EERSTE BLAD.
HdiT unie-collecte.
ZATERDAG 29 JULI 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - No. 2M
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tclef. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
medodeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto i 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
De voorbereiding van de vijf-en-vijf-
tigste Unie-collecte vangt aan.
Vier-en-vijftig maal is thans deze col
lecte gehouden. Duizenden guldens heeft
ons volk door middel van deze inzameling
met een dankbaar hart geofferd voor de
school met den Bijbel. God zegende mild
en rijk ons Christelijk onderwijs en het
is groot en krachtig geworden.
Ons Christenvolk heeft, opgebouwd met
liefde in het hart en sterk in het geloof,
geworsteld voor een school, in wier on
derwijs Gods Heilig Woord als bron van
licht en waarheid en de vreeze des Hee-
ren als het beginsel der wijsheid werd
geëerbiedigd. God hoorde de gebeden en
het Christelijk onderwijs is groot en
krachtig geworden.
In dit kort begrip van de historie der
Christelijke school hier te lande ligt het
antwoord besloten op de vraag, waarom
nog steeds de jaarlijksche Unie-collecte
wordt gehouden.
Waarom?
Om te doen gedenken, hoe God de
Heere ons Christelijk onderwijs heeft
groot gemaakt. Om een oogenblik te doen
stilstaan teneinde in herinnering te bren
gen de gebeurtenissen van Augustus 1878,
toen alles voor de school met den Bijbel
verloren scheen en op te merken, hoe
sindsdien door Gods wonderbare leiding
ons Christelijk onderwijs in ongebroken
lijn van ontwikkeling tot grooten bloei is
gekomen. En om dan door een gave te
doen bezegelen de liefde en de dankbaar
heid voor hetgeen God ons en onzen kin
deren in de school met den Bijbel heeft
geschonken.
Vergeten van onze historie doodt de
waardeering, fnuikt de dankbaarheid,
verkilt de liefde voor de zaak van het
onderwijs en breekt de kracht der begin-
seltrouw.
Daarom zij de Unie-collectedag onder
ons volk een gedenkdag van groote betee-
kenis. D'aarom blijve de Uniecollecte in
eere, als middel in den strijd voor het
behoud van onze hoogste goederen.
Daarom in de eerste plaats, maar daar
naast ook omdat de opbrengst der collecte
n i et kan worden gemist.
Onjuist is de meening van velen, dat
de Unie-collecte gehandhaafd blijft uit
sluitend als monument der historie, doch
dat zij practisch zonder eenig bezwaar
zou kunnen worden afgeschaft. De staat
zorgt immers voor alles?
Niets is minder waarl De opbrengst
is noodig:
1. Voor onze plaatselijke scholen voor
gewoon lager, uitgebreid lager en voor
bereidend lager onderwijs
2. Om het Locaal Comité in staat te
stellen handreiking te doen aan nood
lijdende scholen in andere plaatsen (hoe
dringend heeft bijv. het Christelijk onder
wijs voor schipperskinderen dien steun
noodig);
3. Om de plicht der dankbaarheid na
te leven tegenover de Oud-Strijders bij
het Christelijk Onderwijs, die midden in
den schoolstrijd hebben gestaan en thans
met een karig pensioen tevreden moeten
zijn of in het geheel geen pensioen geniet-
ten, en om de vereenigingen te steunen,
die aan onderwijzers en hun weduwen
barmhartigheid bewijzen;
4. Om de plaatselijke propaganda voor
de school met den Bijbel te kunnen be
kostigen;
5. Om de algemeene Uniekas in staat
te stellen, door een bijdrage uit de op
brengst der collecte, om werkzaam te zijn
voor de behartiging van de algemeene be
langen van het Christelijk onderwijs.
Op dit laatste worde bijzon-
dere nadruk gelegd.
Laten wij niet vergeten, dat ons Chris
telijk schoolwezen een éénheid, een ge
meenschap vormt. Kortzichtig egoïsme
beperkt den blik tot de behartiging van
de belangen van eigen school en doet ver
geten, dat er ook verantwoordelijkheid is
voor het welzijn van de gemeenschap,
waartoe die eigen school behoort.
En toch is het ook voor eigen school
van zoo groot belang, dat het Christe
lijk schoolwezen als eenheid bloeit.
Daarom is, zoolang behoeften van die
gemeenschap om voorziening roepen, de
plaatselijke toestand nimmer een
voldoende verontschuldiging voor het na
laten der Unie-collecte.
De Unie wenscht de belangen der ge
meenschap te behartigen. Zij verleent
steun aan de wetenschappelijke beoefe
ning der Christelijke paedagogiek; aan
de Bibliotheek ten dienste van het Christe
lijk onderwijs; aan de verzorging der
Oud-Strijders, enz. Maar vooral heeft zij
middelen noodig voor de propa
ganda.
Haar taak is den strijd aan te binden
en te bezielen tegen alle onverschilligheid
en lauwheid in eigen kring; te zorgen, dat
ook het opgroeiende geslacht bekend zij
met de beginselen en de historie van het
Christelijk onderwijs.
Daartoe worde zij ook dit jaar in staat
gesteld door een ruime bijdrage uit de
plaatselijke collecten.
Men werpe niet tegen, dat de economi
sche nood het houden der collecte ver
biedt. Het kleine offer dat de Unie vraagt,
kon altijd worden gemist en is altijd met
liefde gebracht.
Dr COLIJN SCEPTISCH GESTEMD.
Dr Colijn, die gisteravond per vliegtuig
naar Den Haag terugkeerde, zeide in een
interview met een vertegenwoordiger van
Reuter, dat, indien de economische con
ferentie al geen „nuttige conferentie" is
geweest, zij stellig wel een „nuttig con
gres" was, omdat men er gelegenheid
heeft gehad voor gedachtenwisseling en
het terrein heeft kunnen effenen voor een
toekomstige werkelijke conferentie.
Met betrekking tot den toestand in de
Vereenigde Staten gaf dr Colijn als zijn
meening te kennen, dat het Amerikaan-
sche experiment geen serieuze bijdrage
kan vormen tot de welvaart der wereld;
hij gelooft niet, dat het mogelijk is een
wereldcrisis, zoo ernstig als de huidige,
hoofdzakelijk door monetaire manoeuvres
te overwinnen en hij betwijfelde sterk of
de resultaten, waarnaar men in de Ver
eenigde Staten streeft, werkelijkheid zul
len worden. Dr Colijn vreest, dat de Ame
rikanen bevangen zijn door een illusie,
die spoedig zal worden verstoord.
Ten slotte gaf dr Colijn uiting aan zijn
persoonlijken indruk, dat het conferentie-
werk in zijn geheel waarschijnlijk niet
spoedig zal worden hervat; er is z.i. meer
reden te verwachten, dat er onderhande
lingen zullen plaats hebben tusschen groe
pen van landen, welker belangen meer of
minder identiek zijn. Zonder een vrijer
goederenverkeer, aldus besloot de pre
mier, zullen wfj den wereldhandel wur
gen en terugkeeren tot den levensstand
aard van een halve eeuw geleden.
Dr Colijn krijgt een opdracht.
Het laatste woord der Londensche con
ferentie is een resolutie, door het uitvoe
rend comité gisterenavond aangenomen,
waarbij dr Colijn als president der econo
mische commissie wordt gemachtigd om
in overleg met Mac Donald alle noodigo
maatregelen te nemen tot een snelle uit
voering van de voorstellen der economi
sche sub-commissies.
Italianen bezetten een paar Grieksche
eilandjes.
De prefect van de eilandengroep der
Cycladen heeft getelegrafeerd, dat Italia
nen de drie verlaten eilandjes Kynaros,
Navriagarou en Dyadi, ten Oosten van
het eiland Amorgos en gelegen in de Hol-
leensche wateren, in bezit hebben geno
men.
De Italianen verklaren, dat zij de
eilandjes hebben bezet ter wille van
oceanografische studies. Zij hebben de
Italiaansche vlag geheschen.
Dadelijk na ontvangst van dit berichl
heeft de Grieksche minister-president
Tsaldaris een lang onderhoud gehad met
den minister van marine.
Middel gevonden tegen melaatschheid?
Volgens het blad „Asahi" hebben dr
Matsoemoto en Dr Horiba, beiden hoog
leeraar aan de Keizerlijke Universiteit
te Kyoto, een geneesmiddel voor me
laatschheid gevonden.
Een speciaal instituut zal worden ge
bouwd voor de behandeling der aange
tasten volgens de door beide doktoren
uitgevonden methode.
Roosevelt's arbeidsprogram.
Aangemoedigd door het antwoord van
het geheele land op zijn oproep inzake
werktijden en loonminimum heeft Roo
sevelt besloten zich machtiging te ver
schaffen om diegenen, die niet uit eigen
beweging zijn voorstellen aannemen, hier
toe te dwingen.
Na 8 Aug. zal de president zelf, na bei
de partijen te hebben gehoord, de loonen
en werktijden vaststellen voor die indu
strieën, die zelf geen regeling hiervoor
hebben ingediend.
Enkele uren nadat de bond van zijde
fabrikanten den staatssecretaris van ar
beid verzocht had op te treden als bemid
delaar tusschen hen en de Amerikaansche
federatie van arbeiders in de zijde-indu
strie, heeft laatstgenoemde federatie een
algemeene staking gepubliceerd, waar
bij 70.000 arbeiders betrokken zouden
zijn.
De staking is bedoeld als een protest
tegen de aanneming van onverschillig
welke arbeidscharter in de zijde-industrie.
Nog altijd worden op het Witte Huis
te Washington stapels brieven ontvan
gen, meldende, dat het algemeene ar
beidscharter, hetwelk door generaal
Johnson is opgesteld, wordt aanvaard.
O.m. heeft het bestuur van de natio
nale Kamer van Koophandel voor de
automobielindustrie het industriëele
charter geaccepteerd en wel op basis van
een werkweek van 35 uur en minimum-
loonen van 40 43 dollarcents per uur.
Echter zijn er ook talrijke werkgevers,
die nadere inlichtingen verzoeken. O.a.
wordt door sommigen hunner de vraag
gesteld, hoe zij zich de bedragen moeten
verschaffen, die voor de verhooging der
loonen worden vereischt.
Korte Berichten.
Volgens de „Herald Tribune" loo-
pen er te Washington geruchten over een
aanstaand aftreden van Huil als staats
secretaris van buitenlandsche zaken.
President Roosevelt zou ontevreden zijn
over de wijze, waarop Huil als leider der
Amerikaansche delegatie de zaken heeft
geleid.
Gisteren hebben wij gemeld, dat on
bekende daders den op den dag van den
nationalen arbeid te Berlijn geplanten
Hindenburgeik hadden afgezaagd.
De geheime Staatspolitie heeft bevo
len, dat als tegenmaatregel alle commu
nistische arrestanten drie dagen lang geen
middagmaal zullen krijgen. Ter vervan
ging van den doorgezaagden eik is gis
teren een nieuwe eik geplant.
Eerste Kamer.
Naar wij vernemen ligt het in het voor
nemen van den voorzitter de Eerste Ka
mer bijeen te roepen tegen Donderdag 3
Augustus a.s. des nam. te 2 uur.
De Minister van Binnen!. Zaken.
De Minister van binnenlandsche zaken
mr J. A. de Wilde is voor eenigen tijd
naar het buitenland vertrokken.
Jhr mr O. F. A. M. van Nispen
tot Sevenaer.
Bij Kon. besluit is aan jhr mr 0. F.
A. M. van Nispen tot Sevenaer, buitenge
woon gezant en gevolmachtigd minister
bij de Belgische en Luxemburgsche ho-
.ven, op zijn verzoek eervol ontslag uit
den diplomatieken dienst verleend, onder
dankbetuiging voor de aan Hare Majes
teit en den lande bewezen belangrijke
diensten.
De Eerste Kamer over het ontwerp-
Marchant.
Blijkens het voorloopig verslag der
Eerste Kamer over het ontwerp tot be
perking van uitgaven, welke voor de open
bare kassen voortvloeien uit de uitvoering
der Lager-Onderwijswet 1920, achten et
telijke leden het één der voornaamste
verdiensten van het ontwerp, dat het be
doelt de uitwassen, welke de toepassing
der L.O.-wet heeft doen ontstaan, zooveel
mogelijk weg te nemen.
Andere leden konden zich hiermede
niet vereenigen. Huns inziens moge aan
vankelijk inderdaad de L.O.-wet op al te
royale wijze zijn toegepast, reeds onder
het bewind van minister De Visser is
daaraan een eind gemaakt, zoodat „uit
wassen" niet meer voorkomen. Als éér
der bezwar en van deze leden werd nog ge -
noemd, dat zij onvoldoende rekent met do
toeneming van het bijzondere onderwijs
in vergelijking met het openbare.
Door eerstgenoemde leden werd dit
laatste echter betwist.
Sommige leden betreurden, dat de toe
passing der ontworpen regeling slechts
zal kunnen geschieden met aantasting
der gemeentelijke autonomie, aan welk
beginsel h.i. niet dan in uiterste noodzaak
te kort mag worden gedaan. Deze nood
zaak achtten zij thans niet aanwezig.
Verscheidene leden betwijfelden, of da
tenuitvoerlegging der voorgestelde maat
regelen inderdaad bezuiniging tengevolge
zou hebben.
Andere leden achtten een werkelijke be
sparing slechts mogelijk op de wijze, door
's ministers1 ambtsvoorgangers aangege
ven, n.l. door beperking van het aantal
leerkrachten, als gevolg waarvan de be
dragen, voor de salarissen bestemd, een
vermindering zullen ondergaan.
Wijziging van de Crisis-lnvoerwet.
Naar de „Msb." verneemt, is binnen af-
zienbaren tijd te verwachten de indiening
van een ontwerp, dat bedoelt de Crisis-
lnvoerwet, die dateert van 23 Dec. 1931
en uiterlijk 1 Jan. 1935 zou vervallen, op
andere leest te schoeien.
Terwijl tot heden de contingenten voor
alle landen gelijk waren, zal volgens dit
ontwerp de contingenteering voor alle
landen weliswaar gelijk zijn, doch op een
laag niveau, terwijl daarnaast de moge
lijkheid geschapen wordt voor bijzondere
landen een hooger percentage vast te stel
len.
Het is duidelijk, dat dit laatste alleen
geschiedt in verband met tegemoetkomen
de gedraging van andere landen.
Is het blad goed ingelicht, dan heeft het
wetsontwerp bereids het departement van
Economische Zaken verlaten.
De ambtenaar en zijn kleeding.
De secretaris-generaal van het departe
ment van Defensie heeft de ,volgende
circulaire uitgevaardigd:
.„Het is mij opgevallen, dat .in dezq
warme dagen door enkele ambtenaren
weinig zorg aan behoorlijke kleeding
wordt besteed. Natuurlijk acht ik Jiet al»
leszins begrijpelijk en nuttig, dat ,men
tracht, zich zoo luchtig mogelijk ,teklee-
den en ook weet ik, dat lang niet ieder
een financiëel in staat is zich daartoe
de meest geëigende 'Meeding aan te
schaffen. t
Maar toch is 't mijn bepaald© Wensch,
dat in lokalen en gangen jyaar men met
andere ambtenaren en publiek in aanra
king komt geen ambtenaar wordt aange»
jroffen met b.v. Schiller- of andere hem
den met open borst of 'korte mouwen,
Zij, die een dergelijk tenue ,op straat
wenschen te dragen, behooren dit vóór
bureautijd te vervangen door den (ambte
naarsstand passende Meeding."
Onze boteruitvoer naar Frankrijk.
De N. R. Crt. maakte gisteren melding
van een nieuw contingenteeringsbesluit
van de Fransche regeering, waarbij onze
uitvoer van boter naar dit land tot 27
pet. van bet normale zou beperkt zijn.
Van een nieuw besluit van de Fransche
regeering is in Den Haag ter bevoegder
plaatse niets bekend en in werkelijkheid
is de toestand voor onze boterexport nog
veel slechter dan men uit dit bericht zou
opmaken. Sinds 1 April is er heelemaal
geen Hollandsche boter meer kunnen in
gevoerd worden in Frankrijk. Men beeft
toen inderdaad een contingent vastgesteld
dat van 1 Maart af zou berekend worden,
maar dit was zoo gering, dat bet in de
maand Maart reeds volkomen opgebruikt
was. Toch werd er in Maart volstrekt niet
zoo bijzonder veel boter naar Frankrijk
uitgevoerd, althans niet wanneer men re
kening houdt met het feit, dat die eerste
lentemaand altijd een groote botermaand
is. Er was toen n.l. 474 ton naar Frank
rijk gegaan, terwijl onze totale uitvoer
naar dit land 3379 ton bedragen had.
In de laatste twee a drie jaren had Ne
derland op de Fransche markt eenige,
weliswaar niet bijzonder groote, compen
saties gevonden voor den grooten achter
uitgang van den uitvoer naar Duitsch-
land. Die poort wordt nu blijkbaar ook
gesloten.
De financieele moeilijkheden te Zaandam.
Gisteravond heeft ten gemeentehuize
een vergadering plaats gehad van het ge
organiseerd overleg, bijeen geroepen voor
een bespreking van de voorstellen van B.
en W. betreffende de 2 pet pensioenpremie
te verhalen op de ambtenaren en werklie
den der gemeente, voor weduwen- en wee-
zenpensioen, welk voorstel deel uitmaakt
van de maatregelen van B. en W. ter
dekking van het tekort ad f 100.000 op
de begrooting voor 1933. Zonder het voor
stel zelf te overwegen werd op voorstel
van den modernen bond besloten om geen
advies hieromtrent uit te brengen als pro
test tegen de wijze, waarop dit bij het ge
organiseerd overleg aanhangig is gemaakt
waardoor aan de leden de gelegenheid is
ontnomen de zaak behoorlijk voor te be
reiden, terwijl B. en W. reeds waren over
eengekomen den maatregel tot uitvoering
te doen komen.
De concurrentie op de kolenmarkt.
De Duitsche importeurs van Nederland
sche kolen en andere brandstoffen hebben
zich vereenigd in een te Mannheim geves
tigde Verein der Importeure Niederlan-
discher Brandstoffe.
De organisatie heeft zich aangesloten
bij het Zentral Verband der Kolenhandler
D'eutschlands. Tusschen beide organisa
ties is een overeenkomst gesloten, welke de
uitschakeling van de concurrentio tus
schen Duitsche en Nederlandsche brand
stoffen op de Duitsche markt beoogt.
Arme koopers!
Een dag ten bate van 's rijks schatkist.
Naar aanleiding van eenige radiorede
voeringen op 25 April waarin vertegen
woordigers van rechtsche politieke par
tijen den nood van 's lands financiën heb
ben uiteengezet, is Dinsdag te Nieuwolda
een vergadering gehouden van ingezete
nen met het doel de inwoners op te wek
ken tot leniging van den nood van 's rijks
schatkist een vrijwillig financieel offer
te brengen n.l. voor éénmaal een zesde
deel van de wekelij'ksche verdiensten.
Met het kabinet van de Koningin had
men gecorrespondeerd over eventueele in
williging van het aanbod.
Op de vergadering werd een brief voor-
Binnenland.
De financiëele plannen der regeering.
De omzetbelasting.
Verlaging disconto Nederlandsche Bank.
Buitenland.
Interview met Dr H. Colijn.
Italianen bezetten Grieksche eilandjes.
Roosevelts arbeidsprogram.
Ingezonden Mededeeling.
Zelfs GROOTMOEDER kocht reeds het
ZEEUWSCH PROFETENBROOD hij M.
PETERSE, Fa GRAVESTEIN, Patissier,
Middelburg. (Adv.)
gelezen, waaruit bleek, dat de Koningin
het zeer waardeert, dat ondanks de moei
lijke tijdsomstandigheden er burgers zijn
die bereid waren voor leniging van den
nood van de schatkist, extra-offers te
brengen.
De burgemeester, die aanwezig was, ver
heugde zich eveneens over de sympathie
ke gedachte en hij hoopte, dat deze daad
in het geheele land navolging zou vin
den en dat ieder rechtgeaard Nederlan
der zijn deel zal bijdragen onder de leus:
Een dag arbeid ten bate van 's rijks schat
kist.
De herhalingsoefeningen.
Bij het vaststellen van den duur deij
herhalingsoefeningen zal dit jaar reke
ning worden gehouden met den 'toestand
van 's lands financiën. Daarom zal da
duur der oefeningen met ruim 2,0 pCt.
worden verkort. Ze zullen niet ,17, maar
slechts 13 dagen duren.
Wat de infanterie betreft zullen zij
worden gehouden voor het 5e, ,15e ei}
het 16e Regiment Infanterie van 14 tot;
en met 26 Augustus en voor de overige
regimenten van 11 tot en met 23 Sep
tember. Bij het Regiment Wielrijders
worden zij van 4 tot en met 16 Sep,
tember gehouden. De lichtingen 1927
en 1929 zullen hun herhalingsplicht moe,
ten volbrengen.
Hoe men hel uniformverbod wil
ontduiken.
Naar de „N. R. Gt." verneemt is de
N.S.N.A.P. in verband met het ingedien
de wetsontwerp betreffende een uniform-
verbod van plan, een nieuwe, zg.n. niel-
politieke partij op te richten, onder den
naam „Nationale geheelonthouderspartij
het Kruishaak". Als insigne zou een blau
we knoop gedragen worden met het on
derschrift: „Voor een gifvrij Nederland".
Waar bescheiden insignes als een blau
we knoop, volgens het ontwerp niet ver
boden zijn, zal het doel wel zijn met do
oprichting van deze z.g.n. niet-staatkun-
dige partij, met het dragen van de wél
verboden „kleedingstukken of opzichtige
onderscheidingsteekenen, welke uitdruk
king zijn van een bepaald staatkundig
streven" door de mazen van de wet heen
te glippen.
Minister Colijn over de drooglegging van
de Zuiderzee.
Reuter meldt uit Londen, dat dr Colijn,
voor zijn vertrek vandaar, verklaard zou
hebben, dat Nederland niet gelooft, dat
uitvoering van publieke werken van re-
geeringswege de oplossing kan brengen
van de huidige oeconomische moeilijkhe
den, maar dat het toch in de bedoeling
van het nieuwe kabinet ligt, om de droog
legging van de Zuiderzee, als onderdeel
van zijn programma voor werkverschaf
fing, voort te zetten. Hij deelde mede, dat
thans berekend is, dat de ten uitvoer leg
ging van de plannen nog 90 millioen gul
den zal eischen, wat in totaal een uitgave
van bijna 40 millioen pond sterling be-
teekent.
FINANCIEELE PLANNEN DER
REGEERING.
Heffing van nieuwe belastingen en ver
dere bezuiniging op den Staatsdienst.
De minister van financiën beeft bij de
schriftelijke behandeling en het daarna
gevolgde mondelinge overleg in het af-
deelingsonderzoek over het wetsontwerp
tot heffing van een Omzetbelasting ge
legenheid gevonden, eenige mededeelingen
te doen over de plannen der regeering op
financieel gebied.
Kort samengevat komen deze hierop
neer: Onomstootelijk staat vast, dat bij
handhaving van alle bestaande tijdelijke
heffingen reeds op een tekort van om
streeks f 100 millioen op de begrooting
1934 zal zjjn te rekenen. Daarnaast zal
de crisisdienst aan die begrooting zeef
zware eischen gaan stellen, omdat de
financiering van deze uitgaven nu ten
laste van het gewone butget komt.
Opbrengst der Omzetbelasting, inclu
sief weeldeverteringsbelasting, wordt voor
1934 geraamd op f 80 millioen.
De Regeering overweegt;
