MUNDUS JtUjeiUacdi's Voeder MAANDAG 15 MEI 1933 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 47e JAARGANG - No. 191 Advertentie*! 80 cent per regel. Ingezonden mededeelingen 00 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85. Bij contract belangrijke korting. Buitenland Belangrijkste Nieuws. Binnenland. Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent DE KABINETSCRISIS. Omtrent het verloop van de Kabinets crisis kan nu althans iets worden ge meld, al is het dan oogenschijnlijk geen gunstig nieuws. De eerste poging van den heer Colijn een parlementair Kabinet te vormen op breede basis, n.l. de drie rechtsche par tijen en de liberalen en vrijzinnig-demo craten, is niet gelukt. Dat de R.-K. Kamerfractie aan dit mis lukken niet onschuldig is, blijkt wel uit wat de Maasbode Zaterdag schreef: „Deze poging moest mislukken. Wij verklaren ronduit, niet te hebben begrepen, dat de formateur eenige hoop heeft gehad van te kunnen komen tot de samenstelling van een dergelijke re geering, die men wel ten onrechte als nationaal heeft willen aandienen. Welke redenen Dr Colijn ook moge gehad hebben om op een dergelijk bur gerlijk blok aan te stevenen, hij moest toch de meest volstrekte zekerheid heb ben, dat dit pogen geen succes kon heb ben. Daaromtrent had de katholieke frac tieleider in de Tweede Kamer niet den geringsten twijfel laten bestaan. Een samengaan met de liberalen was onher roepelijk afgewezen. En dat om verscheidene redenen. Op de eerste plaats, omdat de katho lieken, wel gevoelend, dat er in de tegen woordige omstandigheden veel te zeggen was voor een werkelijk nationaal Kabi net, niet wenschten mede te werken aan een quasi-nationaal Kabinet, een regee ring onder valsche vlag. Dergelijke schijnvertooning houde men liever buiten ons politieke leven. De beschuldiging, dat de Katholieken medewerking weigerden aan een nationaal Kabinet wijzen wij dan ook zoo uitdrukkelijk mogelijk af. De regeering, waarvoor men hunne medewerking vroeg, kon niet als natio naal worden erkend. Vervolgens werd een samengaan met de liberalen afgewezen omdat dit nood zakelijk zou leiden tot een door gebrek aan homogeniteit zwakke regeering. Daar voor is de afstand speciaal tusschen Ka tholieken en Liberalen al te groot. Het is dan ook volslagen onbegrijpelijk, dat men het weigeren van de Katholieken aan minder zakelijke motieven heeft toe geschreven. Dat het „Volk" sprak van „partijbelang" zonder meer laat ons koud. De S.D.A.P. gaat nu eenmaal zoo ver in 't opofferen van alle partijbelang aan het verantwoordelijkheidsbesef voor het heil der natie, dat daarmede voor geen enkele andere partij te concurree- ren valt. Maar dat zelfs een blad als de „Avondpost" van machtswellust sprak, verwondert ons ten zeerste. Geen enkel liberaal orgaan wijst zoo aanhoudend en terecht op de diepe, onoverbrugbare klove, die er gaapt tusschen katholicisme en liberalisme. Geen ander liberaal blad verweet aan zijn partijgenooten zoo her haaldelijk hun tekort aan sociaal besef, hun ontkenning van het verband tus schen staatkunde en religie, juist d e groote bezwaren van christelijke en voor al van katholieke zijde tegen de libe ralen geopperd, als dit Haagsche orgaan. De „Avondpost" moest dan ook wel de allerlaatste zijn, om aan de weigering van de katholieken om met de liberalen samen te gaan minder zakelijke motie ven ten grondslag te leggen. In haar eigen kolommen heeft zij de meest reëele beweegredenen voor het grijpen. Ten slotte en voor ons komt dit be zwaar in belangrijkheid werkelijk niet op de eerste plaats is van katholieke zyde bezwaar gemaakt tegen een burger- ijk blok uit zuiver politiek motief, n.l. omdat deze constellatie de verantwoor- ehjkheidsschuwe S.D.A.P. in een al te gemakkelijke en voordeelige positie zou Plaatsen. Thans, zoo hopen wij, doet Dr Colijn n poging om te komen tot een parle mentair Kabinet op andere basis. Moge MJ slagen! Dat iemand anders, na de is ukking van den anti-revolutionairen i er nog in staat zou zijn een hecht Pr ementair Kabinet te vormen, is wel hoogst twijfelachtig." J 'even dus nu in afwachtig van ten er,v s^aPPen van den Kabinetsforma- H m f ^a*-efdagmorgen opnieuw door de Koningin in gehoor werd ont- vangen. rAa' nu °P de vorming van een rechtsch stuurdl a'r ^a^inet worden aange- M ,zijn daarvan blijkens, wat de schreef> niet afkeerig. tPPVov,- veri3and is ook niet zonder be- (hnnfri1S jWat "Koningin en Vaderland" hoofdredacteur de heer Snoeck Henke- mans) schreef: zoriw? W,illen het niet verhelen, dat Derrm 8 halfslachtigheid der Sociaal- becir.0C| 6n' tegenover groote nationale on 0t °nmogelijk maakt ook hen nemen in een werkelijk Nationaal Kabinet op breede basis wij meer heil zien in een zuiver Rechtsch Kabinet, zij het met zwakke meerderheid, dan in een dusge naamd „Nationaal Kabinet", zonder principiëel cement, dat tegen over zich zou vinden de partij, waartoe bijna alle niet-christelijk-georganiseerde werklieden behooren." Hieruit zou de conclusie getrokken kunnen worden, dat een poging om te komen tot een rechtsch parlemen tair Kabinet allicht meer succes zal hebben. Dat ook de heer Colijn zelf den moed nog niet opgeeft, mag worden afgeleid uit wat Zaterdag de Standaard onder het kopje „Niet haasten" opmerkte: „Een ietwat nerveuze stemming heeft zich de laatste dagen van velen meester gemaakt. Met angstige spanning vraagt men zich af, hoe het toch komt, dat de Kabinetsformateur nog maar altijd niet geslaagd is in de vorming van een Kabi net. 2 Mei verleende H. M. de Koning Dr Colijn de opdracht, en nu schrijven wij 13 Mei. De formateur heeft dus wel geteld 10 dagen de opdracht in beraad. Het is misschien wel leerzaam voor de al te haastigen onder ons, even in her innering te brengen hoeveel tijd er noo- dig was om recente crises tot oplossing te brengen. In 1922 duurde de crisis van midden Juli tot midden September, dus twee volle maanden. De Vlootwetcrisis was van veel lan- geren uur; zij strekte zich uit over het tijdvak van eind October tot 10 Januari. Dus over ongeveer 2y2 maand. De eerste crisis in 1925 trad 29 Juni in en eindigde 4 Augustus, toen het ka- binet-Colijn optrad. De tweede crisis in dat jaar duurde 4 maanden. De begindatum was immers 11 November 1925 en de einddatum 8 Maart 1926. En ten slotte: voor de oplossing van de crisis in 1929 was ongeveer een maand noodig. Deze crisis, die begin Juli in trad, eindigde 10 Augustus. Gemeten naar de maat der vorige, is deze crisis met haar 10 dagen dus nog jong. Vandaar, dat we boven deze asterisk schreven: niet haasten." De Geneefsche discussies uitgesteld. Na raadpleging van het kleine bureau der ontwapeningsconferentie heeft Hen derson besloten, de belangrijke bijeen komst van de algemeene commissie, waarin de discussies over de kwalitatieve ontwapening van het oorlogsmateriaal der landmacht zouden beginnen, uit te stellen van Maandag tot Donderdag. De redenen voor dit uitstel zijn eenerzij ds het plotselinge vertrek van Nadolny naar Berlijn, waar Hitier hem wil raadplegen alvorens hij zijn rede in den Rijksdag over de ontwapeningsconferentie zal uit spreken en anderzijds de wensch van Frankrijk en andere delegaties om de rede van Hitler in den rijksdag af te wachten, alvorens een oordeel te vellen over het gedeelte van het ontwerp-con- ventie van MacDonald, dat op het oor logsmateriaal der landmacht betrekking heeft. De duur der economische conferentie. De Amerikaansche Minister van Bui- tenlandsche Zaken, Huil, heeft verklaard, dat de besprekingen met de buitenland- sche delegaties de economische wereld conferentie reeds zoo ver hebben voor bereid, dat hij er op rekent, dat de con ferentie slechts twee maanden zal duren. Duitsche nazi's in Weenen. Onder veel gejuich van nationaal-so- cialisten zijn Zaterdagmiddag eenige be kende Duitsche nationaal-socialisten voor hun aangekondigd bezoek te Weenen ge arriveerd. De Weensche onder-hoofdcom missaris van politie deelde den heeren mede, dat hun bezoek ongewenscht was, maar dat de Oostenrijksche regeering toch de noodige veiligheidsmaatregelen had laten nemen. Dr Frank bedankte „voor deze beleefde ontvangst". Hij legde een krans met swastika-linten bij het monument van den „leeuw van Aspern" en hield een rede waarbij hij Oostenrijk „een voorpost van het Duitsche volk" noemde. Bij zijn begroeting op den Scholszberg zeide dr Frank, dat de beleediging, welke Oostenrijk den gasten heeft aangedaan, een beleediging is voor Adolf Hitler en voor het geheele Duitsche volk. De Rijks- Duitschers zullen Oostenrijk zoolang mij den, totdat de Oostenrijksche regeering genoegdoening heeft gegeven. De zaak heeft een officieele toon ge kregen, daar de Rijksregeering niet van plan ia het gebeurde te aanvaarden. Men weet nog niet, welke maatregelen geno men zullen worden, doch dat er iets zal gebeuren, staat vast. Het doel van Hitler's Rijksdagrede. Met betrekking tot de plotseling bijeen geroepen Rijksdagzitting van a.s. Woens dag wordt van officieele Duitsche zijde verklaard, dat deze bijeenroeping een lo gisch gevolg is van de jongste ontwikke lingen in de buitenlandsche politiek. DUitschland ziet zich hierdoor gedwon gen duidelijk zijn standpunt te kennen te geven over de gTOote problemen der bui tenlandsche politiek. De rijkskanselier zal in zijn rede niet alleen de jongste faze der ontwapeningsconferentie behandelen doch zal het ontwapeningsprobleem in zijn geheel bespreken. Een opheldering der situatie is vooral noodig in verband met de a.s. economische conferentie; alle onzekerheden moeten voordien zooveel mogelijk worden weggenomen en natuur lijk is het in de eerste plaats noodzakelijk dat de ontwapeningsconferentie tastbare resultaten zal opleveren. Bovendien zal de rijkskanselier zijn standpunt uiteenzetten ten aanzien van de redevoeringen van den Engelschen mi nister van Oorlog, Hailsham, en den Franschen minister van Buitenlandsche Zaken Paul-Boncour. Deze redevoerin gen, zoo wordt van Duitsche zijde ver klaard, hebben slechts te beteekenen dat men Duitschland thans onder politieke pressie wil brengen. Eenvoudig geformu leerd willen zij zeggen, dat de sterken sterk en de zwakken zwak moeten blijven. De rijkskanselier zal met allen nadruk verklaren, dat dergelijke methoden ten slotte moeten leiden tot een mislukking der conferentie. Stelt men Duitschland ultimatieve eischen, dan kan men er ze ker van zijn, dat Duitschland zich voor geen ultimatum zal buigen. De particuliere schulden van Duitschland. De president van de Rijksbank, Dx Schacht heeft zich te New-York inge scheept aan boord van het stoomschip „Europa". Voor zijn vertrek verklaarde hij, dat de houders van Duitsche obliga ties op korten termijn zouden vragen ve- tegenwoordigers naar Berlijn te zenden voor besprekingen. De moeilijkheden bestaan niet hierin, dat Duitschland niet kan betalen, maar dat het de vereischte transfervaluta niet beschikbaar kan stellen. De goud- en deviezenreserve der rijks bank gaat van week tot week achteruit. Een oud-minister van belastingontduiking en corruptie beschuldigd. Het Departement van Justitie te Was hington stelt een onderzoek in naar aan leiding van beschuldigingen betreffende belastingontduiking, gepleegd door Mel lon, oud-minister van financiën en oud ambassadeur der Ver. Staten te Londen. Mellon zou den fiscus voor vele milli- oenen dollars hebben benadeeld door de door hem genoten baten uit een trans actie met effecten voor de inkomstenbe lasting te verzwijgen. Voorts zou hij als Minister van Finan ciën aan scheepvaartmaatschappijen on rechtmatig voor een bedrag van ongeveer 70 millioen dollar aan schadeloosstellin gen hebben uitbetaald. Mellon zelf wenschte naar aanleiding van de beschuldigingen geen verklaring af te leggen. Gandhi spint niet meer. Gandhi heeft de eerste ziekte-crisis tijdens zijn hongerstaking overwonnen. Zijn toestand was gisteren, den vijfden dag van zijn vasten, bevredigend. Op aanwijzing van zijn geneesheer spreekt hij niet meer, schrijft geen brieven en laat hij ook het spinnen na. Sedert het begin van zijn vasten is hij acht pond afgevallen. Een dollarstabilisatiefonds? Naar de „New York Evening Post" be richt, zal binnen enkele maanden door de Federal Reserve Board overgegaan worden tot oprichting van een stabilisa tiefonds voor den dollar, naar het voor beeld van het Engelsche wisselkoers- nivelleeringsfonds. Het moet de bedoe ling zijn om met Londen samen te wer ken tot het verkrijgen van een stabiele verhouding tusschen het pond sterling en den dollar. Hoe men in Turkije belasting int. D'e Turksche autoriteiten overwe gen, om de belastingen niet meer aan de huizen te komen innen, doch de bevol king in de gelegenheid te stellen, haar belasting aan het gemeentehuis te ko men betalen. Indien burgers in gebreke blijven, zul len een aantal tamboers voor hun deur worden geplaatst, die eenigen tijd zullen blijven trommelen. De autoriteiten stellen zich dit op de volgende wijze voor: indien iemand drie m&anden te laat is met het betalen van zijn belastingen, zullen zes man hem in Ingezonden Mededeeling. Model POPULAIR De sterke, „veilige" fiets. Jarenlang nut en genoegen voor slechts 35 Gulden GEEFT ZEEUWSCHE HANDEN WERK. zijn huis opzoeken en indien hij dan niet onmiddellijk betaalt, zullen zij gedurende een uur uit alle macht voor zijn deur op hun trommels slaan. Indien dan na drie dagen nog niet is betaald, zullen de deurwaarders komen en zijn huisraad publiek verkoopen. De boerenstaking in Minnesota uitgesteld. Uit St. Paul in den staat Minnesota wordt gemeld, dat de nationale boeren staking, welke Vrijdagnacht te 12 uur zou beginnen, voor 30 dagen is uitgesteld. Men hoopt, door de staking uit te stel len tot 13 Juni, inmiddels nog op steun maatregelen van de regeering. De boeren-organisaties verwachten van de zijde van Roosevelt een dergelijk optreden als tijdens de bankcrisis. Herstel Oud-Germaansch erfrecht. De Pruisische regeering is het eens ge worden over een wet, betreffende het erf recht van den boer, dat een geheelen om mekeer brengt in de bestaande regeling. Minister-president Kerrl heeft Donder dag in een persconferentie omtrent de voorgestelde maatregelen een en ander verteld. Het betreft hier een oeroud-Germaansch recht, dat in tegenstelling met het Ro- meinsche recht de boerenbedrijven on verdeeld in de familie laat. Stelregel zal worden: „de boer heeft slechts één kind", een bepaling die in de Sachsenspiegel (pl.m. 1200) voorkomt. Dus slechts één kind kan de boerderij erven. Wel kunnen de mede-erfgenamen op de boerderij ver zorgd worden. Slechts personen, die Duitsch bloed hebben, kunnen erfgenaam zijn. Onder deze nieuwe bepaling vallen al leen die boerderijen, welke groot genoeg zijn om één familie te onderhouden. Groot-grondbezit valt niet onder deze wet. Als niet van Duitsche afstamming wordt beschouwd, hij die tot het vierde geslacht afstamt van een jood of van een gekleurd ras. Een huwelijk in de toekomst met iemand, die niet van Duitsche af komst is, sluit de nakomelingen voorgoed uit van het recht landbouwer te zijn. De toestand in Danzig rumoerig. Vrijdagavond tegen acht uur vormden leden der sociaal-democratische partij te D'anzig, ondanks het bestaande verbod van optochten, een stoet. Aan den kop droegen zij een transparant mee, waarop de woorden stonden: „Volkenbond, be scherm onze grondwet". Hiermede trok ken zij op tot voor het gebouw van den volkenbondscommissaris van Danzig. De politie trad toen op en arresteerde de aanvoerders en de dragers van het transparant. Naar aanleiding van de bezetting van het vakvereenigingsgebouw, heeft de so ciaal-democratische partij de algemeene werkstaking in Danzig gelast. In de haven van D'anzig zijn slechts de nationaal-socialistische en christelijke ar beiders verschenen, de sociaal-democra tische en communistische arbeiders sta ken, terwijl ook bij tal van firma's het werk stil ligt. Later wordt gemeld, dat de rust her steld is en dat vanmorgen het werk weer zou worden hervat. Korte Berichten. Te Kingston op Jamaica is een krachtige aardbeving waargenomen. Er ontstonden groote scheuren in de muren van vele huizen. In de gemeente Huszijn bij Rowno zijn door een grooten brand 90 boerde rijen in de asch gelegd. Acht personen moeten in de vlammen omgekomen zijn, terwijl verscheidene personen brandwon den opliepen. De politieke politie van Bielefeld heeft met behulp van andere autoriteiten bij den vroegeren Pruisischen minister van binnenlandsche zaken, Severing, en bij de leiders van de Rijksbanier aldaar ter stede huiszoeking gedaan. In het ge heel werd hierbij 55.000 mark in beslag genomen en verder auto's, technisch ge reedschap, propagandamateriaal en do cumenten, welke laatste nog onderzocht worden. Binnenland. De landbouwontwikkelingsdag te Goes. Loonsverlagingen in Twente. Massa-ontslag in de mijnen. Buitenland. De Geneefsche debatten uitgesteld. Wat Hitier Woensdag zal zeggen. Duitsche nazi's in Weenen. bedaart spoedig met een Per stuk 8 ct. Doos 45 ct. Bij Uw drogist VERDEELING VAN HET WERK OVER MEER ARBEIDERS MOGELIJK? Een commissie onder voorzitterschap van ir. A. H. Ingen House, ingesteld door het hoofdbestuur der Nederl. Mij. voor Nijverheid en Handel, heeft een onder zoek ingesteld naar de mogelijkheid een verzachting van de nadeelen der werk loosheid te bereiken door vrijwillige ver deeling van het werk over een grooter aantal arbeiders. Zij komt in haar rap port tot de volgende conclusie: De commissie verzet zich tegen dwin gende wettelijke maatregelen. Het is naar haar meening noodzakelijk, waar dit eenigszins mogelijk is, een systeem van verdeeling van het werk over meer arbei ders vrijwillig in te voeren; terwille van die arbeiders, die hierdoor uit hun werk loosheid verlost zouden kunnen worden; terwille van de maatschappij, waar de groote werkloosheid een demoraliseerend element is; terwille van de 'Ondernemin gen, in welker belang het is in de toe komst over geoefende en geschoolde ar beiders te kunnen beschikken. De uiteenloopende verhoudingen in de verschillende bedrijfstakken en onderne mingen maken het noodzakelijk, dat de regeling van een dergelijk systeem aange past wordt aan de eischen van het be drijf. Het verdient aanbeveling om, waar dat mogelijk is, door een wachtgeldregeling de met verkorten werktijd werkende of tijdelijke werklooze arbeiders verbonden te houden aan de onderneming, en op deze wijze een aanvulling te geven op de door werktijdverdeeling te zeer vermin derde loonen. Om dit praktisch op rui mer schaal mogelijk te maken zou echter een verhooging van de door de overheid in deze regeling uit te keeren subsidie noodzakelijk zijn. Hierdoor zou een ver mindering van de als werkloosheidson dersteuning uit te keeren bedragen ver kregen kunnen worden. Ook is een wijziging in de bepalingen der werklozenkassen gewenscht, waar door het uitkeeren van aanvullenden steun wordt mogelijk gemaakt, wanneer b.v. langer dan 32, doch minder dan 40 uur zoui worden gewerkt. Bijzondere aandacht zal moeten wor den besteed aan de jeugdige werkloozen en aan jongens, die hun intrede in het leven van den arbeid nog moeten doen. Het is van het grootste belang eerstbe- doelden zooveel mogelijk bij1 het bedrijfs leven betrokken te houden, en een zoo groot mogelijk aantal jongens in dienst te nemen, zoo noodig voor halve dagen of in „rouleering", om vooral jonge menschen zooveel mogelijk te bewaren voor den ver nietigenden invloed der werkloosheid. Hierin rust op de ondernemingen een ernstige öociale verplichting. Prinses Juliana. Naar „De Ingenieur" mededeelt, heeft Prinses Juliana zich bereid verklaard, het eerelidmaatschap van het Kon. Insti tuut van Ingenieurs te aanvaardea Achteruitgang in de bollenstreek. De burgemeester van Eillegom heeft bij de opening van een plaatselijke tentoon stelling meegedeeld, dat er op de begroo ting voor 1934 een tekort zal zijn van f 150.000. Deze gemeente, zei mr Pont, en andere in de streek zijn eenzijdig georiën teerd, waardoor de toestand deplorabel is geworden. Ontslag te Nijverdal. Vrijdagmiddag heeft, naar „Het Volk" meldt, de directie der Koninklijke Stoom weverij de fabriekscommissie meegedeeld dat men zich genoodzaakt zag een ont slag op groote schaal te geven. Ruim 200 arbeiders zullen in de ko mende weken ontslag krijgen. De con currentie van Japan is hiervan de oor zaak.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1933 | | pagina 1