treffend nbod btunt Buitenland ir VAN MELLE'S KOEK, GEZOND EN LEKKER! DONDERDAG 18 MEI 1933 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 47e JAARGANG - No. 104 IG «KSSg; lGNUMMERS' De Kabinetsformatie. Belangrijkste Nieuws. Binnenland. :ht 1276.900; N.V. Van mersbedrijf Ridder- Visser en Smits'Aan- drecht 1272.603; N.V. P. A. van Wijnen, N.V. v.h. CC. Kaste- drecht f 269.600; N.V. asalt-Mij, Amsterdam Condor, Amsterdam Verhagen Co., Made i, Heemstede f259.800; e Gewapend Beton- )00; Hollandsche Be- f 259.400; N.V. Aan- en Rooy, Amsterdam P. Volker A.Tz., Slie- V. v.h. Nielsen, Den V. Bato, Den Haag H. T. Boesma, Den en H. J. v. d. Vorm Rotterdam f 252.770; ederhorst, Gorinchem Bouw- en Aannemers- >98; N.V. Betoncomp. J. Lindenberg Cz., 30; A. A. de Wilde, en J. Visser Pzn., leelde na afloop aan lerekeningstaat mede, heeft en had willen 279.500. Hierover zal st. uitslag van de giste- steding van de onder- olders „Onrust", „Ja- 30" is: Ingekomen vier 'en door: M. Hoogen- f 8888; L. Borstje, I; A. van Hee, Kam- T. Mol, Kamperland, WEERBERICHT. n avond van 18 Mei: je wind, aanvankelijk ngen, half tot zwaar geen regen, iets zach- lenmiddag 3 u.: üddag 3 u.: 770. toor fietsers: (min. kkelijkea pf~jt Droste-Boaboas «OSTE-s tdTS OH PQMl Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij Auctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen £0.20. Losse nummers 5 cent Advertentiën 30 cent per regel. mededeelingen 80 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdag® m Vrijdag? 10.75, hij vooruitbetaling. Onder letter of motto f Ö.85, Bij contract belangrijke korting. De eerste opzet van Dr Colijn de vorming van een parlementair Kabinet op breede basis is, dank zij de weigering van de R. K. fractie om in dezen met de liberalen samen te werken, niet geslaagd. Deze fractie was wel bereid mee te werken tot de vorming van een rechtsch Kabinet, maar Dr Colijn achtte het, ge zien de verhoudingen, niet geraden deze richting in te slaan. Als gevolg daarvan is thans aan Dr Colijn opdracht verleend tot de vorming van een crisis-Kabinet, een ministerie, dat zich in hoofdzaak zal hebben te be palen tot de vraagstukken die met de cri sis in verband staan. Tot op zekere hoogte valt het te be treuren, dat de eerste poging mislukt is, Vooreerst omdat een parlementair Kabi net op breede basis op een groote meer derheid in het parlement zou steunen, maar dan ook, omdat nu gebleken is, dat de ernst van de crisis blijkbaar nog niet zoover is doorgedrongen, dat het partij belang aan het algemeen belang onder geschikt wordt gemaakt. Aan den anderen kant echter behoeven we dezen loop van zaken niet al te zeer te betreuren. Als de nieuwe poging van Dr Colijn slaagt en er is alle reden om dat te verwachten dan zullen we krijgen een c r i s i s-K a b i n e t, waarvan het üaaj- rakter door „De Standaard" als volgt is aangegeven: „Een kabinet, welks werkzaamheid zich in hoofdzaak bepalen zal tot de aangele genheden met de heerschende crisis ver band houdend. Dit woord dan genomen in den breederen zin, dat er alle verschijn selen onder vallen die aan onzen tijd in het bijzonder eigen zijn. Dat kabinet zal niet beschikken over den vooraf toege zegden steun van parlementaire groepen, maar zal zijn kracht moeten zoeken in het persoonlijk vertrouwen, dat de leden van het Kabinet inboezemen, en zal, naar het ons voorkomt, zoowel leden uit de linkerzijde moeten opnemen als personen uit het rechtsche kamp". Zulk een Kabinet zal betrekkelijk sterk staan, omdat het heeft een beperkte taak, omdat hët daarbij toch een groot deel van het parlement achter zich zal hebben en voorts ook, omdat de kans op een kabinetscrisis al zeer gering moet worden geacht. Hierbij komt, dat aan een Kabinet, zooals Dr Colijn aanvankelijk bedoelde te vormen, niet geringe bezwaren kleven. Uit den aard der zaak zou het een crisis-stempel dragen. Maar tegelijkertijd zou het toc'h zijn en beschouwd worden als een normaal parlementair Kabinet. D.w.z. een Kabinet, waaraan ook ten aan zien van de diepere levensvragen, norma le eischen gesteld zouden kunnen wor den, terwijl het door zijn extra-ordinair en algemeen karakter zich zou moeten be palen tot een algemeene politiek, waarbij getracht zou moeten worden de principi eels vraagstukken te vermijden. Immers, homogeniteit van beginselen zou ontbre ken. Nu zou dit, als we te doen hadden met n oppositie, die toonde met de ernstige ge varen van dezen tijd rekening te houden, niet zulke groote bezwaren ontmoeten. Maar waar reeds van 'te voren vast staat, dat dit niet het geval is, zoodat de be schuldigingen van loslating van de be ginselen enz. niet van de lucht zouden zijn, zou zulk een parlementair Kabinet op breede basis èn uit partij-politiek oog punt èn ook uit nationaal oogpunt gezien, ernstige bezwaren met zich brengen. Van de buitengewone omstandigheden zou ongetwijfeld misbruik worden ge maakt. Aan het Kabinet en met name aan den formateur en de partij waarvan hij de leider is, zou een verantwoordelijkheid worden Opgedrongen, die zij nipt kunnen dragen, met het gevolg, dat de verwar ring nogal gTooter zou worden. Dit gevaar is minder groot bij de vor- mmg van een speciaal crisis-Kabinet, dat een beperkte taak en dus ook een be perkte verantwoordelijkheid heeft. Daarom, wij juichen het toe, dat de ,.£®r. Dozijn, met voorbijzien van alle par- ijbelang getracht heeft een parlementair abmet op breede basis te vormen. Maar nu dit pogen niet slaagde willen b niet al te zeer treuren, in de hoop v"V™htin5' let mogelijk zal blij- uitge d n*euwe opdracht kan worden HITLER's RIJKSDAGREDE. Ze maakt een goeden Indruk. Lang voor de opening van de rijksdag- wrang, waarin Adolf Hitler de met ioo- veel spanning verbeide regeerlngsverkla- ring zou afleggen, heerschte er in het Kroll-opera-gebouw een druk beweeg van afgevaardigden, diplomaten, journalisten en tribune-bezoekers. In de diplomaten-loge waren nagenoeg alle buitenlandsche legaties vertegen woordigd. Toen de ministers en de afgevaardig den hun plaatsen hadden ingenomen, opende rijksdagvoorzitter Goering, de zitting, waarna onmiddellijk de rijkskan selier het woord nam. Namens de rijksregeering, aldus Hitier, heb ik den. rijksdagvoorzitter verzocht, deze zitting bijeen te roepen, teneinde voor dit forum, het Duitsche standpunt toe te lichten ten aanzien van vraagstuk ken, die niet enkel ons volk, doch ook heel de wereld in spanning houden. Als ik daarbij uitdrukking geef aan den wensch der Duitsche regeering, bij de behandeling van de zaak alle hartstochtelijkheid te mijden, dan ge schiedt dat niet in de laatste plaats in het ons allen beheerschende bewustzijn, dat de crisis van den tegenwoordigen tijd haar diepsten grond vindt in de hartstochten, die na den oorlog het in zicht en het verstand der volkeren ver troebeld hebben. Want de kern der problemen, welke de crisis veroorzaakt hebben, ligt in de ge breken van het vredesverdrag, dat er niet in geslaagd is, de voornaamste en meest beslissende kwesties voor heel de verdere toekomst met overleg, duidelijk en ver standig op te lossen. Uitvoerig betoogt de kanselier, hoe de conferentie van Versailles gefaald heeft niet slechts ten aanzien van de te rege len geografische vraagstukken, doch ook ten aanzien van de economische factoren, overbevolking van West-Europa, armoe de aan grondstoffen in bepaalde gebieden enz. De schadevergoeding kon slechts uit Duitsche uitvoeroverschotten worden be taald. In gelijke mate als Duitschland we gens de schadevergoeding als een interna tionale exportonderneming werd be schouwd, moest echter de uitvoer van de schuldeischerstaten lijden. Het ergste was echter, dat de ontwik keling van het binnenlandsche economi sche leven kunstmatig werd belemmerd en vernietigd. De strijd op de wereldmarkt had een toespitsing der rationaliseeringsmaatre- gelen tengevolge. De millioenen van onze werkloozen zijn het laatste resultaat van deze ontwikkeling. Inderdaad het is de schuld van het ver drag van Versailles een tijd te hebben in geleid, in welken de financieele reken kunst het economische verstand schijnt te hebben om hals gebracht. Duitschland heeft desondanks deze aan het land opgelegde verplichtingen trouw nageleefd. Toepassing van geweld zou den huidi- gen toestand van Europa noch in politiek, noch in economisch opzicht verbeteren, integendeel. Een oorlog zou nieuwe offers vergen, nieuwe onzekerheid brengen; de economische nood zou slechts vergroot worden, en de uiteindelijke ineenstorting van staat en maatschappij zou er het rampzalig gevolg van zijn. Het program onzer nationale revolutie is geenszins in strijd met de belangen der overige wereld. Drie dingen heeft de nationale regee ring zich voorgesteld te volbrengen: io. Vernietiging van het communisme en oprichting van een volksstaat, die het begrip eigendom handhaaft als grondslag onzer cultuur. 2o. Oplossing van het sociale probleem door inschakeling van het werkloozen-le- ger in het normale economische leven. 3o. Herstel van een stabiel staatsgezag, gedragen door het vertrouwen en den wil van het volk. Wij hebben niet de mentaliteit van de vorige eeuw, die van de Franschen en Polen Duitschers wilde maken. Integen deel, wij verweren ons even krachtig te gen dien geest als wij verwachten, dat men ook omgekeerd ons wezen zal eer biedigen. (Donderend applaus.) Het recht, een herziening van het ver drag van Versailles te eischen, ligt in het document zelf opgesloten. De Duitsche re geering wenscht haar verlangen te dien aanzien niet anders te motiveeren, dan door te wijzen op de resultaten van dat verdrag en de ondubbelzinnige uitspra ken van het gezond verstand. De ervarin gen van de jongste veertig jaar, in poli tiek zoowel als in economisch opzicht, spreken terzake een duidelijke taal. De el lende der volken is aldoor ontzettender geworden. Waarom Duitschland ontwapsnlng elscht. Wanneer Duitschland al jarenlang on wrikbaar zijn eischen stelt ten aanzien van de ontwapening der andere landen, dan doet het dat op de volgende gronden: le. Omdat de tiich van de reehtsgelijk- heid een eisch is van moraal, van recht en verstand. 2e. Omdat de disqualificatie van een groot volk historisch niet te handhaven is, maar een einde vinden moet. Het Duitsche volk zal blijven, evenals het Fransche en ook, zooals de geschiede nis heeft geleerd, het Poolsche. Wanneer Duitschland heden ten dage opnieuw den eisch stelt van een werke lijke gelijkberechtiging in den zin van ontwapening der andere volken, dan heeft het een moreel recht daar toe, wijl het zelf zijn verdragsplichten heeft vervuld. Duitschland heeft ontwa pend, het heeft ontwapend onder de scherpste internationale controle. Men wijst op onze S.A. en S.S., die mi litaire formaties zouden zijn. Die bewe ring is een onverantwoordelijke lichtvaar digheid. Uit naam van de Duitsche regeering en het Duitsche volk verklaar ik, dat het Duitsche volk ontwapend is, aan zijn ver plichtingen volgens de verdragen ver bo ven zijn krachten en zelfs ver boven hel gezond verstand uit heeft voldaan. Zijn leger bestaat uit 100.000 man. De sterkte van zijn politie is normaal. De hulppoli tie, die in de dagen der revolutie is ont staan, heeft slechts een politiek karakter. Zij' moest in de onrustige dagen de politie aanvullen en nu de onrustige dagen der revolutie voorbij zijn, is met haar ver mindering reeds begonnen en nog voor het einde van het jaar zal zij' geheel ont bonden zijn. Duitschland heeft aan den anderen kant het moreele recht dat ook de andere mogendheden aan hun verplichtingen volgens 't verdrag van Versailles voldoen. Duitschland heeft aan alle verplichtin gen voor de veiligheid van Frankrijk vol daan, het pact van den Volkenbond, het Kellogg-pact, het Locarnoverdrag enz. on derteekend. Welke concrete waarborgen voor zijn veiligheid heeft echter Duitsch land verkregen? Toch is Duitschland bereid verdere waarborgen voor de internationale vei ligheid te geven als ook andere volken dit doen. Duitschland gaat er mede accoord een overgangsperiode van 5 jaar voor de in richting van zijn nationale veiligheid te aanvaarden, in de verwachting, dat in den tusschentijd de gelijkstelling met an dere volken zal volgen. Duitschland is bereid van aanvalswa penen af te zien, als binnen een bepaal den tijd de bewapende naties van hun kant deze aanvalswapenen afschaffen en door een internationale conferentie het gebruik daarvan verboden wordt. Ik begroet nogmaals uit naam van de Duitsche regeering het vooruitziende en veelomvattende plan van het hoofd der Itailaansche regeering om door een bij zonder pact een innig vertrouwen en nauwe samenwerking tusschen de vier groote Europeesche mogendheden, Enge land, Frankrijk, Italië en Duitschland tot stand te brengen. Het voorstel van den Amerikaanschen president Roosevelt, waarvan ik in den afgeloopen nacht kennis kreeg, verplicht de Duitsche regeering tot warmen dank. Duitschland is bereid tot ieder plechtig pact van non agressie toe te treden, want Duitschland denkt niet aan een aanval, doch slechts aan zijn veiligheid. de, 224.900 menschen vrijwillig het leven hebben benomen, mannen en vrouwen, grijsaards en kinderen. Een geweldig gejuich barstte ln den rijksdag los, toen de kanselier zijn rede beëindigd had. De regeeringsverklaring. Nadat de rijkskanselier zijn rede had uitgesproken, las de voorzitter Göring de volgende, door Nationaal-socialisten, Duitsch nationalen, Centrum en Beier- sche volkspartij onderteekende motie voor: De Duitsche rijksdag, als vertegenwoor diger van het Duitsche volk, keurt de verklaring van de rijksregeering goed en schaart zich in dit voor het leven van de natie beslissende vraagstuk van gelijke rechten voor het Duitsche volk aaneenge sloten achter de rijksregeering. De motie werd met algemeene stemmen aangenomen, wat door de zaal met luid applaus en handengeklap begroet werd. Ook Hitler nam aan het handengeklap deel. De Duitsch-nationale fractie hief daar op het Duitschlandlied aan, dat door de overige fracties en ook door de bezoekers van de tribunes met geestdrift werd mee gezongen. Daarna sloot Göring de vergadering met de opmerking, dat hij aan datgene, wat zich thans in den rijksdag heeft af gespeeld, niets meer heeft toe te voegen. De wereld heeft gezien, dat het Duitsche volk eensgezind is, waar het zijn toekom stig lot geldt. Goedkeuring der S.P.D. De soc.-dem. Rijksdagfractie hield gis termorgen een stormachtige vergadering en nam vlak voor het begin der Rijksdag zitting het besluit de regeeringsverkla ring, die een openlijk votum van vertrou wen voor HÜtler zou bevatten, te onder steunen. Daarbij werd fractiedwang bevolen, zoodat alle fractieleden zich aan dit be sluit zouden moeten onderwerpen. Al de aanwezige Soc.-Dem. afgevaar digden hebben dan ook voor de motie van vertrouwen gestemd. Ook, het daarna aangeheven Deutschland-lied werd dap per meegezongen. Werkverschaffing op groote schaal en industrieele samenwerking in Amerika. President Roosevelt heeft aan het Con gres 'n crediet gevraagd van 3.330.000.000 dollar voor een reusachtig programma van openbaar nut en voor het scheppen van groote „pan-industrieele coöperatieve beweging" met het doel de werkloosheid te verminderen door werkverschaffing, de werkweek te verminderen met betaling van redelijke lóonen voor die verkorte werkweek en tot het beletten van oneer lijke concurrentie en een noodlottige over productie. Dit doel zou ten deele bereikt worden door het schorsen van de anti-trustwet- ten in die gevallen, waarin overeenkom sten ter rationalisatie zijn tot stand ge bracht onder goedkeuring van de regee ring. De president raamt, dat het noodig zal zijn een minimum te verkrijgen van 220 miljoen dollars door nieuwe belastingen voor den dienst der openbare leeningen, bestemd voor werken ten algemeenen nutte. Binnenland. Dreigend tekort van 260 millioen. Een telegram van de Koningin aan Pre sident Roosevelt. Buitenland. Hitler's Rijksdagrede. Waarom Duitsch land ontwapening eischt. Ontspanning te Genève. nen praten. In sommige kringen is men verblijd over den krachtigen nadruk waarmede Hitier verschillende malen heeft verzekerd, dat Duitschland geen oorlog wil, aangezien het zich te goed re kenschap geeft van de rampzalige gevol gen van den oorlog. De ambtenaren van het Staatsdeparte- ment in Washington hebben aan een ra diotoestel met spanning de redevoering aangehoord, welke door Rijkskanselier Hitler in den Rijksdag is uitgesproken. Da uitzending naar Amerika was zeer goed. President Roosevelt, die een gedeelte van zijn jeugd in Duitschland doorge bracht heeft en zeer goed Duit3ch ver staat, heeft, omringd door zijn geheele secretariaat, naar de rede van Hitier ge luisterd. Men verwacht nu met vertrouwen een aanzienlijke verbetering der atmosfeer, zoowel te Genève als bij de a.s. besprekin gen der economische wereldconferentie. Roosevelf bespreekt de oorlogsschulden. President Roosevelt heeft een onder houd goh ad met den Britschen gezant over de kwestie der oorlogsschulden. Aan deze conferentie werd ook deelgenomen door minister Hull, Roosevelt's economi- schen raadsman prof. Moley en den leider der begrootingsafdeeling. Roosevelfs boodschap. Roosevelts oproep heeft in Fransche officieele kringen een buitengewoon die pen indruk gemaakt. Een vertrouwensman van minister Paul Boncour verklaarde aan de „Tel.", dat, al moet men de practische uitwerking af wachten, deze boodschap, juist aan den vooravond van Hitler's rede, een sensa tioneel staatsstuk is, dat alles overvleu gelt en uniek is in de annalen der diplo matie. Het ligt in het voornemen van koning George om in een persoonlijke missive te antwoorden op den oproep van presi dent Roosevelt, welke aïlerwege grooten indruk heeft gemaakt. Minister De Graaf beleedigd. De Officier van Justitie heeft een ver volging gelast tegen het Kamerlid W. Drop. Deze wordt er van beschuldigd, dat hij een der leden van het ministerie heeft beleedigd. Sprekende op een verkiezingsvergade ring in „Concordia" te Breda, op 24 April heeft dhr Drop de niet meer terugkeeren- de ministers de revue laten passeeren. Ingezonden Mededeeling. Niet voor geweld bukken. De Duitsche regeering en het Duitsche volk zullen zich echter onder geen om standigheden laten dwingen tot een on- derteekening, welke de vereeuwiging van de disqualificatie van Duitschland zou be- teekenen. Een poging om door bedreigingen in vloed op regeering of volk te oefenen, zal niet in staat zijn om indruk te maken. Als ons door de overige wereld thans wordt voorgehouden, dat men vroeger het Duitsche volk een zekere sympathie heeft betoond, dan moeten wij' zeggen, dat wij de gevolgen en uitwerkingen van deze sympathie in Duitschland hebben leeren kennenl Sedert het vredesverdrag van Versailles heeft het Duitsche volk een politieke en economische ellende beleefd, van welker omang de overige wereld zich geen denkbeeld kan maken. Van millioe nen is het bestaan vernietigd, geheele be roepsstanden zijn geruïneerd, er is een ontzaggelijk leger van werkloozen, er is een troostelooze jammer, waarvan de ge heele omvang en diepte door de overige wereld beseft kan worden door dit eene feit: dat sedert den dag van de ondertee- kening van het verdrag, dat de grond steen voor nieuwe en betere tijden voor allo volkeren moest zijn, zich in Duitsch. land, bijna uitsluitend door nood ®a ellen- Geen boycot van Duitsche goederen in Engeland. In het Lagerhuis heeft de liberaal Mander op verzoek van Sir Austen Chamberlain zijn wetsontwerp ingetrok ken, dat strekte de regeering machtiging te geven tot een invoerverbod van Duit sche goederen als onderdeel van de inter nationale sanctie op grond van het Vol kenbondsverdrag. Chamberlain zei te be seffen, dat men hiermee van het Lager huis een maatregel vroeg, niet alleen zon der weerga, maar hoogst ernstig. Hij be seft evengoed als een ander de gevaren van de jongste gebeurtenissen in Duitsch land, zooals hij al vroeger gezegd heeft. Als de gelegenheid zich voordoet, is hij bereid de regeering te steunen in alle maatregelen, die zij noodig acht tot be strijding van het gevaar dat allen be dreigt. Ontspanning te Genève? Den geheelen dag werd in' de wandel gangen van het Volkenbondssecretariaat te Genève vrijwel over niets anders ge sproken dan over de rede, die Hitier zou houden. Helaas heeft men te Genève de rede door den radio heel slecht kunnen hooren. In het algemeen kon men echter een zekere ontspanning waarnemen en men is vrij algemeen van meening, dat de conferentie in ieder geval verder aal kun- Den minister van koloniën noemde hij in dit verband: „Simon de Graaf f alias Simon de Leugenaar". De Crisis-Zuivelwet. Naar uit betrouwbare bron gemeld wordt, is bij de Grisis-Zuivelcentrale door de drie centrale landbouworganisaties een lijvig rapport ingediend, hetwelk de cri- sis-zuivelwet en haar uitwerking behan delt. Dit rapport komt tot de conclusie, dat spoedig ingrijpende veranderingen moe ten worden getroffen. Het rapport geeft tevens de lijnen aan, waarlangs men tot dit doel kan komen. In principe komt zulks overeen voor wat de afdeeling consumptiemelk betreft met het behandelde o.a. ten opzichte van het consumptie-gebied. Ook het rapport spreekt van decentra lisatie in de uitvoering en van kring- indeeling. Zijn de inlichtingen juist, dan gevoelt men ook bij de Grisis-zuivelcentrale wel iets voor deze wijziging. Hierdoor zou het ook mogelijk zijn de melkveilingen op haar juiste plaats terug te brengen. In dit verband wordt nog gemeld, dat morgenmiddag over een en an der een conferentie zal gehouden worden in Den Haag tusschen den regeerings- commissaris en afgevaardigden van de melkfederatie en de melkveilingen.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1933 | | pagina 1