DONDERDAG 5 OCTOBER 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No.
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal
weekabonnementen voor Middelburg, Goes ea
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiön 80 cent per regel. Ingesonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiön Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
NIEUWE BIJZONDERHEDEN OVER
DE MUITERIJ OP DE „ZEVEN
PROVINCIËN".
De voorbereiding van de muiterij.
Het „Bataviasch Nieuwsblad" publi
ceert bijzonderheden over de muiterij aan
boord van de Zeven Provinciën, welke
tot dusver nog niet bekend waren.
Hieruit blijkt, dat de stemming aan
boord bij vertrek uit Soerabaja goed was,
aangezien kort te voren aan de beman
ning officiéél was meegedeeld, dat een
verdere salariskorting niet zou plaats
vinden.
Toen de Zeven Provinciën ter hoogte
van Padang was aangekomen, verscheen
op het publicatiebord de mededeeling,
dat toch een nieuwe korting zou wor
den opgelegd. Hierover werd gekankerd.
Nadat Padang was gepasseerd, ver
scheen een tweede mededeeling op het
publicatiebord inzake de korting van 17
pet. voor de inlandsche schepelingen,
zoodat ook onder dezen de ontevreden
heid groot was. Hierna las men op het
publicatiebord, dat 425 man te Soerabaja
dienst hadden geweigerd.
De commandant, de kapitein-luitenant
ter zee P. Eykenboom, riep de bakmees-
ters bij zich en wees hen op den ernst
van dienstweigering. Nog des middags
werd aan boord een vergadering belegd,
waarbij een Europeesche korporaal de
dienstweigering besprak en voorstelde te
Sabang te weigeren kolen te laden. Hier
na riep een stoker-olieman de inheemsche
bemanning op tot een vergadering in een
bioscoopgebouw te Sabang.
Bedoelde vergadering werd door korpo
raal Bosschart geopend met een nieuw-
jaarwenseh, welke door een Thimoree-
schen matroos in het Maleisch werd ver
taald. Daarna besprak Bosschart de sa-
lariskorting, doch de politie verbood
hiermede verder te gaan, waarop de ver
gadering werd ontbonden.
De Zeven Provinciën lichtte het anker
en vertrok naar Olehleh. Gedurende de
reis werd opnieuw vergaderd en besloten
„met het schip op stap te gaan", waartoe
een gunstige gelegenheid zou worden af
gewacht/De inlandsche schepelingen bo
den aan voor geweren en munitie te
zorgen. Kawilarang en Tuhumena, twee
inheemsche opvarenden, zouden voor de
navigatie zorgen. De inlandsche schepe
ling Rumampi zou het anker lichten en
korporaal Bosschart de algemeene leiding
nemen. Het sein tot de muiterij zou wor
den gegeven door Kawilarang.
Het doel was naar Soerabaja op te
stoomen ten einde aldaar te protesteeren
en de vrijlating te eischen van dé gevan
gen kameraden.
Een Inlandsche djongos kreeg de op
dracht de namen te noteeren der officie
ren, die aan boord bleven. Voorts moest
hij op een fluitsein hun hutten afsluiten.
Aan boord van de Zeven Provinciën
waren 17 officieren, allen jongeren, ach
tergebleven om op het schip te passen.
Precies tien uur 's avonds ging het af
gesproken signaal voor het uitbreken van
de muiterij. Op dat oogenblik werden de
lichten gedoofd. Alle stokers werden de
machinekamer ingedreven onder bedrei
ging met den dood. Men had schildwach
ten bij den longroom geplaatst, waarin
inmiddels de aanwezige officieren waren
opgesloten. Geheel volgens programma
werden nu de ankers gelicht, waarna
werd weggevaren, zij het dan met eenige
moeite. Intusschen hadden weer anderen
de wapenrekken geforceerd en de muni
tie naar boven gebracht. Het een en ander
werd bij de hand gezet en dit alles ge
schiedde onder veel tumult.
Om twee uur 's nachts voer de Zeven
Provinciën weg, machteloos nageoogd
door den inspecteur van politie Vermeer.
Het was deze inspecteur, die reeds om
acht uur dien avond den commandant
der Zeven Provinciën had gewaarschuwd
voor hetgeen hem ter oore was gekomen
omtrent de plannen tot muiterij.
Dit was gebeurd terwijl de comman
dant zich in de sociëteit bevond en op
deze waarschuwing had de commandant
slechts gereageerd met een glimlach.
De hervatting der ontwapenings
conferentie.
Henderson heeft het presidium der Ont
wapeningsconferentie tegen Maandag
middag in zitting bijeengeroepen. Het bu
reau zal Maandag eerst in geheime zitting
bijeenkomen.
De Ontwapeningsconferentie zelve zal
op 16 October te Genève bijeenkomen.
Het mijnongeluk te Eichenau.
Omtrent het ongeluk in de kolenmijn
te Eichenau, waarover in ons blad van
gisteren reeds is bericht, werd gister
avond nog gemeld, dat de 10 ingesloten
mijnwerkers nog niet bevrijd waren. Hoe
wel reddingsbrigades onmiddellijk ge
tracht hebben, ter bevrijding van de inge-
slotenen de mijn binnen te dringen, moest
men later deze pogingen staken, daar
er gevaar voor nieuwe instortingen
dreigde. Men heeft de wanden van de
schacht met planken moeten afdekken,
alvorens de reddingsbrigades weer kon
den afdalen, maar dit werk heeft natuur
lijk geruimen tijd in beslag genomen. Nog
wordt medegedeeld, dat de ingesloten
mijnwerkers voor 't meerendeel vader zijn
van een talrijk gezin.
Noorsch stoomschip in brand.
Gisterochtend hebben de Noorsche Ra
diostations van het Noorsche stoomschip
Roholm, dat op weg was van Archangelsk
naar Engeland, noodseinen opgevangen.
Het vaartuig is in volle zee in de buurt
van Tromsö in brand geraakt en verzocht
om hulp. Aan boord bevinden zich 25
personen. Wegens den gTooten afstand
zullen de ter assistentie uitgevaren boo
ten het brandende schip niet eerder dan
over 2 maal 24 uren kunnen bereiken.
Naar een militaire dictatuur op Cuba?
In Amerikaansche kringen te Havana
wordt aangenomen, dat de huidige re
geering van San Martin zal worden ver
vangen door een militaire dictatuur.
Overigens is het te Havana rustiger
dan de laatste week het geval was, daar
er >een hevige storm' raast, die een snel
heid van 112 K.M. per uur heeft, en de
bewoners in hun huizen deed vluchten.
Talrijke telefoon- en telegraaflijnen zijn
vernield, terwijl vele hoornen ontworteld
werden.
Duitschland en Frankrijk.
Sauerwein van de Paris Soir had een
onderhoud met den Pruisischen minister
president Goering.
Over het Joodsche vraagstuk zei Goe
ring: „de Jood kan en mag Duitschland
niet regeeren, evenmin als Frankrijk. Hij
bezit bepaalde capaciteiten, maar om een
volk te leiden moet men van het bloed
van dit volk zijn."
„Wij willen geen oorlog." Ik zeg dit als
soldaat, wiens handwerk jarenlang be
stond in het voeren van oorlog en ik zal
U zeggen, waarom wij geen oorlog willen.
Frankrijk en Duitschland kunnen elkaar
onmogelijk willen vernietigen. Zij zijn in
vroeger oorlogen niet zoover gekomen en
het zal hen verder ook nooit gelukken. Om
een stukje aarde moet nimmer oorlog ge
voerd worden, maar tegen een vijand, die
ons zou willen vernietigen, moet oorlog
gevoerd worden tot den laatsten man en
den laatsten ademtocht. Wij hebben geen
revanche-idee. Een oud Duitsch lied be
gon met de woorden: „Siegreich wollen
wir Frankreich schlagen". Ik heb bevel
gegeven, dat het niet meer gezongen mag
worden.
Vervolgens had Goering het nog over de
luchtvaart.
Ik heb verdedigingswapenen noodig, al
dus verklaarde hij. Wij zijn geheel door
landen omgeven, die met Frankrijk be
vriend zijn. Wij kunnen van alle kanten
aangevallen en vernietigd worden. Wil
men werkelijk, dat wij volkomen weerloos
zijn?
De aanslag op Dollfuss.
De „Reichspost" deelt mede, dat bij een
huiszoeking in de woning van den dader,
Dtertil, in een kachel de resten zijn ge
vonden van een groote hoeveelheid ver
brand drukwerk en documenten.
Zoowel te Weenen als buiten de hoofd
stad wordt een omvangrijk onderzoek in
gesteld naar eventueels medeplichtigen.
De vraag of D'ertil medeplichtigen heeft
gehad of niet is nog niet opgelost.
Vijf personen zijn gearresteerd, van wie
men veronderstelt, dat zij' bij den aanslag
zijn betrokken. Te Innsbruck zijn tal van
vooraanstaande nationaal-socialisten ge
arresteerd.-
De „Tiroler Anzeiger" beweert, dat de
aanslag op Dr Dollfuss in een onlangs te
Innsbruck gehouden bijeenkomst van na
tionaal-socialisten is beraamd.
Op een vraag naar het motief van zijn
daad antwoordde de dader herhaaldelijk,
dat hij de opmerkzaamheid der openbare
meening had willen vestigen op zijn stief
vader, Dr Günther, als den eenigen man,
die Oostenrijk op het oogenblik redden
kan.
De boschbrand bi] Los Angelos.
Bij den boschbrand in de omgeving
van Los Angelos, zijn 61 personen om
het leven gekomen.
Gebleken is, dat de brand is gesticht
door een werHooze. De misdadiger is ge
arresteerd.
De Nederlandsche resolutie over de
vluchtelingen.
In zijd rede in de tweede commissie
ter toelichting van bet Nederlandsche
voorstel inizake de Duitsche vluchtelingen,
zedde minister De Graeff te Genève, dat hij
goeden grond had om te gelooven, dat
verschillende Joodsche organisaties be
reid zijn een groote som ter beschikking
te stellen, mits bet werk georganiseerd
wordt onder die auspiciën van den Vol
kenbond.
Men kan ook het bestaande Volken-
bondshureau-Nansen daarmede belasten
of een nieuwe speciale organisatie stich
ten onder een 'hoogen commissaris van
den Volkenbond.
De minister eindigde (met bet denkbeeld
in overweging te geven, dat een sub-com
missie zal worden benoemd om het Ne
derlandsche voorstel verder te bespreken.
Een algemeen applaus, waaraan alleen
de Duitsche delegatie niet deelnam, volg
de op deze redevoering van minister Da
Graeff.
Onmiddellijk hierna legde de Duitsche
gedelegeerde Ritter een korte verklaring
af. In deze verklaring wordt er akte van
genomen, dat de Nederlandsche minister
thans heeft herhaald, dat het voorstel
geenszins bedoelt een critiek op den te-
genwoordigen toestand te oefenen en uit
sluitend ten doel heeft een technische
regeling van de door den minister aan
geduide vraagstukken. De Duitsche dele
gatie zou zich sterk verzet hebben tegen
iedere discussie van anderen aard, doch
ook onder de door den NederlandsChen
minister gegeven beperking is zij niet in
staat aan de discussie over bet Neder
landsche voorstel deel te nemen.
Het proces te Leipzig.
Uit het verhoor van gisteren:
De voorzitter vraagt v. d. Lubbe of bij
op den dag van den rijksdagbrand ook 's
middags in den rijksdag is geweest en
wel in gezelschap van Torgler, den leader
der communistische rijksdag-fractie.
Van der Lubbe (na eenig talmen):
„Neen, dat geloof ik niet."
Voorzitter: „Ge kunt op zoo'n vraag
toch alleen met ja of neen antwoorden.
Ge zijt dus niet met Torgler samen ge
weest?"
Van der Lubbe: „Neen".
Voorzitter: „Kent gij Torgler van vroe
ger?"
Van der Lubbe: „Neen".
Voorzitter: „Hij is u dus geheel onbe
kend?"
Van der Lubbe: „Ja".
Voorzitter: „Ik vraag u uitdrukkelijk,
of gij den rijksdagbrand zelf hebt gesticht,
dan wel of eenige personen u daarbij heb
ben geholpen".
Van der Lubbe aarzelt aanvankelijk,
dan komt er een lach over zijn gezicht en
antwoordt hij: „Neen".
Voorzitter: „Is het u bekend, dat te be
wijzen is, dat gij alleen het niet kunt heb
ben gedaan?"
Van der Lubbe: „Ja".
Voorzitter: „Hebt ge den rijksdag al
leen in brand gestoken of met de hulp
van anderen?"
Van der Lubbe: „Alleen".
Voorzitter: „Niemand heeft iets in ge
reedheid gebracht?"
Van der Lubbe: „Neen".
Voorzitter: „Hoe verklaart ge dan, dat
de deskundigen 'hebben vastgesteld, dat gij
den brand niet alleen hebt klaargespeeld?"
Van der Lubbe: „Kan ik niet zeggen".
Voorzitter: „Waart gij op den dag van
den brand reeds eenmaal in 'het rijks
daggebouw?"
„Ja", zegt van der Lubbe.
„Dus, gij waart op den dag van den
brand reeds eenmaal in den rijksdag?"
„Neen", zegt van der Lubbe.
„Maar, van der Lubbe, op een en de
zelfde vraag antwoordt gij dan eens „ja",
dan eens „neen", hoe zit dat nu?"
„Dat kan ik niet zeggen", antwoordt
van der Lubhe.
Korte Berichten.
De kust van Ecuador wordt reeds
sedert Zondag door steeds in kracht toe
nemende aardschokken geteisterd. Tal
van schepen zijn ernstig beschadigd en
tal van personen zijn gewond. Het aard
bevingscentrum ligt naar men meent, in
de buurt van de Galapagos-eilanden. Het
scheepvaartverkeer is geheel onderbro
ken. Men vreest verdere vulkanische uit
barstingen.
Op last van de politie-autoriteiten
hebben 25 Duitsche studenten bevel ge
kregen Joegoslavië te verlaten, daar zij
misbruik maakten van de verleende gast
vrijheid.
Een staking van bestuurders van
vrachtauto's te New-York, waarbij 17
duizend man betrokken waren en die een
bedreiging vormde voor de levensmidde
lenvoorziening der stad, is op een voor de
stakers bevredigende wijze geregeld. Uit
verschillende staten worden onlusten door
stakers gemeld.
Te Solingen zijn twee zakenlieden
in hechtenis genomen wegens „verstoring
van den economischen vrede". Zij worden
er van beschuldigd geknoeid te hebben
met de prijzen der messen, welke door de
plaatselijke industrieelen waren vastge
steld. Zij zullen naar een concentratie
kamp worden overgebracht.
Wegens moedwillige vernieling van
den eik, door rijkskanselier Hitler in het
stadspark te Krefeld geplant, beeft de
Ingezonden Mededeeling.
ALS U EEN DUITSCH DIENST
MEISJE
hebt en zij trekt een Volendamsch
costuum aan, Is zij dan een Holland-
sche?
Als er voor 3 millioen gulden zelf
werkend waschmiddel uit Duitschland
wordt geïmporteerd en hier verpakt in
een Hollandsch kleedje, is het dan Ne-
derlandsch Fabrikaat?
Wascht toch liever met „1. 2. 3.", het
zelfwerkend waschmiddel, dat voor
100 °/o in Holland wordt gemaakt.
„1. 2. 3." kost slechts 17)4 cent per
pak 5 cent goedkooper dan de gelijk
soortige producten uit het buitenland.
EN DEZE WEEK ZELFS
als proef
2 PAKKEN „1. 2. 3."
30 cent.
plaatselijke politiechef last gegeven aan
een aantal communistische gevangenen
voor drie dagen het avondeten te ont
houden. Ook te Düsseldorp is onlangs de
ze maatregel genomen, toen anti-nazi
biljetten op de muren der stad. waren ge
plakt.
Onrust bij de communisten.
Naar het schijnt, zoo meldt de „Limb.
Koerier"^ is de Communistische Partij
Holland bezig haar archieven in veilig
heid te brengen, eveneens haar geldmid
delen en de bescheiden van haar blad „De
Tribune".
Blijkbaar vreezen de leiders, aldus het
blad, een ingrijpen van de regeering in
den vorm van huiszoeking, waarvan het
resultaat, waarvoor zij beducht zijn, zou
kunnen leiden tot een algemeen verbod of
opheffing van de partij..
Inderdaad blijken ons, zegt de M s b., bij
nadere informatie de communisten bezig
hun bescheiden in veiligheid te brengen.
De aanleiding daartoe schijnt te zijn ge
legen in het feit, dat van sommige zijden
bij de Regeering wordt aangedrongen op
een krachtiger .optreden tegen de commu
nistische partij. Of de regeering aan dien
aandrang gevolg zal geven is evenwel niet
bekend.
Pootaardappelen naar het buitenland.
Het Tweede Kamerlid Bakker heeft aan
den minister van Economische Zaken ge
vraagd:
1. Is het juist, dat in sommige deelen
des lands, de afzet van pootaardappelen
naar het buitenland is bevorderd, door
dat de exporteurs, in samenwerking met
de leveranciers, de regeling ten aanzien
van de prijzen gesteld, hebben ontdoken?
2. Zoo ja, is de minister dan niet van
oordeel, dat de Friesche exporteurs en
leveranciers, welke zich aan bedoelde
regeling strikt gehouden hebben, door bo
vengenoemde ontduiking ten zeerste be
nadeeld worden, aangezien op deze wijze
de export van Friesche pootaardappelen
van de van ouds bekende Uitnemende
kwaliteit, 'onmogelijk wordt gemaakt?
3. Is de minister bereid ten aanzien van
overtredingen van de in bovenbedoelden
zin gestelde regelen zoodanige maatre
gelen te treffen, dat deze, door de gevol
gen welke daaruit voortvloeien voor de
overtreders, zooveel mogelijk verder zullen
worden voorkomen?
Salarisverlaging voor het Rijkspersoneel.
In een vergadering te Utrecht van het
Nationaal Verbond van Gemeente-ambte
naren, o.m. ter bespreking van de door de
regeering aangekondigde salarisverla
ging voor het Rijkspersoneel ten bedrage
van 15 Yn millioen gulden, werd een motie
aangenomen, waarbij' de regeering drin
gend wordt verzocht de voorstellen in
zake de salarisverlaging in nadere over
weging te nemen.
Door deze nieuwe verlaging de derde
in enkele jaren tijds zouden de gren
zen van de bestaansmogelijkheid voor ver
schillende Rijksambtenaren worden over
schreden.
De banderolleprijs van tabaksfabrikaten.
De Nederlandsche bond van marktkoop-
lieden-vereenigingen heeft een brief ge
richt aan den minister van financiën en
aan de Tweede Kamer, waarin verzocht
wordt, niet te treden in de verzoeken van
belanghebbenden in de sigarenindustrie,
o.m. om de Tabakswet te wijzigen in dien
zin, dat het niet meer mogelijk zal zijö,
tabaksfabrikaten te verkoopen beneden
den prijs, welken de banderolle aangeeft.
De bond wijst er daarbij op, dat zeer
vele handelaren in sigaren, sigaretten enz.
door een dergelijke bepaling ten zeerste
in bun broodwinning zouden worden be
nadeeld, aangezien daardoor bijv. de ver
koop van „ongeregelde partijen rookarti
kelen" niet meer mogelijk zou zijn.
Tenslotte merkt de bond op, dat door
Binnenland.
Onrust bij de communisten.
De verminderde uitkeering aan de ge
meenten uit het gemeentefonds.
De toestand in de veehouderij.
Buitenland.
Het proces te Leipzig.
De dader van den moordaanslag op Doll
fuss.
Ontwapeningsconferentie op 16 October
zoodanige bepaling niet alleen bedoelde
bandelaren zouden worden gedupeerd,
doch dat ook de consument daarvan scha
de zou ondervinden.
Gekleurde petroleum.
Van bevoegde zijde wordt er de aan
dacht op gevestigd, dat velen nog niet ge
heel op de hoogte zijn van het „waarom"
van de gekleurde petroleum.
Daar de regeering een belasting heeft
ingesteld op de benzine, hebben sedert
eenigen tijd verscheidene kleinere ben
zinehandelaren deze benzinebelasting ge
deeltelijk weten te ontduiken door aan de
benzine onbelaste petroleum toe te voe
gen en dit mengsel als benzine te verkoo
pen.
Om nu dit ontduiken onmogelijk te ma
ken en tevens den verkoop van minder
waardige benzine tegen te gaan, is een
mengverbod tot stand gekomen.
Hierbij is het verboden benzine te ver
mengen met stoffen, waarvoor geen ben
zinebelasting is betaald.
Om overtredingen te kunnen achter
halen is bepaald, dat aan petroleum en
andere hiermede overeenkomende stoffen
de wettelijke herkenningsmiddelen moe
ten zijn ingevoegd.
Door deze herkenningsmiddelen is de
petroleum direct aan te toonen bij voor
komen in benzine. De wettelijke herken
ningsmiddelen bestaan uit:
a. Blauwe kleurstof. Hierdoor zal de
benzine, vermengd mjet petroleum ook
blauw zien en dit zal het publiek natuur
lijk direct opvallen.
b. Een onzichtbaar herkenningsmiddel
„furfurol", waardoor langs chemischen
weg de petroleum in de benzine op een
laboratorium is aan te toonen.
De wettelijke herkenningsmiddelen zijn
zoo gekozen, dat ze geen invloed hebben
op de brandeigenschappen van de petro
leum.
Nederland en Rusland.
Het Sowjet-Riussische volkscommissa
riaat voor den buitenlandscben handel
heeft een bijzondere commissie benoemd,
welke de mogelijkheid van een uitbreiding
van de Russisch-Nederlandsche handels
betrekkingen zal moeten onderzoeken.
De verlaging van den werkloozensteun.
Naar het Volk vernam, heeft het Twee
de Kamerlid Kupers heden telegrafisch
een interpellatie aangevraagd over de
aanschrijving van den minister van so
ciale zaken aan de gemeentebesturen be
treffende verlaging van de werkloozen-
uitkeeringen.
Vermindering uitkeering Gemeentefonds.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft door bemiddeling van Gedeputeerde
Staten de volgende circulaire betreffende
vermindering der uitkeering uit het Ge
meentefonds aan de gemeentebesturen
doen toekomen.
„Ik heb de eer, mede namens mijn
ambtgenoot van financien, het volgende
ter kennis van uw college te brengen:
Zooals u bekend zal zijn, is bij de Sta-
ten-Generaal ter overweging aanhangig
gemaakt een ontwerp van wet tot ver
mindering der uitkeering, bedoeld in art.
3 der wet van 15 Juni 1929 en tot wijzi
ging der wet van 18 Maart 1932.
De in dit wetsontwerp bedoelde vermin
dering zal plaats vinden naar gelang van
de draagkracht van elke gemeente, gere
kend per inwoner, tegenover de draag
kracht van alle gemeenten des rijks,
eveneens gerekend per inwoner. In art. 1
van het wetsontwerp is daartoe 'n schaal
opgenomen. De draagkracht van elke ge
meente zal haar uitdrukking vinden in de
som van een aantal belastingopbrengsten
vermeerderd met de winstjtiiiikeeringen
van verschillende bedrijven en vermin
derd met de verliezen van verschillende
bedrijven.
Het ontwerp gaat uit van de gedachte,
dal. de bovenbedoelde vermindering zal
plaats hebben op de uitkeering, bedoeld
in art. 300 der wet van 15 Juni 1929,
welke voor het jaar 1934'35 door de
gemeente zou worden genoten.
Het zou derhalve aanbeveling verdie
nen, dat de gemeenten bij het opmaken
van haar begrooting voor het dienstjaar
1934 rekening houden met de mogelijk
heid, dat dit wetsontwerp tot wet zal
worden verheven en dus op de uitkeering
uit het gemeentefonds over het jaar 1934
