EERSTE BLAD.
Caveant Consules.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
DINSDAG f8 JULI 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - No. 244
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto 1 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
"Wij mogen niet vallen in de fout van
de liberalen in de voorbijgegane jaren,
n.L dat we wel praten over de noodzaak
der 'bezuiniging, maar dat we, zoodra
concrete maatregelen aan de orde komen,
ons daartegen verklaren.
Ook minder aangename voorstellen moe
ten, zal het beoogde doel worden bereikt,
geaccepteerd worden.
Dit mag ook bij de beoordeeling van het
bezuinigingsontwerp van Minister Mar-
chant niet uit bet oog verloren.
Hieruit volgt echter niet, dat we alle
bezuinigingsvoorstellen moeten acceptee
ren en dat critiek achterwege zou moe
ten blijven.
Wanneer Minister Marchant een po
ging doet om de exploitatiekosten van de
scholen te beperken, dan kan daartegen
in redelijkheid geen bezwaar worden ge
maakt.
Er kan op dit gebied, zonder dat het
onderwijs wordt geschaad, nog wel een
en smder worden gedaan. Het is wel
prachtig, wanneer telkens nieuwe leer
middelen, mooie leerboekjes en platen en
kaarten kunnen worden aangeschaft, maar
noodzakelijk voor het onderwijs is het niet.
Reeds meermalen is b.v. in onderwijs
verslagen de opmerking gemaakt, dat er
in tal van scholen kostelijke platen voor
handen zijn, die zoo goed als nooit wor
den gebruikt. Er kan uitstekend onderwijs
worden gegeven ook al moet men zich
soms een weinig behelpen. Dat is wel ge
bleken bij het Christelijk Onderwijs vóór
de gelijkstelling. Wat een halve eeuw ge
leden kon is nu ook wel mogelijk, temeer
daar de opleiding van de onderwijzers
zooveel is verbeterd.
Ook de luxueuse gebouwen, de school
paleizen, zooals men die in sommige plaat
sen kent, zijn niet onontbeerlijk en wan
neer dan ook omtrent bouw en inrichting
beperkende bepalingen worden gemaakt,
behoeft dit op geen tegenwerking te stui
ten.
Minister Marchant wil blijkens zijn
ontwerp inplaats van de stichting van
nieuwe schoolgebouwen, bijzondere aan
dacht zien geschonken aan de distributie
van de bestaande gebouwen.
Ook daartegen behoeft, waar zulks moe
gelijk is, geen bezwaar te worden gemaakt.
Wel echter komen bezwaren naar vo
ren, wanneer een streven openbaar wordt
om de na veel strijd verkregen vrijheid
en het recht van 't bijzonder onderwijs aan
banden te leggen en het openb. onderwijs
boven het bijzonder onderwijs te bevoor-
deelen.
En dat schijnt hier het geval, ook al
wil de Minister naar het in de Memorie
van Toelichting heet, aan het beginsel
der vrijheid van onderwijs en dat der
financieel© gelijkstelling op geen enkele
wijze tekort doen.
Practisch komt, wat Minister Mar
chant voorstelt, toch hierop neer, dat de
afbraak van de openbare school wordt
gestuit en de groei van het bijzonder on
derwijs wordt tegengegaan.
Er is, behalve enkele uitzonderingen,
b.v. door verplaatsing der bevolking, in
derdaad schoolruimte te veel bij het
openbaar onderwijs, zoodat dit van
de voorgestelde bepalingen geen nadeel
zal ondervinden, maar voor den groei van
het bijzonder onderwijs moet het aanhan
gige wetsontwerp, indien het ongewijzigd
wordt, aangenomen, noodlottig worden.
Het is toch practisch onmogelijk, dat
men in kleine plaatsen reeds bij voorbaat
de namen van minstens 80 leerlingen kan
opgeven en in nieuwe wijken van groote
steden minstens 200.
Wordt deze bepaling gehandhaafd, dan
zal het gevolg zijn, dat de openbare school
kunstmatig in stand wordt gehou
den en dat 't bijzonder onderwijs kunst
matig in zijn groei wordt belemmerd.
Hat er geremd wordt en dat wordt ge
tracht zich tot het werkelijk noodzakelijke
te beperken, is geen bezwaar, maar het
gaat niet aan op deze wijze de vrijheid
van onderwijs aan banden te leggen.
Een groot bezwaar is ook, dat het on
derwijs geheel afhankelijk wordt van de
inzichten van den betrokken Minister of
diens hoofdambtenaar en dat, zooals de
»N- Pr. Gr. Crt" terecht opmerkte, de
wettelijke gelijkstelling vervangen wordt
door de vrije beschikking van den Minis
ter. We zouden op die wijze teruggaan
tot het gevaarlijke stelsel van autori
satie.
Nu heeft „De Standaard" opgemerkt,
dat er niet aan te twijfelen valt of de Mi
nister zal, zoodra hij op deze feilen ge
wezen wordt, onmiddellijk bereid zijn ze
weg te nemen.
Wij willen het hopen. Maar Minister
Marchant is, naar wij meenen, niet zoo
naief, dat 'hij deze punten niet vooraf heeft
overwogen en dat hij onwillekeurig zou
geraakt zijn op het spoor door de „front
makers" reeds meermalen aangegeven.
Hoe dit ook zij, groote waakzaamheid
is hier geboden.
Caveant consules.
De Lithausche Oceaan vliegers.
De Lithausche Oceaanvliegers, die met
goed succes den Atlantischen Oceaan zijn
overgestoken en van wie wij gisteren
meldden, dat ze vermist werden, zijn ver
ongelukt.
Zondagavond tegen 12 uur is het vlieg
tuig nog waargenomen boven Berlin-
chen. Het toestel vloog laag over de stad,
zoodat het geronk der motoren overal
gehoord werd en boven het kamp van
den Arbeidsdienst werd een zeer sterke
schijnwerper ingeschakeld, zoodat het
kamp even geheel verlicht was.
In de resten van het vernielde vlieg
tuig is briefpost gevonden uit New-York,
Brooklyn, Chicago en andere Amerikaan-
sche plaatsen. Op een linnen zak zijn drie
namen geschilderd, klaarblijkelijk die
van de leden der bemanning, n.l.: kapi
tein Stephan Darius, U.S.A., Luitenant
Stanley Girenas, Chicago, en Victor Yes-
glaitas Wilkes, Barre, P.A. U.S.A. In ver
band met deze vondst vermoedt men, dat
zich in het wrak van het vliegtuig nog
een derde inzittende bevindt. Voorts vond
men nog een voorraad Amerikaansche
sigaretten, toast en chocolade.
Omtrent het ongeluk wordt verder nog
gemeld, dat omstreeks 2 uur in den nacht
een boer uit het kolonistendorp Kuh-
damm, dat in den tijd van Frederik den
Groote is aangelegd, een ontzettend ge
kraak hoorde. Hij kon echter niets na
ders constateeren.
Toen men 's ochtends ging zoeken in
de omgeving van het dorp, dat midden
in een bosch ligt, vond men het wrak
van het vliegtuig, maar kon nog aan
vankelijk niet vaststellen, welk toestel
het was, want het toestel was volslagen
vernield en de lijken der vliegers waren
vreeselijk verminkt. Pas om 10 uur bleek,
dat het de Lithauers waren.
Daar het 's nachts regende en de lucht
zwaar bewolkt was, zijn de vliegers ver
moedelijk steeds lager gaan vliegen, tot
zij de boomtoppen raakten en neerstort
ten.
Vermoedelijk hebben zij wegens gebrek
aan brandstof willen dalen. Men vond
bij het vliegtuig een brandende electri-
sche lamp met grooten reflector en denkt
nu, dat de vliegers bij het zoeken naar
een landingsplaats het groen der hoornen
voor een weiland aangezien hebben. Het
toestel is neergekomen tusschen twee
boomen. De vleugels zijn dadelijk afge
knapt.
Naar Wolff later weer meldt, blijken
de Lithausche vliegers toch maar met
zijn beiden te zijn geweest. De derde man
heeft zich op het laatste oogenblik terug
getrokken en bevindt zich behouden te
New-York. De vergissing was ontstaan
doordat de lijken zoo verminkt waren,
dat niet meer viel na te gaan of men
met twee of drie te doen had.
Melaatschheid in Bosnië.
Volgens een uit Zagreb ontvangen be
richt, zijn in zekere deelen van Bosnië
verscheidene gevallen van melaatsch
heid voorgekomen. Daar men de aange
tasten niet heeft afgezonderd, breidt de
ziekte zich steeds meer uit.
Gemeld wordt, dat in Bosnië alleen 400
gevallen van melaatschheid zijn voorge
komen. Van de patiënten konden er
slechts enkelen in een speciale afdeeling
van het ziekenhuis te Serajewo wórden
opgenomen.
Werkloozen moeten groenten kweeken.
Eén van de voorwaarden, waarop de
Amerikaansche werkloozen geldelijke on
dersteuning kunnen krijgen is, dat zij hun
tuintjes zoo intensief mogelijk bewerken.
„Geen tuin, geen steun", is het slag^
woord geworden van de bureaux die den
steun uitkeeren.
De directeur van de afdeeling „maat-
schappelijken steun" heeft verklaard, dat
de voordeelen van tuinierswerk voor
werkloozen menigvuldig zijn.
In de eerste plaats kunnen zij door
groenten en aardappelen zelf te verbou
wen voor een deel in hun onderhoud
voorzien, terwijl landarbeid zeer gunstig
is voor het gestel, waardoor onkosten
voor ziekte worden voorkomen of be
perkt.
Bovendien worden op deze wijze uitge
strekte braakliggende stukken grond ge
cultiveerd, hetgeen ook voor de toekomst
van groot voordeel is.
De landerijen rondom de groote steden
worden door de steuncomité's onder de
werkloozen verdeeld en de opbrengst van
het land ia geheel hun eigendom.
Hoog water In Beieren.
Door den sedert Vrijdagavond bijna on
onderbroken gevallen regen zijn de rivie
ren, vooral de Alpenrivieren sterk gezwol
len. Het hooge water is in den loop van
Maandag nog gestegen. In de streek van
Rosenheim (Opper-Beieren) staan vele
velden en weiden meters hoog onder wa
ter. Op vele plaatsen moest het vee uit
de stallen worden gered. Het opgetaste
hooi is door het water weggesleurd. Aan
den wildstand is groote schade toege
bracht.
In Ober-Allgaeu zijn de beken tot kleine
rivieren en de kleine rivieren tot stroo
men geworden. Op vele plaatsen is door
het drassig worden van weiden groote
schade aangericht. In de bergen is tot
1800 meter versche sneeuw gevallen.
Orkaan te Boedapest.
Ten gevolge van de enorme hitte, welke
den afgeloopen Zondag heersehte en den
daarop met plotselinge woede uitbreken-
den storm, welke op een orkaan geleek
hebben in Boedapest en omgeving talrijke
ongelukken plaats gevonden. Tijdens den
storm sloegen op den D'onau pleiziervaar-
tuigen bij dozijnen om, waarbij vier perso
nen het leven verloren. Bij het baden zijn
vijf menschen verdronken.
Hittegolf in Finland.
Volgens een mededeeling van het me
teorologisch bureau is de hitte-golf, welke
op het oogenblik in Finland heerseht, de
hevigste sedert de laatste honderd jaar.
De gemiddelde temperatuur bedroeg de
laatste dagen 90 graden Fahrenheit en er
zijn geen teekenen, de er op wijzen, dat
de temperatuur binnenkort zal dalen.
De Deutsche Zeitung verboden.
D'e Pruisische minister-president Goe-
ring heeft de Deutsche Zeitung voor drie
maanden verboden en de verantwoorde
lijke redacteur naar een concentratie
kamp gezonden. Dit verbod is blijkens een
telegram van Wolff hierop gegrond, dat
het blad een artikel heeft bevat, waarin
beweerd werd, dat de Italiaanscbe gene
raal Balbo een gedoopte Jood was. Deze
laster, aldus Wolff, is afkomstig van de
Weensche pers en heeft ten doel de
vriendschappelijke betrekkingen tusschen
Duitschland en Italië te schaden.
De premier zal voortaan krachtig op
treden tegen elke courant, welker inhoud
de betrekkingen van Duitschland met het
buitenland kan benadeelen.
De Oceaan-vlieger Post.
Aan een vertegenwoordiger van Reu
ter, verklaarde de Amerikaansche Oceaan
vlieger Wiley Post, zich uitstekend te
voelen en na een oponthoud van twee uur
weer naar Novosibirsk verder te willen
vliegen.
In Koningsbergen bad hij moeten lan
den, omdat zijn instrumenten niet goed
meer werkten en hij zich niet kon oriën-
teeren.
Kort na zijn landing is Post door een
dokter onderzocht, die constateerde, dat
de algemeene toestand van den vlieger
goed was, met uitzondering van een ster
ke vermoeidheid der oogen.
Naar het Telegraafagentschap der sov
jet-unie meldt, is de wereldvlieger Post
om 17 u. 12 (midd. Eur. tijd) gestart ter
voortzetting van zijn vlucht.
Te Berlijn heeft Post meegedeeld, dat
zijn tocht over den Oceaan bemoeilijkt
was door zeer ongunstig weer en slecht
zich over lange trajecten. Zijn automa
tische stuurinrichting, die den koers en
den stand van het vliegtuig automatisch
regelt, was hem dan ook buitengewoon
goed te stade gekomen. Déze inrichting,
uitgevonden door de Amerikanen Sperry
en Robot, berust op het gyroscopisch be
ginsel en werkt zoo, dat het vliegtuig, on
afhankelijk van den bestuurder, steeds de
richting houdt, die op de windroos is
aangegeven en ook den horizontalen stand.
Post heeft verklaard, dat hij, als hij ge
wild had, zelfs op den tocht had kunnen
slapen, maar tot een dutje was hij toch
niet gekomen. Hij zeide heelemaal niet
moe te zijn; alleen was hij toen hij uit het
toestel stapte, tijdelijk doof. D'at kwam
van het voortdurend geronk van den mo
tor.
Communisten-complot In België?
Volgens de „Libre Belgique" zouden de
autoriteiten een uitgebreid communistisch
complot op het spoor zijn gekomen in het
gebied van La Louvière.
Strenge maatregelen zijn inmiddels ge
nomen. De gangen van bepaalde commu
nistenleiders worden nauwkeurig nage
gaan.
Ongelukken In de Alpen.
D'e plotselinge weersverandering, welke
in den loop van den afgeloopen Zondag
in het Noordelijke Alpengebied intrad,
heeft talrijke ongelukken ten gevolge ge
had. Op het Rax-plateau zijn twee ge
oefende toeristen, die door middel van
touwen met elkaar verbonden waren, van
het gladde gesteente 60 meter naar om
laag gestort. Zij waren onmiddellijk dood.
In Geafiuse (Stiermarken) bevinden zich.
sinds gistermiddag twee groepen, in
totaal 11 bergbeklimmers, waarschijnlijk
uit "Weenen afkomstig, in het grootste
gevaar.
Voorts worden uit de Westelijke Alpen
nog drie ongelukken met doodelijken af
loop gemeld.
Gandhi's verzoek geweigerd.
De onder-koning heeft Gandhi thans
geantwoord, dat de regeering niet met
hem kan onderhandelen inzake de beëin
diging van de ongehoorzaamheidscam
pagne, aangezien deze geheel onwettig is.
In het antwoord, dat de particuliere
secretaris van den vice-koning aan
Gandhi heeft gezonden, luidt het o.a.:
„Indien de omstandigheden anders wa
ren, zou de vice-koning u gaarne ontvan
gen, doch u is blijkbaar niet van zins de
ongehoorzaamheidscampagne op te geven,
tenzij op zekere voorwaarden en het doel
van het onderhoud, dat u wenscht, is
juist de onderhandelingen te openen met
de regeering betreffende deze voorwaar
den.
Bovendien blijkt, dat besloten is, de on
gehoorzaamheidscampagne, tenzij het
congres met de regeering tot overeen
stemming komt als resultaat van derge
lijke besprekingen, op 1 Aug. te hervat
ten.
Het is nauwelijks noodzakelijk u eraan
te herinneren, dat de ongehoorzaamheids
campagne geheel in strijd is met de con
stitutie en dat daarom geen compromis
erover tot stand kan komen.
De regeering kan geen onderhandelin
gen openen over een eventueele staking
dezer campagne.
Onmiddellijk na de ontvangst van bo
venstaand bericht heeft Gandhi den on
der-koning per telegram geantwoord. De
mahatma weigerde zich over den inhoud
van dit telegram uit te laten.
Record-debat in den lerschen dail.
In den lerschen dail is Zaterdagmid
dag een debat van recordlengte gesloten.
De besprekingen hadden geduurd van
Vrijdagmorgen half elf tot Zaterdagmid
dag 14 uur zonder onderbreking.
De minister-president De Valera had,
ondanks vele protesten, het behandelen
van verscheiden wetten verlangd en wilde
de zitting zelfs tot 36 uur verlengen. Daar
echter Zaterdagmorgen zeer vele afge
vaardigden in vasten slaap op hun ban
ken lagen, werd besloten de besprekingen
te beëindigen.
De officieels rapporteur was aan zijn
lessenaar in elkaar gezakt en moest de
zaal worden uitgedragen.
Duitschland en Rusland.
Volgens den Berlijnschen correspondent
van de „Daily Telegraph" is men te Ber
lijn niet zonder zorg over plannen, die
daar in diplomatieke kringen worden toe
geschreven aan Rusland. Men vreest n.l.
te Berlijn voor het afbreken van de han
delsbetrekkingen tusschen Duitschland en
Rusland; laatstgenoemd land zou er op
aansturen te ontkomen aan de grooto be
talingen, die het binnenkort aan Duitsch
land heeft te doen voor leveranties en
leeningen.
Het congres der Fransche socialisten
gesloten.
De commissie, welke door het socialis
tische congres aangewezen was om een
resolutie op te stellen, heeft haar werk
zaamheden beëindigd, zonder een besluit
te nemen. De meerderheid der commissie
heeft, om de moeilijkheden in den schoot
der partij niet nog te vergrooten, besloten
geen motie aan het congres voor te stel
len.
Aldus zou het aannemen van een mo
tie van afkeuring tegen de socialistische
Kamerleden voorkomen worden.
D'e stemming over een motie zou ver
vangen worden door de voorlezing van
een verklaring, in naam van de meerder
heid afgelegd.
Het socialistische congres is gisteravond
uiteengegaan. Men heeft de scheuring
weten te voorkomen.
Aanzienlijke belastingverhooging In
België.
Het Belgische Staatsblad van j.l.
Zondag 16 Juli bevat het besluit, waarbij
de overdrachtsbelasting bh verkoop van
automobielen van ÈM op 7 pet. wordt
gebracht. Hetzelfde geldt voor alle bin-
nenbekleedingen in eternit en de inrich
tingen voor centrale verwarming. Op alle
producten der pasteibakkerij komt een
weeldetaksbelasting van 9 procent. Het
zelfde geldt voor pneus voor motorrijtui
gen en jachtmunitie. Deze nieuwe belas
tingen zullen op 21 Juli in werking tre
den.
Werkloosheid In Oost-Pruisen verdwijnt
In Oost-Pruisen is men er in geslaagd
de werkloosheid met succes te bestrijden.
In het Oostelijke district Pilshallen is de
werkloosheid zelfs geheel overwonnen
Bovendien kunnen in dit district in de ko-
Binnenland.
Oud-minister v. d. Vegte ernstig ziok.
Een windhoos boven Soesterbarg.
Opbrengst der Rijksmiddelen.
De Tweede Kamer over de Landbouw-
crisiswet.
Vergadering afd. Zeeland Chr. Jongeren
B. en T. Bond.
Buitenland.
Hoog water in Beieren.
De verongelukte Oceaanvliegers.
Hittegolf in Finland.
mende drie weken 1000 werkloozen uit
andere districten te werk gesteld worden.
Uiterlijk op 1 Aug. zal het district Al-
lenstein geheel van werkloozen zijn be
vrijd.
Tegen October hoopt men de werkloos
heid in de geheele provincie te hebben
overwonnen.
Korte Berichten.
Het Italiaansche—Roemeensche
vriendschapsverdrag is voor zes maan
den verlengd.
Ondanks de bestaande beperkende
bepalingen heeft de regeering vijftig
Joodschen immigranten toestemming ver
leend Argentinië binnen te komen en
zich hier te vestigen.
Dronken lieden hebben te Helsing-
fors de vlag van de auto van den ge
zant van de Sovjet-Unie verscheurd. Een
der daders is door de politie opgepakt.
Naar een Reuter-telegram uit Lon
den meldt, is gisteren de bekende ree
der-magnaat en grootgrondbezitter Sir
John Ellerman, een der rijkste mannen
van Groot-Brittannië, aldaar in den
ouderdom van 71 jaar overleden.
Te Chicago zijn twee mannen, oude
bekenden van de justitie, in hechtenis
genomen. Dit houdt verband met de ont
voering van den Engelschen financier
Factor.
Zooals reeds gemeld werd, heeft de
directie der Ficines-mijnen in Oost-Opper-
Silezië besloten het bedrijf stil te leggen.
In verband hiermede is Zaterdag j.l. aan
het geheele personeel der betrokken
mijnen, waaronder 1300 mijnwerkers,
ontslag aangezegd per 31 Juli a.s.
"Volgens de Petit Parisien heeft de
Sovjet-regeering Herriot uitgenoodigd een
bezoek aan Rusland te brengen. Den
25en Augustus wordt Herriot te Odessa
verwacht.
De voorzitter der ontwapeningscon
ferentie, Henderson, die zich op zijn
rondreis door Europa thans te Rome be
vindt, heeft een tweede onderhoud gehad
met Mussolini. Tevens confereerde Hen
derson met den Duitschen gezant.
De rijksstadhouder van Mecklen
burg en Lübeck heeft verklaard, dat de
landen Mecklenburg-Schwerin en Stra-
litz vereenigd zullen worden en dat daar
toe nog dit jaar de eerste maatregelen
zullen worden genomen.
Draadlooze telefoongemeenschap is
geopend met de volgende Midden-Ame-
rikaansche republieken: Costa Dica (S.
José), Guatemala (Guatemala Ciudad) en
Nicaragua (Managua) en naar alle plaat
sen in Panama en de Kanaalzone.
DE TWEEDE KAMER.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen te
gen Donderdag 20 Juli één uur.
De voorzitter zal voorstellen om in deze
vergadering p,an de orde te stellen het op
maken van een voordracht ter vervulling
van een vacature in den Hoogen Raad.
Voorts zal de voorzitter voorstellen een
aanvang te maken met de behandeling
o.m. van de volgende wetsontwerpen:
wijziging van de wet tot tijdelijke hef
fing van een bijzonder invoerrecht op
benzine
wijziging van de wet op de invorde
ring van 's Rijks directe belastingen;
wijziging van de registratiewet 1917;
verleening van enkele retorsiebevoegd
heden;
regeling van den uitvoer van uien;
regeling van den invoer van gort;
beperking van uitgaven, welke voor de
openbare kassen voortvloeien uit de uit
voering der l.o.-wet 1920;
wijziging van de landbouwcrisisweit
1933.
VERHOOGDE LEERLINGENSCHAAL.
Vervroegde invoering van de wet-
Terpstra.
Naar de „Maasb." verneemt, ligt het in
het voornemen van den minister van On
derwijs, K, en W. de wet-Terpstra tot
