Kerk en Staat in Duitschland.
EERSTE BLAD.
Zomer
sproeten
SPRUTOL
WOENSDAG 12 JULI 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47s JAARGANG - Ne. ?M
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland.
Dubbeltjes van dubbele waarde
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
verdwijnen spoedig
door een pot
Ui tg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Lcsse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter ol motto I 0.85,
Bij contract belangrijke korting.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Wij hebben reeds meermalen gewezen
op het bedroevende feit, dat in Duitsch
land door het nieuwe regime, de Kerk
onder staatscurateele is geplaatst.
De nieuwe Nat. Soc. leider van de
„Evangelische Pressdienst", pastor Mül-
ler, komt nu echter in een correspon
dentie voor de buitenlandsche pers be-
toogen, dat dit oordeel op een misver
stand berust.
„In het proces dezer worsteling om een
nieuwen, geordenden en gezonden staat
en gemeenschap, zoo betoogt hij, heeft
de inzet van alle religieuse krachten des
te grooter beteekenis, naar mate met het
opdringen vooral van marxistische ideo
logieën scepticisme, atheïsme en anti-reli-
gieuse propaganda in groote volkskrin
gen meer en meer de overhand namen.
Wie deze verderfelijke verschijnselen
werkelijk bestrijden wil, moet beginnen
met religieuse „aufklarung".
Hier ligt, zoo heet het verder, het aan-
knoopingspunt voor de kerkelijke gebeur
tenissen.
Het volk, dat van de Kerk stelselmatig
is vervreemd geworden, vindt den weg
tot haar weer terug. De staat stelt prijs
op de Kerk, „niet om in haar een ge
schikt werktuig te bezitten, maar omdat
hij weet, dat daar de fundamenten van
een volk liggen."
Verder wordt betoogd, dat de Duitsch
Evang. Kerken niet in staat zijn de taak
te vervullen, welke haar door het evan
gelie voor het volk is opgedragen. In de
laatste weken zijn zij in een chaos ver
vallen, waaraan door de benoeming van
een kerkelijk commissaris, een einde is
gemaakt.
Het eigen leven van de Kerk, het geloof
en de belijdenis worden door dit ingrij
pen van den staat, op geen enkele wijze
aangetast. Een z.g. Staatskerk wordt in
eiken vorm afgewezen. Daarom heeft de
commissaris slechts een voorbijgaande
taak.
Vervolgens wordt er op gewezen, dat
de positief-chr. overheid met niets ont
ziende beslistheid zich verzet tegen een
onverantwoordelijke scheiding van kerk
en staat. Wanneer in dit verband b.v. een
generaal-superintendent door een gevol
machtigde van den staat, die het lands-
kerkelijke bestuur vertegenwoordigt, met
verlof gezonden wordt, zoo is het geeste
lijke recht in werkelijkheid aan de zijde
van het leekendom van den staat.
Het gewone eeuwige voorbehoud tegen
over den staat, verwekt een onvrucht
baar pathos en bedriegt door een onwaar
achtig aureool van heiligheid. Dit is de
eigenlijke noodtoestand van de protest,
christenheid. De innerlijke nood der Kerk
de wereldvreemdheid om haar dogma
tisch vocabularium kan door den staat
niet worden genezen. Indirect echter kan
hij allen, die hun Kerk liefhebben, dwin
gen de historische feiten in de oogen
zien. Dat is een geestelijke noodzake
lijkheid. In haar is het revolutionaire
recht van het tegenwoordig gebeuren ver
ankerd. Het wezen van de tegenwoordige
ure is „dat wij revolutie hebben, en die
willen doorzetten", en de Evang. Kerk
moet de brandende golven der massa's
in zich opnemen om haar volle kracht
voor het Evangelie te stellen."
Erg duidelijk is dit alles niet.
Maar zooveel blijkt hieruit toch wel,
dat de staat zich het recht aanmatigt over
de Kerk te heerschen en aan de Kerk de
wet te stellen. Dat het eigen recht
en de eigen taak van de Kerk niet
worden erkend.
Gemeentelijke autonomie.
In de rede, waarmede Minister De Wil
de de salarisnormen-commissie instal
leerde, werd er door dezen bewindsman
op gewezen, dat de autonomie der „lagere
corporaties" niet een begrip is, dat voor
alle tijden vaststaat.
„Het wijzigt zich en moet zich wijzi
gen naarmate de taak der publieke licha
men en hun onderlinge verhouding ver
andert en andere denkbeelden zich baan
breken ten aanzien van de grenzen
van de bevoegdheidssferen van het
Rijk en zijn samenstellende deelen.
De voorbeelden zijn voor het grijpen,
dat, wat gisteren nog omnium consensu
werd geacht te behooren tot de huishou
ding der gemeente, heden als Rijkszaak
wordt geregeld.
In die richting heeft zich ook bewogen
het onderwerp der bezoldigingen van de
provinciale en plaatselijke ambtenaren
en die der waterschappen, veenschappen
en veenpolders. Nog maar eenige decen
niën geleden twijfelde niemand er aan,
of het gold hier onbetwist een terrein
van de autonome werkzaamheid der la
gere colleges. Maar in lateren tijd heeft
de Rijkswetgever het onderwerp binnen
de sfeer zijner regeling getrokken. De
verklaring daarvan ligt in een exces,
waartoe het instituut van de autonomie
aanleiding geeft. De autonomie is een
fundamenteel element in onze staatsin
richting en een levenwekkende kracht,
doordat de plaatselijk verschillende toe
standen tot hun recht kunnen komen
en het meeleven en meewerken der locale
gemeenschappen er door bevorderd
wordt. Maar de autonomie verliest haar
aantrekkelijkheid, indien zij het aanzijn
geeft aan zoodanige verschillen in locale
regeling, dat zij den toets der redelijkheid
niet kunnen doorstaan en in breeden
kring als onrecht wordt gevoeld."
Dat zich geheel andere denkbeelden ten
aanzien van deze materie hebben baan
gebroken, is juist.
Niet te weerspreken is ook, dat het Rijk
de bezoldigingen van provinciale en
plaatselijke ambtenaren binnen de sfeer
zijner regeling heeft getrokken.
De verklaring hiervan zoeken wij ech
ter niet in de excessen, waartoe het in
stituut van de autonomie aanleiding geeft,
maar veelmeer in de zucht naar centra
lisatie en uitbreiding van machtsbevoegd
heid bij de hoogere colleges.
Zeker, er zijn wel gemeente- en polder
besturen geweest, die tegenover de amb
tenaren te schriel waren en die geen
oog had voor de noodzakelijkheid van een
behoorlijke bezoldiging.
Maar het voordeel van de autonome
werkzaamheid op dit gebied was, dat het
verband met den plaatselijken loonstan-
daard niet uit het oog werd v.erloren.
Het is over het algemeen de fout ge
weest, van de regelingen van bovenaf,
dat hiermee geen rekening is gehouden.
De plaatselijk verschillende toestanden
komen nu veel minder tot hun recht;
men heeft nu keurige uniforme regelin
gen, maar die in tijden als we thans
beleven, heel wat moeilijkheden met zich
brengen
Als de minister dan ook spreekt van
excessen bij de regeling door de „lagere
colleges", dan heeft hij o.i. wel wat al
te eenzijdig gelet op sommige groote ge
meenten, die nog maar al te veel als
maatgevend worden aangemerkt.
Naar verdaging der Londensche
conferentie?
Het bureau der economische conferen
tie te Londen heeft gistermiddag in een
vergadering, die slechts een kwartier
duurde het voorstel van het comité van
redactie goedgekeurd. De taak om te be
slissen van welke onderwerpen de confe
rentie de behandeling zal voortzetten rust
derhalve op de verschillende sub-commis
sies.
Bij degenen, die de vergadering van het
bureau bijwoonden, heerscht algemeen de
indruk, dat de conferentie zal voortduren
tot zij de kwesties, welke besproken zul
len worden, beeft voorbereid of geregeld,
waarmee, naar men meent, ongeveer veer
tien dagen gemoeid zullen zijn. Het is
waarschijnlijk, dat de conferentie dan
voorloopig zal worden verdaagd tot Sep
tember of October. Men hoopt, dat do in
ternationale toestand alsdan wat de de
viezen betreft, een uitgebreider veld van
bespreking zal bieden.
De Fransche ministerraad heeft beslo
ten, dat Frankrijk zich niet van de eco
nomische conferentie te Londen zal terug
trekken.
De ministerraad zou erin hebben toe
gestemd, dat de besprekingen zouden wor
den voortgezet over alle kwesties, behalve
over de monetaire en daarmede verband
houdende kwesties, zooals de douane-ta
rieven, omdat de Fransche stelling is, dat
het niet mogelijk is handelsovereenkom
sten te sluiten met landen, die een ver
anderlijke valuta hebben.
De te Londen, vertoevende buitenland
sche politieke correspondent van de Echo
de Paris meent te constateeren, dat de
Amerikaansche en Canadeesche gedele
geerden een soepeler standpunt gaan in
nemen ten topziehte van bet valuta-vraag
stuk.
De overstroomingen langs de Theiss,
Nu bet water van de Theiss begint te
zakken en thans twee meter boven nor-
maal staat, blijkt, dat te Vylok van de 620
woonhuizen 350 volkomen zijn vernield,
terwijl de andere op het punt van instor
ten staan. Honderden stuks vee, waarvan
de cadavers thans zichtbaar worden, zijn
verloren gegaan. Bij de groote hitte dreigt
het gevaar van epidemie.
Het staat thans vast, dat de inwoners
12 uur vóór de ramp zijn gewaarschuwd.
Daar men echter in deze streek aan over
stroomingen gewend is, was men toch
gaan slapen. Zelfs toen de klokken be
gonnen te luiden, waren de inwoners nog
optimistisch genoeg om te denken, dat zij
konden volstaan met op stoelen en tafels
te klimmen, tot zij eindelijk naar de da
ken werden gedreven, waar militaire
patrouilles hen ontdekten.
Heldhaftig gedroeg zich de postmeester.
Hij bleef tot bet laatste oogenblik aan zijn
telefoontoestel om hulp roepen. Tenslotte
zette hij op zijn werktafel een stoel en
hing het toestel aan den zolder op. Toen
hij het laatste gesprek voerde, riep hij in
den microfoon, dat 'het water hem tot aan
den hals was gekomen en hij niet ver
der kon. Op het laatste oogenblik kon men
hem nog in een reddingsboot sleepen.
De schade, welke aan den oogst is toe
gebracht, wordt op 50, en die aan de ge
bouwen op 100 millioen geschat. De regee
ring beeft als eerste hulp een bedrag van
600.000 kronen uitgetrokken.
De economische moeilijkheden in Amerika
Gisteren is door Roosevelt een sensati-
oneele maatregel getroffen om tegen den
economischen nood te strijden. Het kabi
net en alle bijzondere ambtenaren zijn
door den president georganiseerd tot een
„herstelraad", om de moeilijkbeden te be
strijden waarmede de natie te kampen
beeft.
De Amerikaansche minister van Land
bouw heeft aan de burgemeesters van 49
steden in 25 staten telegrafisch medege
deeld, dat de regeering al haar gezag zal
aanwenden om „een niet gerechtvaardig
de prijsverhooging van brood" te beletten
op grond van de prijsverhooging van het
graan en de nieuwe belasting van 30 cents
per bushel graan, die zij, welke graan tot
brood verwerken, te betalen hebben.
Naar uit New York verluidt, is te ver
wachten, dat een tweede beslissende maat
regel ter bestrijding van de werkloosheid
zeer spoedig zal worden afgekondigd. Het
betreft in dit geval de kolennijverheid. Ook
voor deze industrie zal een verkorting van
den werktijd worden ingevoerd en een mi
nimumloon worden vastgesteld.
Het terroristisch complot in Japan.
Volgens nadere inlichtingen is bet be
richt omtrent een terroristisch complot
in Japan sterk overdreven. Alle aange
houden personen, op negen leiders na,
zullen vermoedelijk heden in vrijheid
worden gesteld.
In verband met de ontdekte samenzwe
ring van terroristen werden te Osaka,
Kobe, Yokohama en andere steden in bet
geheel meer dan 380 personen gearres
teerd.
De woning van den Japanscben minis
ter-president Saito wordt door politiebe
ambten bewaakt. Eveneens staan onder
politietoezicht de woningen der andere
ministers.
De werkloosheid in Engeland.
Op 26 Juni j.l. bedroeg het aantal ge
registreerde werkloozen in Engeland
2.438.108, of 144.771 minder dan een
maand tevoren en 309.235 minder dan in
het vorige jaar. De Engelscbe pers maakt
met groote koppen melding van deze da
ling en begroet baar als een teeken van
economische opleving. De huidige cijfers
van tewerk gestelde arbeiders zijn de
gunstigste sedert Juni 1930.
Vertrekt Balbo heden?
Reuter meldt uit Reykjavik dat het es
kader van generaal Balbo waarschijnlijk
beden. Woensdagmorgen, in de vroegte
zal vertrekken.
Korte Berichten.
Reuter meldt uit Poena dat het ze
ker wordt geacht dat bet beden bijeenko
mende Indische congres zal besluiten de
campagne van burgerlijke ongehoorzaam
heid te staken. Gandhi heeft gisteren met
de leiders van het congres geconfereerd.
Voor de bevordering van den natio-
nalen arbeid in Duitschland zijn in de
laatste helft van Juli (de inzameling was
15 Juli begonnen) ongeveer 4 millioen
mark ingekomen. Dagelijks worden zoo
wat 300.000 mark ontvangen.
Te Offleben in Brunswijk is een ge
heime communistische drukkerij ontdekt
Machines, drukkersmateriaal en druk
werk werden in beslag genomen. Zes
communisten werden gearresteerd en
naar de dietrictsgevangenis overgebracht.
Er wordt nog naar eenige communisten
gezocht.
Even buiten Brandenburg werden
de lijken gevonden van twee Hitlerjon-
gens, een van 18 en een van 17 jaar.
Naast de lijken lag een revolver. Een on
derzoek wordt door de politie ingesteld
Naar uit Albany (New-York) wordt
gemeld, hebben bandieten een familielid
van Democratische leiders, de broers
O'Connell, ontvoerd en 'n losgeld geëisebt
van 250.000 dollar. De ontvoerde is een
jongmensch van 24 jaar. De bandieten
dreigen hun gevangene te zullen dooden,
Er zijn dubbeltjes, die tien cent
waard zijn, maar er zijn er ook, die
de dubbele waarde vertegenwoor
digen. Dat zijn die, waarvoor een
rol KING gekocht wordt, want de
origineele KING Pepermunt ver
schaft niet enkel een genot, doch
verkwikt bovendien Uw geest door
de opwekkende eigenschappen, die
het bezit.
KING Pepermunt
wanneer de politie in bet geval wordt ge
mengd.
Uit Alton in den staat Minois, wordt
gemeld, dat August Luer, een groothan
delaar in ingemaakt vleescb, die reeds
vroeger dreigbrieven had ontvangen,
waarin hem werd aangezegd, dat bij zou
worden ontvoerd, indien hij niet 5000
dollar betaalde, thans werkelijk in ban
den is gevallen van ontvoerders.
Op aanstichting van de centrale con
trolecommissie der communistische partij
zijn te Moskou en in andere steden van
Centraal Rusland 388 oppositioneels com
munisten uit de partij gezet.
Na den grooten teruggang van bet
aantal Oostenrijksche radio-luisteraars
als gevolg van politieke agitatie in de eer
ste maanden van dit jaar, vertoont bet
aantal der aanmeldingen sinds eenigen
tijd weer een stijgende lijn. Er zijn thans
485.214 luisteraars tegen 481.721 op 30
April.
Prinses Juliana naar huis.
Prinses Juliana zou vanochtend 10 uur
met den trein naar Harwich vertrekken,
waar zij zich zal inschepen op de boot
naar Vlissingen.
Minister Colijn.
Minister Colijn die Maandagavond per
vliegmachine uit Londen terugkeerde en
gisteren een vergadering van den Minis
terraad presideerde is vandaag weer naar
Londen vertrokken, waar hij eenige com
missievergaderingen beeft te leiden.
Dr Colijn hoopt Vrijdag weer in Den
Haag terug te zijn.
De Amsterdamsche Soc.-Dem. wethouders
Nadat de vorige week de voordracht
tot loonsverlaging door den Gemeente
raad van Amsterdam was aangenomen,
werd gemeld, dat de soc-dem. wethouders
ontslag zouden nemen.
Dit lag ook eigenlijk wel voor de hand.
Thans wordt echter gemeld, dat bet af
treden volstrekt niet zeker is.
De heeren hebben hierover nl.. niet zelf
te beslissen, maar evenals bij het aanne
men van een benoeming moeten zij eerst
de orders van de partij vragen.
Eerst moeten de raadsfractie en de fe
deratie een advies uitbrengen. Dit advies
komt dan in huishoudelijke vergadering
der afdeelingen, waarna opnieuw een ver
gadering van gedelegeerden uit die afdee
lingen der S. D. A. P. wordt gehouden,
waar de beslissing zal vallen.
Korting Indische verloftractementen.
De regeering diende bij den Volksraad
een ontwerp-ordonnantie in, beoogende
om met ingang van 1 Augustus 1933 de
korting op de verlofstractementen op
17 pet. te brengen, waardoor een bespa
ring van f200.000 wordt verkregen. De
bedoeling is deze korting bij de invoering
der nieuwe salarisregelingen te laten ver
vallen. In boeverre dan het degressieve
tarief voor de berekening van de verlof
salarissen zal moeten worden gewijzigd,
maakt nog een punt van overweging uit.
Mooie opdracht aan Stork.
Naar gemeld wordt, heeft de Société
Internationale de Plantations et de Fi
nance (S.I.P.E.F.) te Antwerpen besloten
tot den bouw eener palmoliefabriek voor
baar thans spoedig in productie komen
de oliepalmonderoeming Periabian op
Sumatra's Oostkust.
De geheele complete levering dezer
nieuwe fabriek, welke een capaciteit zal
krijgen van vijfduizend ton palmolie per
jaar, is na scherpe concurrentie, ook van
buitenlandsche zijde, gegund aan de Ma
chinefabriek Gebr. Stork Co.
Steun aan werkloozen in natura.
De Centrale Besturenbond van Zuivel
handelorganisaties in Nederland, heeft
zich tot den minister van oeconomische
zaken gewend, met bet verzoek niet over
te gaan tot bet door de commissie-Lam-
booij aanbevolen stelsel tot bet uitgeven
van steunbons aan werkloozen.
De wijze, waarop deze regeling in on-
derdeelea is geconcipieerd, doet den bond
de vraag stellen, of de commissie op de
Binnenland.
Zitting van de Prov. Staten. Het uitwate
ringswaterschap voor Oost Zeeuwsch-
Vlaanderen opgericht. De brug bij Tho-
len. De autobusdienst op Noord-Beve-
land.
Prinses Juliana weer naar Nederland ver
trokken.
Een kapitein 'in Atjeh vermoord.
De steun aan werkloozen in natura.
Buitenland.
Verdaging der Londensche conferentie.
De economische moeilijkbeden in Amerika,
Het complot in Japan.
Bochbranden in Zweden en Finland.
hoogte is van bet winstpercentage in het
door hem vertegenwoordigde bedrijf.
Voor dit bedrijf beteekent de in de
voorstellen bedoelde korting een zoodanig
bedrag, dat in de meeste gevallen zonder
winst gewerkt moet worden.
De algemeene malaise in het bedrijf
verscherpt de concurrentie en de vermin
dering van koopkracht bij de cliënteele
doet den omzet steeds meer dalen.
De centrale organisaties van handel
en industrie hebben harerzijds reeds ar
gumenten tegen de voorstellen van de
commissie aangevoerd waarmede boven
vermelde bond volkomen accoord gaat.
De Bond beeft den minister verzocht,
nog eens in bet bijzonder op de moeilijk-
beden van dit aan alle zijden bedreigde
bedrijf, aandacht te verleenen.
De invoering van steunbons op de
wijze als door de commissie voorgesteld,
beteekent vooral in bovengenoemd bedrijf,
waarin nog veel op crediet wordt ver
kocht, onvoorwaardelijk een verlies aan
geld voor de belanghebbenden, wanneer
de koopers bun inkoop ineens op een an
dere wijze konden regelen.
Dit laatste punt is volgens den Bond
eveneens voor andere bedrijven van be
teekenis.
Notarissen.
Bij Kon. besluit is benoemd tot notaris
binnen het arrond. Rotterdam, ter stand
plaats Rotterdam, M. C. Samson, candi-
daat-notaris te Rotterdam.
Steungelden voor den tuinbouw.
Het Tweede Kamerlid de beer Kramer
heeft den Minister van Economische Za
ken de vraag gesteld of hij bereid is te
bevorderen, met bet oog op de groote ar
moede, die in den tuinbouw heerscht, dat
de steungelden, in verband met de Wet
van 5 Mei 1933 Stbl. 255, zoo spoedig mo
gelijk worden uitbetaald.
Strijdformaties van politieke partijen.
Het Tweede Kamerlid Albarda heeft
tot den minister van Koloniën, voorzitter
van den raad van ministers de volgende
schriftelijke vragen gericht:
1. Is de minister bereid mede te dee
len, of de regeering, mede wegens de on
geregeldheden, die reeds in sommige
plaatsen van het land hebben plaats ge
had, alsook met het oog op de beroering
die de fascistische actie in Limburg te
weeg brengt, het niet dringend noodzake
lijk acht, dat wettelijke maatregelen wor
den getroffen tegen strijdformaties van
politieke partijen?
2. Is de overweging van een verbod
van alle partijkorpsen en van een uniform
verbod, waarvan de minister op 2 Juli 1.1.
in de Tweede Kamer gewag maakte, reeds
zoover gevorderd, dat de indiening van
desbetreffende wetsontwerpen nog vóór
den aanvang van het reces der Tweede
Kamer kan worden tegemoet gezien'?
Kapitein van het Indische leger
vermoord.
Een telegram uit Atjeh aan bet leger
bestuur van 10 dezer meldt, dat de kapi
tein der infanterie C. E. Schndd, te Lbo
Soekon, door een Atjeher op den open
baren weg voor het kampement zeer ern
stig werd gewond door een steek met een
rentjong in de maagstreek.
De reden voor dezen aanslag is voor
loopig onbekend. Een onderzoek is ter
zake ingesteld. De aanvaller werd neer
gelegd.
Later werd gemeld, dat kapitein Schmid
is overleden. De dader was een land
schapskoelie.
De noodlottige aanslag, waarvan een
Nederlandsch officier in de kracht van
zijn leven nog geen 41 jaar oud het
slachtoffer is geworden, doet naar ds
Bij alle drogisten.