WRIGLEY
MAANDAG 26 JUNI 1933
DAGBLAD VOQR DE PROVINCIE ZEELAND
47e iAARuAN** - No. m
S P- s
~I S S g*
Eflff
|b
I&B-3
a a
s
Buitenland
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
\wti
JOjfTg1
im
i s i»
S I'
P*1
"15 15$.
JE. er 1*
Cl
p°
CD
i-»-
ISI
O 2
CD
N
O
c i"|
hl o-
S3 <-
|b' g
k g 5
I H <J
IN P,<
la 5°
I® p
§-«
l.§
i
CD-» CD
w' S*
CD
o e
o cd
OQ 2
aB
P
N
a
a
g-S-
CD i
„B
HT <D
CD CD
M* H5
p-
CD N
P
P-
O
!-<•
co p
p w
N
E
5
3
CD
P
crq
p
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw",
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
ZIJ DIE ZICH THANS ABONNEE-
REN ONTVANGEN DE TOT 1 JULI
VERSCHIJNENDE NUMMERS GRATIS.
PLEIDOOI VAN Dr DETERDING VOOR
INFLATIE.
De vorige week hebben wij melding
gemaakt van een advies van Dr Oort
wijn Botjes, waarin hg de wenscheiijik-
heid van devaluatie van den gulden be
toogde.
En nu is Sir Henry Deterding, de pre
sident van de „Koninklijke" gekomen meit
een pleidooi vóór inflatie.
In 71e vergadering van de Nederl. Mij
voor Nijverheid en Handel werd een brief
voorgelezen van Dr Deterding, waaraan
het volgende ontleend is:
„Ik weet, dat ik mij onpopulair maak,
doch ik weet odk, dat ik een plicht heb,
zooals ik dien plicht versta; zooals die
mij werd toegedacht.
Nederland 'kan juist nu haar grootste
rol vervullen. Juist omdat het een klein
Europeesch land is, bevolkt 'door schit
terend onderlegde technici en een groot
Indisch rijk, kan het een voorbeeld geven,
het kan zeggen:
Zoo gaat het niet langer. Onze deficits
nemen toe, niettegenstaande onze valu
ta „sounder" is dan vele andere. Doch
onze handel gaat juist daardoor achter
uit, omdat de meeste landen „unsound
currency" hebben en ons dus niet in de
onze betalen kunnen, moeten wij water
in onzen wijn doen en handel en nijver
heid boven goud stellen. Juist omdat wij
een democratische staat zijn, moeten wij
ons bij de meerderheid voegen.
Die meerderheid kan slechts kijken naar
heit goud, dat zóó goed is opgeborgen,
dat bet niet meer als een zuivere maat
staf kan worden gebruikt.
Moet de naar voedsel snakkende bevol
king in China en Rusland verstoken blij
ven van het vele voedsel, dat door ons en
anderen vernield wordt, omdat er geen
maatstaf van handel bestaat? Moeten wij
dan niet het theoretische van die maat-
staf opgeven en een practische ervoor
in de plaats stellen?
Is dat niet onze plicht als mensch?
Ik spreek nu niet als Koninklijke, ik
spreek en eisch al3 mensch.
Volgt in Nederland de currency maat
staf van de meerderheid der handeldrij-
venden.
Neemt de dollar h f 2.00 of pond ster
ling k f 10, of stel uw goud op f 2000
per k.g. Ik ga nog verder, maakt uw
standaard in Nederlandsch-Indië op dien
van het Verre Oosten, zooals gij dien in
Nederland op dien van het Verre Westen
brengt en laat uw Nederl.-Indischen gul
den dezelfde plaats innemen als vroeger
de British-Indian rupee.
Zie in mij geen fantast. Acht lange In
dische jaren was ik bank-manager in zil-
ver-landen, toen zilver daar nog de munt
was, toen iedereen daar tevreden was,
want de handel bloeide; ik weet waar
ik over spreek.
„Onverkoopbare" suiker, omdat de
gouden gulden Java-suiker duurder maakt
dan de dollar Cub a-suiker, doch niet om
dat de Java-arbeider, of da hoogstaande
N ederlandsch-Indische suikerfabrifeant niet
werken wil ja zelfs beter werkt dan
wie ook brengt Nederl.-Indië aan den
rand van een financiëelen afgrond.
Ik hen 67 jaar, heb een eerlijke car
rière achter mij, heb bard, heel hard
moeten werken, heb veel en mooi succes
gehad eu toch stel ik die heele reputa
tie op het spel door te bidden en te
smeeken: Luister naar mij, die practisch
gewerkt heeft, die weet waarover hij
ispreekt en doe wat ik zeg en voorkom
daardoor, dat èn Indië èn Nederland the
oretisch rijk, economisch geëerd, doch
onherroepelijk naar den kelder gaan."
De T e 1 e g r. vermoedt, dat slechts wei
nige verantwoordelijke Nederlanders dit
advies zullen willen volgen.
„Feitelijk", zegt het blad, „draait ons
geheele regeeringsbeleid om de stabiliteit
van den gulden. In groeten getale hebben
zij, die bij de jongste verkiezingen op
Dr Galijn bun stem uitbrachten dit gedaan
omdat zij in den tegenwoordigen minis
ter-president den overtuigden voorstander
van den gaven gulden zagen.
Be weg, dien de heer Deterding aan-
wijst, is de breede en gemakkelijke weg.
Ten onrechte maakt hij zich bezorgd, dat
hij zich door zijn advies impopulair zal
maken, want het werkelijk impopulairs
en ondankbare werk, wordt verricht door
hen, die in deze dagen de stabiliteit van
ons geld verdedigen.
Inflatie beteekent de voor het oogen
blik pijnlooze oplossing van alle moei
lijkheden. Er behoeven dan geen onder
handelingen gevoerd te worden met amb
tenaren en arbeiders, want zonder dat zij
het bemerken worden hun salarissen en
loonen met een willekeurig percentage
gekort. Het is dan niet meer noodig
aan te dringen op verlaging van huren
en prijzen. De gemeenten en het Rijk
kunnen voortgaan dezelfde hooge uitga
ven te bewilligen zooals zij dat in de
afgeloopen jaren hebben gedaan, daar de
guldens op onze begrooting niet langer
guldens zijn. Ongetwijfeld zouden ook de
tijdelijke voordeelen, die Sir Henry De
terding aankondigt, intreden, daar han
del, industrie en scheepvaart hondenwer
ken gp het verlaagde prijsniveau dat
onze regeering langs den doornigen weg
der deflatie beproeft te bereiken.
Wij zouden deze loon- en prijsverlaging
onder narcose echter al te duur betalen.
Ons volk is een spaarzaam volk. Zijn
spaargelden zouden in de eerste plaats
de prooi der inflatie worden. Allen die
meenden hun kapitaal op voorzichtige en
veilige w'ijze te hebben belegd zouden
de slachtoffers zijn. Inflatie beloont ver
kwisting en berooft de spaarzaamheid.
Zij treft pensioenen, levensverzekeringen,
stichtingen en de ouden van dagen, die
van hun gekapitaliseerden arbeid leven.
Zij bevoordeelt schuldenmakers en ban
kroetiers. Zij is een klap in het gezicht
juist van die Burgers, die in ieder land
de ruggegraat van het volk z.ijn.
Rijksdag zonder socialisten.
Door de uitschakeling van de 120 soc.-
democratische leden uit den Rijksdag
wordt de stemmenverhouding in dat col
lege zeer belangrijk beïnvloed.
In Februari van dit jaar waxen nog
alle partijen toegelaten, de voornaamste
waren deze vijf: nat.-socialisten, soc.-de-
mocraten, Gentrum, Duitsche Volkspartij
en Communisten.
Na den brand in den Rijksdag begon
de actie tegen de communisten; bij de
rijksdagverkiezingen op 3 Maart 1933
werden bun candidaten nog toegelaten, en
kregen zij 81 zetels. Uitoefenen echter
mochten de communistische afgevaardig
den hun functie niet. Van de oorspronke
lijk 647 gekozen afgevaardigden bleven er
na aftrek der 81 communistische zetels
nog 566 over. De meerderheid van 2/3
noodig voor grondwetsherziening, werd
daardoor 378.
Thans wordt door de verdringing der
S.D.P. en de afzetting der soc.-dem. rijks
dagleden het aantal rijks dagleden weer
aanzienlijk verlaagd, en wel met 120, zoo
dat bet totaal aantal zetels nu 446 wordt,
waarvan de 2/3 meerderheid 298 is.
De nat.-sociaJisten hebben 288 zetels,
hun ontbreken dus nog slechts 10 stem
men. De stemmen van den vice-kanselier
Von Papen en van minister Seldte be-
booren bun toch zeker ook toe, zoodat er
nog maar 8 stemmen noodig zijn voor een
2/3 meerderheid. Voor het geval Centrum
en B. Volkspartij en de D.-Nationalen
zich tegen de regeering zouden keeren,
dan zouden deze acht stemmen nog uit
de 14 mandaten der kleinere partijen ge-
recruteerd kunnen worden. Voor wets
wijzigingen, waarvoor een meerderheid
van 2/3 noodig is, is de regeering dus
thans reeds zoo goed als onafhankelijk
van de beide andere groote partijen.
Een rijksauto-wegenplan.
In de eergisteren gehouden zitting heeft
de Duitsche regeering besloten de Duit
sche rijksspoorwegmaatschappij machti
ging te verleenen tot den aanleg en het in
bedrijf stellen van een net van autowegen
en daartoe een dochter-maatschappij on
der den naam Reichsautobahnen op te
richten.
De rijkskanselier benoemt een inspec
teur-generaal, die toezicht zal houden op
de uitvoering en uitgebreide volmachten
verkrijgt.
Voor het gebruik der autowegen moet
een bepaald bedrag worden betaald.
D'aar onteigening op groote schaal moet
geschieden, zal een nieuwe rijkswegenwet
worden uitgevaardigd.
Het plan is tot stand gekomen op per
soonlijk initiatief van den rijkskanselier
en omvat den aanleg van een auto-we
gennet in Duitscbland, zooals het nog
nergens ter wereld bestaat. Er zal ter
stond een aanvang mee worden gemaakt.
Het plan zal niet alleen op groote schaal
werk verschaffen, maar ook leiden tot een
geweldige uitbreiding der Duitsche pro
ductie en ten slotte opent het nieuwe
perspectieven voor de handelspolitiek.
Alle communisten naar een •eiland.
De Japansche regeering heeft besloten
alle communisten te verbannen naar een
eiland, om hen volkomen buiten te slui
ten van het politieke leven.
Blijkens cijfers van den minister van
justitie zijn er in het afgeloopen jaar in
verband met de bestrijding van het com
munisme 2499 personen veroordeeld en
bevinden er zich op het oogenblik 6761 in
hechtenis.
De toestand In Oostenrijk.
De plaatsvervangende „Landesinspektor"
der Oostenrijksche N.S.D.A.P. en Ween-
sche gouwleider Frauenfeld is aangehou
den, wijl men veronderstelde, dat hij zich
voor besprekingen naar Italië wlide be
geven, om vandaar wellicht naar Duitsch-
land door te reizen.
De autoriteiten zijn van plan eveneens
maatregelen te treffen tegen den op het
oogenblik te München vertoevende lands-
leider der Oostenrijksche N.S.D.A.P.,
Proksch.
Zaterdagmorgen is te Weenen ternau
wernood een ernstige aanslag op de tram
verhinderd. Nat.-socialisten hadden een
deel der tramlijnen met cement volgego
ten om de wagens te doen ontsporen. De
politie ontdekte den toeleg echter tijdig.
Zaterdagavond werd in het geheele land
een groote vaderlandsche betooging ge
houden. Op alle bergen werden vuren, te
zamen een 5000, ontstoken en tegelijker
tijd luidden 20.000 kerkklokken van 9 tot
10 uur.
De ongenoode vliegers.
De roode vliegers zijn ook over Thü-
ringen gevlogen en hebben ook daar vlug
schriften neergeworpen.
De staatssecretaris van het ministerie
van luchtvaart, Milch, heeft zich tegen
over persvertegenwoordigers geuit over
het vliegincident boven Berlijn. Hij ver
klaarde, dat Vrijdagmiddag op een hoogte
van 3000 meter een of twee vliegtuigen
boven de hoofdstad werden gesignaleerd.
De bewolkingstoestand was voor de vlieg
tuigen buitengewoon gunstig, daar de
wolken zeer laag hingen.
Met zekerheid is vastgesteld, dat het
tweedekkers waren. Het betreft ongetwij
feld vreemde machines, daar vliegtuigen
van dit type niet in Duitschland bestaan.
Von Bodelschwingh reeds afgetreden.
Dr von Bodelschwingh, die tot dusver
het ambt van rijksbisschop voor de evan
gelische kerken in Duitschland bekleedde,
is reeds als zoodanig afgetreden.
Het communiqué, waarin van dit be
sluit kennis wordt gegeven, luid als volgt:
„Wegens de benoeming van een staats-
commissaris voor alle evangelische ker
ken in Pruisen, is mij de mogelijkheid
ontnomen, de mij opgedragen taak ten
uitvoer te brengen. Daardoor zie ik mij
gedwongen, de functie, mij door den
Duitschen bond van evangelische kerken
verleend, neer te leggen.
Intusschen heeft de staatscommissaris,
Jager, zijnerzijds „en beschikking gepu
bliceerd, waarin hij mededeelt, zich te be
lasten met de leiding der zaken van alle
evangelische kerken in Pruisen. Tevens
wordt de vice-president van den evange-
lischen „Oberkirchenrat" te Berlijn en de
superintendent-generaal te Breslau met
onmiddellijken ingang met verlof gezon
den.
Voorts worden alle kerkelijke vertegen
woordigingen in de evangelische kerken
van Pruisen eveneens met onmiddellijken
ingang ontbonden.
De kerk dus ook onder de dwinglandij
van Hitier. Tot welke complicaties zal dit
leiden, indien de kerk haar Goddelijke
roeping verstaat?
Roosevelt toch naar Londen?
Volgens een bericht van de „Daily
News", wordt het gerucht sterker, dat
president Roosevelt met den kruiser „In
dianapolis", naar Londen zal gaan, als
professor Moley hem een „hurry call"
zendt.
De commandant van de „Indianapolis",
aldus het blad, verwacht Roosevelt op 30
Juni te Eastport (Maine) te zullen op
pikken en hem in een record-tijd van vier
dagen naar Engeland te brengen.
President Roosevelt zal practisch op
Amerikaansch grondgebied blijven, daar
hij voornemens is, niet in een hotel, doch
aan boord van den kruiser zijn intrek te
nemen.
Bom ontploft in de St. Pieterskerk te
Rome.
Zondagmiddag om even over twaalven
heeft in het voorportaal van de St. Pie
terskerk te Rome een bomontploffing
plaats gehad. Een kleine bom, welke voor
zien was van een tijdlont, explodeerde op
de plaats, waar de voorwerpen, welke de
bezoekers niet in de kerk mogen meene
men, als wandelstokken, fototoestellen
enz., worden bewaard. Eén of andere
zwakzinnige schijnt de bom in bewaring
te hebben gegeven. Gebleken is, dat het
aantal gewonden niet zoo groot is, als
men aanvankelijk had gedacht. Vier per
sonen werden gekwetst, o.m. een inge
nieur uit Pisa. Materieele schade is niet
aangericht. Ook de muren bleven onbe
schadigd. In de kerk werd van de ont
ploffing niets gehoord, zoodat de gods
dienstoefening niet gestoord werd.
Staat van beleg In Sofia.
Uit Sofia wordt gemeld, dat het Bul-
gaarsche parlement in den nacht op
Zondag het wetsontwerp tot bestrijding
van aanslagen heeft aanvaard. Direct
werd de staat van beleg over Sofia afge
kondigd. Politie en militairen bezetten in
den ochtend alle straten der stad. Het te
lefoon- en telegraafverkeer met binnen-
ea buitenland werd onderbroken. In alle
Ingezonden Mededeeling.
woningen der stad werd gezocht naar wa
penen en verdachte personen. Het verkeer
was Zondag volkomen verboden. Ook het
treinverkeer naar Sofia is stopgezet.
Geheime organisatie te Dortmund.
Te Dortmund en omgeving zijn zes-en-
dertig leden van een geheime organisatie
in hechtenis genomen, o.a. de districts
leiders van den bond van roode front
strijders.
Onder de gearresteerden bevinden zich
ook drie Russen.
Volgens het politiebericht is gebleken,
dat deze organisatie voornemens was ge
weest, in het begin van 1933 een gewa-
penden opstand te verwekken. Zij had
zich in het bezit van wapenen en muni
tie gesteld, terwijl sommige leden van de
organisatie zich ook hadden toegelegd op
het vervaardigen van bommen. Een en
ander werd verborgen in holen en ook in
grafkelders op de kerkhoven. Een ge
deelte is in beslag genomen.
Christelijke vakvereenigingen „gelijk
geschakeld".
De speciale gevolmachtigde der N. S.
B. O., Klapper, heeft Zaterdag om één
uur de leiding van den bond van chris
telijke vakvereenigingen op zich genomen.
Den beiden aanwezigen leden van hel
bestuur der vakvereenigingen, Otte en
Kaiser, werd medegedeeld, dat zij het ge
bouw terstond te verlaten hadden. Bei
den hebben zonder een woord van tegen
spraak dit bevel opgevolgd.
Uit de overige deelen van het rijk ko
men berichten binnen, dat alle andere
vakvereenigingsbureaux om klokslag 9
uur door de N.S.B.O. in bezit zijn geno
men.
„De belangen der tot nog toe christe
lijk georganiseerde arbeiders, aldus voegt
de nationaal-socialistische persdienst
hieraan nog toe, zullen door de krachtige
hand der nationaal-socialisten beter be
schermd worden dan door lieden, die ja
ren lang arm in arm door dik en dun met
het Marxisme zijn samengegaan."
Verdaging der ontwapenings-conferenfie?
Verschillende bladen vernemen, dat de
groote mogendheden besloten hebben, de
ontwapeningsconferentie, onmiddellijk na
de zitting van 3 Juli, te verdagen tot Oc
tober.
Er komen 77.000 openbare scholen in
Spanje.
De Spaansche regeering heeft machti
ging verleend voor het uitgeven van een
buitengewone leening groot 28 millioen
pesetas tot het oprichten van rijksscholen,
ter vervanging van de scholen, die aan
religieuze instellingen behoorden. Ver
wacht wordt, dat de Cortes dit besluit der
regeering zullen goedkeuren.
Volgens de wet op de religieuse orden
mogen deze instellingen na 1 October a.s.
geen lagere scholen en na 1 Januari geen
scholen voor hooger onderwijs meer heb
ben.
De regeering is voornemens vóór 1 Oc
tober a.s. 77.000 lagere scholen op te
richten.
Korte Berichten.
Uit geheel Italië worden nog voort
durend berichten ontvangen over slecht
weer. In het bizonder vinden wolkbreu
ken plaats en stormt het hevig. Tal van
rivieren en beken zijn buiten de oevers
getreden. Aan de te velde staande gewas
sen is ernstige schade aangericht.
De „vroegere" Duitsche sociaal-de
mocratische rijksdagafgevaardigde, eer
tijds rijksdagvoorzitter, Loebe is gearres
teerd.
Er is een valsche munters-affaire
ontdekt. De werkplaats dezer lieden be
vond zich in Milaan; de producten: Zwit-
sersche vijffrankstukken, biljetten van
100 lires en van 50 Zwitsersche franken,
werden vandaar naar Zwitserland over
gebracht. Er hebben reeds acht arresta
ties plaats gehad.
In Zuid-Slavië is een uitgebreide
spionnage-organisatie ontdekt, waartoe
talrijke officieren van het vroegere Oos-
tenrijiksch-Hongaarsche leger behoorden.
Te Belgrado en te Marburg zijn verschei
dene personen gearresteerd.
Reuter meldt uit Parijs, dat de oud
premier Paul Painlevé ernstig ziek is en
dat zijn toestand zorgelijk is.
De president van de Duitsche rijks
bank, dr Schacht, vertrekt Maandag weer 1
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes eu
Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
medeöeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentie» Dinsdags en Vrijdags i 0.76, bij
vooruitbetaling. Onder letter oi motto f 0.35.
Bij contract belangrijke korting.
Binnenland.
Pro en contra inflatie.
Staakt Zaandam rente en aflossing?
Aardbeving op Zuid-Sumatra.
Buitenland.
De Ghr. vakvereenigingen in Duitschland
„gelijk geschakeld".
Een rijksautowegenplan in Duitschland.
Verbanning van Japansche communisten.
Roosevelt naar Londen?
Staat van beleg te Sofia.
Ingezonden Mededeeling.
"WRIGLEY'S
KAUWGOM
IN DE MOND
IS LEKKER EN
CEZONDI
naar Londen, om de besprekingen met de
daar vertoevende schuldeischers van
Duitsche leeningen voort te zetten.
Boven verschillende streken van
België hebben zware onweders gewoed.
Te Oostakker bij Gent, is de schade ten
gevolge van een wolkbreuk en van feilen
hagelslag, door hof- en landbouwers ge
leden, zeer groot. Bij sommige bloemisten
zijn al de broeikasten beschadigd en de
meeste in den vollen grond staande plan
ten vernield. Ook de oogst heeft in de
streek benoorden Gent zwaar geleden.
Nieuwe Kamerleden.
De nieuw benoemd verklaarde oom.
munistische leden van de Tweede Kamer
de heeren Schalker en R. Effendi hebben
hun benoeming aangenomen.
Naar betere tijden?
Naar geméld wordt, is niet alleen op
de machinefabriek van Gebr. Stork en Co
te Hengelo eenige verbetering ingetre
den, ook op de Heeanaf valt een lang
zame vooruitgang te bespeuren. Een aan
tal beambten en werklieden is de laatste
wéken weer in dienst genomen.
Geen staking onder de zeelieden.
De Centrale Bond van Transportarbei
ders heeft onder zija aan den wal vertoe
vende leden een stemming gehouden over
de vraag, of tegen de loonsverlaging van
vijf pet. onmiddellijk, te volgen door een
verlaging met een gelijk bedrag over zes
maanden, moest worden gestaakt. De uit
slag van de gehouden stemming is dat
zich voor staken hebben uitgesproken 543
tegen 515, terwijl 20 stemmen blanco
of van onwaarde waren.
De statuaire bepalingen van den Gen-
tralen Bond schrijven voor dat slechts tot
staking kan worden besloten met 2/3 der
uitgebrachte geldige stemmen.
Dit percentage is niet verkregen, zoodat
niet tot staken is besloten.
Pensioenkorting in Indië.
De Javabode" meldt, dat de voorstellen
voor pensioenkorting, zooals die werden
opgemaakt door het departement van Fi
nanciën, de regetring bereikten. Zij gaan
spoedig naar den minister van Koloniën.
In de korting is een progressie voorge
steld.
ZAANDAM STAAKT BETALING VAN
RENTE EN AFLOSSING.
Het voorstel van de soc.-dem. raads
fractie inzake de begrooting van Zaan
dam voor 1933, waarmede de partijverga
dering algéheele instemming heeft be
tuigd en dat sedert bij den gemeenteraad
is ingekomen, is in de Zaterdag gehouden
vergadering van B. en W. 'besproken.
Ondanks het verzet van de beide bur
gerlijke wethouders heeft het dagelijksch
bestuur zich met drie tegen twee stemmen
achter dit voorstel geplaatst. Het zal dus
Dinsdag op do dan te houden raadsver-
