VRIJDAG 11 AUGUSTUS 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - Ne. km
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tclef. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
2)eZeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
medcdeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto t 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
DE ACTIE TEGEN MINISTER
VERSCHUUR.
Wij hebben onlangs melding gemaakt
van den feilen aanval, door dr L. G. Kor
tenhorst gericht op de economische poli
tiek van minister Verschuur; en van de
critiek, door den R.-K. senator den heer
Blomjous in de laatste vergadering der
Eerste Kamer geuit, terwijl we ook mede-
deeling deden van de bewering van de
„Limburger Koerier", dat bet geheele ka
tholieke Zuiden stond achter de sociale
organisaties, wier denkbeelden, aldus dit
blad, door dr Kortenhorst voortreffelijk
werden vertolkt.
Waarom het zoo plotseling tot deze
heftige uitbarstingen tegen den R.-K. be
windsman komen kon, is een vraag die
thans opgeworpen is door de redactie
van het „Alg. Handelsblad", die er in een
uitvoerige beschouwing het volgende ant
woord op geeft:
„De reden is niet ver te zoeken. De
principieels protectionisten en „handels
activisten" in Nederland zien hun kans
schoon om eindelijk hun economische be
ginselen te doen zegevieren. De crisis
noopt Nederland om uit nood zijn tradi-
tioneele vrijhandelspolitiek op te
schorten, waarmede het sterk en wel
varend geworden is.
Dit oogenblik willen de heeren Korten
horst, Blomjous c.s. nu blijkbaar gebrui
ken om nu ook principieel en
permanent overstag te gaan.
Het tempo van den heer Verschuur be
valt den heeren niet. En evenmin kunnen
zij het verkroppen, dat minister Ver
schuur minder overtuigd is van de prin
cipieels voortreffelijkheid van zijn on
vermijdelijke crisismaatregelen, dan de
heer Kortenhorst en zijn handelsactivis
ten, die, zooals bijv. de R.-K. Utrechtsche
Courant dezer dagen schreef, het gelukkig
achten dat Nederland nu eindelijk over
gaat tot de actieve handelspolitiek „waar
voor velen in den lande zoo lang en zoo
energiek gestreden hebben en daarvoor
slechts ondank hebben geoogst." Hier ligt
inderdaad de klove.
De heeren Kortenhorst c.s. beschouwen
als het normale apparaat voor een han
delsnatie, datgene, wat minister Verschuur
terecht als een betreurenswaardig nood-
zakelijkkwaad wenscht te zien. Wat
de „autarkie" betreft, waarmede dr Kor
tenhorst en de zijnen zoo gaarne flirten,
herinnert het blad aan hetgeen de minis
ter daarover in de Eerste Kamer heeft
gezegd:
Inzake de autarkie is er groot gevaar,
dat wij elkaar niet verstaan. Het gaat
niet aan opeens rechtsomkeert te ma
ken met miskenning van den histori-
schen groei van ons productie-appa
raat, ingesteld voor een belangrijk deel
op export. Men kan niet verwachten,
dat de oude, gunstige verhouding tus-
schen binnenlandsche consumptie en
buitenlandschen afzet geheel zal her
stellen, maar Wij blijven vasthouden
aan het vertrouwen, dat in de toekomst
een belangrijke export zal zijn wegge
legd voor landbouw en industrie. Die
moeten zich echter aan gewijzigde om
standigheden aanpassen. Wij gedragen
ons niet, alsof wij ons huis moeten ver
laten om er nooit in terug te keeren.
Dr Colijn zal zeker niet willen beamen,
dat alle consideratie voor de vrijhandels
gedachte overboord moet worden gezet.
„Het is trouwens de vraag, of de room-
sche frondeurs het onderling geheel
eens zijn over hetgeen zij willen op so
ciaal-economisch gebied. De fascistisch
gezinde stroomingen, die den laatsten tijd
in Limburg loskomen, hebben in 't room-
sche kamp zelf groote beroering gewekt,
en het is zeker de vraag of het import
nationaal-socialisme zich in alle opzich
ten zou kunnen verzoenen met de inzich
ten van den secretaris van den r.-katko-
lieken werkgeversbond.
Elders, in het r.-k. Dagblad van N.
Brabant vonden wij de verwonderde ox>-
merking, dat het roomsche urgentiepro
gram maar liever geheel zwijgt over het
probleem van de al of niet handhaving
van den gouden standaard; met een dui
delijke hint dat er onder de roomsche
werkgevers velen zijn die het met die
handhaving niet eens zijn. Er schijnt dus
in de roomsche gelederen op economisch
gebied allerminst die eenheid van zin
te bestaan, waarin de heeren Kortenhorst
c.s. ons willen doen gelooven. Trouwens,
de r.k. Maasbode heeft al geschreven dat
er geen enkele reden is om aan minister
Versohuur het vertrouwen op te zeggen
Hpt komt ons voor dat de onrust in de
r.-k. Staatspartij den heeren Kortenhorst
c.s. parten speelt. Maar dat mag o.i. geen
reden zijn om de verhoudingen in en om
de tegenwoordige regeering uit het oog te
verhezen. De extra-parlementaire crisis-
regeering, waarin het grootste deel der
nationale krachten is geconvergeerd,
heeft met tot taak een roomsch program
van handelspolitiek uit te voeren. Het
moot de levensbelangen der geheele
natie beschermen en bevorderen, met zoo
breed mogelijke nationale medewerking.
In dien zin opgevat, is de volksvertegen
woordiging het is reeds gebleken be
reid om de regeering groote volmachten te
geven. De actie van den heer Kortenhorst
en zijn vrienden zou slechts tot heilloos
gevolg kunnen hebben, dat die bereidwil
ligheid biji velen in de kiem werd ge
smoord.
Lindbergh omgekomen?
Reuter seint uit Kopenhagen het schok
kende bericht, dat daar het gerucht loopt,
dat kolonel Lindbergh op Groenland is
gevallen en om het leven gekomen. Men
doet op het oogenbik nog moeite, om
nauwkeuriger berichten te krijgen.
Lindbergh moest gisteren vliegen van
Julianahaab naar Angmagsalik, één van
de gevaarlijkste etappes van zijn vlucht.
Kort nadat hij had moeten vertrekken,
werd draadloos in Denemarken een be
richt ontvangen, waarin gezegd werd, dat
zijn toestel bij een val was vernield en hij
zelf gedood was.
Uit New-York wordt nog gemeld:
De Pan American Airways berichten
dat Lindbergh gewoon was, deze maat
schappij te verwittigen, wanneer hij voor
eenige vlucht vertrok. Hij heeft dit Don
derdag niet gedaan, zoodat de maatschap
pij vermoedt, dat hij zich nog in Juliana
haab bevindt.
Nader wordt nog uit Kopenhagen ge
meld:
In de berichten die Donderdagavond
op het departement voor Groenland te
Kopenhagen ontvangen zijn, was van een
ongeluk geen sprake. Daarin werd gezegd
dat Lindbergh nog niet was opgestegen,
Omdat hij gunstiger weersomstandigheden
wilde afwachten.
Een toespraak van Balbo.
Generaal Balbo heeft te Lissabon de be
manning der vliegtuigen van zijn eskader
toegesproken. De officieren en mecano's
stonden in carré opgesteld. Balbo bracht
in zijn toespraak een groet aan zijn va
derland en aan den Duce en zeide, dat de
tocht van het eskader de Italiaansche
kleuren zeer hoog geheven had. Hij ein
digde met den uitroep: Voor het vader
land, voor den Koning, voor den Ducel
De leden der bemanning beantwoordden
dezen uitroep met geestdrift.
Generaal Balbo heeft allen leden der
equipage bevordering tot een hoogeren
rang toegezegd.
Gistermiddag is Balbo door president
Carmona ontvangen en des avonds heeft
ter eere van de Italiaansche vliegers een
stierengevecht plaats gehad.
Balbo is voornemens pas Zaterdag naar
Italië te vertrekken, omdat het stoffelijk
overschat van den zoo rampspoedig om
het leven gekomen luitenant Squaglia, dat
per boot naar Rome zal worden overge
bracht, niet eerder te Lissabon zal kunnen
worden verwacht.
Generaal Balbo verklaarde verheugd te
zijn over het resultaat, doch zeide, dat er
geen excuus is, dat hij1 met 24 toestellen
uit Amsterdam is vertrokken en slechts
met 23 te Ostia zal terugkeeren.
Uit Rome wordt gemeld, dat aldaar
alles in gereedheid wordt gebracht voor
een feestelijke ontvangst van de leden van
het eskader van Balbo.
De toestand in Ierland. De Valera in de
Dail overschreeuwd.
Er is gisteren, in de laatste vergade
ring van de Dail Eireann een stormachtig
debat ontstaan, waarbij De Valera voor
het eerst, sinds hij1 zitting heeft in de Dail,
het spreken belet is. Aan het eind van een
debat over den huidigen economischen
toestand in Ierland, dat vier uren ge
duurd heeft, wilde De Valera spreken.
Hij werd voortdurend in de rede ge
vallen en uitgescholden. Dat duurde tot
kwart over twee. Toen stond de Speaker
op en verklaarde, boven het lawaai uit
schreeuwende, de zitting verdaagd tot 27
September.
Het was De Valera niet mogelijk ge
weest het standpunt der regeering inzake
het verbieden van de betooging der na
tionale garde, die Zondag gehouden zal
worden, uiteen te zetten.
Donderdag waren te Düblin zeer wilde
geruchten in omloop betreffende een te
verwachten fascistischen staatsgreep en
de onvermijdelijke botsingen tusschen de
fascisten en het Iersehe republikeinsche
leger.
De Valera heeft tot nu toe de tegen
Zondag vastgestelde parade der 30.000
blauwhemden voor het oorlogsmonument
te Dublin nog niet definitief verboden.
Reeds Donderdag kwamen honderden
blauwhemden uit verschillende gedeelten
van Ierland naar Dublin. Voor het week
end zijn vele extra-treinen ingelegd. Mo
gelijk zal de regeering verbieden deze
extra-treinen te laten rijden.
De huidige sterkte der fascisten is
voorloopig nog een geheim. Hun leider,
generaal O'Duffy, heeft verklaard, dat
30.000 leden aan den opmarsch zullen
deelnemen. In regeeringskringen acht
men dit aantal overdreven. De sterkte van
het republikeinsche leger wordt op 150.000
man geschat.
De onlusten op Cuba.
Ondanks de terroristische methoden,
door den president toegepast, duurt de
algemeene staking voort. Te Santiago
heeft de militaire bevelhebber alle win
kels gelast binnen vijf dagen hun winkels
te heropenen, onder bedreiging, dat win
keliers, die daaraan geen gevolg geven,
zullen worden beschouwd als opstande
lingen.
Het bestuur van de liberale partij, die
op de hand is van president Machado,
heeft gisteren vergaderd om het bemid
delingsvoorstel van de Ver. Staten te
overwegen, dat Machado zich zou terug
trekken ten bate van een tijdelijken presi
dent, die de goedkeuring wegdraagt van
alle partijen.
In politieke kringen wordt aangeno
men, dat Machado's uren, door het toe
nemen van den Amerikaanschen druk ge
teld zijn.
Afweer der Nazi-propaganda In
Oostenrijk.
De Oostenrijksche regeering heeft kort
geleden tot de Fransche, Engelsche en
Italiaansche regeeringen het verzoek ge
richt een bijzondere legermacht van 8000
man op de been te mogen houden ter be
strijding van de huidige daden van ter
reur in Oostenrijk.
Naar de diplomatieke correspondent
van de „Daily Telegraph" meldt, zouden
de drie genoemde regeeringen bereid zijn,
onder zekere voorwaarden haar toestem
ming aan dit verzoek te geven.
Deze voorwaarden houden in:
De gevraagde legermacht mag slechts
gedurende een bepaalden termijn onder
houden worden en moet, in weerwil van
haar politioneel karakter, onder de be
voegdheid staan van den minister van
oorlog, en dus onderworpen zijn aan de
militaire discipline.
Verder mag de sterkte van deze leger
macht, tezamen met het geregelde leger,
het in het vredesverdrag voor de Oosten
rijksche troepen vastgestelde aantal van
30.000 man niet overschrijden. Daar het
Oostenrijksche leger op het oogenblik
slechts ongeveer 22.000 man telt, zou aan
deze voorwaarde voldaan zijn.
Polen en de staten der kleine entente
zouden in hun kwaliteit van mede-
onderteekenaars van het vredesverdrag
om hun meening gevraagd worden.
De tot dusver binnengekomen antwoor
den zouden gunstig luiden.
Hitler's interview over de Joden.
Anderhalf uur nadat het bericht over
het interview van Hitler met een verte
genwoordiger van het te New-York ver
schijnende Duitsche „Sonntagsblatt
Staatszeitung und Herold" verspreid was,
werd verzocht dit bericht voorloopig ach
ter te houden, welk verzoek spoedig ge
volgd werd door de mededeeling, dat het
interview voorloopig niet mocht worden
gepubliceerd.
Van officieele zijde is het volgende
medegedeeld:
„Het door den Pruisischen persdienst
der N.S.D.A.P. verspreide interview van
den rijkskanselier met een Amerikaansch
blad mag niet worden afgedrukt In de
laatste weken is een dergelijk interview
niet gegeven. De omstandigheden moeten
eerst worden onderzocht."
Faillissementen der Joden in Duitschland
D'e economische tragedie van het Duit
sche Jodendom wordt misschien door
niets zoo duidelijk gedemonstreerd als
door de cijfers der faillissementen.
Overeenkomstig de publicatie van dit
vooraanstaande Duitsche textielblad be
vinden zich thans 44 firma's in betalings
moeilijkheden Van deze zijn 23, dus meer
dan 50 pet., Joodsch. Zeven pas uitge
sproken faillissementen betreffen uitslui
tend Joodsche firma's. Van de 8 firma's,
die in de rubriek „pas uitgesproken ac-
coorden" zijn opgenomen, zijn er 6
Joodsch; van de 11 firma's, die onder de
rubriek „vroeger uitgesproken accoor-
den" zijn gerangschikt, staan 8 firma's
onder Joodsche leiding.
Brutale Nazi's.
De geheele Zwitsersche pers houdt zich
druk bezig met een grensincident, dat
heeft plaats gehad in een electriciteits-
fabriek bij Bazel.
Zeven Hitlerianen zijn, hoewel men hen
gewaarschuwd had, dat zij het Duitsche
grondgebied verlieten, Zwitserland ban
nen gedrongen en hebben de woning van
den Zwitserschen bewaker der fabriek
doorzocht naar drukwerk.
De Zwitsersche pers eisebt, dat een
protest bij de Duitsche regeering zal wor
den ingediend, dat de schuldigen zullen
worden gestraft en dat maatregelen zul
len worden getroffen, ten einde dergelijke
incidenten in de toekomst te voorkomen
Veertigurige werkweek in de Duitsche
staalindustrie?
Het bestuur van de Werkgeversvereeni-
ging voor het district der Noord-Weste
lijke groep van de vereeniging van Duit
sche ijzer- en staal-industriëelen, heeft op
zijn laatste bijeenkomst een resolutie aan
genomen, waarin het o.a. luidt: „In den
strijd tot vermindering der werkloosheid
mo'eten alle mogelijkheden tot het aan
stellen van nieuwe arbeidskrachten wor
den benut. Wij bevelen daarom onzen le
den dringend aan, ervoor zorg te dragen
dat de gemiddelde werktijd van het ge
heele bedrijf of een gesloten werkeenheid
de veertig uren per week niet te boven
gaat, in zooverre dit geen belangrijken
bedrijfsbelangen in den weg staat."
Naar fusie van Natten en Sappen in
Zuid-Afrika?
De complete uitwissching van den ras-
senstrijd en de verwezenlijking van het
republicanisme zijn een stap naderbij ge
komen, nu het congres van de Natten
in Transvaal met 5919 st. een motie
heeft aangenomen, ten gunste van een
fusie tusschen de Natten en Sappen.
Het congres luisterde aandachtig naar
een rede van Hertzog, die hoewel niet de
finitief opkomende voor een fusie, er toch
niet tegen was, en de meening uitsprak,
dat het volk dient te beslissen. Hij achtté
den tijd rijp voor een fusie van de par
tijen in Transvaal
Transvaal heeft nu verzocht een con
gres der partij en uit de heele unie bij
een te roepen, teneinde de kwestie van
een fusie te bespreken-
Een nieuwe Duitsche uitdaging van
Oostenrijk.
Reuter verneemt uit Londen, dat de
rede, die de uit Oostenrijk gezette Duit
sche nazi-inspecteur voor Oostenrijk, Ha-
bicht, Woensdagavond te Munchen voor
de radio heeft gehouden, en waarbij hij
ondanks de geruststellende verklaring
van de Duitsche regeering aan Italië, op
nieuw op de grofste wijze op het bewind
van Dollfuss in Oostenrijk en de inter
ventie van de mogendheden te Berlijn
heeft gescholden, beschouwd wordt als een
hoogst ernstige ontwikkeling van het
Duitsch-Oostenrijksche vraagstuk.
De toestand, die geschapen is door de
anti-Oostenrijksche propaganda werd be
schouwd als een gelegenheid om de op
rechtheid van Hitler's bedoelingen te be
wijzen.
Korte berichten.
Onder de boeken, welker uitvoer
uit Duitschland naar het buitenland ver
boden is, bevindt zich ook het boekwerk,
dat de namen van 10623 Duitsche Joden
bevat, die in actieven dienst gedurende
den wereldoorlog voor hun vaderland
stierven. Dit boek werd het vorig jaar
uitgegeven; op den omslag is een fasci-
mile afgedrukt van een brief van presi
dent Hindenburg, waarin hij de ontvangst
bevestigt van het boek, dat hij accepteert
„in eerbiedige herinnering aan de kame
raden, die stierven voor het vaderland".
In de buurt van Rijssel is een ka-
toenfabriek afgebrand, waardoor een
schade van ongeveer 1 millioen francs
werd veroorzaakt
Naar Reuter uit Straatsburg meldde,
was het geheele personeel van da tram,
dat sinds verleden week Woensdag ge
staakt had, gistermiddag om twee uur
weer op zijn post om het werk te her
vatten, doch moest men toen nog wachten
op toestemming van de overheid om
het bedrijf te hervatten, daar deze ver
boden had de trams te laten rijden.
De leden der Italiaansche fascis
tische jeugdorganisaties, die een bezoek
aan Duitschland hebben gebracht, zijn
naar Italië teruggekeerd. Het gemeentebe
stuur van Leipzig heeft hun feen jong
leeuwtje meegegeven, dat bedoeld is als
geschenk voor den ItaJiaanschen minister
president Mussolini.
De Koningin als artiste.
Dinsdagmiddag heeft H. M. de Ko
ningin op onopvallende wijze geruimen
tijd doorgebracht in Stompwijk. Slechts
heel enkelen van de vele voorbijgaanden,
welke van hun werk kwamen, herkenden
het Staatshoofd in de schilderes, die met
een dame had plaats genomen bij de heg
van den tuin van den heer v. d. Kraay.
De Koningin bracht de ophaalbrug en
het geboomte van hoeve Scheria met het
daarnaast gelegen arbeidershuisje op
doek. Dé hofauto parkeerde op eenigen
afstand.
Siraperlo.
In verband met de vele beschouwingen,
die de laatste dagen in de pers gehouden
zijn over de vraag, of het Straperlo tot
Binnenland.
De nationale huldebetooging op 9 Sep
tember.
Het cadeaustelsel.
De dekking van het spoorwegtekort.
Buitenland.
De spanning in Ierland.
De onlusten op Cuba.
Fusie der partijen in Zuid-AMka?
Krijgt Oostenrijk een speciaal leger?
Lindbergh omgekomen?
de hazardspelen moet worden gerekend,
en over het standpunt van de Regeering
tegenover deze vraag, wordt medege
deeld, dat de Regeering thans overweegt
te bevorderen, dat proces-verbaal zal wor
den opgemaakt, ten einde die vraag door
de Justitie te doen beantwoorden.
Vereeniging van Nederlandsche
Gemeenten.
In het laatste nummer van het Week
blad voor den. Nederlandschen Bond van
Gemeente-ambtenaren, worden eenige
woorden gewijd aan de tegenwoordige sa
menstelling van het bestuur van de Ver
eeniging van Nederlandsche Gemeenten,
zulks naar aanleiding van het feit, dat op
de in Juni j.l. gehouden algemeene ver
gadering de heer C. F. Klaar, secretaris
van Enschedé, en sedert verscheidene ja
ren de eenige gemeente-secretaris in het
bestuur der vereeniging, door een burge
meester is vervangen. Hierbij dient te
worden opgemerkt, dat de heer Klaar lid
van het dagelijksch bestuur was en dat
het bestuur thans bestaat uit 14 burge
meesters en 2 wethouders.
De redactie van genoemd weekblad
acht het namelijk zeer verkeerd, als men
voortgaat met het bestuurslidmaatschap
der vereeniging steeds meer tot een mo
nopolie voor burgemeesters te maken,
aangezien de vereeniging naar de mee
ning van die redactie op den duur haar
nuttig werk slechts zoo goed mogelijk kan
verrichten, als ook in haar bestuur de
speciale kennis en ervaring van den ge
meente-secretaris niet ontbreekt
In het betreffende artikeltje lezen we
dan verderMet van de bestuursverga
deringen een burgemeesterskransje te
maken, dient men geen enkel belang.
Jaarvergadering Chr. Nat. Werkmans
Bond.
Nadat de jaarverslagen m de begroe
ting waren vastgesteld, spraken achter
eenvolgens ds Barbas als vertegenwoor
diger van de synode der Ned. Herv. Kerk,
de heer H. Amelink als vertegenwoordi
ger van het Chr. Nationaal Vakverbond
en de heer R. Hagoort als vertegenwoor
diger van Patrimonium, de vergadering
toe.
In de middagvergadering hield het lid
der Tweede Kamer, de heer J. Bakker,
een referaat over bet onderwerp: De
bondstaafc vooral nu.
Na afloop der middagvergadering heeft
het gemeentebestuur van Amsterdam, het
bondsbestuur en de vertegenwoordigers
der afdeelingen officieel ontvangen.
Heden wordt de vergadering voortgezet.
Het cadeaustelsel.
Dezer dagen heeft het „Nationaal Co
mité tot beteugeling van het cadeau-stel
sel" de veelzijdige gegevens die het, als
resultaat van het voor eenigen tijd terug
ingestelde nationaal onderzoek naar het
cadeau-stelsel, heeft bijeen gebracht, ge
publiceerd.
Het onderzoek omvatte o.a. een 9000-tal
organisaties, instellingen en firma's, ter
wijl de gegevens werden ontleend aan de
1870 ingekomen ingevulde vragenlijsten,
waaruit o.a. bleek, dat 95 pet. van de be
langhebbenden, die hun antwoord inzon
den, tegen het cadeau-stelsel is en van
deze categorie zich bovendien 90 pet. vóór
wettelijke regeling van dit verkoopsys
teem verklaart.
Dit rapport en het schema van Wet,
aanbevolen door den Middenstandsraad
worden thans door de betrokken instan
ties nader bestudeerd, waarna de minis
ter van Economische Zaken t.z.t zijn
standpunt in deze aangelegenheid zal be
palen.
Dekking van hef spoorwegfekort.
Naar „De Telegraaf" weet mee te dee-
len zal getracht worden de spoorweg-situ
atie te saneeren door de invoering van
een extra-belasting op het automobiel-
verkeer langs den weg meer in het bij
zonder het vrachtvervoer en het auto-
busverkeer uit welke heffing een op
brengst wordt becijferd van f6 tot f7
millioen per jaar. De bedoeling van deze
heffing is niet alleen het scheppen van
nieuwe inkomsten ter dekking van het
tekort, maar tevens om een principiëel
meer gelijke verdeeling van lasten tus
schen de verschillende middelen van ver
voer te land in het leven te roepen.
