EERSTE BLAD.
VRIJDAG 21 JULI 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 47e JAARGANG - No. 247
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Feiten en cijfers.
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Vóór hei zonnebad
"CRÈME ofd/Zh'OUE
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs t 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De indiening van het bezuinigings-
ontwerp-Marchant geef't meerdere vrij
zinnige bladen aanleiding allerlei liefelijks
te zeggen aan het adres van het hijzonder
onderwijs.
Dat men Minister Terpstra in zijn be-
zuimgingspogingen steeds heeft gehinderd
is plotseling vergeten.
Van de noodzaak van bezuiniging is
men nu ten volle overtuigd. Prachtig!
Maar niet prachtig is, dat men in strijd
met de waarheid de duurte van het onder
wijs schrijft op rekening van de bijzondere
scholen.
Het gaat zóó niet langer, roept men
uit.
Het Hdhl. weet te vertellen, dat iemand,
die toch waarlijk niet vijandig tegenover
het bijzonder onderwijs staat, gezegd heeft:
„Minister Marchant heeft het verlossende
woord gesproken. Aan de automatische
aftapping van gelden uit de schatkist moet
een einde worden gemaakt."
Het blad zelf gelooft wel niet, dat 't zóó
erg is ais men 't soms voorstelt, maar
jaI
Och ja, dat bijzonder onderwijs ook.
Daar vindt men immers de kleine
schooltjes.
Daar heeft men de slecht Lezette klassen.
Daar wordt maar met het geld gesme
ten!
Door de voortdurende en stelselmatige
misleiding op dit gebied, zijn er niet zoo
weinigen, die werkelijk meenen, dat het
inderdaad zoo gaat.
De „Maasbode" deed daarom een goed
werk door nog eens enkele cijfers en fei
ten in herinnering te brengen.
Wij hebben nu, zegt het blad, 13 jaar
financieele gelijkstelling (geen gelijkheid)
en wat is het resultaat?
Het resultaat is dit:
Einde 1931 was het gemiddeld aantal
leerlingen op de
katholieke scholen 195;
protestantsche scholen 163;
openbare scholen 134.
Het bijzonder onderwijs is dus veruit
het goedkoopst. Wat willen de heeren nu
tegen 'deze cijfers?
Maar de gemeentebesturen klagen, zegt
men.
Welke gemeentebesturen klagen?
Moeten wij onze onderwijs-wetgeving
misschien baseeren op beweringen?
Eenige jaren geleden voteerde de Ka
mer f 30.000 voor een onderwijs-statistiek.
Wij zouden dus cijfers krijgen. Er kwam
een overzicht in 1929. Nu is het 1933.
Waar is het vervolg? Het laatste overzicht
van de kosten van het Rijk loopt tot 31
December 1928; toen werkte de wet-*24
nog. Heeft sindsdien iemand een overzicht
der gemeente-kosten gezien? Zoo neen,
hoe komt men dan aan allerlei oncontro
leerbare beweringen?
De stichting van nieuwe bijzondere
scholen, zou de gemeenten voortdurend op
kosten jagen. Maar al de oude bijzondere
scholen zijn geschat. Worden ze verlaten,
dan behoeft de gemeente de verplichte
vergoeding niet langer te betalen. Natuur
lijk moet zij dit wèl doen voor de verlaten
openbare scholen. Deze blijven den belas
tingbetaler geld kosten.
Et worden steeds nieuwe openbare
scholen bijgebouwd en dat is nu inderdaad
„een geldverslindende methode". Wij be
weren niet: de cijfers wijzen de waarheid
verpletterend uit. Bij het openhaar onder
wijs staat 10 pet. der localen leeg; bij het
bijzonder onderwijs 4 pet.
Het gemiddeld aantal 'leerlingen per
leslokaal is voor het:
openhaar onderwijs 28 per lokaal;
protestantsch onderwijs 33 per lokaal;
katholiek onderwijs 35 per lokaal;
Willen de heeren eens met hun cijfers
komen? Zij doen het niet, omdat hun som
niet klopt. Het openbaar onder-
w ij s is vèruit en over heel de
linie het duurst.
„Op 31 December 1931 was de toestand
hij ons onderwijs aldus:
Openbaar Bijzonder
Aantal scholen3.284 4.252
Aantal leerlingen 441.150 760.394
Gemiddeld aantal leer
lingen per school134 179
Gemiddeld aantal leer
lingen per onderw. 31 34
Derhalve is bij heit bijzonder onderwijis
het aantal leerlingen per school en per
onderwijzer grooter dan bij het openbare.
Het openbare is dus duurder.
Tweede staatje!
Hoe zijn de eenmans en tweemans- en
groote scholen verdeeld? Ziehier: stand op
31 December 1929.
Openb. Bijz.
Eenmanss cholen213 21
Tweemansscholen 624 459
Groote scholen (d.i.: 8
of meer onderwijzerS( 176 621
De „snertschooltjes" zijn dus bij het
openbaar onderwijs; de groote scholen zijn
'bij het hijzonder onderwijs zeer verre in
de meerderheid!
Een der gevolgen van dit alles is: dat
in het jaar 1928 uit de overheidskassen
voor gewoon en voor uitgebreid lager on
derwijs samen per leerling uitgegeven is:
Openbaar120 gulden.
Bijzonder96 gulden.
Dit zijn de feiten!"
De maatregelen voor de Amerikaansche
industrie.
Uit Washington: De „industrie-gene
raal" Johnson heeft tot laat in den nacht
gewerkt om de dwangverordening zoo
spoedig mogelijk aan het Witte Huis te
kunnen voorleggen. Hij heeft verklaard,
dat binnen twee maanden prijsverhoogin-
gen tot 100 pet. zijn te verwachten. De
spoed, die gemaakt wordt bij de behande
ling van deze verordening, is noodig om
de koopkracht door loonsverbooging en
werkverruiming te vergrooten.
Roosevelt dreigt met sluiting der beurzen,
Senator Thomas, de samensteller van
de wet tot depreciatie van den dollar, heeft
bekend gemaakt, dat Roosevelt de moge
lijkheid overweegt, krachtig in het beurs-
verkeer in te grijpen, wanneer de beurzen
niet zelf maatregelen nemen om een gren-
zenlooze speculatie tegen te gaan. De kans
zou zelfs bestaan, dat Roosevelt de beur
zen zou sluiten, wat hij, Thomas, persoon
lijk niet gewenscht zou achten.
Post weer boven Amerikaansch gebied.
De wereldvlieger Wiley Post is boven
de Beringzee gezien, vliegende in de rich
ting van Nome.
Naar Reuter uit Seattle meldt, is Wiley
Post al over Nome gevlogen. Hij' heeft de
Zee van Ochotsk en de Beringstraat dus
al achter zich en bevindt zich weer boven
Amerikaanschen bodem.
Balbo te Washington.
Generaal Balbo en zijn 35 officieren
zijn gisteren te Washington geland, nadat
het eskader eenige malen over het Kapi-
tool en het Witte Huis had gevlogen. Zij
werden verwelkomd door hooggeplaatste
leger- en marine-autoriteiten. Na de ont
vangst bij Roosevelt volgde een noenmaal
in het Witte Huis.
Henderson bij Hitier.
Henderson is Donderdagavond per auto
uit Praag te München aangekomen. Hij
begaf zich onmiddellijk na aankomst naar
hotel „Reginapalast", waar hij door rijks
kanselier Adolf Hitler en den rijksminis
ter van buitenlandsche zaken, von Neu-
rath, verwacht werd.
Henderson zal begin Augustus te Mos
kou aankomen. Het verluidt, dat Hender
son drie dagen te Moskou zal verblijven.
Geloofsbelijdenis voor fascistische
handelsreizigers.
Een Italiaansche journalist heeft een
geloofsbelijdenis samengesteld voor fas
cistische 'handelsreizigers, samengevat in
de volgende punten:
Ik geloof in mijn firma, zonder kwaad
te spreken van haar concurrenten.
Ik geloof, dat mijn artikelen de beste
zijn, doch ik weet, dat de reiziger van mijn
concurrent met dezelfde reden dit van
zijn artikelen gelooft.
Ik geloof, dat mijn klanten de beste zijn,
doch er zijn ook anderen, die precies even
goed zijn.
Ik heb zooveel vertrouwen in mijn za
kentalent, dat ik niet teleurgesteld ben
na een slechten dag.
Ik geloof in den Duce.
Een nieuwe Britsche Rijksconferentie na
de wereldconferentie?
Reuter meent te weten, dat. na afloop
der economische conferentie, vermoede
lijk een reeks vergaderingen te Londen zal
worden gehouden tusschen de afgevaar
digden der Dominions en de vertegen
woordigers der Britsche regeering, om de
moeilijkheden te bespreken, die voort
vloeien uit de overeenkomsten van Otta
wa tusschen de belangen van producenten
en verbruikers.
Korte Berichten.
Aanvankelijk was men voornemens
60.000 jonge werkloozen als hulpen bij de
Duitsche boeren onderdak te brengen. Er
blijkt echter zoowel van. den kant der
werkloozen als van de boeren zooveel
animo te bestaan, dat er reeds 120.000
hulpen zijn geplaatst. Vooral naar meis
jes is er nog veel vraag, zoodat men
hoopt het cijfer van 200.000 te hereiken.
In het dorpje Boekke in Sleeswijk is
een 'Deensche boer door de Duitsche
politie gearresteerd, onder beschuldiging
van zich te hebben schuldig gemaakt aan
spionnage gedurende en na den wereld
oorlog en het verraden van militaire ge-
heimen aan de geallieerden.
De arrestant is overgebracht naar Ber
lijn, waar hij in de gevangenis is opge
sloten.
De Zweedsche regeering heeft, op
grond der machtiging van den Rijksdag,
d.d. 10 Juni, een verordening uitgevaar
digd, waardoor het dragen van uniformen
van politieke partijen verboden is. De
verordening wordt op 1 Aug. van kracht.
In hooger beroep zijn te Warschau
tien van de voornaamste Kamerleden van
de oppositie, van heit centrum en linker-
zjjide veroordeeld tot gevangenisstraffen,
die loopen van 18 maanden tot 3 jaar.
Zij waren beklaagd van een poging tot
omverwerping der regeering in 1929.
De vroegere rector der Handelshoo.
geschool te Koningsbergen, prof. Hack,
is wegens verduistering van hem toever
trouwde gelden tot 2i/s jaar gevangenis
straf veroordeeld.
Gedurende de eerste helft van dit
jaar is het aantal zware misdaden in de
stad New-York, vergeleken met dezelfde
periode in 1932, belangrijk verminderd.
Ongeveer 6000 gasten zjjn aanwezig
geweest op de tuinpartij, die de Koning
en de Koningin van Engeland gisteren
op Buckingham Palace hebben gegeven.
Deze jaarlijkscho gebeurtenis droeg dit
maal een bijzonder internationaal karak
ter door de aanwezigheid van een groot
aantal afgevaardigden van de economi
sche wereldconferentie.
Het bestuur van het internationale
verbond van christelijke vakvereenigingen
van werknemers, te Straatsburg bijeen,
heeft bepaald, dat de Duitsche organisa
ties, die vroeger waren aangesloten, niet
langer lid kunnen zijn van het verbond
wegens den nieuwen corporatieven status,
die in het land geschapen is.
VERHOOGING LEERLINGENSCHAAL.
Geen vervroegde invoering.
Eenige bladen hebben medegedeeld, dat
de Minister van Onderwijs, Mr Marchant,
voornemens was de verhoogde leerlin-
genschaal van Minister Terpstra niet op
1 Januari 1935, zooals in de desbetreffen
de wet is bepaald, maar op 1 Januari
1934 in te voeren.
„Het Volk" verneemt echter uit
parlementaire kringen, dat daar van een
dusdanig voornemen van Minister Mar
chant niets bekend is.
Van doorgaans goed ingelichte zijde
werd vernomen, dat een dergelijke stap
ook waarschijnlijk niet te verwachten is.
De ziekte van Weil.
Voor kort hebben zich te Utrecht twee
gevallen voorgedaan van de ziekte van
Weil. Beide Utrechtsche patiënten bevin
den zich in het ziekenhuis; hun toestand
is alleszins bevredigend. Van deze twee
patiënten had er een gezwommen, terwijl
de ander in het water van den Krom
men Rijn was terecht gekomen, door het
omslaan van de kano waarin hij; zich be
vond. Er is nog een derde geval in be
handeling geweest, welke patiënt daags
na zijn opname is overleden. Deze pa
tient had niet gezwommen, en was voor
zoover men weet ook niet met het water
uit eenig vaarwater in aanraking geweest.
In verband met het geval, dat betrek
king heeft op het te water vallen in den
Krommen Rijn heeft het „Utr. Dagblad"
den directeur van den Gemeentel. Genees
kundigen Dienst aldaar de vraag gesteld,
of dit geval ook aanleiding zou kunnen
geven tot het sluiten van zwemscholen.
De directeur heeft op deze vraag een
beslist ontkennend antwoord gegeven.
Er is in Utrecht op het oogenblik een
oommissie aan het werk, die ook de zoo
genaamde verdachte gevallen aan een on
derzoek onderwerpt.
Rotterdam naar de tweede klasse.
In de gisteravond gehouden vergade
ring van den gemeenteraad is het voor
stel van B. en W. om Rotterdam voor de
personeele belasting te plaatsen in de
tweede klasse aangenomen met 21 tegen
10 stemmen.
Deze maatregel is noodzakelijk gewor
den, doordat de opbrengst dezer belasting
ruim acht ton onder de raming is geble
ven. Van de nieuwe rangschikking ver
wacht men, dat het aan inkomsten met
ongeveer f 450.000 zal verminderen.
Verbod der z.g. roulette?
Nu de opvattingen van verschillende
burgemeesters omtrent de al of niet toe
laatbaarheid der z.g. roulette-spoelgele-
genheden in de badplaatsen nogal blijken
te verschillen, o.a, in verband met de uit
legging der Loterijwet en de Minister van
Binnenlandsche Zaken reeds in een ciru-
laire gewezen heeft op het gevaar van het
toenemen van het aantal speelgelegenhe-
den voor de jeugd, heeft men, naar de
„Telegr." verneemt, op het Departement
van Justitie deze zaak in onderzoek geno
men. Het is niet onmogelijk, dat men, zoo
noodig door een wetswijziging, zal trach
ten in de toekomst het roulettespel te ver
bieden.
Vermoedelijk zal men de inrichtingen,
die dit seizoen verlof hebben gekregen on
gemoeid laten, doch verwacht wordt, dat
het volgend jaar overal het roulettespel
zal worden verboden.
Weinig promotie bij de Ned. Spoorwegen.
De heer D. Wijnkoop, lid van de Twee
de Kamer, heeft den minister van Water
staat gevraagd:
Is het den minister bekend, dat er mo
menteel bij de Ned. Spoorwegen vele loop
jongens werkzaam zijn van 21 jaar en
ouder (22 jaar, 23 jaar) waarbij er zijn
die sinds hun veertiende jaar, dus bijna
tien jaar bij de Spoorwegen in dienst zijn,
en wien bij hun indiensttreding beloofd is
dat zij bij het bereiken van hun 21e jaar
promotie zouden maken en die nog
steeds op geen hooger jaarloon staan dan
f 500 a f 600?
Weet de minister, dat de jongere arbei
ders bij den dienst van het vervoer en do
gewezen leerling-klerken er niet veel an
ders aan toe zijn?
Is de minister bereid te bevorderen, dat
er maatregelen worden genomen om aan
dezen toestand onder de jongere spoor-
mannen een einde te meuken, en zoo ja,
welke maatregelen denkt de minister dan
onverwijld te nemen?
Vacature Hooge Raad.
De Tweede Kamer heeft gisteren een
voordracht opgemaakt voor de benoeming
van een raadsheer in den Hoogen Raad
der Nederlanden.
Voor de eerste plaats werden uitge
bracht 72 stemmen. Op mr dr J. D'onner,
no. 1 van de voordracht van den Hoogen
Raad, 62 stemmen, op dr J. E. van der
Meulen, no. 2 van de voordracht, 7 stem
men; 3 stemmen waren in blanco.
Voor no. 2 der voordracht werd geko
zen met 44 st. dr J. E. van der Meulen.
Voor no. 3 der voordracht werd aange
wezen dr van Regteren Altena met 49 st
De maildienst IndiëNederland.
D!e Stoomv. Mij. Nederland en de Rot-
terdamsche Lloyd hebben besloten ter
voorziening in de behoefte aan plaats
ruimte gedurende de seizoenmaanden het
aantal afvaarten in 1934 uit te breiden.
Hiertoe zullen de resp. 2 Mei 1934 en 6
Juni 1934 uit Batavia vertrekkende Jo-
han van Oldenbamevelt en Mamix van
St. Aldegonde van de Stoomvaart Mij.
Nederland slechts tot Genua varen en
naar Java terugkeeren, terwijl de Rotter-
damsche Lloyd de Slamat twee extra^af-
vaarten zal laten maken.
Ziektewetpremiën bij werkverschaffingen.
Volgens art. 1 K.B. 3 Jan. 1930, St.bl.
3, gewijzigd 2 Dec. 1931, Stbl. 487 b$-
Binnenland.
De Tweede Kamer over de wijziging der
L.O. Wet.
Weer actie voor openstelling der winkels
op Zondag te Middelburg.
De stand der gewassen.
Buitenland.
Een nieuwe Britsche rijksconferentie?
Weer maatregelen van ^president Roo-
isevelt.
draagt de premie voor de verplichte ziek
teverzekering van do bij de ziekenkas van
een Raad van Arbeid aangesloten werk
verschaffingen 8 pet. van het loon.
Bij verschillende Raden van Arbeid is
deze premie meer dan voldoende gebleken
om de uitkeeringen en alle kosten te kun
nen bestrijden. O.a. bij den Raad van Ar
beid te Winschoten bleek, dat voor het
jaar 1932 een premie van 4 pet. voldoende
zou zijn geweest om de uitkeeringen en de
daaraan verbonden adminstratiekosten,
controlekosten, enz. incl. de bedragen voor
reserve en prophylaxefonds te dekken.
Genoemde Raad heeft dan ook aan de
bij hem aangesloten werkverschaffingen
50 pet. van de over 1932 betaalde premie
gerestitueerd.
Omvang van het reizigersverkeer per
trein.
In Nederland bedroeg, naar het tijd
schrift „Spoor- en Tramwegen" meldt, in
de jaren 1913 en 1931 de gemiddelde op
brengst per reiziger en per km. 1,45 cent
en 2,25 cent. Van 1930 op 1931 daalde
deze opbrengst (door declasseering) 0,05
cent; bedroeg deze daling van 1931 op
1932 eveneens 0,05, dan is (uit de totale
opbrengst) het aantal reizigerskm. te
schatten:
N.S. Eenheden 1913 1931 1932
Opbr. reizigers mill. gld. 34.5 79.3 68.5
Opbr. p. reizi
gers km. cent 1.45 2.25 2.20
Reizigers km. 100 mill. 23 35 31
Inw. Nederl. millioen 6.2 7.9 8.0
Reizigers km. p.
inwoner een 370 440 390
De opbrengst van het reizigersverkeer
N.S. was dus in 1932 nog tweemaal zoo
groot als in 1931. De bevolking steeg in
dezen tijd ruim 30 pet. en per hoofd der
bevolking steeg de reislengte per jaar 5 a
6 pet. Het aantal reizigerstreinkilometer
steeg daarbij in Nederland van 34 op 40
millioen, en het gemiddelde aantal reizi
gers (verkeersdichtheid) per trein van 70
op 80.
Bij de geringe dichtheid van bevolking
en van het spoorwegnet in de Vereenigde
Staten van Amerika, woont de bevolking
veelal te ver van de stations en hebben de
spoorwegen in de Ver. Staten den strijd
tegen het reizigersverkeer per auto ten
eenenmale verloren.
In de jaren 1911 en 1921 zijn per inwo
ner en per jaar in de Vereenigde Staten
gemiddeld 550 km. afgelegd, en in 1932
slechts 220 km. (daling 60 pet.).
KOSTEN LAGER ONDERWIJS VOOR
HEEN EN THANS.
Uitgave in 1929 per leerling openbare
school: f128, bijzondere f100.
Dezer dagen is verschenen een statis
tiek van de kosten van het onderwijs. Be
handeld worden de kosten van de lagere
scholen en daarnevens die van de uitvoe
ring der leerplichtwet, het voorbereidend
(bewaarschool) onderwijs, het buitenge
woon lager onderwijs, het vervolgonder
wijs, het schooltoezicht en de onderwij
zersopleiding.
Hieraan ontleenen wij:
In 1860 kon met in totaal f3 millioen
voor het lager onderwijs worden volstaan.
In 1900 besteedde men f 15 millioen, in
1915 f 35 millioen, in 1920 f 107 millioen
en in 1929 f 129 millioen. Genoemde be
dragen betreffen uitsluitend de uitgaven
uit de publieke kassen. Wat particulieren
voor bijzondere scholen uitgaven, is niet
bekend.
De zooeven vermelde stijging is slechts
ten deele aan vermeerdering van het aan
tal leerlingen toe te schrijven.
Immers ook per leerling blijken de kos
ten van het lager onderwijs zeer te zijn
gestegen. In 1860 werd per leerling f 8.80
besteed, in 1900 f20.30, in 1915 f35.10
eerst de huid inwrijven met
<rZij"-crême of „Zij"-olie. Dot
voorkomt zonnebrand en
Uw huid wordt tevens
prachtig gehruind.
|n prijzen van 20-75 ct.
