EERSTE BLAD.
Buitenland.
De uitslag der Rijksdagver
kiezingen in Duitschland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
MAANDAG 0 MAART 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - No. 133
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Poatchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advertenüën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertenüën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, Mj
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0 85.
Bij contract belangrijke korting.
NAZI'S EN ZWART-WIT-ROOD SAMEN
DE MEERDERHEID. GROOTE VERLIE
ZEN VOOR DE COMMUNISTEN. SOC.-
DEMOCRATEN EN CENTRUM
BEHOUDEN HUN ZETELAANTAL
De opkomst der kiezers bij de Rijks
dagverkiezingen van gisteren bereikte 'n
record. 89 pet. der kiezers is aan de stem
bus geweest.
De voorloopige officieele uitslag is:
6 Nov.
5 Mrt.
1932
1933
zetels
zetels
Nat. Socialisten
196
288
Soc. Democraten
121
120
Communisten
100
81
Centrum
70
73
Beiersche Volkspartij
20
19
Zwart-Wit-Rood
51
52
Duitsche Staatspartij
2
5
Economische partij
2
Thuring. Landhond
1
Wijnbouwers
1
Duitsche Volkspartij
11
Chr. soc. volksdienst
5
8
Boerenpartij
2
Hannoverianen
1
584
647
Nazi's en zwart-wit-rood (waartoe de
Duitsch-nationalen behooren) beschikken
dus samen over de meerderheid.
In den Rijksdag beschikt he't regee-
ringsbloc over 341 zetels, de oppositie
over 306 zetels.
Omgerekend in stemmencijfers en per
centages ziet de uitslag er ais volgt uit:
Nat. Soc.
Soc. Dem.
Comm.
Centrum
Zw. W. R.
B. Volksp.
D. Volksp.
Chr. Soc.
Staatsp.
1932
11.737.015 33.1
7.247.959 20.4%
5.980.163 16.9%
4.230.340 11.9%
2.959.051 8.3%
1.095.731
661.794
403.674
336.451
3.1%
1.9%
1.2%
1.0%
1933
17.135.823 43.9%
7.176.505 18.3
4.845.379 12.2%
4.423.161 11.2%
3.132.595 7.8%
1.072.893 2.7%
432.105 1.1%
384.116 0.9%
333.437 0.8%
De uitslag voor den Pruisischen Land
dag is
nieuw oud
Nat. Soc. 211 (162)
Soc. Dein. 80 (93)
Communisten 63 (57)
Centrum 68 (67)
Zwart-Wit-Rood 43 (31)
Staatspartij 3 (2)
Duitsche Volkspartij
Chr. Socialen 6 (10)
Duitsc'h-Hannoveranen
De regeering beschikt hier over 254
zetels, de oppositie over 220 zetels.
Verklaring van Minister Göhring.
Minister 'Göhring heeft de volgende
verklaring afgelegd
De groote 'beslissende politieke slag is
geslagen. Het nationale front heeft door
de toewijding en offervaardigheid zijner
aanhangers over de geheele linie de over
winning bevochten. Ik ben gelukkig en
dankbaar, dat het Duitsche volk het be
sluit van den Rijkspresident om het 'kabi
net Adolf Hitier te 'benoemen, met zóó
overweldigende meerderheid heeft ge
volgd. Voor de eerste maal sedert de tijden
van Bismarck zit het Centrum niet meer
op de wip. De ontzaglijke superioriteit
van het Nationale Front, juist ook in de
Zuid-Duitsc'he landen, geeft de Zuid-
Duitsohe regeeringen niet meer het recht
uit naam van het volk verder te regeeren,
daar ook hier het volk zich achter Hitier
'heeft geschaard I
In de kringen der Rijksregeering wordt
het resultaat der Rijksdagverkiezing be
schouwd als een duidelijke doorbraak in
het Zuid-Duitsche en Marxistische front.
De uitslag is een duidelijk teeken voor de
ineenstorting der oude partij-conglomera
ten. In de samenwerking der
tegenwoordige regeering zal
niets veranderd worden.
De groote overwinning, die de regee-
ringspartijen 'hebben bevochten is te dan
ken aan het werk van het Rijkskabinet en
ue persoonlijkheid van den Rijkskanselier.
Het Rijkskabinet zal in zijn zitting van
Dinsdag a.s. het tijdstip vaststellen voor
de bijeenroeping van den nieuwen Rijks
dag.
Een overzicht.
Zooals men uit 'bovenstaande cijfers
ziet, 'boekten de Nazi's een vooruitgang
van 11 pet. Wat geen wonder is na zulk
een actie en hetze als de laatste weken is
gevoerd. Deze partij alleen 'beschikte over
de publieke straat, over het vrije woord,
een ongehinderde pers en het onbeperkte
gebruik van de radio. Daarom te meer is
het zulk een wonder, dat de soc.-democra-
ten '(althans in aantal zetels) en het cen
trum (zoowel procentrisch als in zetel
tal) zich nagenoeg 'handhaafden. Deze
partijen hebben onder buitengewoon moei
lijke omstandigheden moeten werkenl
Dat de communisten een klap zouden
krijgen was natuurlijk te voorzien.
De droom van Hitier, dat zijn partij
alleen de meerderheid zou halen, is niet
verwezenlijkt.
Voor een eventueele wijziging van de
grondwet is een meerderheid van 2/3
noodig. Daartoe zouden de regeeringspar-
tijen nog de stemmen noodig 'hebben van
93 afgevaardigden van andere partijen.
Zij zouden zich dus behalve de medewer
king van het Centrum en de Beiersche
Volkspartij' ook nog de hulp moeten ver
zekeren van een der kleinere partijen.
Men verwacht in Centrum-kringen, dat
Hitier den Rijksdag zoo spoedig mogelijk
zal bijeenroepen. Hij zou dan de com
munistische afgevaardigden als hoogver-
raderlijk uitschakelen en 'hen hun manda
ten ontzeggen en aan den Rijksdag een
onbeperkte volmacht vragen. Daarop zou
de Rijksdag voor onbepaalden tijd met
vacantie worden gezonden, om Hitier de
gelegenheid te geven zijn aangekondigd
vierjarenplan uit te voeren.
De verkiezingsdag is over het algemeen
rustig verloopen.
Niet alleen te Berlijn, maar ook elders
in hel Rijk is het voor een verkiezingsdag
opmerkelijk rustig geweest. Wolff meldt
als merkwaardig feit, dat er slechts 50
personen in hechtenis zijn genomen, ter
wijl vroeger honderden personen moesten
worden gearresteerd.
Niettemin hebben op enkele plaatsen
botsingen plaats gehad, waarvan som
mige ernstige gevolgen hadden.
Breslau meldt een schietpartij tusschen
communisten en politie. Een politiepa
trouille van vier man werd van de dak
ken der huizen beschoten. Direct nadat de
Schupo met hulppolitie was versterkt,
werd een hulpagent (S.A.-man) door een
schot in den buik doodelijk gewond. De
politie is den toestand meester. De hui
zen werden doorzocht, 70 personen wer
den gearresteerd en naar het politiebu
reau overgebracht.
Te Gri.esh.eim bij. Darmstadt kreeg een
S.A.-leider een schampschot en een K.P.
D.-funotionnaris een schot in het dijbeen.
Bij een botsing tusschen nazi's en leden
van het IJzeren Front werden twee le
den van het IJzeren Front ernstig, eenige
andere personen licht gewond..
Te Keulen zijn schoten gelost op een
politie-auto Twee mannen en een vrouw
zijn gearresteerd.
Te Quickborn nabij Pinneberg had van
nacht een bloedige botsing plaats tus
schen Nazi's en Communisten, waarbij
een man werd doodgeschoten.
Te Brunswijk zijn 17 personen gearres
teerd, waarvan drie die verdacht wor
den van hoogverraad, de anderen wegens
het houden van verboden optochten.
In een groot aantal plaatsen rondom
Dusseldorp zijn gisteren talrijke huiszoe
kingen verricht. Te Dusseldorp heeft men
een complete geheime drukkerij der
Communisten en een groote partij druk
werk gevonden. Ook wapenen zijn in be
slag genomen en 40 personen zijn gear
resteerd.
Ook in Duisburg en Hamborn werden
verboden drukwerken en wapenen in be
slag genomen.
DE BANKCRISIS IN AMERIKA.
Hoogtepunt der crisis.
De Amerikaansche bankcrisis heeft
blijkbaar haar hoogtepunt bereikt. Met
de sluiting van alle banken in vrijwel alle
staten en met een algeheele stopzetting
der beurstransacties hebben de autoritei
ten het geheele financiëele raderwerk, dat
ernstig verstoord was, totaal stopgezet.
Na de gebeurtenissen der laatste da
gen moest het zoo ver komen en was het
ook het eenige middel om na rustig be
raad tot weloverwogen maatregelen te
kunnen komen.
Immers aan een algemeene vertrou
wenscrisis op bankgebied kan slechts een
einde gemaakt worden door een algeheele
sluiting der banken en beurzen.
Het publiek heeft dan tijd om tot bezin
ning te komen, en de autoriteiten hebben
gelegenheid om tot onderzoek en tot re
organisatie over te gaan.
Er zal nu iets in Amerika moeten gaan
gebeuren. De zieke deelen van het bank
wezen zullen moeten worden uitgesneden
en alles zal weer op een gezonde basis ge
bracht moeten worden voor dat het ver
trouwen zal terugkeeren en voordat men
weder de loketten en de beurzen zal kun
nen openen.
Men vraagt zich dan ook af, of de
banksluiting van drie dagen wel voldoen
de zal zijn.
Het gaat om problemen van eventueele
afschaffing van den gouden standaard,
van gouduitvoerverboden, etc.
Een juiste oplossing van deze kwestie
zal niet alleen in het belang der Vereen.
Staten zijn, doch zal ook diep ingrijpen
in het economisch leven van de overige
landen.
Zou inderdaad Amerika van den gou
den standaard afstappen, dan is interna
tionaal overleg dringend noodig, want de
belangen van de resteerende goudlanden,
welke nog maar gering in getal zijn,
staan met deze beslissingen in zeer nauw
verband (Nederland, Frankrijk, enz.).
Met groote belangstelling zal men dan
ook de gebeurtenissen in de komende da
gen op den voet blijven volgen.
In ieder geval werkt de thans afge
kondigde bank- en beurssluiting kalmee
rend op de gemoederen. Een verscherping
van den toestand heeft men nu tegenge
houden.
Slechts zeven staten hadden Zaterdag
morgen om 11 uur Amerikaansche tijd
nog een vrij betalingsverkeer. Dit waren
Montana, Colorado, Noord en Zuid-Da-
kota, Zuid- en Noord-Carolina en Dela
ware. In deze staten hebben de banken
haar loketten op de gebruikelijke wijze
open gehouden en ook de betalingen niet
beperkt. Er bestonden toen te 11 uur in
35 van de 48 bondsstaten bankholiday's
en in 6 afzonderlijke staten beperkende
bepalingen voor de uitbetaling van depo
sito's.
In den loop van den dag hebben Zuid-
D'akota, Colorado, en Montana ook een
bankholiday afgekondigd.
De tweedaagsche bankvacantie was j.l.
Zaterdag te New-York algemeen van
kracht. De banken weigerden deposito's
uit te betalen of andere bankzaken te
doen en stonden alleen den houders van
safeloketten toe om in de kluis af te da
len. De effecten en goederen-beurzen over
nagenoeg het geheele land waren gesloten
Vele city-banken hebben om politie
bescherming verzocht, vooral enkele
spaarbanken, waar zich een tamelijk
groote menigte verzamelde, welke echter
spoedig uiteen gedreven werd.
Te Washington zijn ongeveer 10.000
hotelgasten, die daar aanwezig zijn ter
bijwoning van de plechtigheid van de pre-
sidents-ambtsoverdracht, in moeilijkhe
den geraakt, daar de hotels en banken
weigeren, cheques aan te nemen.
In Boston vreest men onlusten. Men
heeft daarom 800 man politie aangewe
zen voor de bewaking van de banken.
De dollar In gevaar?
President Roosevelt had tegen gister
middag 3 uur een speciale conferentie
belegd, ter bespreking van de bankcrisis.
De beraadslagingen zouden in hoofd
zaak betrekking hebben op de vraag of
de Vereenigde Staten eventueel den Gou
den Standaard zullen prijsgeven.
Naar de speaker van het Huis van Af
gevaardigden, Rainey, mededeelde, is al
leen reeds in de afgeloopen week voor
meer dan 250 millioen dollar aan goud
gehamsterd.
In welingelichte krin
gen acht men het onver-
mijdelijk, dat de regeering
der Vereenigde Staten den
gouden standaard zal moe
ten prijsgeven.
Verwacht wordt, dat de eerste daad
van het Congres zal zijn de spoedhehan-
deling van een wet, 'toestaande een natio
naal toezicht en coördinatie van het te
genwoordige Amerikaansche banksysteem
Dat zou moeten helpen het publiek weer
vertrouwen in te boezemen.
Uit Tokio wordt gemeld, dat in op
dracht van het Japansche ministerie alle
beurzen in Japan heden gesloten zullen
zijn. Mededeelingen over de reden van
deze sluiting worden niet verstrekt.
,,D' aily News" verneemt
uit betrouwbare bron, dat
de Ver. Stat en vandaag
zoowel technisch alsmede
officieel den gouden stan
daard zullen opgeven.
Het Amerikaansche Congres is tegen
Donderdagmiddag bijeengeroepen.
Betalingen in natura.
Het dagelijksche leven in de Ameri
kaansche bondsstaten, waar beursvacan-
tie moest worden ingevoerd, in het bij
zonder in den staat Michigan, herinnert
aan den tijd van den wereldoorlog. Alle
zaken, die tot dusver nog steeds op cre-
diet geleverd hebben, verkoopen thans
hun goederen alleen nog 'tegen contante
'betaling. Huisvrouwen, die geen contan
ten bezitten, zijn op den ruilhandel met
vrienden en kennissen aangewezen.
Daar de meeste menschen niet in staat
zijn de contante betalingen te verrichten,
welke bij opneming in een ziekenhuis
noodig zijn, worden op het oogenblik, in
tegenstelling met voorheen, de meeste
kinderen in huis geboren. Vele artsen ver
richten hun werk uitsluitend in ruil voor
maaltijden en betaling in natura. Ver
schillende kamers van koophandel en
groote handelsondernemingen hebben
noodgeld uitgegeven. Vele bewoners der
grensstaten hebben reeds eenige weken
geleden aan de andere zijde van de grens
der Vereenigde Staten in Canada en in
Mexico bankrekeningen geopend. Vele
Staten en gemeenten betalen hun beamb
ten tijdens deze periode, dat de banken
gesloten zijn, met oninbare chèques.
President Roosevelt aanvaardt zijn ambt.
„Ik zweer plechtig, dat ik op eerlijke
wijze bet ambt van president der Ver
eenigde Staten zal uitoefenen, en dat ik
naar mijn beste vermogen de grondwet
der Vereenigde S'taten zal bandhaven, be
schermen en verdedigen".
Door deze woorden, uitgesproken met
opgeheven rechterhand voor den „chief
justice",-is Franklin D. Roosevelt Zater
dag de 32ste president der Vereenigde
Staten geworden.
Na korte gelukwenschen hield de nieu
we president zijn inaugurale rede voor
de microfoon.
Inplaats van, zooals zijn voorgangers,
drie kwartier of zelfs twee uur te spre
ken, zette Roosevelt in een rede van
slechts 15 minuten zijn programma uit
een.
Na het uitspreken van zijn redo, reed
Roosevelt, geëscorteerd door een afdee-
ling cavalerie, naar het Witte Huis.
Ui't alle deelen van het land waren
vele duizenden belangstellenden naar
Washington gekomen, om getuigen te zijn
van de plechtige ambtsoverdracht voor
het Gapitool. Het aantal in Washington
aanwezige gasten werd geschat op ten
minste 250.000.
Militaire orkesten vergastten de
wachtende menigte op vroolijke muziek,
terwijl militaire vliegtuigen boven het
terrein cirkelden.
Niet minder dan 80 microfoons en 20
luidsprekers zorgden er voor, dat de ge
heele bevolking der Vereen. Staten de
plechtigheid konden volgen.
Roosevelt werd beëedigd op een oud-
Hollandschen bijbel, die was opengesla
gen op vers 13 van den eersten brief aan
de Korinthiërs.
In zijn inaugurale rede verklaarde de
nieuwe president Roosevelt o.a. het vol
gende:
Wij moeten den toestand eerlijk en
openhartig onder de oogen zien en slechts
voor één ding vreezen: de ongegronde,
naamloos onverstandige vrees.
Waarden, prijzen en betalingscapaci
teit zijn gedaald. De betalingsmiddelen
zijn in de banken vastgevroren. De
spaargelden van duizenden families zijn
verloren gegaan, maar onze nood is niet
van substantieelen aard; wij worden noch
door oorlog, noch door sprinkhanen ge
teisterd, wij hebben alles rijkelijk, ja zelfs
in overvloed en alleen aan de machina
ties van gewetenlooze speculanten -heb
ben wij dezen kommer te danken.
Het is thans de ure om de waarheid te
zeggen, en wel de geheele waarheid open
lijk en zonder schroom; wij zullen niet
terugschrikken voor erkenning van den
noodtoestand van ons land. Van nu af
zal ons volk herboren worden en zal ons
land opnieuw tot welvaart geraken.
Onze eerste groote taak is het volk
aan werk te helpen.
Wij zullen de banken controleeren en
aan de speculatie een einde trachten te
maken.
Wij zullen onze valuta handhaven. Wel
dra zullen wij het nieuwe congres in een
speciale zitting verzoeken, om gedetail
leerde maatregelen te nemen.
Ik zal geen enkele poging nalaten, om
den wereldhandel te herstellen door een
wederopbouw van de internationale eco
nomie.
Binnen het kader van mijn constitutio
neel© rechten zal ik mijn best doen, deze
of gene maatregelen, die het congres
eventueel zal uitwerken, spoedig te doen
aannemen.
Maar ingeval het congres niet een van
de door mij aangewezen wegen volgen
zou, en de toestand critiek zou blijven,
zal ik geen weg vermijden, welke mijn
plicht mij duidelijk zou uitteekenen.
De rede van Franklin Roosevelt heeft
in het geheele land een diepen indruk
gemaakt.
Hamburg bezet.
De rijksminister van Binnenlandsche
Zaken heeft bevel gegeven den nationaal-
socialist 'Richter onmiddellijk alle be
voegdheden van de politie te verstrekken.
De Senaat van Hamburg heeft zich bij
deze 'beschikking neergelegd en al zijn be
voegdheden overgedragen.
Burgemeester Dr Petersen is afgetre
den. Even voor tien uur marcheerden 200
tot 300 nationaal-socialisten onder het
zingen van vaderlandsche liederen het
'j
Binnenland.
Het congres der S.D.A.P.
Op 1 Mei verlaagde goederentarieven bij
de spoorwegen.
Buitenland.
De uitslag der Rijks dagverkiezingen in
Duitschland.
De bankcrisis in Amerika.
President Roosevelt aanvaardt zijn ambt.
De aardbeving in Japan.
De Japanners bezetten Jehol.
raadhuis binnen. Even later verscheen
op het balcon de Gauleider Kaufmann, de
'leider van de nationaal-socialistische
groepen. Hij hield een korte toespraak tot
de menigte en noodigde 'haar uit een drie
werf „heil" op Hitier uit te brengen. Nat.-
socialistische troepen hebben de omgeving
van het stadhuis afgezet.
Japanners bezetten Jehol.
De Japanners hebben de stad Jehol
bezet.
Nadat de Japansche luchtmacht de
stellingen rondom de stad had gebombar
deerd, vluchtten de Ghineesche troepen in
de richting van den weg van Lanping
naar Peiping.
Volgens mededeelingen uit Ghineesche
bron zou het bericht omtrent de bezetting
van Jehol voorbarig zijn. Men verwacht
evenwel, dat de stad heden in handen van
den vijand zal vallen, zoo wordt er bijge
voegd.
Volgens de jongste 'berichten uit Jehol
verdedigen de Ghineesche troepen zich tot
het uiterste.
De Japansche troepen zijn te Lingjoe
vlak 'bij den Grooten C'hineeschen muur
aangekomen, waar zij thans halt houden.
De aardbeving in Japan.
Volgens de officieele cijfers zijn 2963
huizen weggeslagen, 1279 door de aard
schokken verwoest, 211 afgebrand en
6343 geheel of gedeeltelijk door den vloed
golf overstroomd. De aardschok, de bran
den en de vloedgolf worden beschreven als
de vreeselijkste sinds de aardbeving van
1923.
Het zoeken naar de slachtoffers der
aardbeving, die naar thans bekend wordt,
door drie vloedgolven, een sneeuwstorm
en tal van branden werd gevolgd, wordt
voortgezet bij' een intense koude, welke bet
lijden der duizenden dakloozen verergert.
'Over een groot gebied zijn alle commu
nicatie-middelen verbroken.
De prefectuur van Iwate heeft meer dan
1380 doo'den, 696 vermisten en 276 ge
wonden te betreuren. In dit getal zijn ook
begrepen de 847 dooden van de twee
eenige dorpen Tare en Toni, welke letter
lijk met den grond gelijk gemaakt zijn.
Oorlogsverklaring van Paraguay
aan Bolivia
Uit Ascunsion wordt gemeld, dat de
Senaat de regeering heeft gemachtigd aan
Bolivia den oorlog te verklaren.
De griep in England.
•Dat de griep-epidemie in Engeland
voor de ziekteverzekerings-maatschappijen
een dure geschiedenis geworden is, blijkt
wel uit 'het feit, dat gedurende de eerste
zeven weken van 1933 aan verzekerde
Zieke arbeiders 'in totaal ongeveer 1 mill,
pond sterling is uitgekeerd. Er is zelfs
één maatschappij, die in deze periode
reeds 21.408 uitkeeringen méér gedaan
heeft dan vorig jaar.
Korte berichten.
Tal van Duitsche communisten zijn
te Moskou aangekomen. Zij hebben in
verband met de recente gebeurtenissen
besloten Zich in de Sovjet-Unie te ves
tigen.
De gendarmerieposten van de Bel
gische Oost-grens zijn versterkt, met het
oog op de eventueele uitwijking in grooten
getale van Duitsche communisten.
Hoover, nu weer gewoon burger,
arriveerde Zaterdagavond te New-York,
waarna hij Zich per auto naar zijn hotel
begaf; '2500 politieagenten bewaakten den
weg, dien hij volgde.
Minister Deckers en de marinebonden.
Het volgende telegTam is, naar „Het
Volk" meldt, aan den minister van defen
sie gezonden
Algemeene Raad van S. D. A. P. en N.
V. V. protesteert ten sterkste tegen aan
randing vereenigingsrecht door eisch tot
ontslag burgerbestuurders van marine-
schepelingenbonden en door algemeen ver
bod lidmaatschap S. D. A. P. voor mili
taire ambtenaren.
Goederentarieven Spoorwegen.
'Het ligt in de bedoeling de nieuwe goe
derentarieven bij de Nederlandische Spoor-
