MUNDUS
WREGLEY
MAANDAG 29 MEI 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - Ne. m
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11,
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes eo
Vliseingen f0.20. Loss? nummer? 5 ceni
Adverteistiën 30 csnï pgr regel
medfdeelingen 80 per regel Klejng
Advertantiën Dinsdags en Vrijdag? Jfi.TH, Mj
vooruitbetaling. Onder letter of motto i Ö.8R.
Bij contract belangrijke korting.
Calvinisme en Nationaal-Socialisme
In het nummer van Zaterdag hebben
wiji gewezen op het in den grond revo
lutionaire karakter van de fascistische
beweging.
Nü geeft in „Antirevolutionaire Staat
kunde" Dr F. J. Westerveld een beschou
wing over „Calvinisme en Nationaal-So
cialisme".
Hij geeft daarbij, na eerst de grond
gedachten van het nationaal-socia-
lisme en de b r o n daarvan te hebben uit
een gezet, de volgende vergelijking:
„In de eerste plaats valt er op te wij
zen, dat, ofschoon het internationaal-so-
cialisme de kracht van het positieve
Christendom niet ontkent en zelfs de
waarde van religieuze dogma's door
Hitier niet ontkend wordt, de sou-
vereiniteit Gods over al het geschapene
voor deze levensbeschouwing niet het
uitgangspunt vormt. In het centrum
dezer levensbeschouwing staat d e
mensch en het ras, niet de erkenning
van en de gehoorzaamheid aan den
Schepper van hemel en aarde.
In de tweede plaats. Het Calvinisme
kent de tucht, de verantwoordelijkheid
des menschen als een gevolg van het bui
gen voor de Macht Gods, die op ieder
terrein der levens tot uiting komt. Daar
om kent het Calvinisme ook zelftucht,
ziet hij zijn taak, zijn plicht, als door God
zelf hem opgelegd, wil hij gezag, orde en
regel, ook in het leven der maatschappij
en dat van den staat. Het nationaal-so-
cialisme spreekt ook van gezag, tucht, or
de, organisatie, regel, verantwoordelijk
heid, doch ziet deze niet als gevolg van
een zich buigen voor Gods souvereiniteit,
maar als noodzakelijke voorwaarden om
te kunnen geraken tot daden. Het Cal
vinisme heeft gezag en vrijheid al
tijd beide saamgevoegd, want gezag zon
der vrijheid leidt tot dwingelandij, tot ty-
rannie en vrijheid zonder gezag tot an
archie. Het Calvinisme blijft oorsprong
en waarborg onzer volksvrijheden.
Dat de Bijbel niet die groote waarde
heeft voor den nationaal-socialist, die hij
heeft voor den Calvinist, is zeer duidelijk
te bemerken, wanneer men let op het
anti-semitisme van Hitier en het door
hem vergeten woord „zonde". Wie de
Heilige Schrift tot uitgangspunt zijner
levensbeschouwing stelt, gelooft, dat al
leen het bloed van Jezus Christus, Gods
Zoon, de zonde der wereld wegneemt, dat
de zuiverheid van het menschenbloed de
wereld zeker niet redden kan en zal, dat
Christus „den middelmuur des afscheid-
sels" tusschen heidenen en Joden verbro
ken heeft. Den Jood te waardeeren om
zijn menschelijke eigenschappen is soms
ook voor den Calvinist moeilijk. Doch de
wetenschap, dat we hier te doen hebben
met een door God uitverkoren volk, waar
uit de redder der wereld, Jezus Christus,
geboren werd, zal den Calvinist weerhou
den van anti-semitisme.
Een verdere vergelijking betreffende de
toepassing van de grondgedachten der
beide beschouwingen op het gebied der
staatkunde doet zien, dat tegenover de
leer der afgeleide souvereiniteit in het le
ven der eigen zelfstandige kringen van
staat en maatschappij, ten aanzien van
het Calvinisme door Dr Kuyper getee-
kend, in de bekende woorden „souverei
niteit in eigen kring", het nationaal-so
cialisme slechts één souvereiniteit kent:
die van het volk, van de volksper
soon 1 ij k h e i d, zoo merkwaardig tot
uitdrukking komend, in de uitroep:
„Heil Hitier!"
Want deze uitroep wil niet zoozeer den
mensch Hitier als zoodanig ver-
heerlijken, als wel het „volksbegrip".
Tegenover het eenzijdig verheffen van
de nationaliteitsgedachte stelt het Calvi
nisme eenerzijds het eigen recht der en
kele staten, anderzijds het recht der sta
tengemeenschap.
Naast de eenheid de verschei
denheid der volken. Zoo keert hel
Calvinisme zich niet alleen tegen het val-
sche internationalisme dat geen reke
ning houdt met den eisch van ongerepte
handhaving der eigen nationale zelfstan
digheid, maar ook tegen het nationale
groepsegoïsme, waarbij óf de staat óf
het eigen volk óf het eigen ras wordt „de
centrale" machtsapotheose van het eigen
IK.
De conclusie waartoe Dr Westerveld
komt is dan ook dat het Calvinisme in
wezen diametraal staat tegenover het -
nationaal-socialisme; de belijdenis der
uodssouvereiniteit is niet te vereenigen
met een verheerlijking van den mensch,
het v o_l k, het ras.
Het is goed aan deze dingen volle aan
dacht te schenken.
.Vooral jonge menschen het is ver
klaarbaar! voelen zich soms tot bewe
gingen als het nationaal-socialisme go-
makkelijk aangetrokken.
Maar vooral daarom is het noodig den
s c h ij n van het w e z e n te onderschei-
Ingezonden Mededeeling.
Model POPULAIR
De sterke, „veilige" fiets.
Jarenlang nut en genoegen
voor slechts 35 Gulden
GEEFT ZEEUWSCHE HANDEN WERK.
De ontwapeningsconferentie te Genève.
De Franschman Paul Boncour, die ver
leden Dinsdag bii de discussies over de
vernietiging van het oorlogsmateriaal der
landmacht een zoo teleurstellende rede
had gehouden, heeft Zaterdag bij de de
batten over de militaire luchtvaart een
bevredigender toon laten hooren. Zelfs de
Amerikaansche gedelegeerde Norman Da-
vis, van wien het bekend is, dat hij de
laatste dagen volstrekt niet te spreken
was over de door Frankrijk ter ontwape
ningsconferentie aangenomen houding,
drukte Paul Boncour goedkeurend de
hand.
Boncour heeft namelijk Zaterdag deze
belangrijke concessie gebracht, dat Frank
rijk niet langer de internationaliseering
der burgerlijke luchtvaart als een condi
tio sine qua non beschouwt om een kwan
titatieve en kwalitatieve vermindering ten
aanzien van de militaire vliegtuigen goed
te keuren.
Door deze conclusie van Paul Boncour
is men reeds een heelen stap verder naar
het uiteindelijke compromis gekomen.
Roosevelt eischt dat Genève zal slagen.
Vrijdagavond heeft president Roosevelt
wiens ongerustheid over het resultaat der
ontwapeningsbesprekingen door de be
richten uit Genève steeds meer toeneemt,
zich in directe telefonische verbinding
gesteld met den Britschen minister van
Buitenlandsche Zaken, sir John Simon,
om dezen er aan te herinneren, dat inge
val de ontwapeningsconferentie zou mis
lukken, de Vereenigde Staten zich volko
men onverschillig zullen toonen voor alle
aangelegenheden, die het Europeesche
vasteland betreffen, de gebeurtenissen
haar loop zullen laten en hoogstens zullen
ingrijpen om zoo noodig de Amerikaan
sche belangen te beschermen.
Geen Duitscher naar Oostenrijk zonder
visum 1000 mark.
Naar aanleiding van de maatregelen
der Oostenrijksche regeering tegen de na-
tionaal-socialistische beweging heeft de
Duitsche regeering besloten voor eiken
Duitschen reiziger naar Oostenrijk een
visum verplicht te stellen, waarvoor 1000
mark moet worden betaald. Doel is.
de handhaving der goede betrekkingen
tusschen beide landen en het vermijden
van incidenten.
Luthersch predikant Duitsch Rijks
bisschop.
De vertegenwoordigers van de Duitsch-
Evangelische landskerken hebben de
richtlijnen vastgesteld voor de toekomstige
inrichting der Duitsche Evangelische
Kerk.
Zij waren het er over eens, dat aan het
hoofd van de Kerk een Rijksbisschop van
Luthersche belijdenis moet staan. De ge
reformeerden hebben besloten, hiermede
in te stemmen.
Ds D. von Bodelschwingh is tot rijks
bisschop benoemd.
Salariskorting en werkverschaffing in
Amerika.
Het Amerikaansche huis van afgevaar
digden heeft het wetsvoorstel inzake de
werkverschaffing aangenomen, waarin
een bedrag van 3300 millioen dollar voor
dat doel wordt uitgetrokken.
Deze wet verhoogt de inkomsten- en
benzine-belasting, terwijl ook inkomsten
belasting zal worden geheven van divi-
denduitkeering door maatschappijen.
Het huis van afgevaardigden heeft
voor den duur van het eerste belasting
jaar een salaris van 75.000 dollar voor
president Roosevelt goedgekeurd.
Volgens de grondwet kan het salaris
van den president niet gekort worden.
President Roosevelt zal evenwel vrijwillig
15 procent van zijn salaris in de staats
kas terugstorten, om ook zelf deel te ne
men aan de door hem toegepaste salaris
vermindering van het staatspersoneel.
De leden van het congres, die gewoon
lijk 10.000 dollar per jaar krijgen, zullen
thans ruim 9000 dollars ontvangen.
Terug naar den tijd der zeeroovers?
Uit Dairen wordt gemeld, dat het Ja-
pansche stoomschip Hoshoen Maru", dat
geheel bezet was met Chineesche vluch
telingen, in de Golf van Fetsjili ia over
vallen en geheel uitgeplunderd door er als
onschuldige passagiers uitziende Chinee
sche zeeroovers.
Er waren ongeveer 1000 Chineesche
vluchtelingen uit Tientsin aan boord, die
uit angst voor de komende gevechten bij
de Japansche bezetting de wijk hadden
genomen. Velen hunner waren rijke koop
lieden, die al hun bezittingen hadden
meegenomen. De buit der zeeroovers was
dan ook reusachtig groot. De leider der
bende was een jeugdig en zeer elegant ge
kleed Chinees, die de berooving der pas
sagiers met gToote rust en hoffelijkheid
leidde en die persoonlijk den gezagvoer
der en de officieren arresteerde. Toen ten
slotte aan den horizon een Japansche tor
pedojager opdook, ontkwamen de zeeroo
vers zwaarbeladen met een langszij ko
mende boot en landden aan de kust van
Sjantoeng.
Korte Berichten.
Ter ondersteuning van den landbouw
speciaal van pluimveeteelt, hebben de
Duitsche rijksspoorwegen met ingang van
1 Juni a.s. voor het vervoer van eieren
een tariefsverlaging van 25 pet. toege
staan.
De „Daily Telegraph" verneemt, dat
de eigenlijke reden, dat de Amerikaansche
delegatie ter Londensche economische we
reldconferentie nog steeds niet definitief
is aangewezen, voornamelijk is, dat de
leden dier delegatie slechts f 12.50 per
dag krijgen voor hun persoonlijke uitga
ven.
Donderdagmiddag is ingebroken in
de woning van den uit den wereldoorlog
bekenden Duitschen legerleider, Generaal
von Linsingen. Een aanzienlijke buit, ter
waarde van 80 a 100.000 mark, werd door
de dievenbende meegenomen, o.a. een
paarlen halssnoer, dat een waarde had
van ongeveer 15.000 mark.
In verschillende deelen van Frank
rijk hebben hevige onweersbuien gewoed;
in de omgeving van Lyon gingen zij met
hagelbuien gepaard. Aan de kust stormde
het, de scheepvaart werd er zeer door be
lemmerd. In het Nauw van Galais liep
een visschersboot op een rots en werd
geheel vernield. De bemanning kon ge
red worden.
Gandhi heeft thans den twintig
sten dag van zijn vasten-periode doorge
bracht.
Zijn toestand heeft tot dusver in het
geheel geen reden tot ongerustheid ge
geven.
Op grond van de niet-officiëele eind
cijfers der te Dantzig gehouden verkie
zingen, zal de Volksdag als volgt worden
samengesteld: N.S.D.A.P. 37 zetels (vorige
verkiezing 12); Sociaal-Democraten 13
(19); Communisten 5 (7); Centrum 11
(11); Strijdhond Zwart Wit Rood 4 (10);
Huizenbezitters 0 (0); Jong-Duitsche be
weging 0 (3); Poolsche lijsten 2 (2).
De Nationaal-Socialisten zijn er dus in
geslaagd de absolute meerderheid te ver
overen, daar de Volksdag in totaal slechts
72 zetels telt.
De Koningin op Het Loo.
De Koningin en Prinses Juliana zijn
Zaterdagavond omstreeks 7 uur per auto
uit Den Haag op Het Loo aangekomen.
Zij hebben Haar intrek in het paleis al
daar genomen voor Haar gewone jaar-
lijksche verblijf.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen te
gen Woensdag 31 Mei, des namiddags te
half twee uur.
Bij het Centraal Stembureau is bericht
ingekomen van den heer W. J. Andries-
sen te Utrecht, dat hij zijn benoeming tot
lid van de Eerste Kamer in de vacature-
IJsselmuiden aanneemt.
Wijzigingen in de indeeling van de
departementen.
Naar gemeld wordt, zullen niet alleen,
zooals reeds gemeld, de dienst der P.T.T
en de radio-aangelegenheden, welke thans
onder het departement van waterstaai
ressorteeren, naar het departement van
binnenlandsche zaken worden overge
bracht, maar zal bij laatstgenoemd de
partement ook worden ondergebracht al
les wat betreft de materieele positie der
ambtenaren, als het georganiseerd over
leg, de rechtspositie en de salaxisregeling.
Hierdoor wordt verkregen, dat het mo
gelijk zal zijn de regeling van de salaris
sen van de rijksambtenaren en die van de
gemeente-ambtenaren uit één oogpunt te
beschouwen
D'e ambtenaren-rechtspraak evenwel zal
onder het departement van justitie blij
ven ressorteeren.
Loonsverlaging In de textiel.
Vrijdag hebben de arbeiders, aangeslo
ten bij den Textielarbeidersbond „Unitas"
en „St. Lambertus", werkzaam bij de vijf
Ingezonden Mededeeling.
is lekker en vier stuks
GEZONDI per pakje
spinnerijen te Enschedé en Lonneker,
waar een loonsverlaging van 10 pet. is
aangekondigd, besloten zich tegen deze
verlaging niet te verzetten, maar er in een
schrijven nogmaals bij de werkgevers op
aan te dringen om de toch reeds lage
loonen, vooral voor de gehuwden, niet, of
met minder dan 10 pet. te verlagen.
Verlaging van de luchtpassagetarieven in
het binnenland.
In navolging van de tariefsverlagingen
welke in het internationale verkeer heb
ben plaats gevonden en mede in verband
met de algemeene prijsverlagingen, heeft
de K.L.M. besloten tot herziening van de
passage-tarieven op de luchtlijn Twenthe-
Amsterdam v.v. over te gaan. Met ingang
van 1 Juni zullen deze tarieven aanmer
kelijk worden verlaagd. De enkele reis
wordt vastgesteld op f 7.50 en een retour
op f 12.75 per persoon. Tienvluchtenboek-
jes kosten f 60.
Het bagage-tarief is op overeenkom
stige wijze verlaagd.
Het plan bestaat de passagetarieven op
de luchtlijn Groningen-Amsterdam v.v.
eveneens te verminderen en het enkele
reistarief te stellen op f 10, het retour op
f 17 per persoon en de tienvluchtenboek-
jes op f 80.
Als gevolg van het bovenstaande zullen
ook de doorgaande tarieven naar en van
Rotterdam en Zeeland een gunstige wijzi
ging ondergaan.
Alle veranderingen zullen worden inge
voerd behoudens goedkeuring van den
Minister van Waterstaat.
Credietverleening aan Middenstanders.
De minister van Economische Zaken en
Arheid deelt in antwoord op schriftelijke
vragen van dr I. H. J. Vos, lid van de
Tweede Kamer, over een onderzoek van
regeeringswege ter zake van bijzondere
credietverleening aan door de crisis ge
troffen middenstandsbedrijven mede, dat
dat onderzoek inderdaad inmiddels is vol
tooid.
Een beslissing inzake credietverleening
aan de door de crisis getroffen midden
standsbedrijven moet de regeering zich
nog voorbehouden.
Loonsverlaging R. T. M.
De minister van Waterstaat heeft aan
de R. T. M. (de stoomtram op de eilan
den) toegestaan een loonsverlaging van
vijf procent in te voeren.
Onverkoopbare groenten.
Het In- en Verkoopbureau, ingesteld
door de Provincie Noord-Holland, heeft
zich in de zeven maanden 1 Oct.-l Mei in
totaal ontfermd over ruim 20 millioen
k.g. aan de veilingen aangevoerde, doch
onverkoopbare groenten. Daarvan werd
0.8 millioen k.g. benut als menschelijk
voedsel, 18.2 millioen k.g. (kool, roode
biet en peen) als veevoeder en ruim één
(1.2) millioen k.g. vernietigd.
Vernietigd werden o.a. 758.000 k.g.
kool, 236.000 k.g. uien, 2700 stuks bloem
kool en 145.000 k.g. spinazie. In totaal
werden ongeveer 120 spoorwagons groen
ten aan vernietiging prijs gegevenl
De ambtenaarssalarissen.
Naar wij vernemen, zullen niet alleen
zooals reeds gemeld de dienst der
P.T.T. en de radio-aangelegenheden, wel
ke thans onder het departement van
Waterstaat ressorteeren, naar het depar
tement van Binnenlandsche Zaken wor
den overgebracht, maar zal bij laatstge
noemd departement ook worden onder
gebracht alles wat betreft de materiëele
positie der ambtenaren, als het georga
niseerd overleg, de rechtspositie en de
salarisregeling. Hierdoor wordt verkre
gen, dat het mogelijk zal zijn de regeling
van de salarissen van de rijksambtenaren
en die van de gemeente-ambtenaren uit
één oogpunt te beschouwen.
De ambtenaarsrechtspraak evenwel zal
Binnenland.
Strenge maatregelen tegenover rijksamb
tenaren.
De N. V. stoomtram Walcheren in 1932.
Scheuring in de padvinderij?
Buitenland.
De ontwapeningsconferentie te Genève.
Roosevelt wil, dat Genève zal slagen.
onder het departement van Justitie blij
ven ressorteeren.
Landarbeiders tegen C. P. H.
Op het Vrijdag te Utrecht gehouden
congres van den rooden Ned. Bond van
Arbeiders in het Landbouw-, Tuinbouw-
en Zuivelbedrijf is met overgroote meer
derheid besloten, het lidmaatschap der
Comm. Partij onvereenigbaar te verkla
ren met dat van den Landarbeidersbond.
De Amsterdamsche financien.
De verschillende diensten en bedrijven
van de gemeente Amsterdam zijn thans
bezig met het samenstellen der onder-
deeien van de begrooting, waarbij de
uiterste zuinigheid betracht wordt. Het
sluitend maken van de nieuwe begroo
ting de vorige is nog steeds niet defi
nitief goedgekeurd zal met groote moei
lijkheden gepaard gaan, daar de op
brengst uit de bedrijven niet meevalt en
het zich laat aanzien, dat ook de reke
ning 1932, waarvan een eventueel batig
saldo ten goede van de begrooting 1934
komt, geen gunstig aspect zal vertoonen.
In hoeverre loonsverlaging voor het
gemeentepersoneel nog aan de orde zal
komen, is niet zeker. Het contract tus
schen organisaties en het gemeentebe
stuur loopt tot 1935, maar in buitenge
wone omstandigheden kunnen B. en W.
deze zaak tusschen tij ds wel ter sprake
brengen in het Georganiseerd Overleg.
Officiëel zijn dienaangaande in elk ge
val nog geen stappen gedaan.
Scheuring in de Padvinderij.
In een emotioneele vergadering, die drie
uur duurde, heeft de Vereeniging „De
Nederlandsche Padvinders" (N.P.V.) Za
terdagmiddag de nieuwe statuten, zooals
die door het bestuur waren voorgesteld,
goedgekeurd.
Het ging om het opnemen in de nieuwe
statuten van de padvindersbelofte, zoo
als die door Baden Powell is voorge
schreven, n.l.: „Ik beloof jegens
God en mijn land mijn plicht te
doen".
Sedert de reorganisatie in 1927, toen
de huidige spelleider optrad en eigenlijk
ook daarvoor reeds, bestond er hier te
lande voor de jongens een z.g. verkorte
belofte, waarin de woorden „jegens God
en mijn land" facultatief waren gesteld.
Volgens de nieuwe statuten, zooals het
bestuur die thans wenschte, zouden de
jongens uitsluitend de volledige belofte
volgens Engelsch model mogen afleggen.
Een voorstel-Amsterdam om de bewus
te woorden facultatief te stellen, werd
verworpen met 107 tegen 137 stemmen.
Verwacht wordt, dat het nu tot een
scheuring zal komen.
Zangersfeest. Op Hemel
vaartsdag hield de Ring Walcheren v. d.
Ned. Christ. Bond van Zangvereen. zijn
jaarlijksch zangersfeest op Westhove bij
Domburg.
Hoewel het weer in alles tegenwerkte,
mag deze dag, wat zang en onderlinge
samenwerking betreft, toch goed geslaagd
hee'ten.
Ook waren nog plm. 400 betalende be
zoekers aanwezig.
Ds Van der Wiel, Ned. Herv. predi
kant te Oostkapelle, sprak het openings
woord, waarin hij wees op de groote gave
die God den mensch in den zang gegeven
heeft. Zingen is één der mooiste middelen
van den Christen om God te verheerlijken.
Nadat Ds van der Wiel was voorgegaan
in gebed zongen alle koren gemeenschap
pelijk Psalm 42 15, zulks onder lei
ding van den heer J. G. F. van Kamer.
Hierna werd aan de afwerking van het
programma begonnen. Bijzondere aan
dacht trokken de vereenigingen „Soli Deo
Gloria", Middelburg (dir. dhr J. C. F.
v. Kamer) en „Soli Deo Gloria", Seroos-
kerke (dir. dhr Francke). Ook de vereen.
„Valerius" van Vecre en „Crescendo" van
Gapinge onder hun resp. directeuren, de
heeren Broerse en Suurmond, leverden
verdienstelijk werk. Jammer was, dat een
der vereenigingen wegens de ongunstige
weersgesteldheid niet volledig aanwezig
was en zoodoende niet kon optreden.
Aan het einde zongen alle koren Ge-
