belastin
gen te vermijden. Vele bewoners zijn ech
ter tegen een dergelijke degradatie ge
kant, daar zij deze verandering een be-
leediging achten voor de plaats.
In de jaren 19121932 zijn er door
de Chineesche communisten zeven en
veertig R. K. missionarissen ter dood ge
bracht. Behalve deze 47, zijn er nog min
stens 320 missionarissen, onder wie 65
missiezusters, die langer of korter tijd
door de communisten gevangen gehouden
werden.
Het boek „Wehrwissenschaft" van
prof. Banse is in Duitschland in beslag
genomen, omdat citaten hieruit herhaal
delijk in de buitenlandsche bladen aan
gehaald worden om de vredelievendheid
van de Duitsche regeering verdacht te
maken.
Kloven, ontvellingen, schrammen
en andere huidverwondingen ver
zacht en geneest men snel met
Doos 30 en 60 ct
De Koninklijke Familie.
De Koninklijke Familie is eergisteren
voor enkele dagen van het Loo in de resi
dentie aangekomen en heeft haar intrek
genomen in het paleis Noordeinde.
Bezuiniging op de weermacht.
Omtrent de werkzaamheden van de
commissie-Idenburg (bezuiniging op de
weermacht hier te lande en in Ned.-In-
dië) komt ons ter oore, dat de commissie
zich in drie secties of subcommissies heeft
gesplitst, resp. voor Nederland, de over-
zeesche gewesten en de marine.
De marine-sectie is voornemens in den
loop van de volgende week een bezoek te
brengen aan Nieuwediep, teneinde zich
ter plaatse van den toestand op de hoogte
te stellen.
Maatregelen tegen de z.g. behendigheids
spelen.
De minister van justitie heeft den vol
genden brief gericht tot de procureurs
generaal bij de gerechtshoven:
„Het zal u bekend zijn, dat de z.g. be
hendigheidsspelen Straperlo, Spiralo. Ro
matjo en dergelijke over het geheele land
hand over hand toenemen. D'eels worden
deze georganiseerd in z.g. gesloten socië
teiten, die in werkelijkheid door de ge
makkelijke voorwaarden, waarop men ais
„lid" kan toetreden, voor het publiek toe
gankelijk zijn.
Van de zijde van het betrokken parket
bereikte mij zooeven de mededeeling, dat
in het Haagsche proefproces ernstige aan
wijzingen zijn verkregen in de richting
van hazardspel.
Ik moge u in verband daarmede bij deze
opdracht verleenen den ondernemers van
de bovenbedoelde „behendigheidsspelen"
in uw ressort, daaronder begrepen die ge
organiseerd in z.g. gesloten sociëteiten,
zoo spoedig mogelijk te doen aanzeggen,
dat, indien die spelen niet met ingang van
den dag na dien van aanzegging worden
gestaakt, ten minste tot in het Haagsche
proces een uitspraak in hoogste instantie
zal zijn verkregen, ook tegen hen en wel
onmiddellijk een strafvervolging zal wor
den ingesteld met inbeslagneming uiter
aard van de tafels en het overige betrok
ken materiaal.
Tot de betrokken vervolgingen in geval
van eventueel niet-staken verleen ik ge
lijktijdig opdracht."
De Raad van Stafe.
Blijkens het Voorloopig Verslag aan de
Tweede Kamer over hoofdstuk 2 der
Rijksbegrooting 1934 noemden verschei
dene leden het denkbeeld, den Raad van
State op te heffen, overweging ten volle
waard.
Naar de meening van eenige leden zou
den in elk geval de salarissen van don
vice-president en de leden belangrijk kun
nen worden verlaagd.
Verscheidene leden bevalen ook het
stellen van een leeftijdsgrens voor het lid
maatschap van den Raad van State aan.
Die grens zou op 65 of ten hoogste 70 jaar
behooren te worden bepaald.
Andere leden konden zich met de voor
afgaande beschouwingen niet vereenigen.
De ervaring heeft geleerd, dat de adviezen
van den Raad van State over wetsontwer
pen en maatregelen van bestuur vaak van
zeer groote waarde zijn en dan ook dik
wijls invloed hebben op de definitieve
vaststelling daarvan.
Het stellen van een leeftijdsgrens zou
naar het inzien dezer leden alleen dan
wenschelijk zijn, indien die grens zeer
hoog werd gesteld, daar het naast be
kwaamheid inzonderheid langdurige er
varing en kennis van antecedenten zijn,
welke tot een doeltreffende bekleeding van
dit ambt bijzondere geschiktheid verlee
nen.
Van liberaal lot Mussertman.
In de plaatselijke bladen te Overschie
is Vrijdag medegedeeld, dat de heer M.
G. Dijkshoorn heeft bedankt als lid van
den Raad en dat hij zich heeft aangemeld
als lid van de nationaal-socialistische be
weging. De heer Dijkshoorn was lid van
den Vrijheidsbond en had voor deze par
tij zitting in den Raad.
Loonsverlaging b!) Van Gelder.
Zaterdag werd aan de papierfabriek
„De Eendracht" van de firma Van Gel
der Zonen, een nieuwe loonsverlaging
aangeplakt.
Deze verlaging behelst het volgende:
De loonen worden resp. verlaagd met
510 pet. Het minimumloon is thans
f 23 en wordt verlaagd tot op f 22.
Het aanvangsloon voor jongens^ dat
thans f 4.50 bedraagt, wordt verlaagd op
f 3. Ook de pensioenen worden verlaagd.
Het maximum-pensioen, thans f 13.50,
wordt verlaagd tot op f 12.
Een nieuwe vakbeweging.
Te Rotterdam is indertijd op initiatief
van den heer G. van Burink een anti-
bonzencomité opgericht, dat zich had
voorgesteld tot een vakbeweging te ge
raken op oorporatieven grondslag. Het
comité heeft samenwerking gezocht met
de Nationale Werknemersvereeniging te
Den Haag. Aanvankelijk konden de twee
groepen het niet eens worden. Het ver
schil lag voornamelijk hierin, dat het
anti-bonzencomité vooropstelt, dat het
geen bezoldigde bestuurders wil toelaten.
Op dit punt heeft de Nationale Werkne
mersvereeniging toegegeven en zoo is
thans het Rotterdamsche anti-bonzenco
mité toegetreden als af deeling tot de Na
tionale Werknemersvereeniging.
De heer Van Burink deelde mede', dat
de vereeniging de toezegging heeft ont
vangen, dat zij voor transportarbeiders
en voor fabrieksarbeiders werkloozenkas-
sen mag oprichten. Waarschijnlijk zullen
ook voor andere groepen kassen kunnen
worden gevormd.
Een verschil met de andere vakver-
eenigingen zal de contributie ziju, zei de
heer Van Burink. Deze bedraagt voor
werkloozen 10 cent per week, voor wer
kenden 25 cent per week. De bestaande
vakvereenigingen vorderen van de werk
loozen een contributie van 50 tot 80 ct.
per week en hevelen zoo uit den werk-
loozensteun groote bedragen over naar
hun vereenigingskassen. Zoo betalen de
werkloozen een groot deel van het dure
vakvereenigingsapparaat.
Het is echter niet hoofdzakelijk om
deze reden, dat de heer Van Burink goe
de verwachtingen heeft van de nieuwe
vakbeweging.
De ontevredenheid over de vakbewe
ging is groot onder de arbeiders. Velen
zouden gaarne voor hun lidmaatschap
van bestaande vakvereenigingen bedan
ken, als niet de vrees als ongeorgani
seerde bij werkloosheid in uitkeering
achter te staan bij vakvereenigingsleden
hen weerhield.
De nieuwe vakbeweging gaat nu af
zonderlijke vakgroepen met eigen be
stuurders vormen. De werving voor de
nieuwe beweging begint pas. Nu zij ten
aanzien van de werkloozenkassen en -uit-
keeringen gelijk wordt gesteld met andere
vakvereenigingen, heeft zij goede ontwik
kelingskansen. De heer Van Burink is
in dat opzicht, gelet op de stemming on
der de arbeiders, vol hoop.
De salarisherziening in Indiê.
De „Java Bode" vernam van een me
dewerker in Holland, dat de minister van
Koloniën den oud-vice-president van den
Raad van Ned.-Indië, den heer Weiter,
uitnoodigde om namens zijn departement
de noodige besprekingen te voeren met
den heer Van Buuren over de herziening
van de salarissen der Indische landsdie
naren.
Evenals minister De Graaff, die nog
Binnenland.
De salarisherziening in Indië.
Algemeene beschouwingen over de rijks
begrooting 1934.
Maatregelen tegen de speelwoede.
Actie van ambtenaren tegen de regeering
verboden.
Buitenland.
De verkiezingscampagne in Duitschland
begonnen.
Amerika en Rusland.
Financieele moeilijkheden in Frankrijk.
van de door de Indische regeering ont
worpen salarisregeling kennis nam,
schijnt ook dr Golijn van oordeel te zijn,
dat het voorgestelde salarispeil nog veel
te hoog is en aanzienlijk omlaag moet met
het oog op de draagkracht van het In
disch budget.
Gepoogd zal worden, zooveel mogelijk
terug te keeren tot het salarispeil van
vóór de B. B. L. Om een voorbeeld te noe
men: thans bedraagt het aanvangssalaris
van de ambtenaren met z.g. academische
opleiding f 400, dit zal vermoedelijk te
ruggebracht worden tot f 200, ten hoogste
f250.
Aldus een aan de „Java Bode" gedane
mededeeling, waarbij het blad het volgen
de aanteekende:
Van Indië uit is op het moment niet te
zeggen, welke de opvattingen zijn van den
heer Golijn ten aanzien van het voor In
dië juist geachte salarispeil.
Wel valt uit hoogerstaande mededeeling
de conclusie te trekken dat van de pogin
gen der naar Holland vertrokken verte
genwoordigers van ambtelijke organisa
ties niet veel succes zal mogen worden
verwacht.
DE RIJKSBEGROOTING VOOR 1934.
Algemeene beschouwingen van de Tweede
Kamer.
Verschenen is het voorloopig verslag
inzake Hoofdstuk I der rijksbegrooting
1934 (Algemeene beschouwingen).
Bij de beschouwingen, gehouden over
de positie van het Kabinet en
over de taak en het beleid der regeering
ging men algemeen uit van de erkenning
dat land en volk in zeer ernstige om
standigheden verkeeren.
In deze omstandigheden is het, naar
de meening van zeer veel leden, meer
dan ooit geboden onder leiding van de
regeering in gemeenschappelijk overleg
te trachten zoowel op staatkundig als
op oeconomisch en financiëel gebied, die
maatregelen te treffen, welke noodzake
lijk zijn om aan de tegenwoordige groote
moeilijkheden het hoofd te bieden en het
financiëele evenwicht in de landhuis-
houding te herstellen.
Zeer veel leden stelden vertrouwen in
de bekwaamheid en het inzicht van de
leden van het Kabinet.
In de beschouwingen over het karakter
en de positie van het Kabinet vonden ver
scheidene leden aanleiding er hun leed
wezen over uit te spreken, dat de ver
snippering der politieke partijen in ons
land nog steeds verder voortgaat.
Verscheidene leden gaven te kennen,
dat hun bezorgdheid over den huidigen
algemeenen toestand nog vergroot is
door de omstandigheid, dat uit de Troon
rede niet is gebleken, dat de regeéring
aan alle problemen, welke dien toestand
in het leven roept, voldoende aandacht
schenkt.
Met kracht drongen deze leden er op
aan, dat een veelzijdig samengestelde
staatscommissie zal worden benoemd met
de opdracht, te onderzoeken welke wij
zigingen in onze staatsinstel
lingen zouden moeten worden aange
bracht om deze aan te passen aan den
nieuwen tijd.
Verscheidene andere leden konden zich
zeer wel vereenigen met dit denkbeeld,
mits uitdrukkelijk vaststaat, dat het de
mocratisch karakter der staatsinrich
ting, onaangetast zal blijven en dat op
geen enkele wijze zal worden gegaan in
de richting van dictatuur. Om te begin
nen is het dringend noodig, dat bij be
stuur en wetgeving onnoodig oponthoud
en noodelooze omslag verdwijnen. In dit
verband valt, naar de meening der hier
aan het woord zijnde leden, allereerst te
denken aan afschaffing der Eerste Ka
mer, waarmede een bron van groote ver
traging in onze wetgeving zou worden
gestopt en tevens den ministers een aan
zienlijk tijdverlies zou worden bespaard.
Wat de Tweede Kamer betreft, deze zal
hebben te streven naar verdere verbete
ring in haar werkwijze. Onderzocht worde
in dit opzicht, of niet een groot deel van
het werk der openbare vergaderingen
naar bijeenkomsten van commissies kan
worden overgebracht.
Andere leden vreesden, dat een staats
commissie als de bepleite, de kapstok zou
blijken te zijn, waaraan de toch zoo drin-