Eerste blad.
PEEN
PRACHTFIETS
VRIJDAG 28 APRIL 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - Ne. 177
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
De verantwoordelijkheid
bovenaan.
SLECHTS f 45—
Buitenland.
De kameraden, die hem daarbij niet
volgen, ontslaat hij van hun eed.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
35.631
1
Plattelanders (than*
N.B.T. en M.P.)
34.805
47.659
12.854
1
1
JLff* nv Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
fonerg0"'ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11,
postchèque en Girorekening 44455.
jijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
f Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
<De Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20, Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel, Ingezonden
mededeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Wat nu? Dat is de groote vraag die, nu
de verkiezingen achter den rug zijn, de
aandacht vraagt.
li De Regeering heeft het noodig geoor
deeld gezien de parlementaire verhoudin
gen, aan H. M. de Koningin te adviseeren
de Tweede Kamer te ontbinden en zelf
heeft het Kabinet de portefeuilles ter be-
ichikking gesteld.
De behoefte is gevoeld aan een Kabinet
dat de innerlijke kracht bezit voor het
hemen van die maatregelen die in 's lands
Rang noodzakelijk zijn.
F De kiezers hebben nu gesproken.
En nu komt de vraag aan de orde wat
er nu verder dient te gebeuren.
- Zal het onder de nieuwe verhoudingen
mogelijk blijken een Kabinet te formeeren
dat in staat kan worden geacht aan de
behoeften van dezen tijd te beantwoor-
den?
In verband biermede verdient het de
aandacht dat thans opnieuw aan wat wij
gewoon zijn te noemen de „rechterzijde"
een kans is gegeven.
Dat is een merkwaardig feit vooral als
we rekening houden met de verhoudingen
in andere landen.
Sinds 1918 hebben de partijen die zich
zich plaatsen op den grondslag van de
Christelijke beginselen onafgebroken in
de Tweede Kamer een meerderheid ge
had.
.1 Niet altijd is van deze meerderheid een
goed gebruik gemaakt.
Wij behoeven slechts te herinneren
aan het gebeurde in 1926 toen we onder
leiding van Minister Colijn een Kabinet
hadden dat klonk als een klok en waar
van veel verwacht mocht worden. Toen
echter een door dissidenten voorgestelde
en door politieke tegenstanders gesteunde
motie werd ingediend met de duidelijke
bedoeling het Kabinet te doen struikelen,
had een der rechtsche fracties niet de
ilfbeheersching daartegen in te gaan
en hielp zij mee het Kabinet en in het
Kabinet mannen als Dr de Visser en Dr
bokking te treffen.
Zeer duidelijk is toen gebleken, dat de
groote lijn uit het oog werd verloren en
dat op een beslissend moment niet onder
scheiden werd tusschen hoofd- en bij
zaken.
Ondanks dit alles werd in 1929 weer
een rechtsche meerderheid verkregen. En
ffeer bleek deze meerderheid niet in
staat een parlementair Kabinet te leveren.
En thans, in 1933, nu van links en
rechts alles er op werd gezet <jm deze
partijen in de minderheid te brengen,
heeft opnieuw de meerderheid van het
volk zich in dezelfde richting uitgespro
ken.
Evenwel duidelijker dan in voor
gaande jaren.
In verband met de gehouden verkie
zingen schreef o.a. de „Telegraaf":
„Niet de Anti-Revolutionaire Partij heeft
gezegevierd, maar wel de wensch van het
Mk, dat gezagondermijnende invloeden
sullen worden onderdrukt, dat de ontred
derde publieke financien zullen worden
hersteld, dat het land zal worden gered
jut zijn economisch verval en dat met
krachtige hand de ramp der werkloos
heid zal worden bestreden".
Hierin schuilt een element van. waar
heid.
d n K' StaatspartiJ bo«rde achteruit,
k j Unie ging eveneens terug, maar
he A. R. partij ging met meer dan 100.000
stemmen vooruit.
Hieruit blijkt, dat de oproep van Dr
«Phjn om mee te helpen een krachtig
Parlementair Kabinet oE
1 hcipieele basis mogelijk te
en m breede kringen weerklank heeft
gevonden.
Vaf zijn?4 °°k in P°litieke kringen het ge-
Dit zal nader moeten blijken.
molhel ons voorkomt zijn er enkele
moedgevende verschijnselen aan te wij-
68rsle Plaats een uitspraak vaon
üe „M a a s b o d e":
en"HÜ:ge*^ooven, dat de rechtsche partij-
ferincr=-,en j tot 6011 vastberaden opof-
dtor I - samengaan kan komen,
geen K-„K0n^lr\g van eeri krachtig homo-
rinKsveraro j ontzaglijk zware regee-
m#leid 21111611 moeten
52 niet ^'..f 1S eenmeerderheid van
gerinvft ®chltj:er611<i te noemen. Juist de
S?®e6rdfbeid zal tot vastere aan-
JBWslohmheid moeten brengen. De drei-
8*061 ren de revolutionaire elemen
ten heeft hier ook een waarschuwend
woord te spreken".
En dan een woord van de „Neder
lander":
„Bovendien zal het uiterste moeten
worden beproefd om een parlementaire
meerderheid te vormen in het belang van
onze constitutioneels instellingen. Ook
daartoe is rechtsch naar onze overtuiging
allereerst geroepen.
Er zal wellicht veel zelfverloochening,
veel inperking naar_allen kant vereischt
worden. Maar de verantwoor-
delijkheid sta bovenaan!
De verantwoordelijkheid voor een vasten
gang, voor besliste daden, voor de toe
komst van ons parlement.
We kunnen vooralsnog niet anders zien
dan dat rechtsch desgevraagd het uiter
ste zal m o e t e n beproeven om te sla
gen.
De toestand is ernstig genoeg".
De verantwoordelijkheid sta bovenaan!
Als zóó de zaken gezien worden, dan
zal het zeker mogelijk zijn een Kabinet
te vormen, krachtig genoeg om met vaste
hand het schip van staat te sturen door
de branding van dezen tijd.
DE BEREKENING VAN DEN UITSLAG
In totaal zijn uitgebracht 3.720.758 gel
dige stemmen, zoodat de kiesdeeler kon
worden vastgesteld op 37.208. Driekwart
van den kiesdeeler was 28.604.
De verdeeling der zetels geschiedde als
volgt:
R.-K. Volkspartij 40.792 stemmen is 1
zetel plus 3584 overschot blijft 1 zetel.
Nat. Bóeren-Tuinders en M. 47.659 stem
men is 1 zetel plus 10.451 overschot blijft
1 zetel.
S.D.A.P. 798.669 stemmen is 21 zetels
plus 17.301 overschot, worden 22 zetels.
Comm. Partij Holland 118.222 stemmen
is 3 zetels plus 6598 overschot, is 4 zetels.
Lib. Staatspartij 258.798 stemmen is 6
zetels plus 35.550 overschot, worden 7
zetels.
Vrijz. Dem. Bond 188.870 stemmen is 5
zetels plus 2830 overschot is 6 zetels.
Chr. Dem. Unie 37.793 stemmen is 1
zetel plus 585 overschot blijft 1 zetel.
Chr. Hist. Unie 339.751 stemmen is 9
zetels, plus 4879 overschot, is 10 zetels.
R.-K. Staatspartij 1.037.325 stemmen is
27 zetels plus 32.709 overschot is 28 zetels.
Staatk. Geref. Partij 93.222 stemmen is
2 zetels plus 18.808 overschot blijft 3
zetels.
Verbond van Nat. Herstel 30.329 stem
men is 0 zetel, plus 30.329 overschot is
1 zetel.
Herv. Geref. Staatspartij 33.813 stemmen
is 0 zetel plus 33.813 overschot, is 1 zetel.
Rev. Soc. Partij 48.381 stemmen is 1
zetel plus 11.173 overschot blijft 1 zetel.
Anti-Rev. Partij 499.888 stemmen is 13
zetels plus 16.184 overschot, is 14 zetels.
De overige partijen hadden een getal
stemmen, kleiner dan van den kies
deeler, het minimum dat noodig is voor
een overschotzetel in aanmerking te
komen.
Uit vorenstaande berekening blijkt, dat
bij de eerste verdeeling 90 zetels onmid
dellijk konden worden toegewezen, zoodat
aan 10 partijen met de grootste overschot
ten, de z.g.n. overschotzetels toegekend
werden.
De invloed van de aanhangige wijziging
van de kieswet.
Ware de reeds door de Tweede Kamer
der Staten-Generaal goedgekeurde wijzi
ging der Kieswet ook reeds door de Eer
ste Kamer behandeld en aangenomen en
bijgevolg de gewijzigde Kieswet reeds in
het Staatsblad verschenen, dan zou bij het
toekennen der overschotzetels het stelsel-
d'Hont (gemiddelden) zijn toegepast. In
dat geval zou het resultaat van de ver
deeling der zetels aldus geweest zijn:
zetels gemiddelde
R.-K. Staatspartij 31 33462
S.D.A.P23 34725
Ant'i Rev. Partij 14 35707
Chr. Hist. Unie 10 33975
Lib. Staatspartij 7 36971
Vrijz. Dem. Bond 5 37774
Comm. Partij Holland 3 39407
Staatk. Ger. Partij 2 46611
Nat. Boeren T. en M. 1
R.-K. Volkspartij 1
Chr. Dem. Unie 1
Rev. Soc. Partij 1
Herv. Ger. Staatspartij 1
De berekening volgens de gewijzigde
Kieswet, zooals die bij de Eerste Kamer
in behandeling is, zou dus ten gevolge
hebben gehad, dat de R.-K. Staatspartij
3 zetels en de S.D.A.P. 1 zetel meer ge
kregen zouden hebben, terwijl de Comm.
Partij Holland, de Vrijz. Dem. Bond en
de Staatk. Geref. Partij elk een zetel
minder zouden hebben gekregen en het
Verbond van Nat. Herstel zijn verkregen
zetel had moeten missen.
DE TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN
Vergelijkende cijfers.
Hieronder volgen ter vergelijking de
percentages door diverse partijen be
haald, resp. bij de Tweede-Kamerverkie
zingen in 1929, de Prov. Statenverkie
zing in 1931 en de jongste Kamerverkie
zingen en wel over het geheele land.
Tw. K. Pr. St. Tw. K.
19 33
1931
1929
R.K. Staatspartij
27.88
30.01
29.64
S.D.A.P.
21.47
22.59
23.81
A.-R. Partij
13.44
12.47
11.59
C.-H. Unie
9.13
10.96
10.49
Vrijheidsbond
6.96
9.92
7.37
Vrijz. Dem.
5.08
5.63
6.18
Comm. Partij
3.18
2.32
2.00
Staatk. Ger.
2.51
2.26
2.27
R.K. Volkspartij
1.10
0.66
0.70
Rev. Soc. Partij
1.03
0.66
0.64
Chr. Dem. Unie
1.02
0.—
0.38
Herv. Geref.
0.91
0.81
1.06
Verb. Nat. Herstel
0.82
0.—
0.—
Diverse partijen
4.19
1.00
2.84
Ingezonden Ityededeeling.
VERKRIJGBAAR IN ELKEN
GOEDEN RIJWIELHANDEL
De Rijksdagbrand.
De „Manchester Guardian" publiceert
onder den kop: „Wie was de schuldige?"
een artikel, waarin den brand in 't rijke-
daggebouw wordt besproken en beweerd,
dat de brandstichters in de Duitsche rijks-
regeering zaten.
Het blad kondigt aan, dat het dezer dag
gen materiaal over de brandstichting zal
publiceeren.
Van toonaangevende Duitsche zijde
wordt in verband hiermede verklaard,
dat de rijksregeering op het standpunt
staat, dat een dergelijke beschuldiging te
gen de regeering van een land in de ge
schiedenis zonder voorbeeld is.
De rijksregeering zal tegen deze onge
hoorde beschuldigingen ten scherpste pro
testeeren.
'In een tweede artikel publiceert die
„Manchester Guardian" thans een ver
trouwelijk memorandum, dat echter in
Duitschland wegens de terreur niet kan
worden gepubliceerd.
Den 27sten Februari, zoo wordt o.m.
in het bedoelde memorandum gezegd, wa
ren de drie nazi-leiders: Hitier, Goering
en Goebbels, vreemd genoeg, niet op ver-
kiezingstourneé, hoewel de verkiezings
campagne in die dagen haar hoogtepunt
bereikte, maar alle drie bevonden zij zich
te Berlijn „in afwachting van den brand".
De rijksdag is verbonden met de ambts
woning van den voorzitter door een on-
deraardsche gang. Door deze gang, aldus
het memorandum, gingen de vertrouwens
mannen van Goering het rijksdaggebouw
binnen onder leiding van den comman
dant der Silezisehe S. A.-troepen, Heines.
Ieder hunner zij droegen burger-
kleeding begaf zich naar de hem aan
gewezen plaats en in enkele minuten was
voldoende ontvlambaar materiaal over het
geheele gebouw verdeeld.
Na hun werk verricht te hebben, be
gaven de S. A.-mannen zich door de gang
naar de woning van Goering, trokken hun
bruine uniformen aan en gingen er van
door. In het rijksdaggebouw lieten zij van
der Lubbe achter, dien zij om den
communisten de schuld te kunnen geven
hadden voorzien van een bewijs van
lidmaatschap der Nederlandsche commu
nistische partij.
Tenslotte wordt in het memorandum
nog erop gewezen, dat Dr Goebbels in de
„Angriff" van 1 Maart had aangekondigd,
dat de kort vóór den brand in het Karl
Liebknechthaus gevonden documenten „in
allerkurzester Frist" zouden worden ge
publiceerd. Acht weken zijn echter sinds
dien verloopen en de publicatie heeft nog
steeds niet plaats gehad.
De Stahlh8lm loopt over naar de Nazi's.
De voorzitter van den Stahlhelm, de
Rijksminister van Arbeid, Seldte, heeft
Donderdagavond in zijn over alle Duit
sche zenders verspreide radio-redevoering
verklaard, dat hij is toegetreden tot de
N. S. D. A. P. en zich ovenals de door
hem geleide Stahlhelm, bond van Front
soldaten, onder leiding van Adolf Hitler
plaatst.
Aardbeving geregistreerd.
Dinderdagochtend werd te Jena in het
rijksbureau tot registratie van aardbevin
gen een krachtige beving geregistreerd,
welker haard op een afstand van onge
veer 7700 K.M. is gelegen.
Zoover uit de berekeningen is gebleken
ligt de haard van de aardbeving aan den
Noord-Oostrand van Azië, vermoedelijk
in de nabijheid van het schiereiland
Kamtsjatka.
Wereld-tarief-bestand?
Het Amerikaansche staatsdepartement
laat weten, dat een wereld-tarief-wapen
stilstand wordt overwogen in afwachting
van de bijeenroeping der economische
wereldconferentie en dat de Vereenigde
Staten aan zulk een wapenstilstand hun
goedkeuring geven.
Schuldenherziening na de economische
conferentie?
Volgens een bericht uit Washington is
president Roosevelt bereid, de kwestie
van een herziening der oorlogsschulden
na de economische wereldconferentie in
overweging te nemen.
In het Witte Huis is er heden echter
met nadruk op gewezen, dat de president
geenerlei overeenkomst heeft aangegaan,
welke een opschorting van de termijnbe
talingen van 15 Juni tot onderwerp had
of een of ander plan tot regeling der schul
denkwestie heeft vastgelegd.
Reuter meldt nog: Hoewel men in het
Witte Huis officieel verklaart, dat Roose
velt er op rekent, dat de schuldentermijn
van 15 Juni betaald zal worden, kunnen
wij toch de mededeeling handhaven, dat
Roosevelt waarschijnlijk aan het congres
machtiging zal vragen, om een moratori
um te verleenen voor den termijn van 15
Juni, als Frankrijk erin toestemt den 15
December-termijn te betalen.
China en Japan.
Het bericht, dat er een overeenkomst
tot stand zou zijn gekomen tusschen
China en Japan is volkomen Ongegrond,
zeide Kao tai tsji, de Chineesche gezant
te Londen.
Volgens een bericht uit Nanking, heeft
de minister van Buitenlandsche Zaken
categorisch tegengesproken, dat China en
Japan het eens zouden zijn geworden
over vredesvoorwaarden. Hij voegde er
aan toe, dat de Chineesche regeering be
sloten is weerstand te bieden aan eiken
nieuwen inval.
Hoeveel Joden zijn er op de wereld?
De statistici zijn r toe overgegaan het
aantal Joden over de geheele wereld te
berekenen. Uit de opgestelde statistiek
blijkt, dat de over de geheele wereld ver
spreide Joodsche bevolking 15 millioen
bedraagt, waarvan ongeveer 4 millioen
in Amerika en 3 millioen in Engeland
en de koloniën.
Van het Europeesche continent heeft
Polen de grootste Joodsche bevolking,
n.l. 2.829.456 en vervolgens Rusland met
2.626.667.
In Duitschland wonen 680.000 Joden,
in Frankrijk 165.000, in Palestina
150.000, in Italië 46.000, terwijl in Ja
pan het aantal Joden zeer gering is, n.l.
nauwelijks 500.
Korte Berichten.
De Engelsche regeering treft reeds
voorbereidingen voor de economische we
reldconferentie. Er worden 20 delegaties
met ongeveer 3000 gedelegeerden ver
wacht, zoodat de kwestie van het ver
schaffen van een onderkomen en het be
schikbaar stellen van ruimte voor de ver
gaderingen eenige zorg baart.
Sedert de republikeinsche autoritei
ten in Spanje de echtscheiding wettelijk
mogelijk hebben gemaakt, zijn te Barce
lona alleen niet minder dan 1445 huwelij
ken ontbonden; nog 681 gevallen wachten
op behandeling en 700 andere huwelijken
zullen binnenkort worden ontbonden.
Te Perpignan zijn alle bakkers in
staking gegaan, daar de burgemeester den
verkoopsprijs van het brood een cent la
ger gesteld heeft, dan zij juist achten. De
soldaten zijn thans belast met het bakken
van brood voor de bevolking en het is ge
bleken, dat zij zeer goede bakkers en ver-
koopers zijn.
Binnenland.
De economische verhouding tusschen
Nederland en Duitschland.
Het vrachtautoverkeer aan banden?
Provinciale commissie uit de veilingen.
De toestand van de Kon. Mij „De Schelde"
Vergadering Dag, Bestuur der Z.L.M.
Breede Watering Bewesten Ierseke.
Benoeming kerkelijk hoogleeraar.
Buitenland.
De Stahlhelm loopt naar de Nazi's over.
De Rijksdagbrand.
Een tariefwapenstilstand?
Bijzondere credietverleening voor
Middenstanders.
Dr I. H. J. Vos, lid van de Tweede
Kamer, heeft den minister van Economi
sche Zaken en Arbeid gevraagd:
Wil de minister mededeelen of het on
derzoek, dat de regeering heeft ingesteld
naar de wenschelijkheid van bijzondere
credietverleening aan door da crisis ge
troffen middenstandsbedrijven, reeds is
beëindigd?
Zoo ja, wil de minister dan onverwijld
mededeeling doen van het resultaat zij
ner overwegingen te dezer zake; zoo neen,
wil de minister dan dit onderzoek be
spoedigen, opdat aan de toenemende fi-
nancieele moeilijkheden, waarin tal van
middenstandsbedrijven verkeeren, kan
worden tegemoetgekomen, hetgeen mede
zou kunnen geschieden door bij de tenuit
voerlegging van steunmaatregelen ten be
hoeve van agrarische bedrijven in vol
doende mate rekening te doen houden
met de dringende noodzakelijkheid, dat
voor regelmatige aflossing van schulden
aan middenstandsbedrijven wordt zorg
gedragen?
G. A. Aldus f.
Gisteren is te Zeist in den ouderdom
van 50 jaar plotseling overleden de heer
G. A. Aldus, directeur van de school van
het Chr. Blindeninstituut Bartimeus.
Het landbouwbedrijf in Groningen en
Drenthe.
De moderne, Chr. en R.K. landarbei-
dersbonden hebben aan de samenwerken
de werkgeversbonden in het landbouw
bedrijf in Groningen en Drenthe medege
deeld, dat de besturen, gezien de geno
men beslissingen op de gehouden leden
vergaderingen, hun afwijzende standpunt
tegen elke verdere loonsverlaging moeten
handhaven en zulks op grond van de
reeds sterk gedaalde loonen, de funeste
gevolgen voor de landarbeidersgezinnen
bij nog verdere daling, zonder dat het
bedrijf in het minst daardoor wordt ge
baat, en mede in verband met den belang
rijken steun, welke de Groninger land
bouw van gemeenschapswege ontvangt.
De besturen geven daarom in ernstige
overweging, de voorgestelde verlagingen
terug te nemen, waardoor het mogelijk zal
zijn 1 resp. 12 Mei voor 1933/34 een
nieuwe loonovereenkomst ai te sluiten.
Wie niet in de Kamer lerugkeeren.
Wegens niet meer beschikbaarstelling
of niet herkiezing zullen de volgende Ka
merleden niet op het Binnenhof terug
keer en:
van de R.K. Staatspartij: de heeren
Lockefeer, Maenen, v. d. Meys, Romme,
Schaepman, Truyen, Keestra, Uyen en
mr van Wijnbergen;
van den Vrijheidsbond: de heeren prof.
v. d. Bilt, prof. Eerdmans en mej. Wes
terman;
van de Anti-Rev. Partij: de heeren dr
Beumer en Dambrink;
van de S.D.A.P.: de heeren mr v. d.
Bergh, de Boer, v. d. Houwen, mej, de
Jong en mevr. de VriesBruins;
van de Christ.-Hist. Unie: de heeren
Langman. en Rutgers van Rozenburg;
van de Vrijzinnig-Democraten: mevr. v.
Itallievan Embden;
van de Boerenpartij de heer Braat; van
de Middenstandspartij de heer Floris Vos
en van de Herv. Geref. Staatspartij de
heer Peereboom.
VERKIEZINGSBALANS 1929-
-1933 VAN DE IN DE KAMER ZITTENDE
PARTIJEN.
PARTIJ
Stemmen Stemmen
Verlies of
Zetels
Zetels Zetelverlies
1929
1933
winst
1929
1933
of -winst
R.K. Staatspartij
1.001.589
1.037.325
35.736
30
28
—2
S.D.A.P
804.714
798.669
6.045
24
22
—2
391.832
499.888
+108.056
12
14
+2
Chr. Hist Unie
354.548
339.751
14.797
11
10
—1
249.105
258.798
9.693
8
7
—1
Vrijz. Dem. Bond
208.979
188.878
20.101
7
6
,—1
Staatk. Ger. Partij
76.709
93.922
17.213
3
3
Communisten
67.541
118.222
50.681
2
4
+2
Herv. Ger. St.partij
33.813
2.118
1
