EERSTE BLAD.
VRIJDAG 7 JULI 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
JMRiABfê - tta,
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uwi.Miigwr.pn.ijAJ.«i »*3Cijru'.'.^'..-.'r7- r-- yy j^_'ijL»
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw",
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455,
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnemsnfsprys f2.59 psr te-astaak
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiën 80 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto I 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Een aanwinst.
Het liberale „Handelsblad" geeft een
beschouwing over den arbeid van Dr P.
A. Rutgers.
Hij maakte zich o.m. zeer verdienstelijk
door wat hij deed voor de suikeronderne
mingen en de (koffiecultuur en deed mede
veel moeite voor de hervatting van de
bakovencultuur. Ook aan het kleinbedrijf
heeft hij, en niet zonder succes, groote
aandacht geschonken.
„Aan het vraagstuk der werkloosheid
zoo besluit het blad heeft de scheiden
de gouverneur eveneens zijn volle aan
dacht gewijd. In dien aanvang misschien
min of meer schoorvoetend, waardoor de
maatregelen wat lang op zich lieten wach
ten, maar toen de nood der werkloosheid
nijpender en duidelijker werd, zijn belang
rijke bedragen voor werkverschaffing be
schikbaar gesteld. Een versnelde wegen
aanleg, vrij onderzoek in de goudvelden en
steun aan gouddelvers, het instellen van
het eenmansbedrijf bij de balata-winning
met gouvernementssteun, steun bij de ves
tiging als kleinlandbouwer, ziedaar vele
maatregelen, die beoogden de werkloos
heid te verminderen.
Als een der grootste verdiensten van
gouverneur Rutgers kan men ongetwijfeld
aanmerken, dat hij er in geslaagd is het
subsidiecijfer op de begrooting te vermin
deren, niettegenstaande de belangrijke uit
gaven voor crisissteun en het sterke afne
men der inkomsten.
Wij zijn ervan overtuigd, dat het aan
vaarden van den Kamerzetel door Dr Rut
gers voor die instelling een aanwinst zal
blijken om de grondige kennis, die de heer
Rutgers van onze tropische gewesten bezit
en die aan ons parlement ongetwijfeld ten
goede zal komen. Persoonlijke bekendheid
met onze overzeesche gewesten in Azië
en Amerika behoort daar tot de uitzon-
deringen".
Met ingenomenheid maken wij van deze
uitspraken melding.
Er blijkt uit, dat de A. R. Kamerfractie
niet alleen in getal vooruitging.
De Londensche conferentie.
Na afloop der zitting van het bureau
der economische conferentie werd de vol
gende officieele verklaring gepubliceerd:
„Het bureau der economische conferen
tie heeft gistermiddag bij de hervatting
van de besprekingen over den tegenwoor-
digen stand der werkzaamheden van de
conferentie met algemeens stemmen de
volgende resolutie aangenomen, die door
Mac Donald na overleg met een reeks col
lega's-ingediend was:
„Daar het bureau vast besloten is met
het werk der conferentie in den grootst
mogelijken omvang en zoo snel mogelijk
voortgang te maken en daar, op grond
der omstandigheden* die fcich onlangs
hebben voorgedaan, de landen met den
gouden standaard zich verplicht voelen
te verklaren, dat het voorloopig voor hen
onmogelijk is deel te nemen aan eenige
bespreking over monetarie kwesties, is
het bureau met algemeens stemmen over
eengekomen:
„a. elke subcommissie te verzoeken, zoo
spoedig mogelijk bijeen te komen om een
lijst op te stellen van de vragen, die onder
deze omstandigheden door de commissies
met kans op succes besproken zouden
kunnen worden;
b. wanneer de verslagen der sub-com
missies binnengekomen zijn, bijeen te ko
men, om voorstellen ten aanzien der ver
dere schikkingen te doen, welke voor ver
dere werkzaamheid der conferentie ge
troffen moeten worden.
Het bureau zal Maandag bijeenkomen
om de aan de subcommissies gevraagde
rapporten in ontvangst te nemen".
Het tegen de conferentie gevelde dood
vonnis is dus tijdelijk verzacht en vele ge
delegeerden hopen, dat het tot stand ge
komen compromis tijd zal laten om met
elkaar te praten en misschien zal veroor
loven, dat in een niet ver verwijderd ver
schiet d© conferentie haar werkzaamhe
den zal kunnen hervatten.
Er zal geen plenaire zitting van de
conferentie plaats hebben.
In Eransche kringen is men de mee-
ning toegedaan, dat de conferentie kan
voortgaan met het onderzoek van de eco
nomische vraagstukken zooals de organi
satie van de productie en quaesties van
de coördinatie tusschen productie en con
sumptie.
In Engelsche politieke kringen heerscht
na het besluit van het bureau tot voort
zetting van den arbeid, een sterk opti
misme.
Zoo wordt verklaard, dat de verkla
ring der goudlanden, dat zij aan geen
valutabesprekingen kunnen deelnemen,
slechts bindend is voor de landen, Frank
rijk, Italië, Nederland, België, Zwitser
land en Polen, en den anderen landen
niet verhindert het valutaprobleem te be
spreken.
In Duitschland is men zoo vriendelijk
de oorzaak der mislukking aan de goud
landen toe te schrijven! Hoe men de din
gen op hun kop kan zetten!
Amerika wil zich losmaken van het Lon
densche vlootverdrag in 1934.
Naar verluidt is Amerika vast besloten
om zich na het afloopen van het Lon
densche vlootverdrag aan het einde van
1934 van dit verdrag los te maken. Roose
velt is van plan om dan de Amerikaan-
sche vloot naar eigen goeddunken te
v e r g r o o t e n. De Amerikaansche re
geering is overtuigd van de hopeloosheid
van de vlootonderhandelingen nu Japan
besloten heeft zich los te maken van het
Londensche verdrag, ingeval dit land niet
volledige vlootpariteit wordt toegestaan.
Het bericht, dat Norman Davis niet op
de eerstvolgende zitting te Genève zal
verschijnen wordt bevestigd. De regeering
te Washington is overtuigd, dat de toe
stand te Genève hopeloos is. Amerika is
niet geïnteresseerd bij een bespreking der
ontwapening te land en Roosevelt is bui
tengewoon verstoord over bet verkeerd
opnemen van zijn ontwapeningsvoorstel.
Keert Amerika zich af van Europa?
Terwijl president Roosevelt alle pogin
gen aanwendt bet geweldige Amerikaan
sche oeconomische program ten uitvoer
te leggen, wordt, naar verluidt onder in
vloed van de gebeurtenissen te Londen
overgegaan tot een volkomen koerswijzi
ging in de Amerikaansche buitenlandsche
politiek. Washington zou besloten zijn
zich vrij te maken van Europa en zijn
politiek geheel te richten op Zuid-Afrika
en de landen rond den Stillen Oceaan,
in het bizonder Japan en Rusland.
De nieuwe Amerikaansche politiek te
genover Europa zou een volkomen ver
andering brengen in de politiek der laat
ste twintig jaren.
Verklaard wordt, dat de internationale
conferenties niets hebben opgeleverd, en
dat Amerika daarbij steeds aan het kort
ste einde heeft getrokken. Van de Ontwa
peningsconferentie zou men niets meer
verwachten, terwijl ook geen vertrouwen
meer zou worden gesteld in het pact van
Kellogg en de procedures van scheidsge
rechten.
Het geduld van Amerika tegenover
Europa zou ten einde zijn.
De tocht van Balbo's eskader.
Naar van IJsland wordt gemeld, heeft
generaal Balbo tegenover persvertegen
woordigers te Reykjavik verklaard, dat
het eskader de laatste 200 kilometer blind
gevlogen heeft. Slechts gedurende de eer
ste 2 uur was het zicht goed. Daarna
raakte men in een nevelzone van 350
K.M. breedte. Terwijl in het begin boven
de wolken werd gevlogen, was het ten
slotte slechts mogelijk geweest zich met
het kompas te oriënteeren. Onder deze
moeilijke omstandigheden moet het als
een bijzonder goede prestatie worden be
schouwd, dat het eskader in staat was,
het verband te bewaren en een snelheid
van gemiddeld 145 K.M. per uur te ont
wikkelen.
Korie Berichten.
De invloed der inflatie is» reeds
merkbaar voor de Amerikaansche huis
vrouwen. De kleinhandelprijzen voor le
vensmiddelen zijn met 30 tot 60 pet. ge
stegen.
De staatssecretaris voor Landbouw,
Wallace, heeft bekend gemaakt ,dat te
gen woeker op levensmiddelen zeer
scherp zal worden opgetreden.
De Beiersche politieke politie heeft
de gewezen Beiersche ministers voor
eeredienst en bdnnenlandsche zaken, resp.
dr Goldenberger en dr Schweyzer, gevan
gen genomen.
LOONEN EN SALARISSEN TE
AMSTERDAM.
Na langdurige debatten heeft de Ge
meenteraad van Amsterdam een beslis
sing genomen over de voorstellen van 'B.
en W. inzake verlaging van ioonen en sa
larissen van het gemeentepersoneel.
Er heerschte gisteravond in den ge
meenteraad groote spanning in verhand
met de op handen zijnde beslissing over de
loonvoordracht. Alle raadsleden waren
aanwezig, wethouder Polak was wegens
ziekte afwezig.
In den loop 'van den avond verklaarde
wethouder Kropman, dat bij verwerping
der voordracht de meerderheid van het
college de verantwoordelijkheid niet lan
ger zou wenschen te dragen.
Wethouder de Miranda verdedigde het
standpunt van de minderheid in het col
lege van B. en W. en daagde den Taad
als het ware uit een motie van afkeuring
aan te nemen.
De daarna gehouden stemmingen zijn
als volgt verloopen:
Demotie-Seegers (G.P.) houden
de afkeuring van het beleid van B. en W.:
verworpen met 386 stemmen. Vóór al
leen de communisten en de heer Kitsz.
Het voorstel-Woudenberg in
zake de bestendiging van den vacantie-
toeslag ook na 1933: verworpen met 24
20 stemmen. Vóór soc.-democraten, in
clusief de beide wethouders,
alsmede de communisten.
Daarna kwam in stemming het voor
stel van B. e n W. in zake de loonkor-
ting. Bit werd aangenomen met 24
tegen 20 stemmen. Tegen stemden de 6
communisten van allerlei schakeering en
de soc-.democraten, inclusief de wethou
ders De Miranda en Boekman.
DE NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN.
Vier millioen achteruitgang;.
De definitieve ontvangsten van de Ne-
derlandsche Spoorwegen bedroegen over
de maand Maart 1933: voor reizigersver-
voer f 4.418.194.44 (vorig jaar Maart
f5.739.989.48).
Het bagagevervoer bracht in Maart j.l.
op: f 69.590.51 (vorig jaar f 91.114.50). De
brief- en pakketpostf 275.000 (vorig
jaar f 335.000). Het goederenvervoer
f4.997.431.52 '(vorig jaar f5.543.539.91).
Het veevervoer: f 77.747.22 (vorig jaar
f87.772.81).
In totaal waren de ontvangsten in Maart
1933: f 9.987.603.95 tegen f 11.978.708.99
in dezelfde maand van het vorig jaar, een
vermindering alzoo van ongeveer twee
millioen.
Gedurende het eerste kwartaal van 1933
bracht de Nederlandsche Spoorwegen op
f 29.658.624.70 en in het eerste kwartaal
van 19'32 f 33.768.013.81. In de eerste drie
maanden van 1933 beliepen de ontvang
sten dus al f4.109.389.11 minder dan is
het overeenkomstige tijdvak van 1932.
Gemeente als makelaarster.
De gemeenteraad van Meppel heeft
Woensdagavond besloten, de pasgekochte
nieuwe fabriek met omliggenden grond,
benevens een gedeelte van de Balkenhaven,
tot voor kort eigendom van de N.V. Hout
handel v.h. firma B. Timmer, opnieuw te
verkoopen aan de N.V. Concordia. De ver
koopsprijs bedraagt f27.500, terwijl dit
gedeelte is aangekocht voor f 19.000, de
gemeente maakt hier dus een winst van
f 8500. De koopster zal in de fabriek het
houtzagerijbedrijf uitoefenen.
Prinses Juliana fa Londen.
Prinses Juliana heeft gisteren den To
wer en het Parlementsgebouw bezocht.
Vervolgens dineerde zij in het Kensington
Palace hij graaf en gravin Athlone. Aan
den maaltijd waren vele gasten genoodigd,
waaronder ook de ex-Koning van Spanje
Alfonso en de Braziliaansche gezant met
zijn echtgenoote.
Na het diner was de Prinses tegen
woordig bij een receptie, gegeven door
Lady Ludlow.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen te
gen Dinsdag 18 Juli des middags 1 uur.
De voorzitter der Eerste Kamer is
voornemens, aan de centrale afdeeling
voor te stellen, in de afdeelingen te doen
onderzoeken, onmiddellijk na de openbare
vergadering van Dinsdag 18 Juli, des na
middags te één ure, een reeks wetsont
werpen, waaronder verscheidene tot rege
ling van den invoer van bepaalde artike
len en de wijziging der Hoogeronderwijs-
wet.
Uitvoer aardappelen.
De minister van oeconomische zaken
heeft bepaald, dat met ingang van 1 Juli
1933 certificaten zullen worden afgegeven
voor den uitvoer van aardappelen naar
Duitschland, tot een zoodanige hoeveel
heid als waarvan de invoer in dat land
tegen een beperkt invoerrecht is toege
staan.
Als commissie voor den uitvoer van
aardappelen naar Duitschland is aange
wezen de commissie ingesteld bij minis-
terieele beschikking van 1 December
1932; mr L. Niemöller te 's Gravenhage is
belast met de afgifte der certificaten.
Het Marine-bondsgebouw te Den Helder.
Het bezoeken door militairen, van het
roode „Marine Bondsgebouw" is gisteren
door den Commandant der Marine ten
strengste verboden. Het gebouw wordt
door militaire politie bewaakt
Vermoedelijk houdt dit verbod verband
met het feit, dat het Hoofdbestuur van
den Bond voor Minder Marine Personeel
de exploitatie in handen heeft gesteld
van een stichting, die zich ten doel stelt,
onder een anderen naam, het gebouw
zijn oude karakter te doen behouden.
Ingezonden AAededeeilng.
HET NOODRECHT-ONTWERP VAN
MINISTER MARCHANT.
Het wetsontwerp van Minister Mar-
chant, dat bedoelt op de uitgaven voor 't
lager onderwijs te bezuinigen, wordt in de
Maasbode aan scherpe critiek onderwor
pen.
Het blad is van oordeel, dat door dit
„noodrecht" zeer bepaald de 'bijzondere
scholen worden getroffen.
Immers door de voortdurende achteruit
gang is er een overvloed van openbare
scholen, terwijl de vooruitgang van het bij
zonder onderwijs aanhoudt.
De ratio van dit wetsontwerp is bezui
niging. Maar de „Janboel" op hel Bezui-
denhout schijnt, nog niet veranderd. Weet
één sterveling of het drakerige stopwetje
1922 en paragraaf 11 iets 'bezuinigd heb
ben? Dat weet niemand; wel weten wij,
dat ze last bezorgden aan de besturen van
protestantsche en katholieke scholen.
En wat brengt deze wet, die tot 1935
zal gelden, nu op? Er staat geen letter
van in de memorie. Zelfs professor van
Poelje schijnt het niet te weten. Wat wij
weten is, dat deze wet 'n poover bezuini
gingsresultaat zal hebben. Worden de
Rijksuitgaven er lager door? Geen
cent, want het Rijk betaalt alleen de sala
rissen der verplichte leerkrachten en daar
mee heeft dit wetsontwerp niets te maken.
Worden de gemeente-uitgaven er
dan door verlaagd, zoo verlaagd, dat het
Rijk er misschien de uitkeerings-formule
krachtens de finaneieele verhouding wel
door veranderen kan? Dat bestaat niet. De
gemeenten moeten natuurlijk de verschul
digde aflossing en rente voor scholenbouw
voldoen. Zij bedragen voor ruim 1000 ge
meenten samen nog geen 10 millioen,
d.w.z. nog geen 8 pet. van de totaal-uit
gaven voor het lager onderwijs. Op deze
10 millioen wordt niet bezuinigd. Bezui
nigen moet geschieden op uitgaven, die er
zijn. Maar zóó bezuinigt dit ontwerp niet.
Men praat voortdurend honderduit over
ons „dure" onderwijs. Men insinueert dan
dikwijls en declareert niet zelden, dat het
bijzonder onderwijs de oorzaak van de
duurte is. De waarheid is anders, zooals
de officieele verslagen over den toestand,
zooals die einde 1928 was, leeren.
Krachtens art. 72 eischt de kapitaals-
dienst van de gemeenten de som van 9.9
millioen, n.l. 5.4 millioen voor het open
baar onderwijs met 472.432 leerlingen, en
4.5 millioen voor het hijzonder onderwijs
met 683.448 leerlingen. Op deze som valt
natuurlijk niet te bezuinigen.
De waarheid is verder, dat de gemeen
ten krachtens art. 101 aan instandhou-
dingskosten voor de scholen betalen 11.2
millioen, n.l. 6.1 millioen voor het open
baar onderwijs <(of f 13 per leerling) en
5.1 millioen voor het bijzonder onderwijs*
(of f 7.50 per leerling). Op dit bedrag, plm.
f 10 per kind en per jaar, valt niet veel te
bezuinigen, zeker niet met dit ontwerp, dat
verlaagt én verhoogt, al naar gelang de
plaats en volgens departementaal inzicht.
Wij aanvaarden de goede bedoeling van
den Minister, maar wij meenen te hebben
bewezen, dat dit wetsontwerp niet bezui
nigt op de huidige uitgaven en dat hot
Binnenland.
Bezuiniging op onderwijs.
Steun aan de aardappelteelt.
vHet aanplakverbod te Ierseke onverbin
dend verklaard.
De Zeeuwsche diaconale conferentie.
Het salarisdebat te Amsterdam.
De algemeene vergadering der Z. L. M.
Buitenland.
Dö economische conferentie te Londen.
De houding van Amerika.
wel degelijk gevaren bergt voor het vrije
onderwijs. Wil de Minister deze inciden-
teele wijziging der L.O.-wet aanvaard zien,
dan verwachten wij, dat de rechtsche frac
ties hier amendeerend zullen optreden.
Bezuiniging als het moet, accoord. Doch
een bezuiniging, welke geen bezuiniging
is, maar een miskenning van den huidi-
gen toestand beteekent en, zoo niet for
meel, dan toch wel zeker materieel een
werkelijk gevaar voor het bijzonder onder
wijs kan beduiden, aanvaarden wij niet
zonder verzet en wij hopen, dat onze
fractie van dit verzet zal getuigen.
DE ITALSAANSGHE FASCISTISCHE
STAATSLEER.
Op de wetenschappelijke samenkomst
van de Vrije Universiteit heeft Prof. Ane-
ma over bovenstaand onderwerp een
referaat gehouden.
Prof. Anema betoogde, dat onder fascis
me niet de strooming moet worden ver
staan, welke behoud van den rechtsstaat
wil door versterking van het centraal
gezag; het fascisme is ontstaan uit de
tegenstelling met den rechtsstaat en wil
in plaats van dezen den machtsstaat.
Tegen den rechtsstaat brengt men in,
dat deze het gezag verzwakt, dat het
algemeen kiesrecht niet steeds de besten
naar voren brengt, de vrijheid van druk
pers tot ontaarding, de vrijheid van ver
gadering tot revolutie voert, dat de rechts
staat aan overschatting van het recht
(eenzijdige overdrijving van het recht van
den enkeling) lijdt en de verwording van
den staat tot een bewind van de massa
brengt
De machtsstaat heeft als hoofdprin
cipe tegenover het recht van den rechts
staat de doelmatigheid van de macht.
Machtsontwikkeling in dienst der natie
is zijn doel, waaraan alles zonder eenige
uitzondering ondergeschikt is. „Rechts-
vormig buiten en tegen de actie van den
staat is logisch en juridisch onmogelijk"
(Bartolotto). „Alle recht is uitsluitend
positief en heeft den staat tot eenige
bron" (Gianturco). Aan dit hoofdprincipe
paart zich de cultuur van de élite, van
de dictatuur; de rechtsstaat vindt zijn
organisatie van anderen op, de fascisti
sche staat van hoven af. Tegenover de
verkiezing moet staan de benoeming; in
plaats van de loyale oppositie komt de
één-partijstaat, die geen oppositie duldt;
uit de jeugd worden alleen de hesten
voor het partij lidmaatschap als „classe
dirigente" uitverkoren; aan het hoofd
staat de blindelings te gehoorzamen
leider.
In zijn beoordeeling van den fascisti-
schen staat voerde Prof. Anema in de
eerste plaats aan, dat zijns inziens, cal
vinistische en fascistische staatsleer ge
doemd zijn elkander principiëel
en zonder kwartier te bestrijden",
daar het calvinisme boven den machts
staat de rechtsorde van Gods wet en boven
de machtsorde van den staat tegenover
het individu de vrijheid van den Christen-
mensch moet stellen. „Zuiver godsdien
stig gezien is het fascisme met elk be
lijdend Christendom onvereenigbaar."
Fascisme is de religie van den staat,
verklaarde Mussolini. De staat is zijn af
god; en elke vrijheid, die aan de kerk
gelaten wordt is niet principe, maar con
cessie. Het fascisme kan de religie in
beginsel alleen erkennen als een verhul
ling als een ideologie, die het dienstbaar
maakt aan zijn staatsgedachte; het fas
cisme is naar Hellers woord een hei-
densch polytheïsme, dat alleen kan bloei
en bij een radicale verloochening van het
Christendom.
Fascisme en Christelijke religie mogen
tijdelijk en practisch een modus vivendi
vinden, duurzaam en principiëel zijn zij
onverzoenlijk.
Voorts is in zijn wezen zelf de natio
nale machtsstaat met de leuze van de
macht om de macht, zonder hooger doel,
eigenlijk niet veel anders dan een trans-
personalisatie van het egoïsme, dat op
den duur ook geen bevrediging kan
schenken. De fascistische staat van het
„niets buiten, niets tegen, alles vóór den
staat" is in de geschiedenis nooit uitvoer
baar gebleken en zal het ook nu niet zijn.
Dictatuur is als tijdelijke maatregel soms
onvermijdelijk, maar als duurzame toe
stand onmogelijk, omdat zij dan enkel
