I Voor f10.000 DE ZEEUW ONDER VALSCHE VERDENKING IVÖROL TWEEDE BLAD. Wat er deze week voorviel HET ADRES A. WILKING Uit de Provincie peVtedeclondsclw L -EVENSVERZEKERING-BANK F ROTTERDAM f 1015,23 's-jaars J FEUILLETON. Brieven uit Middelburg. Zoekliohtjes. Jnoaiandsn MtatiadssHng, NATION Al L E verkrijgt een 65-jarige man -y een lijfrente van VAN ZATERDAG 14 OCTOBER 1933, Nr 12. D'eze week stond wel bijzonder in het teeken van storm en ramp. Een storm van groote kracht trok over West-Europa en richtte allerwegen groote schade aan. Een veenbrand in Drente en tal van andere branden verwoestten bezittingen van groote waarde. En een vliegongeluk was oorzaak, dat vier militairen op een tra gische wijze om het leven kwamen. Het zijn weer even zoovele herinneringen, dat have en goed, zelfs ons leven verganke lijk zijn, zoodat we daarop ons betrouwen zeker niet kunnen stellen. Ook op economisch gebied zijn we nog steeds niet tot normale toestanden teruggekeerd. Het schijnt zelfs wel, dat het abnormale langzamerhand normaal wordt. Er loopen nu weer ernstige ge ruchten 1 al worden ze dan nog van officieele zijde voorbarig genoemd, maar uit ervaring weten we, wat dat betee- kent dat ons een niet-geringe crisis heffing op vleesch en suiker wacht. Daar mede worden dan weer twee artikelen, die in het gezin tot de belangrijke gerekend mogen worden, beduidend duurder ge maakt. De woorden van onze regeering. dat we terug moeten naar een lageren levens standaard krijgen door al deze prijsver- hoogingen van levensmiddelen toch wel een eigenaardigen klank. Het is alles prijsregeling, teeltregeling, productiebeperking en dwangmaatregelen, wat de klok slaat. Stap voor stap komen we waar velen tot voor kort zeiden niet te willen komen, n.l. tot autarkie en plan matige productie. Ook internationaal gezien, is alles ver warring en onrust, wat we waarnemen. De veertiende Volkenbondsvergadering heeft wel weer vergaderd, zij het dan, dat niet vele openbare samenkomsten zijn ge houden. Nederland mocht eenig succes boeken op zijn pogingen om een oplossing te vinden in het vluchtelingenprobleem. Maar verder valt er ook al niet veel van het Volkenbondswerk te vertellen. En van een geest van verzoening en verbroede ring, zooals de Volkenbond toch bedoelt, valt helaas weinig te bespeuren. Als om strijd vindt de een al moord dadiger gifgas uit dan de ander en met angst en vreeze vraagt men zich af, welk een toekomst wij en onze kinderen tege moet gaan. Met Duitscbland is nog allerminst over eenstemming verkregen over de bewape ningskwestie, zoodat men in sommige kringen al gaat spreken van een crisis. En ais we tenslotte Japan en Rusland noemen, dan moeten we belaas opmerken, dat tusschen die beide een alleronaange naamste stemming bestaat. De beschuldigingen vliegen over en weer. Moskou publiceert documenten, waaruit blijken moet, dat Japan in Mand- sjoekoeo plannen smeedt om de rechten van Rusland op den Oost-Chineeschen spoorweg te onteigenen. Tokio verklaart, dat deze documenten een bolschewistisch verzinsel zijn en dreigt zelfs met een af breken der diplomatieke betrekkingen met Rusland, als de communistische macht hebbers de vervalsching niet erkennen en verontschuldigingen aanbieden. Waarop Moskou met een reeks bewijzen komt, wel ke de schuld van Japan onomstootelijk moeten vaststellen. Uit Tokio volgt dan de mededeeling, als antwoord aan Mos kou, dat de relaties nog niet verbroken zijn, zoodat de wereld momenteel „nog niet" voor het feit van een officieelen oorlog tusschen Japan en Rusland staat. Hoe lang dit „nog niet" zal duren, is wel heel onzeker. De naderende wintertijd is voor een oorlog minder geschikt. Maar als de len te aanbreekt moet men wel het ergste vreezen. Zoowel van Russische als van Japansche zijde bereidt men zich langs de Siberische grenzen op den strijd voor. En intusschen stijgen de aandeelen in de wapenindustrie! Vrij naar het Engelsch. 161) _o- Ze klapte in de handen, ,en, terwijl haar kleur kwam en ging, .zeide ze: „O papa, u hebt er over gesproken?" „Ja Ik was trouwens niet de eenige, die hem verdacht, dat kan jk je verze» keren." „En wat zeide hij; hoe pam hij het geval op?" „Hij zeide droogjes, dat hij ons allen zeer verplicht was. Ik geloof, dat men iemand als Hamish niet uit .zijn humeur kan brengen." „Dus u is nu weer goede maatjes met hem papa? U hebt geen hekel meer aan hem?" vroeg ze bedeesd. „I'k heb nooit een hekel aan hem ge had. Zelfs niet toen ik hem verdacht, al deed ik er mijn best voor. Zoo, maak nu maar, dat je bij je tante komit." HOOFDSTUK LVI. De gebroken inktpot. Dat gebroken inktfleschje, dat Bywater met zich ronddroeg, brandde hem even CLXXXII. Amice, „Niet in tweeën, doch in éénen. Dit was de leus van Dr Kuyper, toen in 1894 de voorstellen tot uitbreiding van het kiesrecht aan de orde waren. Niet in éónen, doch in tweeën. Dit is de leus, door B. en W. van Middelburg aangeheven bij hare incidenteele pogin gen tot bezuiniging. De geschiedenis van den laatsten tijd is daar om zulks te be wijzen. Eerst hadden we eene gehalveerde bezuiniging bij de bediening der stads bruggen. Daarna het door B. en W. voor gestelde en door de meerderheid van den Raad geaccepteerde terugbrengen van het Openbaar Vervolgonderwijs op de helft Eindelijk de door B. en W. min of meer in uitzicht gestelde vermindering van het aantal gemeentegeneesheeren. wanneer er een vacature als zoodanig ontstaat door een eventueel vertrek van den jongsten titularis. t Er is de laatste jaren in het gemeente bestuur van Middelburg eene conserva tieve houding merkbaar, niettegenstaande allerlei zoogenaamde vooruitstrevende klanken. Laat staan wat staat, laat zitten wat zit. En als, mede tengevolge van de steeds verminderde draagkracht van het belastingbetalend publiek, de nood dringt om te bezuinigen, dan zet men zich schrap om zooveel mogelijk nog op die bezuini ging te bezuinigen. Voeg daarbij de blijk baar in den laatsten tijd door de S.D.A.P. aangenomen apatische houding, die er op gericht is zich zoo weinig mogelijk aan koud water te branden en het laat maar waaien-systeem toe te passen, teneinde, in afwachting van de nader vast te stellen tactiek, zoo weinig mogelijk kiezers te ont stemmen, dan is het te verstaan, dat bij de linksche raadsmeerderheid van Mid delburg de dood in den pot is en het wel lijkt dat krachtige pogingen om de ge- meentefinanciën te saneeren, van haar niet kunnen worden verwacht. De burgemeester noemde, onder aller lei voorbehoud, een som van f 40 a f 50000 die nog moet worden gevonden, wil men de begrooting sluitend maken. We krijgen zoo den indruk, dat dit bedrag nog wel wat geflatteerd zal zijn. Ook weten wij niet, of de lagere uitkeering uit het ge meentefonds door het Rijk, die nu al wel vaststaat, al zal die ook min of meer sa menhangen met de draagkracht der ge meenten, in gemelde halve ton reeds is verdisconteerd. Het schijnt de bedoeling te zijn zich, zij het waarschijnlijk voor de laatste maal, nog eens te redden met het reservefonds van het Electrisch bedrijf, doch men mag zich wel ernstig afvragen, of het, nu de crisis zich nog wel over eenige jaren zal uitstrekken, wel ge- wenscht is dit spaarpotje radicaal op te soupeeren en te denken: Na ons komt de zondvloed. Het komt ons voor, dat de eerste jaren naar een sluitende begrooting koers moet worden gezet, zonder eenige ver hooging der gemeentebe lastingen, welke ook. Nu het Rijk de citroen hoe langer hoe meer uitperst, zal de gemeente de weinige droppelen, die nog aanwezig zijn, moeten sparen. Bovendien is deze vrucht lang zoo sappig niet als vroeger, m.a.w. de draagkracht der belastingbetalende burge rij' wordt hoe langer hoe minder. Een ge meente als Middelburg, waar op de ver schillende belastingen, behalve op het per soneel, reeds de hoogste opcenten worden geheven, kan toch moeilijk de opcenten op de personeele belasting b.v. van 150 op 200 brengen. Er zijn toch 'grenzen en de belastingaanslagen, waarin de opcen- tenverhoogingen van het voorjaar zijn verdisconteerd, beginnen tè drukkend te worden om met nieuwe opcentenverhoo- gingen te kunnen komen. Evenals Mr Marchant de rijksuitgaven voor het onderwijs onmeedoogend aan tast, zullen de gemeentebesturen dit moe ten doen. Sinds 1860 is op de onderwijs uitgaven niet gespaard. Het was prof. Op- zoomer, die het destijds uitsprak: Verbeter het onderwijs en de gevangenissen en krankzinnigengestichten zullen leegloo- pen. Het antwoord daarop is bekend. Men vreest voor de opheffing van een aantal openbare scholen, boven en behal ve de éénmansschooltjes. In Walcheren zijn reeds een aantal openbare scholen opgeheven. Is het ge zeer in zijn zak, als het Roland het bank biljet had gedaan. Hij was er nog niet toegekomen, om openlijk zijn klacht bij het schoolhoofd in te dienen, wat hierin zijn oorzaak vond, dat hij ondanks alle bewijsstukken nog twijfelde, of hij den waren schuldige te pakken had. En het zou een erge blunder zijn, wanneer hij met zijn beschuldiging voor den dag kwam en het bleek tenslotte, dat Gerald Yorke toch niets met het geval te maken had. We verlieten Bywater op dien avond, toen hij op zijn kamertje de stukken van het fleschje in elkaar paste. Den morgen daarop het was eveneens na den dag, dat Rolands brief zooveel stof had opge jaagd, hield Bywater Gerald Yorke staande, toen de jongens de school uit stoven na de ochtendles. „HaJlo Yorke, ik zei je, dat ik je nog een laatste kans zou geven, wat ik bij deze doe", begon hij. „Als je nu toegeeft, dat jij de man was, die mijn koorhemd naar de maan heeft geholpen, zal ik ver der de zaak laten rusten. Op mijn eere woord. Je zult er nooit meer iets van hooren". Gerald wond zich op. „Hoor eens hier, mijnheer Bywater", antwoordde hij boos, „als je me nu nog eens met je geklets aankomt, maak ik van mijn rechten als senior gebruik om je op de straflijst te halte van het onderwijs er door gedaald? Na jaren lang de onbetwistbare heer- scheres te zijn geweest; na geruimen tijd de voorstanders der bijz. school gedwon gen te hebben, behalve de kosten voor hun eigen scholen te dragen, ook nog mee te betalen in de kosten van het openhaar onderwijs, is dit onderwijs thans „in het defensief". Eenerzijds kan de concurrentie met het Bijz. Onderwijs niet meer wor den volgehouden. Anderzijds komen, voor al in de groote steden, de ouders de Open bare school opeischen voor de S. D. A. P. Het „Christendom boven geloofsver deeldheid" is op vele plaatsen overgegaan in het „Heidendom boven ongeloofsver deeldheid". Geen wonder, dat men zich ontzet afvraagt: Wat moet er van de openbare school worden? Laat men de Staatszorg voor het onder wijs loslaten en die overgeven aan hen op wie in de allereerste plaats de plicht rust om voor opvoeding èn onderwijs hun ner kinderen zorg te dragen. De vrije school regel, de Openbare uitzondering! De vrije school voor heel de Natiel Vriendschappelijk groetend, t.t. METELLUS. Ingezonden Mededeeling. voor Manufacturen. Dames- en Kinderconfectie Tapijten - Gordijnen Bedden - Ledikanten en aanverwante artikelen is GOES HULST NIET HUILEN MET DE WOLVEN IN HET BOSCH. Een der slechtste dingen, die men in dezen tijd doen kan, zegt „De Nederlan der", is door mooie onvervulbare beloften te willen concurreeren met de fascisten. In vroeger jaren deed men dit wel met de socialisten; gewoonlijk tot eigen scha de en in elk geval met het gevolg, dat verwachtingen werden opgewekt, die niet konden worden bevredigd. Ook thans verdient dit afkeuring. In een vergadering van den Vrijheids bond te Zwolle werd dezer dagen gecon stateerd, dat duizenden uit de liberale ge lederen deserteeren naar het fascisme. Er werd aan toegevoegd, dat dit niet noodig is. „In den Vrijheidsbond kunnen de mal contenten vinden een vrijwel geheele be vrediging van hun verlangens". Dit is wel een zeer royale toezegging. Men zou er bijna „malcontent" voor wor den. Want zulk een kans krijgt 'n mensch in zijn leven weinig. Intusschen vreezen wij, dat de malcon tenten, die hierdoor voor den Vrijheids- hond gewonnen worden of blijven, een bittere ontgoocheling tegemoet gaan. En de Vrijheidsbond zelf, inzoover hij leden op dien grond behoudt, evenzeer. Wij leven in onzen tijd nu eenmaal bij' uitstek in het teeken van niet-bevredigde verlangens. Factoren, buiten onzen wil liggende, bepalen het aldus-. Slechts wie geenerlei politieke verantwoordelijkheid draagt en zijn „gemeenschapszin" slechts toont door hen, die deze verant woordelijkheid wèl dragen, in hun taak plaatsen. Het is Gerald hield plotseling op. Tom Chan- ning ging voorbij, en hij was er nimmer op gesteld geweest, dat anderen hem over die inktgeschiedenis hoorden praten. Op hetzelfde oogenblik kwam er van de an dere zijde een troep jongens, die Tom bij zijn nadering uitfloot, terwijl Tod Yorke, die zich onder hen bevond, er nog een schepje op deed met de een of andere vleiende opmerking over gestolen bank noten. Niet als gewoonlijk ging Tom er op in. Hij» toonde niet de minste veront waardiging of half onderdrukte woede, waarvan zijn kwelgeesten zoo plachten te genieten. Hij bleef stilstaan en nam zijn scho-olpetje vriendelijk dankend af als gold het een ovatie, die men hem had toegebracht. Gerald Yorke en Bywater keken stom verbaasd bij deze ongedachte wending van zaken. Ze konden dan ook geen flauw vermoeden hebben van het groote geheim, dat Tom met zich om droeg. Hij kon zich nu de weelde veroor- looven om eens te glimlachen! „Wel, het is nu ruim vier maanden ge leden, dat je koorhemd den geest gaf', ging Gerald geprikkeld voort, toen de jongens buiten gehoorsafstand waren, en altijd loop je er nog maar over te zaniken. Men zou gaan denken', dat het de een of andere bijzondere reliqnie gold, die te bemoeilijken- kan beloven wat hij wil. Een ernstige politieke partij behoort 'daaraan, dunkt ons, niet mee te doen. Misschien was het niet zoo kwaad be doeld en heeft men slechts willen zeggen, dat het staatkundig streven van den Vrij heidsbond door de fascisten vaak mis duid wordt. Maar dan zal men toch zijn woorden nauwkeuriger moeten kiezen, de geciteerde passage kwam voor in een officieus communiqué van het te Zwolle verhandelde - want ontkend kan niet worden, dat de verleiding tot concurreeren thans dreigt en dat sommigen er voor be zwijken, evenals men vroeger er voor be zweken is tegenover het socialisme. Daartegen nu dient onder alle partijen gewaakt te worden. Wij behooren karakter genoeg te heb ben om onszelf te zijn. Het vele, dat verwerpelijk of onbekookt is in het streven van het fascisme, moeten wij als verwerpelijk of onbekookt aandui den. En zoo er iets goeds in mocht zijn, inzoover oude waarheden weder iets ■scherpeT worden belicht, moeten wij dit uitspreken op grond van eigen diepe over tuiging, niet om wind uit de zeilen te nemen aan anderen. Niet huilen dus met de wolven in het bosch. Alleen 1 voorzoover dit mogelijk is honig puren ook uit Mussert's bloem DICTATORIAAL OF DEMOCRATISCH. In de rede, door den Duitschen Minis ter Dr Goebbels te Genève gehouden voor de buitenlandsche journalisten, moest ook de democratie ter sprake komen, daar hij hier sprak in een kring, waar men over het algemeen nog aan een democratisch staatsbestuur vasthoudt. Onder democrat tie dan te verstaan een bestuursvorm, waarin op een of andere wijze aan het vol'k invloed wordt 'toegekend op het staatsbeleid, wat in dictatoriaal geregeer de landen niet het geval is. Dr Goebbels betoogde dienaangaande, dat Duitscbland thans de ware of, zoo als hij het noemde, 'n veredelde demo cratie deelachtig is, omdat het volt aan de re'geering de opdracht geeft om te re- geeren en meer niet. Verder wil het volt niet gaan, want het wil niet zelf regee- ren, maar goed geregeerd worden. Dit is niet anders, zegt de „Standaard", dan het oude 'kunstmiddeltje van de leer d'er volkssoevereiniteit, waarmee beurte lings de heerschappij' der massa en het zuivere despotisme van -den vorst met ge lijke kracht werd verdedigd, al naarmate het uitkwam. Zoo deden het aan 'het eind der acht tiende eeuw Frederik de Groote en Joseph II, en in de negentiende eeuw de beide Napoleons. Zij' rechtvaardigden hun des potisme met een beroep op den volkswil. Niet anders doet het thans Dr Goebbels ten 'bate van Hitler met zijh veredelde democratie. Het ie het oudé liedje; een woordenspel en niets meer. Heizelfde 'geldt van een volk, dat niei zelf regeeren wil, maar goed 'geregeerd wil worden. Het is uiteraard een zeer ver standig volk, dat zoo spreekt. Een volk, dat zichzelf regeert, is niet anders dan onzin; een volk moet worden geregeerd en dan natuurlijk goed. Het is alleen maar de vraag, hoe dat goede regeeren is te verkrijgen. En daar bij stuit men dan aanstonds op de kwestie of zulks beter geschiedt, wanneer een dic tator met zijn 'gunstelingen de regeer macht in handen heeft, zonder dat het volk daarop eenigen invloed of controle verloren is geraakt. Zou je nu maar niet eens eindigen met dat gezaag over zoo'n futiliteit. Men wordt er .zeeziek van." „Nu, dan zullen we zien, wat er van 'komt als je er zoo over denkt", ant woordde Bywater koeltjes het ,was zijn voorrecht, zich nimmer op te winden. „Maar ik waarschuw je, dat jk mijn be wijzen heb, Yorke, ik heb lang gewacht, maai nu is de ontbrekende schakel, waar ik zoo lang naar uitzag, er ook. Als je dus koppig wilt zijn, is het je eigen schuld. Straks ga ik naar Pye". „Doe, wat je niet laten kunt." „Dat zal ik zeker, reken er op. Ik zal je openlijk in beschuldiging stellen^ piet de bewijzen erbij". v „Geluk ermee 1 Die bewijzen van jou zullen inslaan. Maar later zal het slecht met je afloopen, vrind, ik laat niet met ime sollen." Driftig schoof Gerald zijn tegenstander op zijde en stormde naai huis, om zijn boterham op te eten. Doch Bywater liet zich door geen drei gementen uit het veld slaan. Zijn vast houdendheid was bekend genoeg. Na bet ontbjjt, de lessen waren dien dag al vroeg begonnen, ging hjj naar de kathe draal om zjjn taak als koorlid te ver vullen. i In de hoofdstad gebeuren naar het schijnt ongelooflijke dingen. Een troepje stakende stucadoors oefent ijverig geholpen door een aantal werk- looze politieke geestverwanten een zoo danige terreur uit, dat het voor de werk willigen niet wel mogelijk is hun dage- lijkschen arbeid te verrichten. En daar blijft het nog niet bij. Niet alleen werkwilligen maar b.v. ook middenstanders die niet met de stakers sympathiseeren en weigeren hen te steu nen, worden geterroriseerd en gemoles teerd. Zooiets is toch onduldbaar. Het is te verstaan dat de Overheid lie ver geen geweld gebruikt, maar als het noodig is zooals het bier het geval schijnt te zijn blijkens nergens weersproken be richten, dan is ingrijpen en krachtig in grijpen noodzakelijk. Als het niet anders kan, dan moet de Communisten maar eens op zeer gevoe lige wijze aan het verstand worden ge bracht dat daden van terreur en molesta tie in Nederland niet worden geduldl Voor zachte heelmeesters is hier geen plaats. OPMERKER. uitoefent, dan wanneer het volk door zijn vertegenwoordigers daarop recbtmatigen ■invloed kan doen gelden. Voor een politiek mondig geworden volk is het antwoord niet twijfelachtig. Een dictatoriaal bewind moge als tijde lijke maatregel bij; noodtoestand heilzaam kunnen werken, als duurzame Tegeeringis- vorm is 'het steeds een verderf geweest voor het volksleven. Dat heeft de geschiedenis met onmis kenbare duidelijkheid 'geleerd. Kapalle. Helt fanfarecorps „Ons Ge noegen" hield een bijeenkomst van be stuur en leden met hunne resp. vrouwen. Deze bijeenkomst was belegd, om officieel afscheid te nemen van den gewezen direc- aeur den heer A. W. van Dijke te Ierseke, die na een diensttijd van 25 jaren met het oog1 op zijn leeftijd, zich genoodzaakt zag ontslag te nemen. De heer van Dijke met zijn Echtgenoot® op deze bijeenkomst uitgenoodigd, werd bij zijn binnenkomen verwelkomd door een lustige fanfare, waarna de voorzitter, dlhr Blok, het woord nam om den afgetre den Directeur te danken voor het vele, dat deze voor „'Ons Genoegen" heeft ge daan. In die 25 jaren heeft hij van „Ons Genoegen'" 'gemaakt, wat er van tie imaken was. Veel tijd en moeite heeft hij hiervoor over gehad, mlet een toewijding, 'die door Bestuur en 'leden isteeds op zeer hoogen prijs gesteld zijn. Om dhr van Dijke een blij'vend aandenken aan „Ons Genoegen" te geven, werd hem een fraaie electrische lamp aangeboden, terwijl Mevrouw van Dijke een mooie schilderij' in lijst werd geoffreerd. Beiden toonden zeer erkente lijk te zijn voo»r deze bewijzen van waar- POOS 20 CT-TUBE 55 EN 60 CT. 'En na den dienst, toen allen in de school verzameld waren, verloor hij dan ook geen seconde. Nauwelijks was de heer Pye aan zijn katheder gezeten, of hij trad naar voren, ten bewijze, dat hij iets te zeggen had. Het kwam er nogal stuntelig uit: „Om u te dienen meneer, ifc geloof dat ik eindelijk ontdekt heb, wie mijn koorhemd met inkt gesmeerd heeft". j De achtbare heer Pye, wien deze ge beurtenis reeds bijna aan de herinnering was ontsnapt, moest even tijd nemen, om zich het geval voor ,den geest te balen. „O, inderdaad!" zeide hij pinde» lijk op nogal cynischen toon „je meent, dat je uitgevonden hebt, wie de dader was?" „Inderdaad, meneer; en ifc ben ,er ta melijk zeker van. Ik denk, dat het Gerald Yorke is geweest" Gerald Yorkel Een van de seniors!" herhaalde de meester, Bywater ©en door- horenden blik toewerpend. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1933 | | pagina 5