:t!
leven
ING
EERSTE BLAD.
Buitenland
Binnenland.
Uit de Provincie
Belangrijkste Nieuws.
EN WEST-
JLDER.
ilen, Duikers
ken,
1
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1933
DAGBLAD VOOR DE PL NCIE ZEELAND
47e JAARGANG - No. 283
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
nog
reep!
|n. Brieven
ilad, Goes.
jeugdig.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorolioning 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tclol. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs I 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiön 30 cent per reg9l. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
>M!
ijd een stukje
ït knap je van
^end, kalmee-
joed voor de
nd werk moet
ng bevorderd
prs zijn loom-
jlentie onver-
Wrigley's be
st niet geremd
.(zuivere peper-
Jarmint (pitti- C
ak),p.pakje
cent.
JHR. DE GEER, MINISTER
VAN STAAT.
Hierover kan nauwelijks verschil van
ineening bestaan, zegt de Maasbode:
wie Jhr. de Geer kennen, zullen zich er
in verblijden, dat H. M. de Koningin
hem den eere-titel van Minister van
Staat heeft verleend.
De Geer is niet alleen jure suo leider
van de christelgk-historische Unie, "hij
is werkelijk een nationale figuur, zooals
wijlen de Savornin Lohman er een is
geweest. Hij is een karakteristieke Ne
derlander: man van geloof, van gefun
deerd staatkundig beginsel, van ijzeren
werkkracht, groot plichtsbesef, eigen stijl.
Een aristocraat, die in zijn hart een
man der kleine luyden is; een demo
craat in den gezonden zin, hechtend aan
onze constitutioneels instellingen, maar
wars van na-pratorij en volksvleierij; een
onbaatzuchtig werker voor de openbare
zaak, die om het nu maar eens
doodeenvoudig te zeggen met zijn
groote gaven voor zichzelf en zijn gezin
meer had kunnen verdienen, indien hij
geen bestuurder van stad, provincie en
rijk ware geweest.
De Geer beschouwt de staatkunde als
een werken in den dienst van Christus.
Wie hem van nabij kennen, weten dat
hij een sterk religieuze natuur is, die
meer van godgeleerde vraagstukken ken
nis neemt, dan menigeen vermoedt.
Maar hij kent zijn roeping en zoo is
deze man, die ook een schitterend pro
fessor had kunnen zijn, minister gewor
den en wij weten, hoe hij in zeer moei
lijke omstandigheden de zware taak om
's lands geldmiddelen te beheeren op uit
nemende wijze heeft vervuld. Ook zij, die
het daarbij niet in alle opzichten
met hem eens waren, waardeeren den
man met zijn oorspronkelijken stijl in de
schriftelijke stukken, met zijn slagvaardig
heid in het debat, dat dóór hem vooral'
steeds hoog en hoofsch bleef, met zijn
taaie wilskracht.
De nieuwe Minister van Staat, die nu
leider der c.h. fractie in de Kamer is
en geboren werd in het oorlogsjaar 1870,
dus de zestig passeerde, scheen den laat-
sten tijd van zijn ministerieel ambt zeer
vermoeid. Moge het hem gegeven zgn
den werkelijk verdienden titel lang te
dragen en moge de hooge, Koninklijke
onderscheiding hem zou het kunnen
en noodig zjjn helpen bij zijn arbeid
voor de gezonde politieke vorming der
landgenooten die vooral in hem en zijn
staatkundige beginselen vertrouwen stel
len, en daarmee ook bij zijn strevingen
in dienst der geheele volksgemeenschap,
die trotsch op hem is en wier dank
hij heeft verdiend.
Goering Generaal.
Officieel wordt medegedeeld, dat de rijks
president met den rijksweerminister von
Blomberg heeft benoemd tot generaal-
overste.
Voorts heeft de Pruisische minister
president Goering, ter erkenning van zijn
verdiensten in oorlog en vrede, den rang
toegekend gekregen van generaal der in
fanterie met het recht de uniform der
rijksweer in dezen rang te dragen.
De brand in het Rijksdaggebouw.
Naar aanleiding van de publicaties der
enquête-commissie in zake den brand in
het Rijksdaggebouw wordt van D'uitscho
zijde medegedeeld:
Beklaagde Van der Lubbe heeft een vel-
ledig onderzochte bekentenis over de daad
zelf en over zijn beweegredenen afgelegd.
Het is ook bekend, uit welk milieu Van
der Lubbe komt. Het is Duitsch recht op
grond van dergelijke bewijzen een aan
klacht in te dienen, in een hoofdbehande
ling de daad volledig op te helderen en
den dader te veroordeelen. Dat zal ge
schieden met Van der Lubbe en zijn me
debeschuldigden. Al bet andere, dat in
zake de brandstichting in het Rijksdagge
bouw in het buitenland wordt gezegd, kan
slechts dan voor de behandeling in
Duitschland in aanmerking komen, wan
neer de beweerde feiten voor het gerecht
zoo geloofwaardig worden gemaakt, dat
het van die feiten gebruik kan maken
als materiaal voor de verdere behandeling
der zaak in juridiscben zin.
Stakingsonlusten te Philadelphia.
Uit Philadelphia: Vierduizend stakende
arbeiders hebben bier werkwilligen over
vallen, die zich in vrachtauto's naar het
werk begaven. Een geheele bezette vracht
auto en eenige andere auto's werden ver
nield. De stakers wierpen met steenen
naar de werkwilligen. Twee personen wer
den gedood en een groot aantal, waaron
der verscheidene politie-agenten, gewond.
De orde kon eerst worden hersteld nadat
politieversterkingen waren gearriveerd.
Rusland en Japan.
De Russische ambassadeur beeft een
bezoek afgelegd bij den onderstaatssecre
taris van buitenlandsche zaken, wien hij
verzekerde, dat de sovjet-grenswacht niet
over de Mandsjoerijsche grens is gedron
gen en dat er geen bijzondere troepencon
centraties langs de grens plaats vinden.
Was de regeering Machado corrupt?
De Gubaansche regeering geeft bet op
zienbarende bericht, dat de regeering Ma
chado een bedrag van 26 millioen dollar
heeft verduisterd. Het zou hier middelen
voor openbare bouwwerken betreffen,
waarvan Machado en zijn ministers het
grootste deel zich hadden toegeëigend.
Groote droogte in Engeland.
De aanhoudende droogte begint, vooral
in de Midlands en het Noorden van Enge
land, bedenkelijke afmetingen aan te ne
men. De stad Macclesfield in Lancashire
heeft nog slechts 10 dagen watervoorraad
en de directeur verklaarde, dat al het wa
ter niet eens meer geschikt was voor
drinkwater, omdat men den bodem der
reservoirs naderde.
Te Folkingham in Lincolnshire heeft de
burgemeester de dorpspomp laten verze
gelen en iedere vrouw krijgt 2 emmers
per dag: één 's morgens, éen 's avonds.
Te Radwinter is het geheele reservoir
leeg en de bevolking krijgt drinkwater te
gen een stuiver per emmer van een par
ticuliere installatie.
Een brank, die uitbrak op Stokes Com
mon, een der mooiste plekjes in Bucks,
moest uit zich zelf uitbranden wegens ge
brek aan 'blusschingsmateriaal. Honder
den boonnen zijn verbrand.
Polen en Joego-Slavië.
Uit betrouwbare bron wordt vernomen,
dat de Poolsche regeering pogingen doet,
de regeering van Joego-Slavië te bewegen
tot het sluiten van een militair bondge
nootschap met Warschau.
De pogingen in die richting van den
Poolschen gezant te Belgrado worden van
Fransche en Tsjechische zijde krachtig
ondersteund. In Belgrado schijnt men ech
ter te aarzelen, aangezien men om ver
schillende redenen twijfelt aan de voor-
deelen van een dergelijk bondgenootschap
met Polen voor Joegoslavië.
Bergongelukken.
In de Oostenrijksche Alpen zijn aan
verschillende toeristen doodelijke ongeval
len overkomen. Een Alpinist uit Weenen
is omlaaggestort van den „Winklerturm"
in de „Rosengartengruppe" en werd ge
dood.
Een bergbeklimmer uit Freiburg in
B'reisgau viel, vermoedelijk tengevolge van
uitputting van een terras af en werd op
slag gedood.
Nabij Martino di Castrozza in de Dolo
mieten viel een Italiaansche geestelijke
omlaag en werd gedood.
Bij Pfunders in het Puster-dal zijn eeni
ge kampeerende Düitscbe trekkers een
berghelling afgegleden. Het ongeluk liep
gelukkig goed voor ben af.
In de Brenta-bergen is nog een Duit-
seher omlaaggestort en later aan de ge
volgen bezweken.
Korte Berichten.
De legerraad van het Iersche repu-
blikeinsche leger beeft een oproep gepu
bliceerd, waarin van de Valera wordt ge-
eischt, dat bij het Engelsch-Iersche ver
drag annuleert en zich aansluit bij 'den
eiscb tot vorming van den Iersche repu
bliek.
Reuter meldt uit Santafé (Nieuw
Mexico): De gouverneur heeft den staat
van beleg afgekondigd in het district Mac
Inlay wegens de onlusten die door de sta
king der mijnwerkers zijn ontstaan. De
stakers hebben o.a. den watertoevoer van
de stad Gallup pogen af te snijden.
Dê Spaansche minister van land
bouw heeft veertien speciale gedelegeer
den benoemd, belast met het in beslag ne
men van de eigendommen van den ouden
Spaanschen adel gedurende de volgende
week in verscheidene Spaansche provin
cies.
In een Spaansche havenstad aan de
golf van Biscaye zijn groote voorraden
Chilisalpeter door brand verwoest. De
aangerichte schade wordt op vier mil
lioen peseta's geschat.
1 Naar een H.N.-telegram uit Praag
meldt, heeft de politie den rooden jeugd-
dag, die op 1 September gehouden zou
worden, verboden.
Voor de deur der woning van een
socialistischen senator te Buenos Aires is
een bom ontploft. Niemand werd getrof
fen, en het huis werd slechts weinig be
schadigd.
i De commissie voor de openbare wer
ken in Amerika heeft 70 millioen dollar
ter beschikking gesteld van het departe
ment van oorlog, voor het doen verrich
ten van werken aan rivieren en havens
De Grieksche premier Tsaldaris ver
trekt 9 Sept. naar Turkije voor de onder-
teekening van een nieuw verdrag van
vriendschap en nauwe samenwerking.
Geen vreemde taal in de rechtszaal.
Aan een stuk van mr Branding in het
„U. D." is het volgende ontleend:
Voor den centralen raad van beroep
werd de zaak van een Duitscher behan
deld. De Duitscher had in een Nederland-
sche onderneming een ongeval gehad en
meende op meer aanspraak te hebben,
dan de Rijksverzekeringsbank hem had
toegekend.
Ter zitting van den centralen raad van
beroep was de getroffene verschenen, ver
gezeld van een advocaat uit Duisburg.
Nadat mr van den Burgh, namens de
Rijksverzekerings Bank het woord had
gevoerd, begon de advocaat van getrof
fene in het Duitsch tot den centralen raad
te spreken.
De voorzitter van dit college mr baron
van Wijnbergen, onderbrak hem en deelde
in de Nederlandsche taal mede, dat wij op
het oogenblik in Nederland waren, in een
Nederlandsche Rechtszaal, waar Neder-
landsch wordt gesproken en dat wanneer
een Nederlandsche advocaat in Duitsch
land is, hij Duitsch spreekt.
De advocaat, die de Nederlandsche taal
blijkbaar niet machtig was, docb in elk
geval wel had begrepen dat bezwaar werd
gemaakt tegen de Duitsche taal als ge
dachten vervoermiddel in onze rechtsza
len, vroeg of hij niet een enkel woordje
mocht zeggen. De voorzitter antwoordde,
dat bij dit niet zou verhinderen, doch er
niet voor kon instaan, dat aan eene in
eene vreemde taal uitgesproken rede door
den raad aandacht zou worden geschon
ken.
De Duitsche advocaat gaf daarop in
goed gekozen Duitsche woorden zijne toe
lichting die met groote aandacht werd
aangehoord.
Het was een merkwaardig voorval, die
nog nooit, voor zoover wij vernamen, was
voorgekomen.
Na de zitting vertelde de Duitsche ad
vocaat, dat in Duitschland aan den ad
vocaat steeds wordt toegestaan zich van
zijn eigen taal te bedienen, natuurlijk voor
zoover de rechter die taal verstaat.
Mr dr J. H. van Royen. f
Na een ongesteldheid van enkele dagen
is op zijn villa aan de Camegielaan te
's Gravenhage overleden mr dr J. H. van
Royen, gezant van Nederland te Washing
ton.
De heer van Royen, die den leeftijd heeft
bereikt van 62 jaar vertoefde dezen zomer
voor twee maanden met verlof in ons
land en was voornemens begin October
weer naar zijn post te Washington terug
te keeren. Gedurende meer dan 30 jaar
heeft de overledene deel uitgemaakt van
het diplomatieke corps.
Ontoelaatbare methoden.
Men weet reeds, dat de Kon. Ned. Mid
denstandsbond, den Alg. Ned. Bond van
Handels- en Kantoorbedienden op de vin
gers heeft getikt naar aanleiding van een
van laatstgenoemd lichaam uitgegane
aansporing aan de leden der afd. Amster
dam, om mede te werken aan den boycot
van Duitsche waren, door het bondsbe-
stuur in te lichten omtrent het verkoopen
van die artikelen door winkeliers.
De Nederlandsche Werkgever drukt
thans den brief van den bediendenbond af
en voegt er bet volgende commentaar aan
toe:
„Wat daarin van de leden van de af-
deeling Amsterdam van dezen Bond
wordt gevraagd is niet anders dan mis
bruik van vertrouwen, dat in bepaalde ge
vallen zelfs strafbaar is.
Het is intusschen goed, dat onze lezers
weten, dat door bevoegde instanties van
deze vakvereeniging dergelijke raadgevin
gen aan haar leden worden gegeven, op
dat zij daartegen de noodige maatregelen
kunnen nemen
Overigens meenen wij, dat deze brief
een geheel onverdiende blaam werpt op
de bandels en kantoorbedienden, als zou
den zij genegen zijn aan dergelijke prac-
tijken mede te werken."
De weeldeverteringsbelasting.
De Vereeniging van Fabrikanten op
electro-technisch gebied in Nederland
(Foegin) heeft een adres gezonden aan de
Tweede Kamer, waarin zij met den mees
ten aandrang verzoekt het amendement
van de heeren Kortenhorst c.s. tot het
lichten van de weeldeverteringsbelasting
uit het ontwerp-omzetbelasting aan te ne
men.
Sigarenmakers In staking.
Bij de Gebrs. Smits te Culemborg is een
staking uitgebroken onder de sigarenma
kers. Deze omvat in totaal zestig man.
Morgen zal door de hoofdbesturen een
conferentie worden gehouden. De oorzaak
van het conflict is een loonkwestde.
Uitvoer van aardappelen naar Engeland.
De Engelscbe minister van landbouw
heeft onderhandeld met vertegenwoordi
gers der aardappelen-uitvoerende landen
in verband met noodzakelijkheid van het
tot stand komen van een regeling van den
aardappelen-invoer.
Thans is overeengekomen, dat geduren
de de maanden September. October, No
vember en December de invoer uit Ne
derland niet meer dan 8000 ton zal be
dragen, die uit België niet meer dan 250
ton. Andere landen, die gewoonlijk geen
aardappelen in bet Vereenigd koninkrijk
invoeren, is verzocht gedurende de rest
van bet jaar niet in te voeren.
Socialistische raadsleden voor de
vierschaar.
Dë afdeeling Zaandam der S.D.A.P. zal
in baar eerstvolgende te houden vergade
ring voorstellen dat den S.D. raadsleden
wethouder K. Prins, wethouder L. Kel
der en de heeren A. G. Verbeek en L. Vis
ser verzocht wordt hun raadszetel testel
len ter beschikking van de afdeeling. Dit
voorstel is een gevolg van de houding der
bovengenoemde leden, die bij de laatste
begrotingsherziening bun stem gaven
aan nieuwe verslechteringen n.l. aan de
invoering eener straatbelasting, toepassing
van pensioenpremieverhaal en onderwijs-
bezuiniging.
Vlissingen. Onder buitengewoon groot
enthousiasme is hier gisteren de jaardag
van H.M. de Koningin gevierd. Opmerke
lijk meer dan andere jaren werd er ge
vlagd en oranje gedragen.
De Vliss. Oranjeband zorgde er voor,
dat reeds om acht uur 's morgens door de
harmonie „St. Gaecilia" en om 11 uur
concerten werden gegeven, terwijl des
middags op het strand kinderspelen wer
den gehouden, waaraan door ongeveer
1000 kinderen werd deelgenomen, die bij
gewoond werden door een groot aantal
belangstellenden.
Om 7 uur 's avonds vond een défilé
plaats van verschillende vereenigingen en
corporaties. De stoet, waaraan plm. 1500
personen deelnamen, werd opgesteld in de
Paul Krugerstraat en marcheerde door
een groot gedeelte der stad, onder gewel
dige belangstelling der ingezetenen, die in
dichte rijen langs den weg geschaard
stonden.
Vóór het Stadhuis werd halt gehouden;
op het met palmen versierde balcon had
den plaats genomen de waarn. burge
meester, de heer P. G. Laernoes daar
de burgemeester door plotselinge onge
steldheid verhinderd was mevr. van
WoelderenSprenger, de wethouder, dhr
Edelman, en enkele bestuursleden van den
Vliss. Oranjebond.
Onder leiding van de Harmonie „Ons
Genoegen" werd door allen twee couplet
ten van het Wilhelmus gezongen, waar
na de heer Laernoes vanaf het baloen de
Binnenland.
Generale Synode Geref. Reiken. De ge
zangen.
Uitvoer aardappelen naar Engeland.
Opgewekte feestviering in verschillende
plaatsen.
Buitenland.
De brand in het Rijksdaggebouw.
Groote droogte in Engeland.
menigte toesprak, en verzocht een drie
werf hoera aan te heffen voor H. M. de
Koningin, waaraan spontaan gevolg werd
gegeven.
Hierna vervolgde de door zijn vaandels
vlaggen en banieren kleurige stoet zijn
weg en werd daarna op het Bellamypark
ontbonden.
O. en W. Souburg. De Koninginnedag is
gisteren met opgewektheid gevierd. De
door de buurtvereen. „Braamstraat" en
„Paspoortstraat" georganiseerde kinder
feesten zijn uitnemend geslaagd. In de
Braamstraat werden kinderspelen in den
namiddag uitgevoerd, waarvoor door jong
en oud groote belangstelling werd ge
toond, en niet het minst door de „win
ners" van de prijzen, welke werden be
haald door hun behendigheid op de
mooist bekroonde fiets.
Vanwege de „Paspoortstraait" werd met
een viertal rijtuigen een rijtoer gemaakt,
wat zeer bijzonder in den smaak is geval
len 'bij de enthousiaste deelnemerssters)
Des avonds volgde een lampiontocht,
waarbij het Chr. Muziekgezelschap „Vlijt
en Volharding" medewerking verleende.
Oin half tien werd in de zaal „Reho-
both" een concert gegeven door het Chr.
mondorgelgezelschap „Excelsior", terwijl
eenige attracties voor de kinderen plaats
hadden.
Een woord van dank aan de organisa
tors van dit feest is namens de oudera
hier zeker op zijn plaats.
Arnemuiden. Der traditie getrouw werd
alhier gisterenmorgen de jaardag onzer
Vorstin ite 8 uur met klokgelui aangekon
digd, wat 's middags 12 uur en des avonds
5 uur werd herhaald. Des avonds hield
„Arne's Genoegen" zich hooren, door het
maken van een muzikale wandeling, eerst
naar den 'burgemeester; terug ging het
door het Tuindorp, waar enkele nummers
ten beste werden gegeven, vandaar nog
eens door het dorp, met als eindpunt 'het
marktplein. Een talrijk, publiek volgde het
muziekkorps, wat een vroolijke drukte te
weeg bracht.
Hansweert. Gistermiddag 'had alhier een
ernstig ongeluk plaats. Het 13-jarig doch
tertje van dhr de P. stak plotseling den
weg over toen de motorrijder B. uit Krui-
ningen kwam aangereden. Het was hem
niet mogelijk het meisje te ontwijken. Ern
stig gewond werd het opgenomen en spoe
dig was geneeskundige 'hulp aanwezig.
Volgens ooggetuigen treft den motor
rijder geen schuld.
Kruiningen. Door dhr J. W. van Dar
telen, hoofdadministrateur van het Orgaan
van den Ned. Dambond, worden verschil
lende plaatsen in Zeeland 'bezocht waar
aangesloten damclubs zijn en waar door
hem rimultaanwedstrijden worden ge
speeld. Een beker voor Zeeland is beschik
baar gesteld voor de vereeniging, welke
bet beste figuur hierin maakt. Vrijdag 8
Sepit., n.m. 8 uur (N. T.) zal genoemde
heer alhier spelen.
Waarde. Donderdag kwam de Gemeen
teraad in vergadering bijeen. Aanwezig
alle leden.
Nadat de vergadering op gebruikelijke
wijze was geopend, verrezen alle leden van
hun zetels en werden door den burgem.
woorden van waardeering gesproken aan
gaande dhr W. v. d. Weele, in leven eerste
wethouder der gemeente.
Daarna deed de burgemeester een voor
stel aan den Rand om aan H. M. de Ko
ningin een telegram te zenden, daar wij
op dezen dag herdenken hoe H. M. de Ko
ningin thans 35 jaar geleden het hooge
ambt aanvaardde. Aldus werd met alge-
meene stemmen besloten.
Verder deelt de burgemeester mede dat
het werk aan den havendijk is gegund aan
Arn. Klap voor de som van f235.
Bericht is ingekomen van den Minister
dat de steunregeling aldus is vastgesteld:
georganiseerde arbeiders 7 gld. per week
plus 50 ct. voor ieder kind. Georganiseer
de kostgangers f 5 per week. Ongeorgani
seerden f 6.50 en 50 cent per kind. Kost
gangers f4:50.
Daarna werd de rekening 1932, die door
de commissie was nagezien en in orde
bevonden goedgekeurd. Vervolgens werd
de begrooting aangeboden van het burg.
armbestuur voor 1934: f3607.34 plu's
f 1700 bijdrage der gemeente, evenals de
begrooting 1934 der gemeente, zijnde
f31.625.53. De Personeele belasting zal
gebracht worden van 100 op 17Q pet,
