DINSDAG 3 OCTOBER 1933 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 48e JAARGAN8 - No. g Buitenland Binnenland. Belangrijkste Nieuws. Uit de Provincie Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44155. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. De Zeeuw Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent Advertentiën 80 cent per regel. Ingezonden mededeelingen 00 cent per regel. Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85. Bij contract belangrijke korting. Het Zaandamsche geval. De ernstige Sociaal Democraten, die van de politiek geen spel wenschen te met- ken, zitten er toch wel een weinig mee. Eerst heeft men te Amsterdam een paar bekwame raadsleden, die niet precies wenschen te prijzen wat de Federatie geliefde te wijzen, de laan uitgestuurd. Daarna kregen de hoofdstedelijke wet houders, die minder aangename maatre gelen moesten nemen, het consigne op te breken. En nu hebben te Zaandam de roode raadsleden die in 't belang der gemeente hun plicht wilden doen, het ontzettings bevel thuis gekregen. De beteekenis van dit marionetten-spel zet de heer Houkes aldus uiteen in de „Sociaal-Democraat": „Een afdeeling vaardigt naar den ge meenteraad de besten uit haar midden af. Door de besten te kiezen verklaart ze stil zwijgend, over onderdeelen der gemeente huishouding minder tot oordeelen bevoegd te zijn dan haar afgevaardigden. Deze laatsten werken zich met vaak buitenge wone moeite in, in de gecompliceerde ge meentehuishouding. Heeft hij dat eenmaal onder de knie soms met vallen en op staan dan doet jarenlange practijk de rest. Deze persoon, die bij zijn verkiezing reeds de beste werd geacht, is thans veel meer tot oordeelen in staat dan de afdee ling die hem afvaardigde. En toch kan het gebeuren dat een aantal tot oordeelen minder bevoegden, beslist. Dat nu is een leemte, die noodig dient hersteld. De af deeling als zoodanig is ten eenenmale on bevoegd zich een oordeel aan te matigen over de details der gemeentehuishouding. Een vergadering bestaande uit nog zulke verstandige en ontwikkelde arbeiders, kan niet op eenen avond, na het pro en contra te hebben gehoord, zich een oordeel aan matigen." „Wil, zoo besluit hij, het gros der leden zelf de teugels in handen houden, zelf over alles en nog wat beslissen, dan stelt men niet alleen zich zelve een onmogelijke taak doch verlaagt men de vertrouwensmannen tevens tot marionetten." Dat is allemaal waar. Het is dan ook de schande van een groote partij als de S. D. A. P. dat zij aan marionetten de voorkeur geeft boven mannen van karakter. En nog erger is, dat het partijbestuur nog geen enkele krachtige poging heeft durven doen om aan dit marionettenspel een einde te maken. Verbetering in den wereldhandel. Volgens mededeelingen van den direc teur der financieele afdeeling van den Volkenbond, bedraagt de toeneming der industrieels productie vergeleken met het vorige jaar in de Ver. Staten 70 pet., in Frankrijk 22 pet., in Duitschland 18 pet., in Canada 11 pet. en in Japan 8 pet. Voor het eerst sinds jaren is er een toeneming te oonstateeren van het volume van den wereldhandel, en wel met 10 et. vergeleken met het vorige jaar. Ook wat aangaat de inschakeling van werkloozen in het ar beidsproces is een verbetering waar te nemen. De werkloosheid blijft langzaam dalen. Het Internationaal Arbeidsbureau te Genève publiceert een rapport over de in ternationale werkloosheid. De statistische gegevens uit de verschil lende landen toonen aan, dat in de maan den Augustus en September de reeds in het eerste halfjaar ingetreden verbetering voortduurde. Vergeleken met 1932 wordt een vermindering der werkloosheid vast gesteld in Australië, België, Canada, Chili, Denemarken, Duitschland, Frankrijk, En geland, Ierland, Italië, Portugal en Roe menië. De werkloosheid in Oostenrijk, Bulgarije, Cechoslovakije en Joegoslavië is vergeleken met het vorige jaar, toegeno men. De cijfers voor Nederland, Zwitser land en Zweden geven weinig verandering te zien. Verwoede strijd te Havana. Vele dooden. Gistermorgen is een hevig gevecht be gonnen tusschen de officieren, die in het Hotel Nacional te Havana opgesloten zijn (de officieren, die de huidige regeering niet erkennen) en de soldaten die het ho tel bewaken. Spoedig kwam het ook in andere ge deelten der stad tot straatgevechten. De verliezen der soldaten waren zwaar. Amerikaansche marinetroepen bevon den zich op kleine booten vlak bij de kust, gereed, zoo noodig, te landen. Havana is vol van de meest tegenstrijdige geruch ten. Een twintigtal officieren moeten zijn gedood. Er zijn talrijke bressen geschoten in de muren van het hotel en een granaat heeft er zelfs brand gesticht. Rond het hotel hebben de granaatontploffingen diepe kraters in den grond geslagen. Aan de beschieting nam lichte artillerie deel. Vliegtuigen cirkelden boven het ho tel, terwijl de kanonneerboot „Patria" haar kanonnen op het hotel gericht hield. De strijd werd ten slotte voor een uur onderbroken, om de Amerikaansche en Britsche onderdanen gelegenheid te geven de gevaarlijke zone te verlaten. Na afloop van die korte pauze, werd het bombardement van het hotel „Nacio nal" hervat. Eenige minuten later werd op het hotel een witte vlag geheschen. Even te voren hadden de officieren een boodschap gezonden, waarin verklaard werd, dat zij zich niet zouden overgeven en dat men hun lijken onder de puinhoo- pen van het hotel zou vinden. Een later bericht meldt echter: De officieren in het hotel „Nacional" hebben gecapituleerd. De soldaten stormden onder luide over- winningskreten het hotel binnen en heb ben de verdedigers van het hotel ontwa pend. Weer een Fordfabriek gesloten. De Ford-fabriek te Edgewater in den staat New-Jersey, waar gewoonlijk 25.000 arbeiders werken, is gisteren gesloten, na dat zich in den loop van den dag ernstige ongeregeldheden hadden voorgedaan. Stak kers van de reeds gesloten fabriek te Chester hebben bij de werkplaatsen te Edgewater gepost; zij bombardeerden de werkwilligen met steenen, zoodat de po litie tusschenbeide moest komen. De fa brieken worden thans bewaakt door af- deelingen politie, voorzien van traangas- bommen en brandslangen. Roosevelt zal de boeren verder steunen. Gisteravond heeft president Roosevelt eenige mededeelingen gedaan omtrent zijn nieuwe plannen tot bestrijding van den economischen nood in Amerika. De koop kracht der boeren moet zoo spoedig mo gelijk worden vergroot en het afzetgebied voor landbouwproducten worden uitge breid. Tot dit doel heeft Roosevelt den lei der van het steunverleeningswerk op dracht gegeven een wederzijdsche ver koop- en distributie-organisatie in het leven te roepen, die de producten der boe ren kan afnemen en kan zorg dragen voor de verdeeling dezer producten onder de werkloozen en behoeftigen. Voorts schijnt men de invoering van een door den staat geregelde uitkeering aan werkloozen te overwegen. Aardbeving in Californië. Een hevige aardbeving heeft Zondag morgen de stad Los Angeles doen schud den en trillen. Duizenden menschen vluchtten uit hun huizen. Twee gebouwen zijn door de aardbeving verwoest. Talrijke ruiten zijn gesprongen. Een persoon is gedood, vier menschen werden gewond. Korte Berichten. Op last van den nieuwen minister van oorlog senor Rocha, zijn de manoeu vres van het Spaansche leger, die bin nenkort te Sogre zouden plaats hebben, afgelast, daar de manschappen door het vochtige weder gemakkelijk ziek zouden kunnen worden, hetgeen volgens den mi nister moet worden voorkomen. Geestelijk en lichamelijk krachtig van gestel, vierde rijkspiesident von Hin denburg, de generaal-veldmaarschalk eD opperbevelhebber der Duitsche strijd krachten in den wereldoorlog, gisteren zijn 86sten verjaardag. Volgens berichten in de pers zal per 1 Januari 1935 7 a 10 procent van het ambtenarencorps in Polen ontslagen wor den. Onder de transportarbeiders is een staking uitgebroken, waardoor de voorzie ning van de stad New-York met levens middelen gevaar loopt. Te Gent is het Zondag tot relletjes gekomen in de omgeving van het „Groene Hjuis", het lokaal der Vlaamsche Dinasca- fascisten. Gendarmen en politieagenten hadden het druk, om socialistische en communistische betoogers, die het fascis tenlokaal wilden bestormen op een af stand te houden. Een warme Septembermaand. Het Koninklijke Nederlandsche Mete orologische Instituut schrijft in zijn voor- loopig overzicht van het weer in de maand September: Gemiddeld over de vijf hoofdstations was in September de ochtendtemperatuur één graad boven normaal. In de drie de caden was zij resp. een 0.5 en twee graden boven normaal. De grootste afwijkingen kwamen voor op den 14en en den 28en, reap. 2M graad beneden en 4 graden bo ven normaal. De gemiddelde maximum-temperatuur was t%, het gemiddeld minimum een graad boven normaal. Het aantal dagen met een maximum-temperatuur boven 25 graden bedroeg te De Bilt nul, tegen twee normaal. De neerslag was in het Noorden van het land ruim 50 pet. beneden normaal, in het midden over het algemeen weinig van normaal verschillend, in het Zuiden boven normaal, vooral in het Zuidwesten, waar bijna 50 pet. meer viel dan de nor male hoeveelheid. Te De Bilt werden 193 uren zonne schijn waargenomen, tegen 151 normaal; buitengewoon zonnig was het tijdvak van den derden tot den elfden. Steun aan de kippen- en eendenhouderij. Namens den minister van Economische Zaken, maakt de regeeringscommissaris voor de uitvoering van de garantierege ling 1933 ten behoeve van de kippen- en eendenhouderij bekend, dat de uitkeering volgens de garantieregeling voor de week van 2 t/m 7 October a.s. is vastgesteld op 30 cents per 100 stuks uit te voeren ver- sche kippeneieren, tot een gewicht van maximum 50 Kg. per 1000 stuks en op 30 cent per 100 stuks uit te voeren versche eendeneieren. Strijd om een Kamerzetel. Te Utrecht kwam Zaterdag de nationale Boeren-, Tuinders- en Middenstandspartij bijeen, ter bespreking van de houding van Mr C. Vervoorn, gekozen tot lid van de Tweede Kamer, en van de handelingen der afgevaardigden van de drie Noorde lijke provincies. Een nieuw hoofdbestuur werd gekozen. Aan het eind der vergadering werd met op twee na algemeene stemmen de vol gende motie aangenomen: De vergadering van de Nationale Boe- ren-, Tuinders- en Middenstandspartij veroordeelt de wijze van candidaatstel- ling door de afgevaardigden van de drie Noordelijke provincies, als zijnde buiten de wenschen en besluiten der algemeene vergadering om, waardoor de heer Mr Vervoorn te Herwijnen als no. 1 gekozen kon worden tot lid der Tweede Kamer der Staten-Generaal. Gezien, dat hij in spijt „van die daad" slechts ruim 6000 stemmen op zijn naam kon verkrijgen en de heer Braat in spijt van „die daad" ruim 35000 stemmen op zijn naam ver kreeg, acht het daarom moreel onjuist, dat de heer Mr Vervoorn die benoeming aanvaardde, eischt van den heer Mr Ver voorn, dat hij direct voor zijn lidmaat schap van de Tweede Kamer bedankt ten behoeve van den heer Braat. Nieuwe regeling van den werkloozensteun De Minister van Sociale Zaken heeft, gelijk wij reeds kort hebben gemeld, aan de gemeentebesturen van de vier groote steden een mededeeling gezonden, waar in hij zegt, dat het met het oog op den zorgwekkenden toestand van de rijks financiën niet langer verantwoord is de uitzonderingspositie, waarin die groote steden verkeerden, te laten voortbestaan. Met ingang van 1 October wordt aan die bevoorrechting een einde gemaakt Ten eerste moet in die groote steden zooals reeds medegedeeld, het instituut van 'de dubbel uitgetrokkenen worden ingevoerd. Voorts moet worden ingetrokken de be paling omtrent een extra-bijslag voor werkende kinderen. Ten vierde bepaalde de minister, dat het steunbedrag van de niet verzekerden (de ongeorganiseerden dus) ten minste f0.50 beneden het bedrag zal blijven, dat ze zouden ontvangen, als ze als dubbel- uitgetrokkenen werden gesteund. M.a.w. de Regeering geeft een bijslag van f0.50 ter betaling van de contributie (inclusief verzekeringspremie) aan de organisaties. En tenslotte wordt ingetrokken de be paling, dat een gedeelte van de verdien ste van de vrouw van een gesteunde met kinderen bij de berekening van den af trek wegens gezinsinkomsten buiten be schouwing mag worden gelaten. In het vervolg wordt dus van alle verdiensten van de vrouw van een gesteunde met kinderen 2/3 op de uitkeering in minde ring gebracht. Inkomsten van de vrouw, welke niet uit arbeid zijn verkregen, dienen, even als vroeger ook het geval was, eveneens ten volle van het steunbedrag te worden afgetrokken. De Zuiderzeewerken en de werkloosheid. Aan de Tweede Kamer is een adres ge zonden door aannemers van waterbouw kundige werken en geïnteresseerden bij de Maatschappij tot Aanneming van Zuider zeewerken (M. A. Z.), gevestigd te Anna Paulowna en kantoor houdende te Bus- sum. Adressanten schrijven o.m.: dat naast andere groepen der bevolking, thans in ernstige mate door werkloosheid getroffen worden degenen, die bij de uit voering van groote waterbouwkundige werken hun bestaan plegen te vinden; dat het vraagstuk, op welke wijze deze zoo bij uitstek nationale tak van volksbe staan zich zal kunnen handhaven, in hooge mate samenhangt met de beslissin gen, welke eerlang genomen zullen worden ten aanzien van de voortzetting der Zui derzeewerken, met name van de indijking van den N.O. Zuiderzeepolder. Onder deze omstandigheden stellen adr. er prijs op, te verklaren, dat zij indien deze werken worden ter hand genomen bereid zijn hun volle medewerking te ver- leenen om tot een voor den staat voor- deelige en aan een zoo groot mogelijke werkverruiming bevorderlijke wijze van uitvoering dezer werken te geraken, en zij verzoeken de Kamer met deze bereid willigheid bij de ten aanzien van de voortzetting der uitvoering der Zuiderzee werken te houden beraadslagingen re kening te willen houden. MINISTER MARCHANT OVER DE BEZUINIGINGSPOLITIEK. De Minister slaat van zich af. Men is zich de werkelijkheid niet bewust. Geen be voordeeling van het Bijz. Onderwijs. Zaterdag zijn in meerdere plaatsen vergaderingen gehouden vanwege het Co mité van Actie tegen de voorgestelde On- derwijsbezuiniging. Op denzelfden dag was Minister Mar ch ant te Jubbega (Er.) om daar een am bachtsschool te openen. En strijdvaardig als steeds heeft Mr Marchant deze gelegenheid aangegrepen om eens flink van zich af te slaan. „Ik wil, aldus de Minister, de gelegen heid aangrijpen om in het openbaar iets te zeggen over de actie tegen het opheffen van eenige openbare scholen. „In dezen tijd, nu wij midden in een economische, sociale en politieke revolutie verkeeren, heeft otns volk aan twee dingen behoefte, vooreerst moeten wij de naakte en harde werkelijkheid koelbloedig otnder bet oog zien. Ook menschen, van wier in tellect en ontwikkeling men iets anders zou hebben verwacht, schieten tekort en stellen teleur. Zelfs het feit, dat wij staan voor een ongekend tekort van bijna f 200 millioen, is niet voldoende gebleken voor bet wakker roepen van nuchter inzicht. Velen zijn zich van de treurige werkelijk heid nog niet bewust. „Door allerlei maatregelen werd de werkelijke inzinking als het ware geca moufleerd. Wij houden den schijn voor het wezen. „Thans zijh wij aan een keerpunt ge komen. Zóó, als het tot dusver ging, kan het niet blijven gaan. De breedte van de klove, die moet worden overbrugd, is be langrijk grooter dan zij werd geschat. Het werken met reusachtige tekorten is niet langer mogelijk. „Er moet dus worden bezuinigd en in gekrompen. Wil men hierin slagen zonder onheil te stichten, dan moet bet geschie den met beleid. Maar alles, wat kan worden bezuinigd, moet worden bezui nigd. Het heeft dus geen zin tegen een bepaalde bezuiniging aan te voeren, dat men hetzelfde bedrag elders kan be zuinigen. Wat elders kan worden be zuinigd, moet óók worden bezuinigd. Toch wordt deze methode dagelijks, ook door het comité van actie tegen opheffing van openbare scholen, in toepassing ge bracht. Aldus licht men het volk niet voor, men leidt het op een dwaalspoor. „Deze inperking van uitgaven is in hooge mate urgent. Wij moeten met ons allen, eendrachtig, eensgezind en dadelijk, zonder eenig ver wijt, alle krachten inspannen om althans elke beperking die mogelijk is zonder be paald onheil te brengen, te verwezenlijken. Wie weigert mede te werken, vergeet zijn plicht. Wie draalt, schaadt het landsbe lang. „Ik kom op de openbare scholen terug. „Men noemt in deze actie natuurlijk de verhouding tusschen openbaar en bijzon der onderwijs. Men roept mij toe: Gij zajt onbillijk tegenover de openbare school, en gij bevoordeelt de bijzondere. Gij schendt de wettelijke gelijkstelling. Wilt gij een klein schooltje opheffen, goed, maar dan moet gij tegelijk een klein bijzonder schooltje laten vallen. Verbiedt de wet dit, ga dan eerst maar de wet veranderen. „Deze beweringen vloeien voort uit vol slagen onverstand van de wettelijke en feitelijke verhouding van openbaar en bij zonder onderwijs; een onverstand, dat niet viel te onderstellen bij mannen van bet vak. „Als men de voorgedragen stellingen leest, komt men onder den indruk, alsof het euvel der kleine schooltjes bij uitstek een euvel is van bet bijzonder onderwijs. Toch is bet tegendeel waar. „In 1931 waren er 110 openbare scholen met minder dan 24 hinderen. Bijzondere scholen met minder dan 24 kinderen wa ren er in het geheel niet. Met minder dan 40 kinderen waren er 328 openbare scho len en 65 bijzondere. De waarheid is der halve precies het omgekeerde. Indien het euvel der kleine schooltjes een euvel moet worden genoemd óf van het bijzonder on derwijs, óf van het openbare, is bet bet euvel van bet openbare en niet van het bijzonder onderwijs. Binnenland. Minister Marchant over opheffing van kleine openbare scholen. De Merapi werkt weer. Dijkvai op Noord-Beveland. Nieuwe regeling van werkloozensteun. Buitenland. Gevechten te Havanna. Vele dooden. Aanslag op Bondskanselier Dollfusa Langzame vermindering der werkloos heid. Aardbeving in Californië. „Hieruit volgt reeds, dat de eisch tegen opheffing van elke openbare school moet ook een bijzondere school worden opgehe ven, volmaakt onredelijk is. De eisch houdt geen rekening met de feiten. De bewering berust op volslagen onver stand. „De wet geeft niets anders dan finan cieele gelijkstelling. Met het aantal scholen, dat er voor beide takken moet zijn, heeft dit niets te maken; het aantal scholen wordt bepaald naar de behoefte. Wat „voldoende" is bepaalt de over heid. Hier komt in overweging: le. door welke regeling het beste onder wijs wordt verzekerd; 2e of door verbeterde middelen van ver keer concentratie mogelijk is. Voor mij is die school de beste, waar leven is en door strooming, waar volhezette klassen zijn en voor elke klasse een leerkracht, die er zich geheel aan kan geven. Vroeger werd dit algemeen als het ideaal beschouwd. En nu? Diezelfde menschen, die vroeger de éénmansscbool, één leerkracht voor 6 of 7 klassen, als ,-,een paedagogisch wange drocht aan de kaak stelden, verdedigen die school thans als het non plus ultra van de paedagogiek. En de verkeersmid delen? Wie kan volhouden, dat thans het platteland, Uit het oogpunt van verkeer, hetzelfde beeld biedt als tien jaren ge leden? Er wordt geen algemeene slachting aangericht; er wordt, geval voor geval, overwogen, wat er moet worden veran derd. Met alle bezwaren wordt rekening gehouden. Als wij gereed zijn, zal de pae- dagoog, die de zaken objectief bekijkt, moeten toegeven, dat bet openbaar om derwijis in zijn geheel, en daarom gaat bet, er beter van zal zijn geworden. Het spreekt vanzelf; voorzoover bet euvel der kleine schooltjes zich ook ver toont bij het bijz. onderwijs, zal ook bier de concentratie moeten worden bevor derd. Dit is echter minder eenvoudig dan het schijnt. De wet stelt regelen, waardoor de steun uit de overheidskas automatisch vervalt, wanneer 't aantal kinderen daalt beneden het getal, voor de oprichting ver- eischt. Regel is hier echter, dat zij boven dat getal zijh uitgegroeid. De regeering heeft met de centrale leiding van het bij- zonder onderwijs contact. In onderling overleg zal hier het noödige geschieden. Het was mij er alleen om te doen, aan te toonen, dat de eisch van het tegen elkaar wegvallen van een bepaald aantal open bare en bijzondere scholen geen grond vindt in de wet, noch in de feiten. „De tweede eisch, naast het aanvaarden in koelen bloede vein de werkelijkheid is, dat wij allen niet het hoofd laten hangen, doch vervuld blijven van goeden moed. Eenmaal zal de zon weer heenbreken door den mist, al moeten wij langer in de duisternis blijven dan wij hadden ver wacht. Dan zal ons volk paraat moeten zijn om met ongebroken geestkracht aan te pakken. Dijkvai op Noord-Beveland. Hedenmorgen heeft in den zeedijk van den Nieuw Noord-Bevelandpolder, op on geveer 300 M. ten Westen van de oester put een vrij ernstige val plaats gehad. Té half zes werd het eerste begin er van waargenomen. Te elf uur was het zoover, dat over een lengte van 40 a 60 M. de dijk tot over de kruin was weggezakt. Gevreesd werd, dat het nog staande stukje het opkomende water niet zal kunnen te genhouden. Bijzondere maatregelen kon den nog niet genomen worden. Daar ach ter het gat een inlaagdijk ligt, is de toe stand momenteel niet gevaarlijk; alleen bestaat het gevaar, dat het z.g.n. Bohe- men zal inloopen. Van de enkele H.A. bouwland die zich daarin bevinden, is men direct begonnen de vruchten als sui kerbieten en aardappelen in veiligheid te brengen. Het gat is een eindje verder ontstaan dan waar de val circa tien jaar geleden heeft plaats gehad. De Nieuw-Noordbevelandpolder is ge legen aan de Noordzijde van Noord-Beve- land. Verschillende autoriteiten, o.a. de bur gemeesters van Kortgene en Wissekerke, de Commissaris der Koningin in Zeeland,

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1933 | | pagina 1