HT VAN MELLE'S KOEK, OVERAL VERKRIJGBAAR!
DONDERDAG 2 MAART 1933
DAËSLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - No. 130
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
'm
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44155.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tolef, 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Gegrond pessimisme.
Aan Minister de Geer is evenals vroe
ger aan Minister Colijn, meermalen ver
weten, dat hij wat betreft de financieels
perspectieven, wat al te somber gestemd
was.
De Minister heeft er nog dezer dagen
aan herinnerd, hoe nu juist drie jaar ge
leden de heer van Lanschot in de Eerste
Kamer zich aldus uitliet:
„Zie ik goed, dan was de tot heden ge
volgde ietwat voorzichtige financieele
politiek ten volle gerechtvaardigd, maar
kunnen wij thans met een gerust finan
cieel geweten de vleugels op cultureel en
sociaal gebied wat verder uitslaan. Zoo
heeft het, meen ik, ook de Regeering be
grepen."
En verder:
„Ik hoop dat ik zoo straks van de Mi
nisterstafel bij monde van den Minister
van Financiën zal te hooren krijgen, dat
ook hij van oordeel is, dat de financieele
toestand thans beter toelaat hier en daar
op cultureel en sociaal gebied een nieuw
verschiet te openen, dat tot heden geslo
ten was en gesloten moest blijven."
Minister de Geer was toen een andere
opvatting toegedaan. En dat is hem wat
kwalijk genomen.
De uitkomst heeft hem echter in het ge
lijk gesteld.
Reeds de dienst 1931 gaf een nadeelig
saldo van een kleine f 50 millioen. En
daarna ging het steeds achteruit.
Het pessimisme van den Minister was
jammer genoeg maar al te gegrond.
Dikke spaarpotten.
De heer Oudegeest heeft in de Eer
ste Kamer nog weer eens aangedrongen
op een extra-heffing van de vermogens.
In dit verband werd door hem ook ge
sproken van de vele middelen die thans
in liquiden vorm worden aangehouden,
hetzij in goud, hetzij in bankbiljetten.
De heer Oudegeest zag hierin een toe
ken van welvaart.
Minister de Geer heeft echter duidelijk
gemaakt, dat dit allerminst een symptoom
is van toegenomen draagkracht, maar van
een toegenomen onrust.
Het is aldus de Minister niet be
spaard geld, maar vrijgekomen geld, dat
zekerheidshalve voorloopig maar niet
meer belegd is. Het is één der zeer
ongunstige teekenen van dezen
tijd.
Vorderingen op het buitenland, waar
van rente genoten werd en die aan onze
belastingbetalers ten goede kwamen, zijn,
indien mogelijk, geïncasseerd geworden
en niet weder in het buitenland belegd.
(En vaak evenmin in het binnenland.)
Hetzelfde is ten deele geschied met pro-
venuön van gelden, die uit binnenland-
sche beleggingen, door uitloting, aflossing
en dergelijke, beschikbaar zijn gekomen,
terwijl bovendien een gedeelte van het be
drijfskapitaal van het Nederlandsche be
drijfsleven geen emplooi kan vinden en
derhalve in liquiden vorm wordt aange
houden."
Het oppotten van goud en bankbiljet
ten, door den heer Oudegeest beschouwd
als een bewijs van meerdere welvaart is
integendeel te zien als een symptoom van
toegenomen onrust.
Het is goed hieraan aandacht te schen
ken.
Want er zijn nog altijd menschen die
zich door fantastische financieele be
schouwingen van mannen als Oudegeest
van streek laten brengen.
DENK AAN DE KIEZERSLIJSTEN.
Op Woensdag 26 April zal een nieuwe
Kamer worden gekozen.
Een zaak vooral in deze buitengewone
omstandigheden, van groote beteekenis.
Er zal daarom hard gewerkt moeten
worden.
Het eerste dat thans de aandacht vraagt
is het controleeren van de kiezerslijst.
Wie niet op de kiezerslijst voorkomt
al zou hij overigens aan alle wettelijke
eischen voldoen mag niet aan de stem
ming deelnemen.
Op de vraag wie kiesgerechtigd zijn
luidt het antwoord:
Kiesgerechtigd zijn de ingezetenen van
h®t Rijk, tevens Nederlanders, die den
leeftijd van vijf en twintig jaar hebben
bereikt en die niet krachtens de wet van
de uitoefening van het kiesrecht zijn uit
gesloten.
Om ingezetene te zijn moet men in het
Rijk wonen en gedurende de voorafgaan-
^Mien maanden zijn woonplaats in
het Rijk of in de koloniën hebben gehad.
Onder hen, die den leeftijd van vijf en
twintig jaren hebben bereikt verstaat
deze wet hen, die dien leeftijd hebben be
reikt vóórof op den löden Mei.
Vooral aan dit laatste moet goede aan
dacht worden geschonken.
Door de vervroegde verkiezingen is het
toch mogelijk dat ditmaal personen die op
den dag van de stemming nog niet den
25-jarigen leeftijd hebben bereikt, toch
aan de stemming kunnen deelnemen.
De kiezerslijsten liggen thans overal
ter inzage.
Maar het is kort dag!
Tot en met 9 Maart kunnen verzoeken
om verbetering worden ingediend.
(Vragen in verband met de Kieswet
enz. zullen wij gaarne beantwoorden.
Redactie.)
communistische periodieken tot nader
order te verbieden, evenals alle vergade
ringen in besloten ruimten. Hij heeft den
regeeringen voorts verzocht, alle commu
nistische drukwerken, met inbegrip van
strooibiljetten en aanplakbiljetten, onmid
dellijk in beslag te nemen.
Het hoofd der Berlijnsche politie heeft
alle vergaderingen der communistische
partij en der daarbij aangesloten organi
saties tot nader order verboden. Ook te
Hamburg is, met het oog op de gebeurte
nissen der jongste dagen, een soortgelijk
verbod uitgevaardigd. Voorts heeft de re
geering van Brunswijk een verbod, als
Ingezonden Mededeeling.
Ziet U zoo op tegen de waschdag.
Dat is toch ouderwetsch.
Ja, kijkt U maar niet zoo ongeloovig.
Hier heeft U „1, 2, 3". Nelrland's zelf
werkend waschmiddel. Beter is er niet.
Ook onder de buitenlandsche merken niet
Het is een ideaal product, het doet de
wasch op zijn ééntje, bleeken is overbodig
en het is goedkoop. Voor XI Yi cent heeft
U zoo'n pak.
En U blijft het gebruiken, dat kan ik
U verzekeren.
Ingezonden Mededeeling.
De toestand in Duitschland.
Het onderzoek in de rijksdagruïne te
Berlijn heeft tot dusver aan het licht ge
bracht, dat alléén reeds voor het bijeen
brengen van het ontbrandhare materiaal
minstens zeven menschen noodig zijn ge
weest, terwijl voor de verdeeling van de
brandhaarden en de gelijktijdige ontste
king in bet geweldige gebouw ten minste
10 menschen noodig waren.
Het lijdt geen twijfel: De brandstich
ters moeten zóó volkomen van de 'bijzon
derheden van bet gebouw op de hoogte
zijn geweest, dat slechts zij, die jarenlapg
ongehinderd in- en uitgaan, die te weten
kunnen zijn gekomen.
Er bestaat daarom ernstige verdenking
tegen de afgevaardigden der communis
tische partij', die in het hijzonder in den
laatsten tijd zeer vaak om alle mogelijke
redenen in den rijksdag bijeen kwamen.
Uit deze bekendheid met het gebouw en
de dienstindeeling van de ambtenaren kan
ook verklaard worden, dat voorloopig
slechts de op heeterdaad betrapte Neder
landsche communist gearresteerd kon
worden. De anderen konden door de hun
bekende onderaardsche gangen ontsnap
pen. De gearresteerde, die ook in Neder
land als bijzonder radicaal bekend stond,
heeft de vergaderingen van het commu
nistische partijbestuur steeds bijgewoond
en er op 'gestaan, dat hij' aan de brand
stichting zou meedoen.
Arrestaties.
Te Dortmund zijn 46 personen in hech
tenis genomen. Van deze personen zijn
echter slechts 24 wegens politieke delic
ten gearresteerd en wel hoofdzakelijk lei
ders der communistische partij. De arres
tatie der overige 22 personen hield ver
hand met niet-politieke misdrijven.
De politie te Erfurt deelt mede, dat bij'
de maatregelen tegen K. P. D. meer dan
een millioen manifesten met een inhoud
rnn gedeeltelijk hoogverraderlijken aard
in beslag zijn genomen.
Vijftig huiszoekingen werden gedaan
en in totaal 39 'functionarissen der K. P.
D. gearresteerd.
Te Kassei zijn vijf communistische be
stuursleden en acht partijleden gearres
teerd.
Verder zijn een reeks huiszoekingen
gehouden, waarbij verschillende zaken
in beslag werden genomen, o.a. 900 kilo
gram circulaires, aanplakbiljetten en
'kranten.
De politie deelt mede, dat een huiszoe
king gehouden is in het gebouw van den
Wurttembergschen landdag.
Doorzocht werden de algemeene ver
trekken en de fraotiékamer van de com
munistische partij.
Tegelijkertijd is het communistische
partijbureau doorzocht, waarbij' de po
litie een groote partij' zorgvuldig ver-
paicte drukwerken m banden viel.
Naar Wolff uit Hagen meldt, zijn Dins
dag aldaar 32 communistische leiders op
bevel van de regeering in verzekerde be
waring genomen. Te Berlijn heeft de po
litie in den nacht van Dinsdag op Woens
dag niet 'alleen communistische 'lokalitei
ten doorzocht, doch ook een aantal an
dere zaken, waar buiten de gewone gasten
ook veel communisten plachten te vertoe
ven.
Bij deze actie zijn ongeveer tweehon
derd personen gearresteerd.
In verhand met de brandstichting in
■het rijfcsdaggebouw vreesde men, dat ook
het gebouw van den Pruisiscben landdag
hetzelfde lot zou te beurt vallen.
Het landdaggebouw is daarom even
eens door de politie afgezet. In het ge
bouw worden bovendien uitgebreide pa
trouillediensten verricht. In tegenstelling
met den rijksdag 'blijven in den landdag
ook 's nachts alle zalen verlicht.
De Rijksminister van Binnenlandsche
Zaken heeft op grond van de Verordening
tot bescherming van volk en staat d.d. 28
Februari tot alle regeeringen der afzon
derlijke landen, het verzoek gericht, alle
waarom thans door rijksminister 'Göring
wordt verzocht, voor den duur van veer
tien dagen uitgevaardigd, doch dit boven
dien ook uitgebreid tot de periodieken en
vergaderingen van de sociaal-democraten,
den 'Reiohsbannerbond en bet IJzeren
Front.
Een Russische meening.
Den rijksdagbrand te Berlijn bespreken
de, houdt het Sovjetblad de „Isvestia"
staande, dat hier van een nationaal-fas-
cistische provocatie moet worden gespro
ken, welke op touw gezet is, om een he-
slissenden slag toe te brengen aan de
Duitsche arbeidersklasse.
Deze provocatie is, volgens het blad, zoo
doorzichtig, dat ze niemand kan ontgaan.
Het is onbegrijpelijk, vervolgt het blad,
waarom de Duitsche communisten van
Holland uit een man zouden importeeren,
die twee jaar geleden uit de partij gezet is.
De provocatie werd ondernomen met
een -tweeledig doel, n.l. de communistische
partij te verpletteren en de sociaal-demo
cratie te terroriseeren op den vooravond
van de verkiezingen.
Aan het slot van haar betoog verklaart
de „Isvestia", dat de buitenlandsche
waarnemers zichzelf moeten afvragen,
waartoe zulk een partij nog meer in staat
is, die 'het parlementsgebouw van haar
eigen 'hoofdstad in brand steekt, een partij
van 6 millioen van verraad beschuldigt
en dan den staat van beleg afkondigt op
de basis van zulk een provocatie.
Japans opdringen in Jehol.
Van de zijde van bet Ghineesc'h© hoofd
kwartier wordt medegedeeld, dat de te
rugtocht der Ghineesohe troepen volko
men ordelijk en volgens te voren opgesteld
plan geschiedt.
Van Pingfangtsi trokken de Chineesc'he
troepen terug op de sterkere stellingen te
Tsjingkau.
De Japanscbe troepen trekken thans
ook voorzichtiger voorwaarts.
De wegen naar het Zuiden zijn vol
vluchtelingen.
De Japanscbe troepen in Mandsjoerije
en Jehol zullen worden voorzien van een
nieuw voedingsmiddel in gecomprimeer-
den vorm, genaamd „calorie-voedsel", dat
gemaakt wordit in een gistfabriek te
Osaka.
Het is een suikersubstantie van hooge
voedingswaarde en naar men zegt, kun
nen 300 calorieën voedsel vervat worden
in tabletten, ongeveer tweemaal zoo groot
als een gewone caramel.
De ingrediënten van het gecomprimeer
de voedsel zijn gist, boter, suiker, vleesch-
extract, melk en zetmeel.
Ernstige overstroomingen in Frankrijk
Ten gevolge van het smelten van de
sneeuw zijn uitgestrekte gebieden in Bre-
tagne overstroomd. De Rance is ver bui
ten baar oevers getreden en te Dinan staat
bet water tot de eerste verdieping der
buizen, waarin de bewoners zijn opgeslo
ten.
Vele boerderijen staan onder water en
te Montfort staan alle straten blank. Het
verkeer langs de wegen ondervindt groote
stagnatie.
Drie millioen kalenders in Rusland
vernietigd.
Op last van den censor zijn in Rusland
3 millioen kalenders vernietigd, omdat
van de 365 spreuken, welke er op voor
kwamen, 8 niet in overeenstemming wa
ren met de sovjetleer. De censor heeft
eveneens om dezelfde reden een groot
aantal schoolboeken afgekeurd. Den
schrijvers werd om uitleg gevraagd en zij
verklaarden, dat de sovjet-politiek zoo
dikwijls gewijzigd wordt, dat dit bij het
schrijven van boeken niet bij te houden
is. De boeken waren reeds ter perse voor
de jongste decreten verschenen.
De spoorwegstaking in Oostenrijk.
Na twee uur is de proteststaking bij de
Oostenrijksche bondsspoorwegen zonder
noemenswaardige incidenten geëindigd
en is het werk hervat. Te Weenen en in
tal van andere steden zijn de stakingslei
dingen gearresteerd. In verband met de
staking is de communistische „Rote
Fahne" in beslag genomen.
In Tirol hebben militairen de stations
en belangrijke spoorwegemplacementen
bezet. Een groep communisten, die pro
beerde de groote hal van het station te
Innsbruck te bezetten, werd door de poli
tie uiteen gedreven.
Het aantal der gearresteerde spoorweg
beambten en werklieden in verband
met de staking bedraagt thans onge
veer 500. Ongeveer 40 hoogere ambtena
ren zijn wegens deelname aan de staking
uit den dienst ontslagen.
Fords secretaris teruggevonden.
De secretaris van Henri Ford, Ernest
C. Liebold, die gedurende 36 uur werd
vermist, zoodat men aannam, dat bij door
bandieten was ontvoerd, blijkt veilig den
nacht van Dinsdag op Woensdag te heb
ben doorgebracht in Traverse City in Mi
chigan,* waarheen bij zich bad begeven,
omdat hij rust noodig had. Zoodra hij uit
de kranten merkte dat men geloofde, dat
hij was ontvoerd, belde hij den chef van
het bureau van de Ford Services op en
verklaarde, dat het hem speet, dart hij zijn
vrienden noodeloos in ongerustheid had
gebracht.
De bankcrisis in Amerika.
Gisteren zijn de loketten voor de uit
betaling in goud van de Federal Reserve
Bank van New York onafgebroken door
duizenden bestormd, die uitbetalingen in
goud eischten. In vele gevallen werden
200 betalingen binnen 10 minuten ver
richt. Voor het meerendeel betrof het hier
kleine spaarders.
Reusachtige hoeveelheden gemunt goud
en goud in baren moesten met zakken
tegelijk worden aangevoerd.
Te Washington stond een file men
schen van drie huizenblokken lengte voor
het departement van financiën, om biljet
ten tegen goud te wisselen, waarbij meest
al bedragen van 1000, 10.000 en zelfs
100.000 dollar werden aangeboden.
De regeering-Hoover en de regeering-
Roosevelt doen wanboopige pogingen om
de financieele golf van wantrouwen te
gen te gaan.
Enkele staten hebben decreten afge
kondigd, waardoor de bankinstellingen
gemachtigd worden uitbetalingen naar
eigen goeddunken te beperken.
Blijkens een bericht uit Toledo (Kan
sas) hebben vijf banken aldaar, met de
posito's van totaal anderhalf millioen
dollar, de deuren gesloten.
In de afgeloopen week zijn in het ge
heel reeds meer dan 30 millioen dollars
aan goud gehamsterd. De goudversche
pingen bedroegen 16 millioen dollars.
Uit Canada wordt gemeld, dat de laat
ste drie dagen uit de Vereenigde Staten
millioenen dollars naar Canadeesche ban
ken zijn overgebrach.
Korte berichten.
Het te Bayreuth verschijnende na-
tionaal-socialistische blad „Frankiscbes
Volk" en de „Bayerische Ostwacht", het
grootste nationaal-socialisti'scbe blad van
Noord-Beieren, zijn gistermiddag op
last van de Beiersche regeering van 2 tot
en met 5 Maart verboden. Deze maatre
gel is genomen in verband met in de ge
noemde bladen gepubliceerde artikelen.
Naar „Het Volk" verneemt, is de
„Vorwarts" voor altijd en de communis
tische „Welt am Abend" voor onbepaal-
den tijd verboden.
Het wetsontwerp tot afschaffing van
den eed van trouw aan den Engelschen
koning is ook door den nieuwen Ierscben
Landdag met 75 tegen 49 stemmen aan
genomen. Het wetsontwerp zal thans
naar den Senaat worden gezonden en na
zestig dagen van kracht worden, ondanks
de eventueele oppositie van den Senaat.
Naar vernomen wordt is bevel ge
geven de vergoedingen voor de Duitsche
communistische Rijksdagleden niet uit te
betalen, zoodat de heden vervallende be
dragen uit dien hoofde niet aan de com
munisten zijn uitgekeerd. Het financieele
Binnenland.
De beide Kamers aan den begrootings-
arbeid.
De steun aan den land- en tuinbouw.
Buitenland.
De anti-communistische maatregelen in
Duitschland.
De bankcrisis in Amerika.
De spoorwegstaking in Oostenrijk.
De actie van Japan.
effect hiervan is niet groot, daar de Rijks
dagleden nog slechts tot 5 Maart recht
hadden op vergoeding.
Tengevolge van het smelten van de
sneeuw, die bij den jongsten sneeuwstorm
van verleden week is gevallen, staan nog
vele rivieren in Noord-Engeland, in het
Westen en in de Theemsvallei ver buiten
haar oevers.
Met sommige gedeelten van Zuid-Wa
les is men op bet oogenblik slechts in
draadlooze verbinding, omdat de tele
foonlijnen vernield zijn.
De Tweede Kamer-verkiezingen.
De candidatenlijst van de Chr. Histori
sche Unie is samengesteld als volgt:
1. jhr. mr D. J. de Geer, 2. prof. dr
J. R. Slotemaker de Bruine, 3. J. Bakker,
4. J. R. Snoeck Henkemans, 5. dr H. J.
Lovink, 6. H. W. Tilanus, 7. jhr mr F.
Beelaerts van Blokland, 8. J. Weitkamp,
9. dr G. W. Th. baron van Boetzelaer van
Dubbeldam, 10. mej. mr G. F. Katz, 11.
J. M. Krijger Jr., 12. jhr. mr. J W. H.
Rutgers van Rozenburg, 13. mr. dr. A. A.
van Rhijn, 14. mr dr N. G. Veldhoen, 15,
T. Krol, 16. mr J. A. de Visser, 17. M.
A. Marra, 18. mr dr J. van Bruggen, 19.
D. J. Mellema, 20. P. J. Nahuisen, 21.
J. G. Wolthuis, 22. J. van der Marei, 23.
W. F. G. van den Broek, 24. G. Verhoef,
25. mr M. G. de Jong, 26. A. Broen, 27. G.
Seunninga, 28. H. K'oerselman, 29. F. A.
Kraayenveld, 30. M. Prins Azn.
Door de Herv. Gersf. Staatspartij werd
de volgende candidatenlijst samengesteld-
1. ds G. A. Lingbeek te Urk, 2. B. G.
Peereboom te.Den Haag; 3. ds L. G. W.
Ekering te Amsterdam; 4. K. Eelderink
te Vianen; 5. F. de Jong te Koudum; 6. J.
Prins, te Oldebroek; 7. J. v. d. Pol te
Veen; 8. P. van Ooyen, te Middelburg; 9.
H. v. d. Mbeen te Lunteren; 10. G. H.
Alblas te Den Haag; 11. W. F. Lefèvre te
Leiden; 12. ds F. C.. Willekes te Spijk; 13.
5. Boersma, te Apeldoorn; 14. ds G.
Hooy kaas, te Uitwijk; 15. H. A. Vromans,
te Heemstede; 16. Van Herwaarden te
Weesp; 17. ds A. G. G. den Hertog, te
Rotterdam; 18. ds K. H. E. Gravemeyer,
te Den Haag; 19. ds H. E. Gravemeyer, te
Amsterdam.
Hel weer in Februari.
Blijkens het voorloopig overzicht van
bet weer in Februari 1933, medegedeeld
door bet Kon. Ned. Inst, te De Bilt, was
gemiddeld over de vijf hoofdstations de
'ochtendtemperatuur ongeveer normaal.
Op een enkelen dag was zij in de eerste
helft der maand steeds boven, in de twee
de helft beneden normaal. De grootste af
wijkingen kwamen voor op den 5en en
den 20sten, resp. 6,5 gr. boven en 5,5 gr.
beneden normaal. De gemiddelde maxi
mum-temperatuur was ongeveer normaal,
de gemiddelde minimum temperatuur 1
gr. boven normaal. Het aantal dagen met
een minimum temperatuur beneden bet
vriespunt was te De Bilt 15 tegen 15 nor
maal. De neerslag, die voor een groot deel
van 1 op 2 Febr. viel, was over bet alge
meen normaal tot 20 pet. beneden nor
maal, maar in Zeeland, Noord-Brabant
en Noord-Limburg tort 20 pet. boven nor
maal.
Te De Bilt werden 87 uren Zonneschijn
waargenomen tegen 71 normaal.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is met ingang van 1
April 1933 benoemd tot burgemeester
der gemeente Ferwerderadeel G. W. H.
Esselink, met toekenning van gelijktijdig
eervol ontslag als burgemeester der ge
meente Adorp.
De Zomertijd.
Het lid der Tweede Kamer, de heer
Braat, beeft den Minister van Binnen
landsche Zaken gevraagd:
Is de Minister bereid mede te deelen
waarom door hem bepaald is, dat dit jaar
de zomertijd twee weken langer zal duren
dan bet voorgaande jaar, waardoor dit
ongerief voor velen onnoodig wordt ver
lengd?
Notariaat.
Bij Kon. besluit is aan D. Lelsz, op zijn
verzoek, met ingang van 1 Mei 1933, eer
vol ontslag verleend uit zijn betrekking
van notaris te Groningen.
