EERSTE BLAD.
Binnenland.
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
mm&m -
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchfcque en Girorokoning 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lango Burg. Tclof. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
AbonnemealepriSs i A50 pas '«w&2fesJe
weekabonnementen voor Middelburg» Goes en
Vlissingen f0.20. Losse- nummers S «ent,
Advertentiën 30 cent per regel, Sagesondea
mededeelingsn 60 sent per regel, Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags fö.75, .bij
vooruitbetaling, Onder letter of motte i 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Van de zijde der Regeering wordt steeds
weer betoogd en terecht dat we ear
rekening mee zuilen hebben te 'houden,
dat bet maatschappelijk leven op een la
ger niveau moet worden gebracht.
Wij leven als volk boven onze finan-
cieele draagkracht. -Dat is niet meer te be
talen. Daarom moet alles er op worden
gericht, dat we naar een lager peil af
dalen.
Nog deze week heeft Minister Oud er
met Mem op gewezen, dat de economische
omstandigheden ons dwingen tot aan
passing aan geheel gewijzigde toestanden,
en dat de algemeene daling der waarden
van de goederen en diensten in het maat
schappelijk verkeer veroorzaakt, dat wij
ons leven moeten inrichten op een meer
bescheiden voet.
'Dit zal inderdaad noodig zijn. Trou
wens er is reeds veel veranderd.
Maar nu doet zich het feit voor, dat
het ook weer de Regeering is, die voort
durend maatregelen neemt om 'die verla
ging tegen te houden.
De belastingen worden tot een nooit ge
kende hoogte opgevoerd.
En telkens weer worden besluiten ge
nomen, die tot gevolg 'hebben, dat de prij
zen der levensbehoeften inplaats van te
dalen, omhoog gaan.
Wij denken hier aan de velerlei contin-
genteeringsmaatregelen en aan wat ge
daan wordt om land- en tuinbouw te steu
nen.
De broodprijzen gaan omhoog, de aard
appelen worden duurder, en hetzelfde
geldt van boter, melk, eieren enz.
Wij zeggen niet, dat dergelijke maat
regelen niet noodig zijn. Integendeel.
Maar het feit blijft dan toch, dat het
afzakken naar een lager niveau wordt be
moeilijkt inplaats van bevorderd.
Voor een verwijt is hier geen plaats.
De Regeering kan ook niet steunen zon
der dat het geld kost.
Maar wel wekt 'het in dit verband ver
bazing, dat blijkens de ingediende Rijks-
begrooting wel met de meeste spoed is ge
werkt, aan plannen tot belastingverhoo-
ging, maar dat van bezuiniging door ver
sobering van de publieke diensten of zoo-
als de Troonrede het uitdrukte', van „doel
matiger organisatie en door besnoeiing
van verschillende diensten'1' niets wordt
gemerkt.
Het tegendeel schijnt soms het geval.
Er wordt in vele opzichten nog geleefd,
alsof er geen vuiltje aan de lucht is.
Een voorbeeld. Er zijn den iaatsten tijd
tal van controleurs voor werkverschaffing
en steunverleening aangesteld. Maar ter
wijl nu steeds meer zakenmenschen van
de derde Masse spoor gebruik maken,
moeten deze heeren tweede klasse reizen.
Op zichzelf een kleinigheid.
Maar als symptoom toch wel van be-
teekenis.
Het proces tegen v. d. Lubbe te Leipzig.
'Gisteren is dan eindelijk het proces te
gen v. d. Lubbe, den brandstichter in het
gebouw van den Duitschen Rijksdag be
gonnen.
Behalve v. d. Lubbe, den 24-jarigen
Nederlandsche metselaar, staan (hoewel
v. d. L. heeft verMaard geen medeplich
tigen te hebben gehad) terecht:
Torgler, de vroegere leider der commu
nistische partij in den Dui'tschen Rijks
dag. Hij wordt beschuldigd de aanstoker
van het complot te zijn; Dknitrof, Bul-
gaarsch schrijver. Hij' zou tezamen met de
andere 'beklaagden het plan voor den
brand ontworpen hebben. Popoff, Bul-
gaarsch student. Deze wordt beschuldigd
van medeplichtigheid bij (het stichten van
den brand. Hij zou om negen uur, den
tijd waarop de brand uitbrak, dn het rij'ks-
daggebouw gezien zijn. En Taneff, een
Bulgaarsoh schoenmaker, die eenzelfde
rol zou gespeeld hebben als Dimitroff.
Er was, zooals 'te verwachten viel, voor
d'it proces zeer groote belangstelling.
Tegenover de zetels der rechters bevin
den zidh aan vijf groote tafels ongeveer
tachtig persvertegenwoordigers, de ove
rigen hebben op de eerste beide 'toeschou-
wersbanken plaats genomen.
Nadat de tolken in het kort den inhoud
van de acte van beschuldiging aan de be
klaagden hadden medegedeeld, werd deze
in het Duitsoh voorgelezen. Alle aange
klaagden worden er van beschuldigd door
een en zelfde voortgezette handeling ten
deele 'gemeenschappelijke pogingen te heb
ben aangewend, om de constitutie van het
DuiisChe rijk door middel van geweld in
gevaar te brengen. Hun wordt dus hoog
verraad verweten.
Van der Lubbe wordt bovendien be
schuldigd van poging tot brandstichting
in het stadhuis en 'het stedelijk slot. Ook
deze brandstichtingen zouden gepleegd
zijn, mét het doel, een oproer te veroor
zaken.
De voorzitter wees er op, dat beklaagde
van der Lubbe, nadat hij een aanbod van
den NederlandsChen advocaat Pauwels
ontvangen had, de volgende schriftelijke
verMaring heeft afgegeven;
„Ik wensch geen verdediger, ik wil ook
niet nog eens over de zaak nadenken, ik
blijf veeleer bij het besluit, dat ik geen
verdediger hebben wil."
Senaats-president Buenger verzocht
daarop, aan van der Lubbe te vragen, of
hij' deze verklaring vrijwillig 'heeft afge
geven.
Van der Lubbe antwoordde bevestigend.
Hierna werd overgegaan tot helt verhoor
der beklaagden.
Van der Lubbe gaf zijin antwoorden
met zeer zachte stem en was nauwelijks
te verstaan.
Hij deelde zijn levensloop mee.
Daarna kwamen eenige 'brieven ter
sprake, welke aan beMaagde van der L.
gericht zijn. In den eenen brief heet het:
„Wij1 staan allen aan jouw zijde tegen de
hetze 'der bonzen".
In een tweeden brief zegt de schrijver,
dat het zijn taak is, in naam van het in
ternationale proletariaat, dat met de op
vattingen van van der Lubbe solidair is,
zijn broederlijke 'groeten aan van der L.
over te 'brengen.
Dr Buenger vroeg daarop aan beklaag
de, wat voor kameraden de schrijvers
van deze brieven waren en of het com
munisten waren.
Beklaagde gaf daarop geen duidelijk
antwoord.
Voorzitter: Bent u eigenlijk communist?
Beklaagde: Neen.
De voorzitter wees daarna er op, dat
'hij: toch de sovjet-ster en een bewijs van
lidmaatschap der communistische partij
heeft bezeten.
Op nadere vragen omtrent zijn politieke
bedoelingen geeft van der Lubbe toe, 'dat
hij da communistische denkbeelden wel
toegedaan was zonder een verandering
van den staatsvorm te beoogen. Op de
vraag, welke bedoelingen bekl. eigenlijk
'had, 'zwijgt deze, waarop de voorzitter
hem vraagt om in 'het Nederlandsch zijn
politieke bedoelingen uiteen te zetten.
Bekl. anltwoordt slechtsDat kan ik
niet.
De voorzitter stelt dan nog een heele rij
vragen om vast te stellen, wanneer 'bekl.
zich als echte communist beschouwd heeft
naar hét eenige dat uit 'hem te 'krijgen
is, dat hij in, Nederland met commu
nistische 'kranten gecolporteerd heeft. Ook
de vraag of bekl. soms anarchist is of ge
weest is, antwoordt heM. ontkennend.
Te half drie sluiit de voorzitter de eerste
zitting, met de vermaning aan bekl. om
tot morgen ernstig te overwegen, wat de
oorzaken geweest zijn van zijn bedanken
als lid van de communistische partij. Be
klaagde zegit nog: persoonlijke oorzaken,
die ik niet nader kan aanduiden, waarop
dr 'Brüenger zijn waarschuwing herhaalt
en de zitting sluit tot Vrijdagmorgen half
tien.
Naar een nieuwen dollar?
Een plan voor een gecontroleerden dol
lar met een vaste koopkracht, die het
peil der prijzen zou stabiliseeren, wordt,
naar men meent, zorgvuldig overwogen
door de Amerikaansche regeering. Om
trent Roosevelts meening in dit opzicht,
wordt niets medegedeeld.
Roosevelt heeft de vertegenwoordigers
ontvangen van de katoenplanters, die
den aankoop bepleitten door de regeering
van de helft van den tegenwoordigen
katoen oogst tegen 15 ets per pond, als
een middel om den prijs te verhoogen
en de productie te beperken.
Roosevelt zou het voorstel gunstig ont
vangen hebben en gezegd hebben, dat hij
binnenkort een besluit zal nemen.
Roosevelt zou den indruk verwekt heb
ben, dat hij de credietexpansie tracht
te bevorderen en de kwestie der inflatie
ondertusschen buiten overweging houdt.
De strijd tegen de werkloosheid In
Duitschland.
Ter uitvoering van de plannen tot be
strijding van de werkloosheid is de Duit-
sche minister van financiën gemachtigd
tot het beschikbaarstellen van een be
drag van 500 millioen mark voor den
woningbouw en het verbouwen van
groote woningen tot kleinere.
De huiseigenaars, die een toelage wil
len bekomen, moeten zelf het viervoudig
bedrag van de toelage uit eigen of ge
leende middelen ter beschikking stellen.
De rentebetaling wordt hun verlicht,
doordien 4 van het bestede bedrag op
de huurbelasting in mindering wordt ge
bracht.
Voorts zullen de lasten voor den land
bouw aanmerkelijk verlicht worden door
vermindering van de omzetbelasting tot
1 en vermindering van de grond
belasting voor den landbouw, zoodat deze
belasting nog slechts een Jaarlijksche op
brengst van 100 millioen mark hoeft op
te leveren.
Ter bevordering van den woningbouw
zullen nieuw gebouwde kleine woningen
en huizen voor zelfbewoning van ver
schillende belastingen vrijgesteld wor
den.
Met de rijksbank zijn onderhandelingen
gevoerd over een verruiming van de ka
pitaalmarkt.
Ervaringen uit een Duitsch gevangenen
kamp.
Een Duitsche schrijver in „De Times"
die drie jaar het onderwijs aan de land
bouwschool te Wolzig heeft gevolgd,
schrijft over de ervaringen, welke hij in
het concentratiekamp te Oranienburg
heeft opgedaan. De genoemde landbouw
school is een stichting van het Joodsch
Landbouwcomité, zoodat 30 van de 43
leerlingen Joden waren. De schrijver van
het artikel is echter geen Jood.
Alle leerlingen der school zijn den 20-
sten Juni naar een concentratiekamp
gebracht Ongeveer drie uur lang moes
ten zij rechtop blijven staan, voordat
men hen binnenliet; indien iemand
trachtte te gaan zitten, werd hij geslagen.
De schrijver klaagt over het slechte
eten in het kamp. Het leven was gelijk,
dat in de bekende arbeidskampen. De
schrijver, die kon typen, kreeg een baan
tje in het bureau van het kamp. Daar
kreeg hij een overzicht over de gevange
nen, die 2500 in getal waren, waarvan
ongeveer 125 Joden en de rest commu
nisten, sociaal-democraten en andere
politieke vijanden van het Hitlerisme.
Ook 102 S.A.-mannen, die „lui" waren ge
weest, waren in het kamp, waar zij
dezelfde behandeling als de anderen ont
vingen, zij werden echter niet geslagen.
Prominente gevangenen werden meer
gestraft dan de anderen, doch een ieder
kreeg zijn volle aandeel, in het bizonder
wanneer de nazi's des avonds laat uit
de kroeg thuis kwamen. Dan gingen zij
soms de groote hal binnen, waar zij
eenige der gevangenen ruw afranselden,
of met schoensmeer insmeerden.
Wanneer prominente gevangenen in
het kamp arriveerden, werden zij door
den commandant ondervraagd over de
plaatsen, waar zich papieren en wapens
aan communisten toebehoorende, bevon
den, waarbij hij hen beval, vlug te ant-
worden, indien zij niet wilden „gehol
pen" worden. „Help" beteekende slaag.
De toestand op Cuba weer verscherpt.
De toestand op Cuba is wederom ver
scherpt. In de straten van Havana heb
ben ernstige schietpartijen plaats gehad.
Ter versterking der politie moesten taxis
worden gebruikt, die met soldaten waren
bemand en die door de straten patrouil
leerden. Amerikaansche onderdanen, die
in het binnenland wonen, hebben zich
aan boord begeven van de Amerikaan
sche oorlogsschepen. In een reeks steden
en dorpen in het binnenland is een ma
laria-epidemie uitgebroken, die tenge-
volge van den gebrekkigen sanitairen
toestand nauwelijks bestreden kan wor
den.
Reuter meldt uit Havana, dat het ge
peupel een aanval heeft gedaan op de
woning van Obregon, een schoonzoon van
ex-president Machado. De officieren, die
de woning bewaakten, losten schoten.
Eén persoon werd gedood.
Het departement van marine te Was
hington heeft nog vier torpedojagers
naar de gevaarlijke plaatsen gezonden.
Hervorming van het Oostenrijksche
Kabinet.
Bondskanselier Dollfuss heeft tenge
volge van de gebeurtenissen der laatste
dagen besloten zijn kabinet te hervor
men.
De Bondskanselier wil zijn kabinet tot
een kabinet van vooraanstaande figuren
maken. Dollfuss wil zelf de heele leiding
van de uitvoerende organen van den
Staat overnemen.
Het nieuwe kabinet-Dollfuss is reeds
samengesteld:
De nieuwe ministers zijn allen chris
ten-socialen.
Nederlandsche bloemen naar Rusland.
De Izwetsija meldt, dat het stoomschip
Koejbysjef te Leningrad (Petersburg) uit
Nederland een eerste partij (ongeveer
200.000) hyacinthen-, tulpen- en narcis-
senbollen heeft aangevoerd voor de trusts
voor parkaanleg te Moskou en Leningrad.
Het materiaal is in ruil verkregen van
de firma Lefèvre tegen een partij in het
wild groeiende lelies uit het Majkopge-
bergte.
Tevens is een flim meegekomen, welke
aan den tuinbouw gewijd is.
Duiischlands verdediging.
Von Neurat'h, de Duitsche minister van
buitenlandsohe «aken, heeft aan den Ber-
üjnschen correspondent van de New-York
Times een interview toegestaan, waarin
hiji oa. izei: „Onder de leuze „Geen wa
pening" wordt geëischt, dat aan het ver
bod van het verdrag van Versailles ten
aanzien van ühiitscManda material© wa
pening niets gewijzigd zal worden.
Duitschland mag niet alleen geen mili
taire vliegtuigen, maar ook geen lucht
afweergeschut hebben. Daardoor is het
volikotaen weerloos. Door de totale af
schaffing van de militaire luchtvaart in
alle staten en een volkomen verhod van
het bombardement zou de kwestie van de
gelijk'gerec'htigheid en de Duitsohe ver
dediging in 'de luöbt zonder meer opge
lost kunnen worden. Helaas bestaat er
weinig kans op een dergelijke oplossing.
Blijven de andere staten echter in het be
zit van hun luchtvloten, dan zou het een
onredelijke eisch zijn, dat Duitschland de
eenige mogelijkheid van verdediging te
gen luchtaanvallen, namelijk met vlieg
tuigen, onthouden 'zou worden.
'Duitschland heeft 'hetzelfde recht op
veiligheid als alle andere landen. Duitsch
land blijft 'ten aanzien van de wapening
de eischer, want het heeft reeds lang zijn
bijdrage in algemeene ontwapening ge
leverd. Het wenschlt, dat nu eindelijk ook
door de anderen met de ontwapening
ernst gemaakt wordt.
De Volkenbondsvergadering en het
Joodsche vraagstuk.
Naar aanleiding van een telegram uit
Genève, waarin melding wordt gemaakt
van het voornemen der Nederlandsche
regeering om het vraagstuk der Joodsche
vluchtelingen op de agenda der Volken
bondsvergadering te plaatsen, meldt het
Nederl. CorrespondentiebuTeau, dat de
regeering voornemens is, ter gelegenheid
van 'de a.s. Volkensbondsvergadering met
andere regeeringen overleg te plegen om
trent het plaatsen van dit vraagstuk op
de agenda dier vergadering.
Korte Berichten.
De „Graf Zeppelin" is gistermiddag
te Rio de Janeiro aangekomen en na een
kort oponithoud weder voor de terugreis
vertrokken.
Te Meh'ldorf is een communistisch
complot ontdekt, dat ten doel had, drie
nat-soc. van het leven (te berooven. Een
aantal communisten ïs gearresteerd.
Eenige honderden communisten heb
ben gistermiddag betoogd voor het Duiit-
sdhe consulaat ie New-York, waar zij'
vijandige kreten tegen Hitier uitten als
protest tegen het proces te Leipzig over
den Rijksdagbrand.
Dinsdagavond is bij Harburg een
motorrijder in een S.A.-colonne gereden,
welke in de richting van Harburg mar
cheerde. Zes S.A.-mannen werden ge
wond, waarvan drie zoo ernstig, dat zij
naar het ziekenhuis moesten worden
vervoerd. Eén S.A.-man is aan zijn ver
wondingen bezweken.
Ln samenwerking met de S.A. heeft
de geheime staatspolitie te Harburg-Wil
helmsburg 18 communistische functio
narissen gearresteerd, die staatsvijandige
actie gevoerd hadden. Bij huiszoekingen
werd een groot aantal geweren gevon
den en in beslag genomen.
De „Echo de Paris" publiceert een
artikel van zijn correspondent te Bel
grado, waarin nieuwe onthullingen wor
den gedaan omtrent militaire toebereid
selen in Hongarije.
- In politieke kringen te Tokio maakt
men zich zeer ongerust over een concen
tratie van Russische troepen aan de
RussischMantsjoerijsche grens. Meer
dan 300 vliegtuigen zijn daar bijeenge
komen. Het doel van deze concentratie
is nog onbekend.
Uit Quincy in Iillinois wordt ge
meld, dat de vlieger Wiley Post, die on
langs beroemd geworden is door zijn
vlucht om de wereld, vrij ernstig gewond
is door een val met zijn toestel.
Een hevige tyfoon heeft de Zuide
lijke eilanden van Japan geteisterd.
Twaalfhonderd menschen zijn dakloos.
Tot nog toe zijn drie dooden gemeld.
Er heeft een hevig noodweer ge
woed boven Saragossa. Het heeft daar
bij een half uur lang ontzettend gehageld
waardoor ontelbare vensterruiten zijn
vernield. Een kind werd gedood, onge
veer 100 personen zijn gewond. In een
omtrek van 20 K.M. zijn de te velde
staande gewassen geheel vernield. De
materiëele schade is enorm.
Volgens geruchten uit Bagdad is
Mesopotamië door een reusachtige over-
strooming getroffen. Veertien dorpen
staan onder water. Het aantal dooden
kan nog niet vastgesteld worden. De re
geering heeft de noodige maatregelen
getroffen.
Binnenland.
Critidk op de aardappelstoumvet.
Wordt Mr Duys geroyeerd als lid der
S. D. A. P.?
Nederland en het Joodsche vraagstuk.
Buitenland.
Hervorming van het Oostenrijksche
kabinet.
Heit proces te Leipzig.
Verscherping van den toestand op Cuba.
De Koningin-Moeder naar Luzern.
De Koningin-Moeder is voornemens
Woensdag 27 dezer voor een verblijf van
eenige weken naar Zwitserland te ver
trekken met voorloopig reisdoel Luzern.
Voor H.M. vertrekt zal de Koningin-Moe
der op Maandag 25 dezer nog een bezoek
brengen aan de Koningin'op den Ruigen-
hoek te 's-Gravenhage.
Do steunregeling voor rogge en gerst.
Ondanks de mededeelingen, welke door
den Minister van Economische Zaken zijn
verstrekt, bestaat er bij de landbouwers
nog onzekerheid omtrent de vraag of alle
rogge en gerst in 1934 gesteund zal
worden en welke garantieprijzen voor
deze producten zullen gelden.
Naar aanleiding hiervan is door den
heer v. cL Heuvel aan den minister
gevraagd, of deze bereid is, met het oog
op den reeds aangebroken zaaitijd voor
winter-rogge en wintergerst, mede te dee-
len voor welken prijs rogge en gerst ge
leverd kunnen worden en of nog eenige
beperking voor deze cultures bestaan zal.
De aanstaande A. R. J. A.-Toogdag.
Het ARJA-orgaan bevat de dagorde van
den toogdag der Anti-Rev. Jongeren Ac
tie, welke Zaterdag a.s. te Zwolle in de
concertzaal van het gebouw Odeon zal
worden gehouden.
De sprekers zullen handelen over de
volgende onderwerpen: Dr Joh. H. Scheu-
rer, voorzitter der ARJA, openingswoord
over „Met wijsheid tot allen dienst", de
heer H. Amelink, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal over „De ba
nieren omhoog", Prof. Dr J. Severijn van
Utrecht zal in de middagvergadering re-
fereeren over het onderwerp „De roep
om gezag", terwijl het slotwoord van Ds
L. de Bruyne, Chr. Geref. predikant te
Zwolle, tot titel draagt: „Wat is er in
Uw hand?"
Voor de bestuursverkiezing zijn candi-
daat gesteld ter vervulling van twee
vacatures, welke door periodieke aftre
ding ontstaan: in de vacature Roosjen
Dr C. Beekenkamp, Den Haag; H. de
Graaf, Goudriaan en Ds P. A. Klüsener
te Vinkeveen, in de vacature-Dr Schol
ten: J. J. G. Boot, burgemeester te Win-
sum (Gr.), Drs H. J. Hommes te IJlst
en J. Smallenbroek te Breukelen.
Drankmisbruik werkloozen.
Naar wij vernemen heeft het gemeen
tebestuur van Tubbergen een schrijven
gericht aan alle werkloozen in die ge
meente, waaraan wij het volgende ont-
leenen: „Het is ons gebleken, dat arbei
ders uit deze gemeente, die bij een werk
verschaffing zijn geplaatst, zich, ondanks
de behoeften in het huisgezin, herhaalde
lijk in de herbergen bevinden. Alleen per
sonen in wier gezinnen hulp onontbeer
lijk is, mogen bij een werkverschaffing
worden geplaatst. Het verdiende geld
moet echter besteed worden om den nood
in het huisgezin te lenigen en mag nim
mer, zooals voor de hand ligt, in her
bergen of op andere feestelijkheden wor
den verteerd of verbrast. De overheid, die
verplicht is, hierop streng toe te zien, zal
den arbeider, die zich hieraan schuldig
maakt, schorsen, of zoonoodig ontslag bij
de werkverschaffing verleenen".
Wordt Mr Duys geroyeerd als lid der
S. D. A. P.?
Naar de Telgr. vernam is thans een
voorstel ingediend om het Kamerlid Mr
J. E. W. Duys te royeeren als lid der
S.D.A.P.
Tot dusver waren door vele afdeelingen
der S.D.A.P. bij het partijbestuur moties
ingediend, alle inhoudende het verzoek
maatregelen te nemen jegens den heer
Duys naar aanleiding van zijn bekende
brochure. Het partijbestuur had tot op
heden aan de uitnoodigingen in deze
moties geen gevolg gegeven. De heer
Duys is lid der afdeeling 6 te 's-Graven-
hage van de S.D.A.P. en volgens de
statuten kan een afdeeling een lid roy
eeren. Nu is bij de genoemde afdeeling
6 een van toelichting voorzien voorstel
ingediend om den heer Duys van het
lidmaatschap der S.D.A.P. vervallen te
