AMSTERDAMSCHE
BANK N.V.
eerste blad.
Overspannen
MIJNH ARDT's
Binnenland.
MF- VAN MELLE'S KOEK, OVERAL VERKRIJGBAAR!
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
GOES
ALLE BANKZAKEN
SAFE-INRICHTING
UIT HET STOP-CONTACT
„LICHT, KRACHT, WARMTE"
ZATERDAG 6 MEI 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - No. 134
Qjt nummer bestaat uit 2 bladen
Intellect en sentiment.
ZENUWTABLETTEN
KAPITAAL f 55.000.C00.—
RESERVE f 46.590.000.—
BIJKANTOOR
LANGE KERKSTRAAT 36
TELEFOON 441
WIJ STAAN TOT UW DIENST!
k&onsk: H
a- J
Jannie Neeltje dv p
Hoogst,rate; 26. Pilt.:
M. Martens, t0t
<D. Gehuwd; 13, ua
27 j te 's Heer'enlS
de Jong, 31 j. 11
urentius Adrianus Al
lis Geerardus de Jong!
Cornells, z. v. Nolber
Tanse.
Groningen, Catharina
weduwe van Mattliijs
DIJK. Gehuwd; 13
jm. en Willemina Ber-
ter Willem, z. v. Mari
Martina Willemi^
Willem, z. v. Willeffi
Marina Kloet; 24, J0.
Louwerse en Jacomiaa
lornelis van Strien, 82
Dorneüa Schipper;'28
rpen, 66 j., echtgen. v!
(W.). Ondertrouwd
21 j. jm. en Louwe-
ke 24 j. jd.
ieter Kuijssoon, 23 j
'erkhove 22 j. jd.
and Markus, z.v. Gus-
ïl Schmid en Ida Ilse
lendrik Levinus Meij-
van Catharina Wattel,
Getrouwd; Pieter
Maria Minderhoud, 25
id, 30 j. en Laurina de
akobus Verstraate, 34
Peene, 25 j.; Komelie
en Laurina Wouters,
Stefanus Gabriëlse
se; Sentina, d. v. Leu-
Jakoba de Pagter.
lert Minderhoud, 61 j.,
mina Roelse; Johanna
echtgen. van Andries
Minderhoud, 71 j,,
iboord Lievense; Janis
h.
Ondertrouwd; David
Johanna Jacoba Hou-
Pieter Davidse, 23 j,
Barentsen, 27 j.; Si-
26 j. en Jacomina Ma-
Jan Olijslager, 30 j. en
ft, 27 j.; Adriaan de
riaantje Bierens, 25 J.
je Poppe, 68 j., eohtg.
ER. Ondertrouwd; W,
en W. Kuzee, 23 j. jd.;
m. en L. v. d. Droeke,
Nood, 27 j. jm. en A.
P. Mesu, 25 j. jm. en
j. jd.
Langebeeke geb. de
mse, wed. van A. Gi-
Gehuwd: 21, Dingenis
jm. en Jannetje Meer-
Benjamin Johan Fre-
23 j. jm. en Anna
z. v. Klaas van Bel-
Theune; 17, Grina,
Nooijer en Jannetje
itje en Sara, dochters
Lena van Belzen; 18,
Hem Kusse en Janna
tje, d. v. Blaas Heul
erentevogel; 21, Joaina
en Neeltje Cornelisse:
Pieter van Belzen en
26, Joos, z. v. Marinus
netje Bronke.
teven: 3, een kind van
labeth Schuit.
Ilisabeth Schuit, 22 li
n Theune.
■trouwd: .29, Fr. v. d,
J. Moeiliker, 23 j.; 29,
v. Jagt, 34 j.; 29>^'
Scherpenisse en D-
de Wilde, 27 j. wedn.
xse,3i i.;5, P. J-Ve('
7. Bout, 28 j.; 27, A. A.
Dinteloord en G. vis,
Melis Marinus, z. v. J
leukelaar; 1, Leendert
Zande en I. A. Elen-
I. Deurloo en W. v.
Marina, d. v. C. J.e'
uze; 13, Jannetje Re-
oer en M. J. v. Du
geven: 22, een kind
ïg en J. Slager.
aangiften: 20,
i Axel en Krina Th°
Abraham Jacobus^^
Cornelia Adriana
Inthonie
Zaamslag
Pieter van
en Geertrui-
Zaamslag en
25, Pieter Smaal,
Anna Lantsheer,J» J
nllomOTI 1. jCl'
olieman, 25 j. 3®"'
24 j. jd.
dn Willem,
ii. n„4
Z. v. Ben-
dn Willem, z. v.
dd,t Char»'
fanneke, d. v- r
,h Oppeneer; 28, C
■v. Jan Christian <-J
ta Pieternella van
ntje de Feijter, 82 Ji
de Pooter,
Uitg" N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kieine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 10.7b, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto l 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
De liberalen zijn ook bij de laatste Ka
merverkiezingen, waarbij zij plaatselijk,
oa. in Zeeland, door een sympathieken
eandidaat betrekkelijk veel stemmen kre
gen, niet onbelangrijk achteruit gegaan.
Wij hebben hier te doen met een g e-
stadige achteruitgang. Met een proces
dat zich regelmatig voltrekt.
Terwijl de Vrijheidsbond in 1922 nog
10 zetels wist te bezetten, daalde het aan
tal liberale Kamerleden in 1925 op 9, in
1929 op 8 en bij de jongste verkiezingen
op 7.
Een regelmatige teruggang dus.
Over het geheel schijnt men zich over
deze zaak in liberalen kring niet druk
te maken. In de liberale pers zagen wij
daaraan althans zeer weinig aandacht
geschonken.
Toch is het verschijnsel wel van betee-
kenis en dat temeer, daar het niet een
nationaal, maar een internationaal ka
rakter draagt.
In andere landen zien we toch precies
hetzelfde.
Waaraan valt deze achteruitgang toe
te schrijven?
Wijlen Mr. Dresselhuis heeft reeds ja
ren geleden het was in 1922 ge
tracht op deze vraag een antwoord te ge
ven.
Het is aldus het betoog van Mr. D.
tegelijk de kracht en de makheid van
het liberalisme, dat het geen beroep doet
op het sentiment, maar bij; voorkeur en
men kan haast zeggen bij uitsluiting op
het door zedelijk besef en geweten be-
heerscht intellect.
Hjet intellect is de liberale kracht,
want daardoor richt het zich tot wat het
meest objectieve in den mensch is, tot wat
zich het best onttrekt aan hartstocht en
tijdelijke volksbeweging, tot wat zich in
alle tijden en alle omstandigheden het
meest gelijk blijft, tot wat in laatste in
stantie, wil de mensch en de wereld niet
ten onder gaan, de regulateur van het
menschelijk handelen moet zijn. Maar het
is, politiek gesproken, ook zijn zwakheid.
Naar mate het kiesrecht meer uitgebreid
is, heeft de politicus tot grooter massa te
spreken en de massa laat haar doen en
laten grootendeels bepalen door haar sen
timent."
Geheel juist kan deze teekening niet
worden genoemd.
Het liberalisme heeft zich in zijn glo
riedagen en ook in latere jaren inderdaad
laten leiden door wat men zou kunnen
noemen het intellect zonder met hoogere
normen rekening te houden.
Het „vrije zoeken naar de waarheid"
werd beschouwd als de allereerste voor
waarde voor het menschelijk geluk. De
menschelijke rede moest oppermachtig
heerschen. En daarbij moest in zeer bij
zonderen zin met het intellect rekening
worden gehouden.
Als uitvloeisel hiervan werd verheer
lijkt het vrije spel der maatschappelijke
krachten met al de ellende op sociaal ge
bied die daarvan het gevolg is geweest.
En tegelijkertijd werd, om den vrijen
geestelijken groei te bevorderen op het
gebied van het onderwijs, een dwangsy
steem gehuldigd, omdat men de bijzon
dere school beschouwde als de belaag
ster van de vrijheid.
Het gevolg hiervan is geweest, dat het
liberalisme naar alle kanten terrein heeft
verloren.
In latere jaren echter werd het optre
den van het liberalisme vaak meer be-
heerscht door het sentiment.
Het intellect moet den liberalen geleerd
lebhen, dat een Regeering, die wilde po
gen ons volk uit het moeras te helpen,
zooveel mogelijk gesteund diende te wor
den, maar het sentiment deed hen in de
eerste plaats zien op de mogelijke gevol
gen van zulk een politiek.
Maar het speculeeren op het sentiment
eed geen baat gebracht, omdat er ande
ren waren, die krachtiger en veel meer
consequent in deze richting gingen.
in beide gevallen heeft het liberalisme
gefaald.
Sterk daareentegen stond en staat
Manks alle gebrek en onvolkomenheid
9 Anti-Revol. Partiji, omdat naar
ar opvatting niet het sentiment en niet
intellect, maar het Woord van God
regulateur van het menschelijk hande-
moet zijn ook in het politieke leven.
«o ®eeH kracht ook bij de scherpste
aanvallen.
b0?r kan ^an' door allerlei omstandig-
onc*9r den druk van de sterke
n van links en van rechts, tijde-
«Ke teruggang zijn, er komt toch telkens
r opleving, omdat de wortel gezond
8 ®n het fundament vast.
zoo zal het ook in de toekomst zijn,
als maar gewaakt wordt dat de fout van
het liberalisme niet onze fout wordt; als
niet het intellect of het sentiment ons po
litieke leven beheerscht, maar als er het
zoeken is, de ordinantiën des Heeren in
ons volksleven tot toepassing te brengen.
Geleidelijke groei.
Het stemt tot blijdschap dat de Anti
revolutionaire partij bij de gehouden ver
kiezingen een flinke sprong vooruit
maakte.
Toegegeven kan worden dat hier ook
eenige „crisiswinst" in zit.
De bijzondere omstandigheden en het
optreden van Dr Colijn zijn oorzaak ge
weest dat een aantal stemmen verkregen
werden die in gewone omstandigheden
niet verkregen zouden zijn.
Teveel waarde willen wij hieraan ech
ter niet toekennen.
De cijfers wijzen toch uit, dat er de
laatste jaren was een geleidelijke groei.
Zooals er bij de S.D.A.P. was een geleide
lijke teruggang.
Het percentage der door de A.-R. partij
behaalde stemmen was in de jaren 1929,
1931 en 1933 resp. 11.59, 12.47 en 13.44.
Bij de S.D.A.P. daarentegen was het resp.
23.81, 22.59 en 21.47.
De vraag is nu of het mogelijk zal zijn
niet alleen wat bereikt werd te behouden,
maar ook dezen geleidelijken groei door
te zetten.
Daarvoor is noodig dat er gewerkt
wordt, krachtig en aanhoudend.
Niet alleen in verkiezingsdagen, maar
ook en niet minder in den „stillen" tijd.
Vrijdag door een tornado zeven steden in
dat mijnwerkersgebied verwoest. Er wer
den 22 personen gedood. Het aantal ge
wonden bedraagt ongeveer 200. De mate
rieels schade bedraagt eenige millioenen
dollars.
Gandhi's nieuwe vastenperiode.
Naar Reuter uit Londen meldt, heeft
Lansbury, de aanvoerder van de arbei
derspartij een telegram gezonden aan
Lord Willingdon, den onderkoning van
Bri'tsch-Indië van den volgenden inhoud:
„Bid U Gandhi vrij te laten. Zijn blijven
de opsluiting of dood in de gevangenis
zal voor immer een smet werpen op on
zen Ghristelijken godsdienst en op onze
natie".
Naar Reuter uit Simla meldt, zal
Gandhi waarschijnlijk den tweeden dag
van zijn vasten uit de gevangenis ontsla
gen worden, waarna hij zich naar Ahme-
dabad zou begeven, waar hij zijn intrek
zou nemen ten huize van den plaatselij
ken leider van de paria's.
Nerveus, Onrustig en Slapeloos.
Gebruik hiertegen de Zenuw-
stillende en Zenuwsterkende
Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
50 families, die er woonden, zich ter nau-
wernood konden redden. Vier kinderen,
die in één der woningen waren opgeslo
ten, zijn omgekomen.
DE KABINETSCRISIS.
Overleg van Dr Colijn met Kamerfracties.
Naar de „N. R. Gt." verneemt, heeft Di
Colijn in verband met de hem verleende
opdracht tot vorming van een parlemen
tair kabinet, zich gewend tot de navol
gende Tweede Kamerfracties: de roomsch
katholieke, de anti-revolutionaire, dechr.-
historische, de liberale en de vrijz.-demo-
cratisehe, met verzoek, zoo mogelijk voor
a.s. Dinsdagavond, hun opvatting te mo
gen vernemen over een door hem ontwor
pen regeeringsprogram.
Crisisbotermerk.
De crisis-zuivel-centrale maakt bekend,
dat voor de week 7 t/m 13 Mei de prijs
voor het crisis-botermerk en die voor de
vervoervergunning van buitenlandsche
boter zijn vastgesteld op f 1 per Kg.
Conflict in de landbouwbedrijven.
In verband met het dreigende conflict
in de landbouwbedrijven in de provincies
Groningen en Drenthe heeft de rijksbe
middelaar prof. mr A. G. Josephus Jitta,
de partijen opgeroepen tot een bespreking
op Maandag 8 dezer op het gemeentehuis
te Groningen.
Ingezonden mededeelingen.
Roosevelt pleit voor loonsverhooging.
In een redevoering in de Kamer van
Koophandel wees president Roosevelt op
de pogingen, welke hij had aangewend,
om den handel te vergrooten en werk te
verschaffen aan de werkloozen.
Roosevelt zeide, dat een lichte verbete
ring te constateeren valt in de verschil
lende industrieën, gepaard gaande met,
in de laatste weken, een stijging der goe-
derenprijzen, doch salarisverhoogingen
hadden zich nog niet voorgedaan.
Dientengevolge verzocht de president
den werkgevers af te zien van verdere
salarisverlagingen, doch integendeel de
loonen zonder dralen te verhoogen, op
dat de werknemers zich bij den levens
standaard zouden kunnen aanpassen.
Bij de Engelsche ingenieurs in Russische
gevangenschap.
Eenige leden van het Engelsche gezant
schap te Moskou hebben een bezoek ge
bracht aan de veroordeelde Engelsche in
genieurs Thornton en Mac Donald, die
in de gevangenis te Sokolniki vertoeven.
Beide gevangenen, die voor eenigen tijd
in het hospitaal van de gevangenis zijn
opgesloten, verkeeren in goede gezond
heid.
In antwoord op een vraag, verklaarde
Thornton, dat zij geen klachten hadden
over de behandeling, doch beide veroor
deelden zeiden, dat het voedsel, dat zij
ontvingen, niet meer zoo goed was als in
het begin.
Men heeft evenwel toegestaan, dat zij
van hun collega's der Metro Vickers le
vensmiddelen in blik ontvangen.
De gevangenen mogen ook brieven ont
vangen en men verschaft hun ook lectuur.
Hun linnengoed wordt door de Metro Vi
ckers gewasschen.
Het bezoek aan de gevangenen, dat drie
kwartier duurde, had plaats in tegen
woordigheid van den gouverneur der ge
vangenis.
Tot dusver hebben Thornton en Mao
Donald nog geen werk gekregen, doch,
naar vernomen wordt, zal Thonton bin
nenkort aan Russische arbeiders les moe
ten geven in het construeeren van moto
ren.
Boerenstaklng in Amerika.
Het boerencongres te Des Moines in
Iowa, dat werd bijgewoond door vertegen
woordigers van boeren uit 24 staten, heeft
met algemeene stemmen besloten tot liet
afkondigen van een boerenstakmg in de
Vereenigde Staten. Het is de bedoeling
dat de boeren in alle deelen van het land
weigeren ook maar iets van hun produc
ten te verkoopen of eenig ding, wat niet
strikt noodzakelijk is te koopen, teneinde
aan te toonen, dat de welvaart der Ver
eenigde Staten gebaseerd is op de moge
lijkheid voor de boeren om hun producten
met winst te verkoopen. De staking zal
worden gevoerd onder het motto: „Koopt
niet! Verkoopt niet! Blijft thuisl"
Zeven steden door tornado verwoest.
Naar uit Helene (Alabama) wordt ge
meld, zijn in den nacht van Donderdag op
Herriot uit Amerika terug.
Herriot is te Plymouth aangekomen
Hij vermeed de journalisten, doch een
intiem vriend verklaarde, dat Herriol
zeer tevreden was over de resultaten van
zijn bezoek aan de Vereen. Staten en dat
hij van meening was, dat er goede vor
deringen zijn gemaakt in de richting van
een oplossing der wereldproblemen.
Over het resultaat van zijn reis legdo
Herriot tegenover de pers een verklaring
af, waarin hij betoogde, dat hij de hem
toevertrouwde opdracht uitgevoerd had.
Mac Donald over zijn bezoek aan
Washington.
In een korte radiorede heeft Mac Do
nald gisteravond o.a. gezegd:
Ik durf zeggen, dat de besprekingen
te Washington een succes geworden zijn
om de volgende vijf redenen:
1. Het is ons gelukt den vaak uitge-
stelden datum van de bijeenkomst der eco
nomische wereldconferentie nu definitief
vast te leggen op 12 Juni.
2. Wij hebben de oorzaken van de we
reldcrisis besproken en de wegen en mid
delen om deze te doen eindigen en wij
hebben ingezien, dat slechts samenwer
king van allen met allen het eerste nood
zakelijke element is.
3. Wij hebben een persoonlijke gedach-
tenwisseling gehouden over de brandende
kwestie der oorlogsschulden en wij zijn
eenstemmig van oordeel geworden, dat
van de oplossing dezer vitale kwestie het
geheele succes der economische conferen
tie moet afhangen. Bovendien hebben wij
elkaar beloofd, dat wij niets ongedaan
zouden laten, om het succes van die con
ferentie te verzekeren.
4. Wij hebben eikaars zienswijze ver
nomen nopens de middelen om ook de
ontwapeningsconferentie tot een geslaagd
einde te brengen en ook hierbij hebben
wij elkaar dezelfde belofte gegeven.
5. De vriendschappelijke betrekkingen
tusschen onze beide volken zijn door het
bezoek en de persoonlijke gedachtenwis-
seling bevorderd.
Korte Berichten.
Te Keulen is op het gebouw der
Christelijke vakvereeniging door S. S.-
mannen de hakenkruisvlag geheschen als
bewijs, dat ook de Christelijke vakveree-
nigingen zich bij de ante van gelijkschake
ling aansluiten.
Vrijdagochtend is in de communis-
tenwijk van Dusseldorp een razzia gehou
den, waaraan werd deelgenomen door
meer dan 1000 man, Schupo, hulppolitie,
SA en SS. Een hoeveelheid wapens is in
beslag genomen. 90 Personen zijn gear
resteerd.
i De voorz. van den Bond van Joodsche
Veteranen in Amerika, Lewis Landes, die
een „Anti-Hitier-Boycot" in het leven
wilde roepen, heeft zijn bevel tot het
plaatsen van posten voor Duitsche fir
ma's herroepen. Landes wil echter een in
ternationalen boycot tegen Duitschland
ten uitvoer leggen.
In een oude kazerne te Dammin in
Pommeren, waar noodwoningen wanen
gevestigd, is een brand uitgebroken, die
zoo snel om zich heen greep, dat de 40—
Bij dit conflict zijn 8 a 90Q0 arbeiders
betrokken.
Personeel van revolutionaire richting bij
de artillerie-inrichtingen.
Naar van bevoegde zijde wordt verno
men, heeft de directie van de artillerie
inrichting aan de Hembrug van den mi
nister van defensie een brief ontvangen,
waarbij de leden van het personeel, die
aangesloten zijn bij een van de partijen
van revolutionaire richting en die in
openbare bestuurslichamen van rijk, pro
vincie of gemeente een leidende functie
hebben, voor de keus worden gesteld om
bij de artillerie-inrichting ontslag te ne
men of voor die openbare functie te be
danken.
Hierbij worden ook de sociaal-democra
tische arbeiderspartij en het N.V.V. be
grepen. Dit zal tengevolge hebben, dat de
heeren P. Brand, wethouder te Zaandijk,
G. de Dood, wethouder van Oostzaan, en
K. Onrust, raadslid van die gemeente, die
allen aan de artillerie-inrichtingen werk
zaam zijn in een van de beide aangege
ven richtingen zullen moeten besluiten.
Deze maatregel geldt, met het oog op
den aard van het bedrijf, alleen voor de
Artillerie-inrichtingen.
Vereenvoudiging polderadministratie.
Ged. Staten van Noord-Holland hebben
aan het bestuur van het heemraadschap
Wormer, Jisp en Nek mededeeling ge
daan van het Kon. besluit tot goedkeu
ring van het besluit der Prov. Staten be
treffende wijziging van de bestuursinrich
ting van dezen polder. De drie bansbestu-
ren in den polder worden opgeheven en
aan de secretarissen en penningmeesters
wordt eervol ontslag verleend. Bestuur en
administratie worden uitsluitend opge
dragen aan het bestuur van het heem
raadschap en de inning der polderlasten,
tot dusver aan drie penningmeesters op
gedragen, wordt mede ondergebracht bij
Binnenland.
Overleg van dr Colijn met de Kamerfrac
ties.
De politiek in den aether.
De versnelde bruggenbouw.
Buitenland.
Wat te Washington bereikt is.
Herriot weer terug.
Gandhi in vrijheid?
Ingezonden Mededeeling.
OPGERICHT 1871
(2 LIJNEN)
het bestuur van het heemraadschap. De
leden van de vier oude besturen treden
af en binnen zes weken moet één nieuw
heemraadschapsbestuur in de plaats
daarvan worden gekozen door stemge
rechtigde ingelanden.
Wijziging van het reglement van orde
van de Eerste Kamer.
Blijkens het afdeelingsverslag inzake
het voorstel van den heer Wibaut tot wij
ziging van art. 46, 4e lid van het regle
ment van orde der Eerste Kamer, gaf het
onderzoek verscheidene leden aanleiding
tot de opmerking, dat zij het oogenblik
van indiening bijzonder slecht gekozen
achten. Zij toch waren van oordeel, dat
dit voorstel meer het karakter had van
een motie van afkeuring, welke haar
grond vond in de onlangs door den voor
zitter aangenomen houding bij de behan
deling van het voorstel-Van Lanschot be
treffende het wetsontwerp tot wijziging
der kieswet, dan van een ernstige poging
om het reglement van orde te yerbete-
ren. Aan zoodanige vermomde motie van
afkeuring waren zij geenszins bereid hun
stem te geven, en zeker niet in dit geval,
■omdat de houding van den voorzitter ter
zake, hun inziens, geen blaam, maar inte
gendeel den grootsten lof verdient.
Van andere zijde werd het voorstel
krachtig verdedigd.
De Koningin naar „Het Loo".
Naar wij vernemen zal de Koningin
heden voor enkele dagen naar „Het Loo"
vertrekken.
Tegen communistische beroepsopruierij.
Zijn wij wel ingelicht, zegt „De Tijd",
dan zou er van den Vrijheidsbond en van
Ingezonden Mededeeling.
was het motief onzer advertenties,
van welke wij vertrouwen, dat deze
U nader tot ons gebracht hebben.
Veel is er nog, dat wij niet door
middel van een advertentie kunnen
bekend maken. Vraagt ons daarom
inlichtingen overtarieven, installaties,
apparaten, aansluitvoorwaarden, enz.
N.V. P.Z.E.M.
Vraagt inlichtingen aan
ona kantoor ta Vliaalngan