DONDERDAG 29 JUNI 1933 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 4?e mmm® - m, Buitenland Binnenland. Uit de Provincie Belangrijkste Nieuws. Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs f 2.50 pep kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent. Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85. Bij contract belangrijke korting. Rechtsche samenwerking. In het „Handelsblad" is onlangs strijd gevoerd over de vraag, wie als de auteur van de coalitie moet worden aangemerkt, Dr Schaepman of Dr Kuyper. Van R.-K. zijde werd betoogd, dat Dr Schaepman in 1875 toen Dr Kuyper daarvan nog niet wilde weten, reeds sa menwerking van de rechtsche partijen bepleitte, en dat in 1883 de coalitie in Friesland is gevestigd, vóór Dr Kuyper er van wilde weten, men zou zelfs kunnen zeggen ondanks Dr Kuyper. Daartegenover toont de Hoefijzercor respondent van het „Hdbl." aan, dat dit laatste in elk geval onjuist is, aangezien Dr Kuyper in 1881 en 1882 op een wel omschreven program samenwerking met andere partijen aanbood om een eind te maken aan de liberale overheersching. „Moge, zoo besluit bij, men dus in Schaepman den auctor intellec tualis van de coalitie zien, de auc tor de facto is Kuyper geweest." Deze laatste opmerking komt ons voor juist te zijn. Maar de geestelijke vader van de coalitie is niet Kuyper geweest en ook niet Schaepman, maarGroen van Prinsterer. Voor hen die zich tegen de rechtscho samenwerking bij voorkeur op Groen van Prinsterer beroepen, kan het misschien nuttig zijn hier te herhalen wat Dr Kuy per daaromtrent zegt in zijn Deputaten- rede van 1909. Na gewezen te hebben op de betrek kelijke kleinheid van de A.R. partij ver volgde Dr Kuyper: „Deze onze kleinheid nu stelt twee mo gelijkheden: Of dat we ons tevreden stel len met protestpartij te zijn, of wel dal we een bondgenootschap aangaan, om met onze bondgenooten een meerderheid te halen tot regeeren bekwaam. Nu is het eerste het fierst en het lichtst. Ge draagt dan voor het Bewind geen verantwoordelijkheid; ge kunt op hoogen toon uw eigen lied uitzingen; go schuift wat u zelf het warmst maakt voorop; en als kleine groep wijkt ge geen oogenblik, noch ter rechter- noch ter lin kerzijde af van het eens getrokken spoor. In eigen kring blijft ge dan een krachtige eenheid vormen. Gritiek op broederen komt niet op. En al uw geestverwanten genieten er in, zoo kloek en dapper als ge u in de Staten-Generaal weert. Dat was dan ook in de glorieuse po sitie, die Groen van Prinsterer eens in de Kamer .innam; een positie die ook de „Standaard" bij haar optreden bepleit heeft. Maar in 1874, twee jaar vóór zijn ster ven, zag Groen van Prinsterer het toch zelf in, dat op die manier het Liberalisme steeds in de macht bestendigd werd, door dien het volk niet uit de omwoeling van het Revolutiebeginsel werd losgewikkeld, en in een ernstig gesprek drong hij er toen bij mij op aan, om het eerst te ver vooruitgeschoven kanon als vernageld te beschouwen en voortaan saamwerking met de R.-Katholieken te zoeken, tenein de met vereende kracht het Liberalistisch overwicht te doen zwenken. Eerst, ik verheelde het u nooit, wilde ik d a a r n i et aan. Ik voelde diep, hoe veel schoons door dit omwerpen van het roer voor onze vaart teloor ging; en ook voelde ik diep, hoeveel zwaarder taak daardoor op onze schouders gelegd werd; dan vooral, zoo Groen zelf, wiens krach ten toen reeds zienderoogen afnamen, ons te ontvallen kwam. Het offer, dat ik bren gen moest, was hard, maar toch voelde ik in t' eind, dat ik voor het brengen van dit offer niet mocht terugdeinzen en zoo hen ik gezwicht, gezwicht na overtuigd te zijn. En vanaf dat oogenblik begon ik aan den bouw der coalitie." Wat Dr Kuyper hier schrijft is duidelijk. Op ernstige aandrang van Groen van Prinsterer is gepoogd de rechtsche sa menwerking tot stand te brengen. Nu hef Centrum aan de beurt? In bet gebouw van den Wurtemberg-- schen landdag beeft dr Göbbels gisteren een rede uitgesproken. Met groote scherp te keerde Göbbels zich tegen het Centrum, dat als eenige groote partij nog is over gebleven. A Is het centrum ver standig handelen wil, slui- te het zijn winkel zelf. In ieder geval zal het nat.-soc. staatsbestuur de experimenten van het centrum niet lang meer met gekruiste armen aanzien. Het centrum is tamelijk overbodig en heeft geen reden van bestaan meer. Wanneer het centrum meent de katho lieke belangen te moeten verdedigen, dan zeggen!^ wij: Wat het katholicisme van dienst is, weten wij zelf wel, maar wij we ten ook wat dienstig is voor de Duitsche natie. Als wij het centrum uit de wereld der politieke realiteiten verwijderen, be wijzen wij de kerk slechts een dienst, waarvoor zij ons dankbaar zal zijn. De belangen van het katholicisme zijn bij ons waarschijnlijk in betere handen dan bij het centrum. Ons stand pünt is: Wij dul den naast ons geen part ij. Wanneer ze zich zelf niet ontbinden, doen wij het. De partijenstaat is definitief dood. Het heele parlementaire gedoe was groote be driegerij. Hitler is in Duitschland thans onbe perkt heerscher. Verscherping Duitsche grenscontrole. Ter bestrijding van de smokkelarij, zoowel bij den in- als bij den uitvoer, spe ciaal van den verboden deviezenuitvoer, en ter verhindering van het ongeoorloofd passeeren der grens wordt met ingang van 1 Juli a.s. het personeel voor de grenscontrole tijdelijk uitgebreid. Daartoe worden leden van de S.S. als hulpgrensbeambten aangesteld en bij de douanen ingedeeld. Zij staan onder de douaneambtenaren en zijn te herkennen aan een groenen band om den arm met koperen rijksadelaar. Duitschlands schulden. Het totaal der Duitsche leeningen op langen termijn bedraagt ongeveer 500 millioen pond, waarvan slechts 53 mil- lioen pond op Britscbe, doch 250 millioen pond op Amerikaansche crediteuren val len. Wat de totale Duitsche schulden aan gaat, zijn Nederland en Zwitserland per hoofd der bevolking verreweg de groot ste crediteuren. De bedragen worden op gegeven als volgt: Vereenigde Staten £401.000.000 Nederland 171.000.000 Zwitserland 135.000.000 Groot Brittannië 111.000.000 Frankrijk 43.000.000 Zweden 13.000.000 België 5.000.000 Gaat Duitschland militaire vliegtuigen bouwen? De stad Mannheim heeft een crediet van Mk. 30.000 uitgetrokken voor het aanschaffen van vliegtuigen, ten einde de stad tegen aanvallen uit de lucht te ver dedigen. De Fransche bladen vestigen er de aan dacht op, dat in de begTOoting van het Duitsche rijk voor 1933'34 niet minder dan 78.384.000 Mk. uitgetrokken is voor het luchtvaartministerie en 14 millioen Mk. voor het propagandaministerie. Hierbij wordt opgemerkt, dat aan de Duitsche bladen door de regeering is ver zocht, geen bijzonderheden omtrent deze cijfers mee te deelen. Kerken zullen vlaggen met hakenkruis en zwart-wit-rood. Ten einde op zichtbare wijze het innige verband tot uiting te brengen aldus wordt in een mededeeling van den Duit- schen evangelischen persdienst gezegd welke bestaat tusschen de kerk en den nationalen staat, onder wiens krachtige bescherming haar wereldsch bezit, de rus tige orde voor haar nieuwen opbouw en zoodoende de vrije verkondiging van het evangelie in het Duitsche vol'k voorgoed gewaarborgd zijn, heeft de evangelische opperkerkeraad het volgende bepaald: Bij alle feestelijke gelegenheden in kerk en staat moeten voortaan, behalve de ker kelijke vlag ook de zwart-wit-roode en de haikenkruisvlag worden geheschen. Mijnwerkersstaking in België. De staking der mijnwerkers te Flenu en Quaregnon in de Borinage heeft zich uit gebreid tot de mijnen te Jemappes en Guesmes. In sommige schachten hebben al de arbeiders 'het werk verlaten. In andere mijnen is een deel van het personeel aan den arbeid gebleven. 'Het aantal stakers wordt op ongeveer 4000 geraamd. Korte Berichten. De rijksleiding der Duitsche staats partij' publiceert de volgende verklaring De Duitsche staatspartij wordt hiermede ontbonden. Te Ahlen bij Recklinghausen zijn 80 communisten gearresteerd, die tot in den laatsten tijd onderwijs in het gebruik van vuurwapenen hadden gegeven en aan militaire terrein-oefeningen hadden deel genomen; 50 hunner zijn schuldig bevon den aan hoogverraad. Veel wapens en munitie zijn in beslag genomen. Te Gelsenkirchen zijn 5 communisten wegens voorbereiding tot hoogverraad ge arresteerd. De bond van caféhouders te Brussel had tegen Maandag een lichtstaking ge proclameerd om te protesteeren tegen de hooge lasten aan het koffiehuisbedrijf op gelegd. Uit de berichten blijkt dat deze staking een fiasco is geworden. De laatste veertien dagen zijn te Minia in Boven-E'gypte 212 personen, die door schorpioenen gebeten waren, genees kundig behandeld. Naar gemeld wordt, vermenigvuldigen deze dieren zich zoo sterk, dat zij een bedreiging voor het dis trict worden. Wetsontwerp Omzetbelasting. Naar de „Telegr." verneemt, heeft de Commissie van Voorbereiding uit de Tweede Kamer in zake het wetsontwerp tot het heffen van een Omzetbelasting gisteravond haar verslag over de behan deling in de afdeelingen vastgesteld. Het verslag wordt spoedig aan den minister van Financiën toegezonden. Het schijnt in diens voornemen te liggen, bin nen eenige weken zijn antwoord aan de Commissie van Voorbereiding te doen toe komen. Daarna zal 1 dit is zoo goed als zeker nog een mondeling overleg tus schen den minister en de commissie plaats hebben, waarna vervolgens het verslag aan de Tweede Kamer wordt in gezonden en dan wordt gepubliceerd. Men verwacht een geheele omwerking en ver eenvoudiging van het ontwerp. Ten slotte verneemt het blad nog, dat het de bedoeling van den voorzitter der Tweede Kamer is, de openbare behande ling op Dinsdag 5 September a.s. te doen aanvangen. Ontslag in de mijnstreek. Aan zestig arbeiders, werkzaam in het ondergrondsche en bovengrondsche be drijf van de Domaniale mijnen te Kerk- rade, is tegen 1 Juli a.s. ontslag aangezegd in verband met den geringen afzet van ko len. Het grootste aantal arbeiders, dat ooit bij de Domaniale mijn werkzaam was, is 3300. Thans werken er nog circa 2900 man, zoodat er in den malaisetijd in totaal 400 arbeiders ontslag hebben ge kregen. De toestand te IJmuiden. Er zijn nu meer dan 30 schepen uit IJmuiden voor de visscherij vertrokken. Waren de prijzen niet zoo slecht dan zou den er zonder twijfel meer schepen uit gaan. Gistermorgen zijn drie schepen ge lost, waarvan de besomming niet meer bedroeg dan f 1000 per lading. Deze lage prijzen worden in hoofdzaak veroorzaakt door de invoer-belemmering in Frankrijk. In de maand Juni hebben de reeders in totaal f 60.000 schade gehad. Dat is ook voor het Staatsvisschershavenbedrijf een lagere ontvangst, en wel van f 12.000. Ook het staatsbedrijf heeft dus belang bij een ruimeren afzet naar Frankrijk. In de staking is in zoover nog geen verandering gekomen, dat de jongste po ging van den rijksbemiddelaar nog niet beëindigd is. Op verlaging van loodsgelden aange drongen. De scheepvaartvereeniging Zuid te Rot terdam heeft een adres gezonden aan den voorzitter van den ministerraad. Daarin wordt gezegd: Bij haar antwoord aan de Tweede Ka mer over de begrooting van het loopend jaar heeft de regeering te kennen gegeven, dat zij bij den stand van de schatkist tot verlaging van loodsgelden of tot afgifte van loodscertificaten kan overgaan, nadat deze aangelegenheid mede in verband met bet vraagstuk der gemeentelijke ha vengelden zal zijn bestudeerd. De regeling der zeeloodsgelden is reeds sedert 1875 ongewijzigd en beantwoordt in geenen deele meer aan den tegenwoor- digen toestand in het zeevaartbedrijf. Door den val van den Belgischen franc is destijds het loodsgeld op Antwerpen van 1/7 van het bedrag in goudfranken teruggebracht zonder dat aan het loods geld op Rotterdam iets werd gewijzigd. Ook ten aanzien van Hamburg is Rotter dam zeer in het nadeel. Bij vergelijking van kosten per geloodste mijl overtreft het loodsgeld op de Nederlandsche toe gangen, dat van buitenlandsche concur- reerende havens belangrijk, soms zelfs vele malen. Een aardige meevaller. Uit de thans bekend geworden cijfers blijkt, dat de gemeentedienst 1932 te Arnhem een batig saldo heeft opgele verd van vijf ton, dat ten goede zal ko men aan de a.s. begrooting van 1934. On der dit bedrag is een winst van f 210.000 van de gemeente-spaarbank, welke niet geraamd was. Hoewel men met de voorbereidingen van de begrooting voor 1934 eerst in den aanvang is wordt in betrokken kringen aangenomen, dat zij sluitend kan worden gemaakt zonder belastingverhooging. De Amsterdamsche salarisvoorstellen. De Centrale Commissie voor ambte narenzaken in het Georganiseerd Overleg te Amsterdam heeft het jongste loonsverlagingsvoorstel van B. en W. ver worpen met 19 tegen 7 stemmen. In de Centrale Commissie voor werk liedenzaken zijn de voorstellen van B. en W. met 21 tegen 3 stemmen verworpen. Ook het overleg voor zaken, de politie betreffende, verwierp met 16 tegen 2 stem men de voorstellen van het dagelijksch gemeentebestuur. Wat de werkloozensteun kost. Het ministerie van sociale zaken deelt de volgende gegevens inzake werkloozen- zorg mede: Tijdvak 1933: 1 Jan28 Jan., uitgege ven door de gemeenten (zonder aftrek van suhsidiën van Staat, c.q. provincie) aan werkloozensteun f 6.360.025, voor werkverschaffing f 1.853.184; uitbetaald door werkloozenkassen f 6.356.765; door het rijk is betaald f726.649; aantal ge meenten dat gegevens verstrekte: 1076, aantal inwoners 8.183.380. Van 29 Jan.-25 Febr. resp. f 7.794.348; f2.078.181; f5.729.185; f157.444; 1076 en 8.183.380. Van 26 Febr.1 April (5 weken) resp. f9.755.539; f3.069.681; f 1.897.596; f402.050; 1076 en 8.183.380. Van 2 April—29 April resp. f 7.062.247; f2.470.529; f 1.056.348; f623.716; 1069 en 8.158.881. Van 30 April27 Mei resp. f 6.605.944; f2.305.880; f666.578; f 1.286.564; 1014 en 7.863.697. Van 62 gemeenten met 319.683 inwo ners waren in het tijdvak van 30 April 27 Mei j.l. nog geen gegevens binnenge komen. Mr P. A. SCHWARTZ BENOEMD TOT BURGEMEESTER VAN MAASSLUIS. Met ingang van 15 Juli a.s. is benoemd tot burgemeester der gemeente Maassluis mr P. A. Schwartz, met gelijktijdige toe kenning van eervol ontslag als burge meester der gemeente Rilland-Bath. In den heer Schwartz "verliest Zee land iemand die zich op verschillend gebied voor onze provin cie zeer ver dienstelijk heeft ge maakt en tal van functies heeft be kleed. Zijn vertrek be- teekent dan ook een ern stig verlies voor ons gewest. De heer Schwartz is voorzitter van de Centrale Goes en van het Prov. Comité van A.R. Kiesvereenigingen. Ook is hij lid, als vertegenwoordiger van Zeeland, van het Centraal Comité van A.R. Kies vereenigingen. Op de A.R. candidaten- lijst voor de Tweede Kamer en de Provinciale Staten kreeg hij een plaats. Veel heeft hij' voor de A.R. Partij in Zeeland gedaan. Wij herinneren slechts aan de spreekbeurten voor zoovele kiesvereenigingen vervuld. Ook de belangen van het Ghr. Onder wijs in Zeeland vonden in hem een warm verdediger. Behalve secretaris der school- vereeniging te Krabbendijke is hij ook lid van het districtsbestuur van den School raad. In het Geref. kerkelijk leven neemt de heer Schwartz eveneens een vooraan staande plaats in. Hij' dient de Geref. Kerk van Krabbendijke als ouderling en neemt verder verschillende deputaat- schappen waar. Van enkele Part. Syno des (ook van de laatstgehoudene) was hij lid, terwijl hij ook een enkele maal werd afgevaardigd naar de Generale Synode. De arbeid der Chr. barmhartigheid heeft eveneens zijn hartelijke belangstel ling. Van de stichting Vrederust is hij d9 secretaris. Ook de Chr. sociale en vakbeweging steunde hij1 gaarne. Voor de gemeente, waarvan hij sedert 1919 burgemeester is, beeft hij veel tol stand helpen brengen. Hij' verstond de kunst om te zijn een burgemeester voor allen, maar toch zóó, dat hij in principi- eele kwesties kloek voor eigen beginsel uitkwam. Van de N.V. Waterleiding-Maatschap pij Zuid-Beveland is hij lid van den Raad van Beheer, terwijl hij ook in het bestuur van het (nu opgeheven) gasbedrijf Oost einde en in den arbeid van de Prov. afd. Zeeland van de Vereen, van Ned. Ge meenten een belangrijk aandeel had. Deze opsomming zal wel niet volledig zijn. Ze geeft echter reeds een idee van den velen en veelsoortigen arbeid, dien de heer Schwartz in en voor Zeeland heeft verricht. Wij zullen hem noode missen en zeker niet licht vergeten. D'e ontvanger der directe belastin gen enz., dhr G. P. Oosterom, is van de inspectie Emmen naar het kantoor Hein- kenszand overgeplaatst. CENTRALE VERWARMING reeds voor f 450. Installateur: J. M. Polderman, Goes, Tel. 129. (Adv.) Binnenland. Discontoverhooging. Mr P. A. Schwartz benoemd tot burge meester van Maassluis. De aardbeving op Zuid-Sumatra. Buitenland. Wordt het Centrum opgeheven? Beraadslagingen op de economische con ferentie. Kruiningen. Woensdagmiddag werd een 125-tal ouden van dagen van Kruiningen en Hansweert een autotocht bereid, dit maal naar Walcheren. Een 25-tal auto's waren ter beschikking gesteld. De overigen reden in een groote bus van Leendertse. Hoewel de uittocht met eenige regen ge paard ging, bleek dit geen invloed op de stemming der oudjes te hebben. Eliswoutsdijk. Gisteren vergaderde de Gemeenteraad. Afwezig dhr Zoeter met en. dhr Goetheer zonder kennisgeving. De P.Z.E.M. zal voor den tweeden keer 5 pet. der aanlegkosten van het ondergrondsche net terugbetalen. Het B.A. stelt f 200 be schikbaar voor werkverschaffing. Daar nog f258,67 meer betaald moet worden voor kosten van onderwijs aan leerlingen uit deze gemeente in Goes dan geraamd was, wordt de begrooting 1932 gewijzigd. Aan de regeering zal voor twee jaar ont heffing gevraagd worden tot het geven van onderwijs in vak j. Dhr C. den Dek ker krijgt onder de gewone voorwaarden een staanplaats voor een fruitkraam en een schiettent op de kennis. Over het voorstel der commissie tot het voeren van onderhandelingen met de Spoorwegen over vermindering van het jaarlijksche subsidie voor het locaalspoor ontspon zich een langdurige discussie. Ten slotte wordt met 4 tegen 1 stem besloten zich met het voorstel te vereenigen: opheffing van het personenvervoer. Dit beteekent een voordeel van f 80 's jaars voor de ge meente. Bij de rondvraag stelt dhr Meijaard de werkverschaffing aan de orde. De voor zitter zegt, dat subsidie is aangevraagd. Er zullen slooten gedolven worden van het B.A., het Doktersweegje zal worden verhard en het trottoir in de Langeviele zal worden verbeterd. Dhr Meulenberg vraagt inlichtingen naar aanleiding van een verzoek van dhr Meijaard in een vo rige vergadering gedaan, over het kappen van een boschje, dat het uitzicht belem mert even voorbij Den Doelen. Het is daar een gevaarlijk punt. Niet kappen zal on gelukken veroorzaken. De voorz. zegt een nader onderzoek toe. Daarna sluiting. lerseke. In de Gemeenteraadsvergade ring van gisteravond kwam aan de orde de benoeming van een secretaris, ontvan ger en ambtenaar van den burgerlijken stand. Bij eerste stemming voor secretaris werden uitgebracht op den heer C. J. van Oeveren te lerseke 5 st., Coops te Veere 3 en J. van Veenendaal te Amersfoort 3 st. Bij tweede stemming: Van Oeveren 5 st., Van Veenendaal 5 en 1 st. blanco. Bij her stemming: Van Oeveren 5 st. en Van Veenendaal 6 st. Alzoo is benoemd de heer J. van Veenendaal, com mies ter secretarie te Amers foort. Deze uitslag lokte heftige protesten uit bij de linkerzijde. Bij de volgende stemmingen stemden dan ook enkele linksche leden blanco, an dere onthielden zich van stemmen. Tot gemeente-ontvanger werd benoemd de heer J. Dominicus te Wemeldinge, 2e ambtenaar ter secretarie te lerseke met 5 st. tegen 3 st. op den heer Sinke en 1 st. blanco. Tot ambtenaar van den burgerlijken stand werd benoemd de heer C. J. van Oeveren, le ambtenaar ter secretarie, met 5 st. tegen 2 st. op den heer Sinke. Na afloop van deze benoemingen ver lieten de linksche leden bij wijze van protest de vergadering. Schore. Woensdagavond vergaderde de Gemeenteraad. Afwezig dhr de Vrieze. In gekomen is de rekening over 1932 van den keuringsdienst voor vee en vleesch te Kruiningen met een uitgaaf van f 6169,87 en een batig slot ad f 245,95. Medegedeeld wordt, dat de gemeenschappelijke rege ling inzake de levering van gas door de gemeente Goes aan de gemeenten van Oosteinde door Ged. Staten van Zeeland is goedgekeurd. Op voorstel van B. en W. wordt met alg. stemmen 'besloten tot onttrekking aan den politieken dienst en verkoop aan het Rijk van een gedeelte van den Zandweg (westzijde), ter grootte van 1.53 A. voor f 1.53 den hoop. Deze verkoop is noodi'g in verband met een mogelijke verbreeding van het kanaal door Zuid-Beveland.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1933 | | pagina 1