BERTELS
Krachtige gezagshaedhaving.
EERSTE BLAD.
geven het
goedkoopste ei
ZATERDAG 14 OCTOBER 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
43e JAARGANG - No, 12
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland.
Binnenland.
Bertels' Kunstkorrels
Staten-Generaal
Belangrijkste Nieuws.
A. C. van der REST,
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Tolofoonnummcr 11.
Postchèquo cn Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg, Tclcf. 200.
Directeur-Hoofdredacteur: II. ZUIDEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advortontiön 30 cent per regel, Ingezonden
medcdcelingen 00 cent per regel. Kleine
Advcrtentiön Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85,
Bij contract belangrijke korting.
De Nationaal-Socialistische beweging
in ons land heeft den wind niet weinig in
de zeilen, cmede omdat zij 'het pleit voert
voor een krachtige handhaving van het
gezag.
In navolging van wat in andere landen
plaats vond wenscht men ook 'hier 'het
constitutioneel parlementaire stelsel ter
zijde te stellen; aan de volksvertegenwoor
diging moet een einde worden gemaakt; de
volksinvloed moet worden vernietigd; er
moet niet worden gepraat, maar gehan
deld en gehoorzaamd.
In de verwarring van 'dezen tijd trekt
het aanheffen van dergelijke leuzen da
aandacht, vooral ook, dank zij het mis
bruik dat er gemaakt is van de demo
cratische gedachte en van onze democra
tische instellingen, die door sommige
groepen gebruikt worden niet om fyet ge
zag te steunen en te schragen en het al
gemeen belang te dienen, maar om partij
gangers en volgelingen gunstig te stem
men en voor de eigen partij of beweging
zooveel mogelijk voordeel te behalen.
Het was te voorzien, dat op deze heil-
looze actie een reactie moest intreden, en
'hoewel de toestanden hier met die in lan
den als Duitschland en Italië niet te ver
gelijken zijn, is die reactie ook hier merk
baar.
Een opvallend verschijnsel hierbij is,
dat er zoovelen zijn die zich in den aard
en de beteeikenis van deze beweging zoo
'grondig vergissen. Bij de liberalen is er
een sterke strooming in de z.g. nationale
richting merkbaar, evenals 'bij de R.-Ka-
tb olieken, en zelfs zijn er in Chr. Histo
rische en Antirevolutionaire kringen, die
bij al de verwarring van dezen tijd hoop
vol opzien naar de Nat.-Socialisten van
wie men op 'grond van de groote woorden,
in 'die kringen gesproken, een krachtig
bestuur en een stevige handhaving van
h'et gezag verwacht.
Een eigenaardig verschijnsel is dat
Wanneer er toch één partij is, die steeds
met woord en daad is opgekomen voor een
krachtige gezagdhandhaving, 'dan is het
wel de Antirevolutionaire partij.
Dit blijkt overtuigend uit het Program
van 'Beginselen der A.R.-partij.
'Het blijkt niet minder uit de in den loop
der jaren gepubliceerde programs van
actie.
In het verkiezingsmanifest van 1933
wdrd zelïs op den voorgrond gesteld, dat
het noodzakelijk is de gezag-ondermijnen-
de invloeden, die een rustig en ordelijk
volksleven bedreigen, met beslistheid te
weerstaan.
Dat is niet alleen een krachtig geluid,
maar de practijk heeft uitgewezen, dat
we hier met meer dan woorden te doen
hebben.
Er is echter nog een andere reden
waarom het verbazing wekt, dat er in
Anti- revolutionairen kring ook maar een
enkele is die van de Nat.-Socialistische
beweging heil verwacht.
Het is deze, dat deze beweging inder
daad niet het gezag hoog houdt, maar het
stelselmatig ondergraaft. Zij kan met
recht spreken van 'kracht en geweld als
haar ideaal, maar niet van sterking van
het gezag.
Immers wij erkennen dat alle 'gezag af
daalt van God. Er is velerlei gezag: Over
heidsgezag, ouderlijk gezag, enz., maar
hoe ook verschillend, het 'kom't hierin
overeen, dat het zijn grond en oorsprong
vindt in den Almachtigen God, die de
volstrekte Souverein is over al het ge
schapene en d'ie den mensch voor de uit
oefening van zijn gezag wil gebruiken.
Er is bij de men'schen dus alleeifigezag
'door overdracht en dan nog in beperkten
zin. God, die de oorsprong van het ge
zag is, bepaalt ook de grenzen van het
mensc'helijk gezag.
Het gezag op den mensch gelegd is al
tijd betrekkelijk, het is gebonden aan de
door God gestelde normen en het heeft
alleen innerlijke beteekenis wanneer de
oorsprong van het gezag wordt erkend,
wanneer de uitoefening van bet gezag
gepaard gaat met onderwerping en ge
hoorzaamheid aan de bron van het gezag,
den Schepper van hemel en aarde.
Met deze opvatting is de leer van den
almachtigen Staat die alles kan en alles
mag, die geen ander gezag naast zich
duldt, en die de souvereiniteit van andere
levenskringen miskent, in volstrekten
strijd.
Er is hier geen gezagshandhaving,
maar gezagsondermijning, geen uitoefe
ning van gezag, maar misbruik maken
van macht en geweld.
Hoe vreemd het oppervlakkig gezien
ook moge schijnen, we hebben in het
Nationaal-Socialisme een beweging die
uitgaat van de revolutionaire leer van
de volkssoevereiniteit die in haar toepas
sing voor alle gezagsoefening noodlottig
is, een gevaar voor recht en vrijheid.
Ook hier geldt, dat wel leert die wel
onderscheidt.
Genève in afwachting,
De ontwapeningsonderhandelingen in
Genève zijn vrijwel gestaakt. Er wordt
op het antwoord uit Berlijn gewacht.
Men spreekt weer druk over de moge
lijkheid van een conferentie van de vijf
groote mogendheden, Amerika. Frankrijk.
Engeland, Italië en Duitschland.
Over het antwoord van de Duitsche re
geering maakt men zich niet veel illusies
De prestaties van Van der Lubbe.
De president opende gisteren de zit
ting met de mededeeling, dat van de
twee elkander tegensprekende getuigen
er één eenigszins wankel in zijn verkla
ringen geworden is, en dat de waarschijn
lijkheid daardoor veld wint, dat van der
Lubbe alleen en niet in gezelschap van
anderen door het venster van het rijks
dagrestaurant naar binnen gedrongen is.
Hier staat weer tegenover, dat een an
der getuige, die gisteren aan het woord
kwam, als zijn meening te kennen gaf,
dat er minstens zes acht man aan de
misdaad medeplichtig moeten geweest
zijn. Het gaat hier om den opzichter van
het rijksdagpersoneel, een man, die een
zeer flinken en helderen indruk maakte
en als één der eersten op het tooneel
van de ramp aanwezig was.
'Is v. d. Lubbe alleen geweest, dan moet
hij in slechts enkele minuten het groote
en pikdonkere gebouw van den rijksdag
in vele richtingen doorgerend hebben, en
daarbij den tijd gevonden hebben gordij
nen te ontdekken en de kast met tafel
lakens te vinden. Hij heeft zich den tijd
ook gegeven, al deze dingen rustig in
brand te steken. Hij heeft ook losse spaan
ders hout gevonden en heeft deze even-
,eens in brand weten te krijgen. Daarna
werden deze fakkels allerwegen gedepo
neerd.
Van der Lubbe zelf begint nu den vorm
van een hoepel aan te nemen. Hij zakt
hoe langer hoe meer naar voren, en zijn
hoofd, dat tot nu toe op de knieën ruste,
raakt nu bijna de punten van zijn schoe
nen aan, zoodat hij in de bank der be
klaagden niet meer zichtbaar is.
De tolk heeft den zakdoek van Mr
Seuffert overgenomen en hanteert dezen
met veel vlijt.
Onlusten te Jerusalem.
Ofschoon de hooge commissaris met het
oog op den reeds gespannen toestand alle
optochten of processies te Jerusalem ver
boden had, hebben Vrijdag toch ingeveer
6000 Joden gedemonstreerd, waarschijn
lijk tegen de behandeling hunner geloofs-
genooten in Duitschland. De Arabische
bevolking heeft dit echter niet zoo opge
vat, of heeft een contra-demonstratie te
gen de toelating van nog meer Joden op
touw willen zetten. Hoe dit zij, beide troe
pen hebben elkaar ontmoet en het is tot
een ernstige vechtpartij gekomen, waarhij
ook de politie betrokken werd. Twee agen
ten en drie betoogers zijn gedood en er
zijn acht zwaar gewonden, 's Avonds was
de orde hersteld, maar alle politieverlo-
ven zijn ingetrokken en de toestand blijft
nog gespannen.
Frankrijk's milliardentekort.
Zooals bekend, is de Fransche minister
-president Daladier voornemens, een aan
tal drastische maatregelen te nemen, om
het deficit van zes milliard francs op de
begrooting weg te nemen.
De salarissen van het rijkspersoneel
zullen hiertoe met 5 pet. worden verlaagd,
terwijl ook de andere salarissen omlaag
zullen worden gebracht.
Daladier heeft verklaard, dat de door
hem voorgestelde maatregelen absoluut
noodzakelijk zijn voor de stabiliteit van
den franc; hij zal dan ook bij de stemming
de vertrouwenskwestie stellen.
Naar gemeld wordt, is Daladier voor
nemens de volgende maatregelen te ne
men:
1. Een nieuwe algemeene belasting op
benzine ter vervanging van de verschil
lende belastingen op automobielen.
2. Uitbreiding van de omzetbelasting
tot de gas- en electrisch licht-bedrijven,
zonder evenwel den prijs' van het gas of
electriciteit te do-en verhoogen.
3. Heffing van een coupon-belasting
aan de bron.
4. Het uitvoeren van openbare werken
ter bestrijding van de werkloosheid.
Verwacht wordt, dat Daladier wel eeni-
ge moeilijkheden zal ontmoeten om zijn
voorstellen door het parlement te doen
goedkeuren.
Hevig noodweer in Boven-ltalië.
Boven de provincie Udine (Venetië")
heeft gisteren in de vroege ochtenduren
een buitengewoon hevig noodweer ge
woed. Pleinen en straten werden geheel
onder water gezet. Devestinggordel is
over een breedte van 50 M. ingestort.
Boomen en schuren werden vernield en
tal van huizen ernstig beschadigd. Groote
hoeveelheden gekapt hout zijn wegge
spoeld.
De bruggen over de rivieren werden
ernstig beschadigd. Ook uit andere ste
den in Boven-ltalië zijn berichten ontvan
gen betreffende een hevig noodweer.
De Philippijnen binnenkort onafhankelijk?
Volgens een bericht uit Washington
acht men het in politieke kringen moge
lijk, dat het Amerikaansche congres in
zijn a.s. zitting onmiddellijk de onafhan
kelijkheid van de Philippijnen zal pro
clameer en.
In marinekringen moet men van mee-
ning zijn, dat de positie van de Ver-
eenigde Staten in de Stille Zuidzee door
een bezetting van de Philippijnen niet
versterkt wordt en dat Amerika ook niet
in staat is de eilanden te verdedigen.
Korte Berichten.
Gisteravond betraden vier personen
wederrechtelijk het gebied van een mijn te
Gelsenkirchen om steenkolen te zoeken.
Op de helling lieten plotseling steenmas
sa's los en rolden naar beneden. Een 45-
jarige vrouw en een 14-jarige jongen wer
den bedolven en gedood.
Te Boekarest is op het Duitsche ge
zantschap een aanslag gepleegd door vier
jonge communisten. Zij wierpen een met
een rooden zakdoek omwonden steen door
de ruit van de werkkamer waar de le-
gatieraad Kirchholzer zich bevond, die
echter niet getroffen werd. Voorts wier
pen zij nog eenige flesschen met een
vloeistof gevuld naar binnen, maar toen
was de politie ter plaatse, die twee van
de belhamels arresteerde. De beide ande
ren zijd voorloopig ontkomen.
Gistermiddag werd op de trap van
de „geldmarkt" van Chicago een bom ge
worpen, welke krachtig genoeg was om
het geheele gebouw in de lucht te doen
vliegen. De helsche machine kwam geluk
kig niet tot ontploffing.
- Hevige stormen hebben groote
schade aangericht in het district Mara-
kesj, in Marokko. De sinaasappel- en
mandarijnenoogst is nagenoeg geheel ver
nield. Talrijke bewoners van het geteis-
terde district zijn door overstroomingen
uit hun huizen verdreven en hun lande
rijen zijn voorloopig onbetrouwbaar.
De bekende Zwitsersche advocaat
Mossberger, die o.a. lid van het hoofdbe
stuur van het Zwitsersche Roode Kruis
was, is gearresteerd onder beschuldiging
van verduisteringen, die tot een bedrag
van 100.000 francs loopen.
Bij den dienst der sociale verzeke
ringen te Parijs zijn verduisteringen ont
dekt, die over een bedrag van eenige mil-
lioenen francs loopen.
HET RUNDVLEESCH DUURDER.
Geslachtsaccijns met 200 procent
verhoogd.
In het Staatsblad is opgenomen een
Kon. besluit tot toepassing van de arti
kelen 9 en 12 der landbouw-crisiswet 1933
op rundvee.
Bepaald is, dat gedurende het tijdvak
van 15 October 1933 tot 15 October 1934
het in voorraad hebben van rundvee, ten
aanzien waarvan accijns is voldaan of
van een dood stuk rundvee, waaraan
slachtingshandelingen zijn verricht
slechts is toegestaan tegen betaling van
een door den minister van economische
zaken telkens voor een door hem te be
palen tijdvak vast te stellen bedrag, dat
verschillend kan zijn naar mate van den
betaalden accijns.
Dit bedrag moet worden betaald ten
behoeve van het Landbouw-Crisisfonds.
In de gevallen, waarin op grond van
wettelijke bepalingen afschrijving van
den geslachtsaccijns of geheele of gedeel
telijke teruggaaf van dien accijns wordt
verleend, vindt op overeenkomstige
wijze hetzij afschrijving, hetzij geheele
of gedeeltelijke teruggaaf plaats van be
doeld bedrag.
De Minister van Economische Zaken
heeft voorts bepaald, dat voor het tijd
vak van 15 October tot en met 31 De
cember 1933 het bovenbedoelde bedrag,
zal worden vastgesteld op 200 pet. van
den accijns op het geslacht.
CRISISHEFFING OP DE SUIKER.
Wat telkens door tegenspraken is weer
sproken, is thans toch een feit geworden
Met ingang van Maandag a.s. komt er een
crisisheffing op de suiker. Het bedrag
ervan is hooger dan men aanvankelijk
had verwacht. De bestaande accijns van
f 22.50 wordt n.l. krachtens ministerieel
besluit van 16 Oct. tot 31 Deo. 1933 met
Oliefabrieken N.V., Amsterdam.
40 opcenten verhoogd, zoodat de hef
fing neerkomt op een bedrag van f 9 per
100 K.G.
Zooals uit den tekst van het Kon. Be
sluit blijkt, zijn van deze heffing uitge
sloten de voorraden, welke niet grooter
zijn dan 250 K.G.
Wijziging Winkelsluitingswet.
Minister Verschuur heeft op de verga
dering van den Middenstandsraad mede
gedeeld, dat een wijziging van de Winkel
sluitingswet voor den duur der crisis kan
worden tegemoet gezien, waarin meer
verkoopgelegenheid op Zondag in beperk
te mate zal worden gegeven en met de
belangen der Joodsche winkeliers reke
ning wordt gehouden.
De nood van het groote gezin.
Het Tweede Kamerlid mejuffrouw
Meijer heeft aan den Minister van So
ciale Zaken de volgende vraag gesteld:
Is de Minister in verband met het feit,
dat door de laatste regeeringsmaatregelen
de prijs van de aardappelen in den de
tailhandel zóózeer is gestegen, dat het
voor werkloozen met groote gezinnen zeer
bezwaarijk is dit volksyoedsel te koopen,
bereid te overwegen of niet voor de ge
noemde gezinnen aardappelen tegen lager
prijs beschikbaar kunnen worden gesteld?
Werkloozensteun.
Aan den heer K u p e r s (S.D.) werd
gisteren door de Tweede Kamer verlof
verleend de regeering te interpelleeren
over de besluiten van den Minister van
Soc. Zaken inzake verlaging van den
steun aan werklooze arbeiders.
Arbeid in broodbakkerijen.
Het wetsontwerp tot wijziging der be
palingen van de Arbeidswet betreffende
den arbeid in broodbakkerijen is door do
Tweede Kamer aangenomen met 5221
stemmen. (Tegen de Soc.-Democraten, de
Communisten en de heer Sneevliet, R.S.)
H. S. S. Kuyper f
In Zwitserland, waar zij reeds gerui-
men tijd tot herstel van gezondheid ver
toefde, is 63 jaar oud overleden Mej. H.
S. S. Kuyper, de oudste dochter van Dr
A. Kuyper.
Mej. Kuyper was een bekend letterkun
dige. Zij heeft meerdere boeken geschre
ven en was o.a. medewerkster van „Ti-
motheus" en hoofdredactrice van „Bou
wen en Bewaren", het orgaan van den
Bond van Meisjesvereen. op G. G-, van
welke organisatie zij. eere-presidente was.
Proef nachtdienst veer Moerdijk
Willemsdorp.
De resultaten van den nachtelijken
proefdienst op 'het veer Moerdijk-Wil
lemsdorp, waarvoor, 'zooals bekend, de A.
N. W. B. en de K. N. A. C. het initiatief
namen, toonen aan, dat de vervoercijfers
tot dusver bevredigend en zelfs boven de
verwachtingen zijn, maar dat het vervoer
in September aanmerkelijk is achterge
bleven bij dat van de vorige maanden.
Teneinde het slagen van de proef te
verzekeren zal het noodig zijn dat het ver
voer gedurende de verdere maanden van
het jaar op peil hlijift.
Naar gebleken is, zijn er regelmatig
motorrijtuigen die tijdig bij Moerdijk of
Willemsdorp aanwezig zijn om met den
laatsten nachtdienst mee te gaan, doch
blijkbaar met het oog op 'het dubbele nach
telijk tarief wachten op den eersten dag
dienst. Deze methode, zou er zelfs toe
kunnen 'leiden, dat het verkeer op den
nachtelijken dienst juist iets te gering zou
blijken en derhalve per 1 Januari 1934
zou moeten worden stopgezet.
TWEEDE KAMER.
Regeling huisindustrie.
De Kamer heeft gisteren behandeld het
wetsontwerp inzake regeling van de huis
industrie.
Het ontwerp bepaalt, dat bij algemee-
nen maatregel van bestuur kan worden
voorgeschreven, dat sommige soorten van
werkzaamheden om gewichtige redenen
niet in woonhuizen of gedeelten daarvan
verricht mogen worden. De werkgever is
verplicht te zorgen, dat de huisarbeider
niet handelt in strijd met de wettelijke
Binnenland.
Crisisheffing op rundvleesch en suiker.
Het wetsontwerp inzake huisindustrie
door de Tweede Kamer aangenomen.
Onze 1875 M. golf in gevaar.
Mej. H. S. S. Kuyper overleden.
Buitenland.
Noodweer in Italië.
De prestaties van Van der Lubbe.
Onlusten te Jeruzalem.
Het tekort in Frankrijk.
Ingezonden Mededeeling.
Koopt Uw Geneesmiddelen,
Verbandstoffen, Bandages,
Verplegings- en Toiletartikelen
bij
Ass. Apotheker - GOES - Telef. 168
Vakkundige bediening.
Lage prijzen. Cassabons.
bepalingen. Voorts geeft het ontwerp voor
schriften over loonboekjes af te geven
door den burgemeester en geldig voor één
jaar het ophangen van loonlijsten, het
aanhouden van een loonregister, het ver
melden van de te bewerken stoffen en van
het loon of den koopprijs.
Het ontwerp biedt de mogelijkheid om
de loonminima vast te stellen door den
Minister, paritaire commissies uit de be
drijfstakken gehoord.
Na eenig debat werd het voorstel z.h.s.
aangenomen.
De Kieswet.
Verder kwam aan de orde het initiatief
voorstel van den heer de Visser, hetwelk
formeel de strekking had de Kieswet zóó
te wijzigen, dat er meer tijdsruimte zou
komen voor het vervullen der noodige for
maliteiten door personen, die buiten het
Rijk in Europa vertoeven, maar waarvan
de bedoeling inderdaad was de voor
steller zei het uitdrukkelijk alsnog te
probeeren den Digoelballing Sardjono in
de Kamer te brengen.
Het wetsvoorstel werd verworpen met
38 tegen 19 stemmen (vóór de soc.-dem.,
de comm., Sneevliet (rev.-soc.), v. Voorst
tot Voorst (R. K.) en.... de heer Wes
terman (nat.-herstel).
PLATTELAND EN ZOMERTIJD.
In de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer betreffende hun voorste1!
tot afschaffing van den 'zomertijd zeggen
de heeren van den Heuvel en Bakker o.m.
het volgende:
Dat er steeds meer aanpassing zou zijn
gekomen aan den zomertijd, is naar onze
meening volkomen onjuist gezien.
Wel is in sommige streken te dien aan
zien sprake van een zeker fatalisme, om
dat men zich van den zomertijd niets aan
trekt; zel'fs worden daar de dorpsklokken
niet verzet.
In Streken, waarin dit niet wel moge
lijk is, is zeker van aanpassing geen
sprake, maar 'blijlft het verzet onvermin
derd voortduren en dat is naar het oor
deel van de voorstellers alleszins ver
klaarbaar. Ten eerste schept de zomertijd
op het platteland 'groote verwarring, om
dat volgens den zomertijd wordt gewerkt
en de dagindeeling niet verandert, zoo
dat men steeds heeft te worstelen met
■groote tweeslachtigheid op het gebied van
de tijdregelinig.
Voorts schept de zomertijd een grooten
last voor dat deel der plattelandsbevol
king, dat zich aan den zomertijd moet
houden. Het beteekent voor hen, dat ze
in de maand Juli al reeds 's morgens in
het duister hun werk moeten verrichten,
terwijl 'dit er zelfs toe leidt, dat men een
uur langer per dag moet arbeiden. Deze
last moet worden gedragen om de stede
lingen een uur meer zonlicht te doen ge
niéten. Dit ds onbillijk, te meer omdat
ieder eigener beweging in staat 'is, om het
volle daglicht te genieten, door tijdig ge
noeg 's morgens op te staan.
Autobusdienst. Gedep. Staten
hebben besloten:
I. aan de N.V. „Stoomtram Walche
ren", gevestigd te Vlissingen, vergunning
te vexleenen tot Ihet in werking brengen
van autobusdien'sten op Zondagen:
lo. van Vlissingen naar Koudekerks,
en omgekeerd;
2o. van Koudekerks over Biggekerke,
Zoutelande en Westkapelle naar Dom
burg, en omgekeerd; behoudens wijziging
onder goedkeuring van Gedeputeerde Sta-
