Uit de Provincie
Kerknieuws.
Onderwijs.
Gemengd Nieuws.
moge dienen, dat in de jaren van depres
sie 1922—1923 de gemiddelde werkloos
heid 11 pet. bedroeg; zjj daalde in die
jaren tot 8 pet. in den zomer en steeg
tot 18 pet. in den winter.
In de jaren sinds 1916, die niet abnor
maal kannen worden genoemd, daalde de
werkloosheid in den zomer gewoonlijk
tot omstreeks 5 j>ct. (1929 2i/a pet.)en
steeg zjj in den winter zelden boven 15
pet.; tusschen het minimum in den zomer
en het maximum in den winter was bet
verschil gemiddeld 10 pet.
Een bijzondere plaats nemen de gege
vens in betreffende het tijdvak, dat in
Augustus 1914 aanving en kennelijk stond
onder den invloed van den toen aange
vangen oorlogstoestand. Het werkloos
heidspercentage was toen het hoogst in
September 1914, n.l. 27 en daalde regel
matig tot 4 pet. in den zomer van het
jaar 1916.
Bjj 221 organen dar openbare arbeids
bemiddeling in gemeenten met 5000 of
fneer inwoners waren op 28 Januari j.l.
ingeschreven 309.100 werkzoekende man
nen.
Prov. Comité A. R. Kiesvereeniglngen.
Zaterdag werd te Middelburg een druk
bezochte vergadering gehouden van het
Prov. Comité van A.-R. Kiesvereenigingen.
In zijn openingswoord herinnerde de
voorzitter Mr P. A. Schwartz aan het over
lijden van den vroegeren voorzitter Mr
A. A. de Veer, terwijl voorts werd stil
gestaan bij het gebeurde met de „Zeven
Provinciën" en het conflict tusschen Ka
binet en parlement, waarbij niet werd
nagelaten de houding van de vrijzinnigen
in het juiste licht te stellen.
De notulen van de vorige vergadering
werden vastgesteld.
Namens de daarvoor aangewezen Com
missie rapporteerde de heer Van Andel,
dat met zoo goed als algemeene stemmen
tot lid van het Centraal Comité werd
gekozen de heer Mr P. A. Schwartz, die
zich onder applaus bereid verklaarde deze
benoeming te aanvaarden.
Vervolgens werd behandeld het advies
van het Centraal Comité inzake de can-
didaatstelling voor de Tweede Kamer. Na
breedvoerige bespreking werd een advies
vastgesteld, dat aan de plaatselijke kies
vereenigingen zal worden toegezonden.
De vergadering werd daarna door den
heer Van 'tHoff met dankzegging ge
sloten.
Middelburg. V. U. - b u s j e s. Het Comité
voor de V.U.-busjes verzocht ons te mel
den, dat de eerste lichting der V.U.-busjes
heeft opgebracht f266.48.
Een prachtig resultaat. Aan geefsters
en helpsters wordt hartelijk dank ge
bracht.
Faillissement. A. Knibbe, land
bouwer te Zuidzande. Passief f42475,
waarvan preferent f 2472.99. De baten zijn
nog niet volledig bekend.
Vlissingen. Op 74-jarigen leeftijd over
leed alhier de heer J. W. Wagtho, rent
meester van het Kroondomein voor de
rentambten Middelburg, Goes en Tholen,
sedert 17 April 1895. De overledene, die
Commandeur der Huisorde van Oranje
was, had ook als lid zitting in den Raad
van beroep voor de directe belastingen te
Middelburg.
Goes. Zaterdagmiddag is in de Chr.
Bewaarschool alhier de districtsvergade
ring van jeugdige bouwvakarbeiders ge
houden. PIm. 40 jeugdige leden waren
opgekomen. Twee hoofdbestuurders van
den N.C.B. waren aanwezig en spraken
over „De vakbeweging en de jeugd" en
„De jeugd in crisistijd".
De sprekers schetsten de gevaren, waar
aan de jeugd bloot staat, vooral in dezen
tijd nu ze van alle kanten bewerkt wordt
met allerlei leuzen en spoorden hen aan
trouw te blijven aan het Chr. beginsel
en aan de hand van dit beginsel zich op
de hoogte te stellen van de verschillende
maatschappelijke vraagstukken. Beide
sprekers werden met stille aandacht ge
volgd. Verder werd de vergadering afge
wisseld met zang, muziek en voordracht
(het orgel was welwillend afgestaan door
de firma Goldschmeding). Deze eerste
vergadering van jeugdige bouwvakarbei
ders, mag als uitstekend geslaagd heeten.
Veere. In de gemeenteraadsvergadering
van Vrijdag waren alle leden aanwezig.
De voorz. wenscht de leden en den secr.
een gezegend en gelukkig jaar toe. Als
oudste raadslid wenscht dhr Wouters den
voorz. ook des Heeren zegen toe. De voorz.
deelt het een en ander mede aangaande de
restauratie van het stadhuis. In 1933
zullen voor- en achtergevel en het dak in
orde kunnen worden gebracht. Dan zal het
inwendige van het stadhuis worden her
zien en vernieuwd. Spr. hoopt dat dan
Bpoedig het geheele stadhuis in orde zal
kunnen worden gebracht.
Ingekomen is bericht van den Minister
van Binnenl. Zaken dat de werken voor
werkverschaffing zijn goedgekeurd. Aan
het bekende adres van Kerkrade inzake
verlaging van rente voor bijz. lagere scho
len wordt adhaesie betuigd. Tegen dhr
Simonse.
In de commissie tot wering van school
verzuim worden herbenoemd de heeren
W. de Wolf en Tyrie.
Ingekomen is een inlichting over de
Pinda-mannetjes, die steeds in getal toe
nemen. De voorz, meent, dat we onze
eigen bevolking toch bovenal moeten hel
pen en ondersteunen.
Een schrijven van den Chr. Besturen
Bond om een Contact-commissie in het
leven te roepen, wordt voor kennisgeving
aangenomen, daar dit voor deze gemeente
niet noodig wordt geacht. Ingekomen is
een verzoek van dhr Beeke, carousselhou-
der, om dit jaar weer te mogen komen met
een caroussel. Dhr Gideonse is hier tegen.
Al het geld gaat weer Veere uit en levert
niets op. Spr. is tegen kennis. Ook dhr
Simonse en Wouters.
De voorz. zegt: er wordt niet gesproken
om de kermis af te schaffen.
Dhr Gastel ziet geen bezwaar om Beeke
weer te laten kamen en te laten betalen als
vorig jaar. Voorstel van B. en W. om
het verzoek toe te staan wordt aangeno
men. Ingekomen is een schrijven dat bij
de feestelijke herdenking van Prins Wil
lem van Oranje de kinderen van beide
scholen uit de hoogste klasse mooie platen
zullen ontvangen. De voorz. stelt voor ook
de andere kinderen iets te geven en ook
de kinderen der bewaarschool niet te ver
geten. Hiervoor werd een klein bedrag
toegezegd.
Ingekomen is een bericht van dhr Mar-
tijn, dat hij afziet van de gevraagde bouw
grond. Deze zal nu worden bestemd voor
plantsoen.
Ook werd besloten van de andere zijde
bij de fontein alles te rooien behalve de
boomen en ook dit gedeelte voor plantsoen
in te richten.
De voorz. deelt mede, dat voor het ver
voer van puin is ingeschreven door de
heeren Wallenburg, Vermeulen en Poppe
voor de som van f 3.00. Ingekomen is een
schrijven van het Prov. Bestuur over de
afwatering der begraafplaats, om gezien
het rapport van den Insp. der Volksge
zondheid de bestaande afwatering te
handhaven en het besluit van 6 Juli 1932
in te trekken.
Dhr Blind zegt, dat de rapporten voor
hem niet voldoende zijn. Den een wordt
het water afgenomen en den ander toege
zonden. Spr. stelt voor het vroeger geno
men besluit uit te voeren en de afwate
ring op de vroegere wijze te doen plaats
hebben.
Dhr v. Beveren steunt dit voorstel.
Dhr Castel acht het overbodig dhr v.
Beveren nog te bewijzen dat er geen last
van water is. Het voorstel van dhr Blind
wordt aangenomen. Dhrn Gastel, Wou
ters en Dekker zullen hierin niet berusten.
Dhr G. M. Poppe wordt herkozen als
lid van het Burg. Armbestuur.
De voorz. deelt mede, dat voor de oud
heidskamer is gegeven eenig plaatwerk
op Veere betrekking hebbende door den
heer H. v. Heeswijk te Den Haag. Spr.
stelt voor dezen namens den raad hier
voor schriftelijk dank te zeggen. Aldus be
sloten. Ook deelt de voorz. mede, dat het
dagel. bestuur aanwezig is geweest bij het
afscheid als regent van 't Godshuis van dhr
Jac. Kasse en dat hem een souvenir is
aangeboden, wat de goedkeuring van den
raad oogstte. Aan dhr Verstrate, die 25
jaar in dat bestuur werkzaam was, bood
het dagel. bestuur een sierplant aan.
Hierna besloten zitting.
Domburg. Vrijdagavond gaf het muziek
gezelschap Apollo" alhier zijn jaarlijk-
sche uitvoering in een volle zaal. Het pro
gramma bevatte 8 muzieknummers, ter
wijl als toegift een marsch: „Groet aan
Zeeland" werd gegeven. Ook werden en
kele tooneelstukken gespeeld.
Een collecte, gehouden voor de jeugdige
werkloozen bracht ruim f 17 op.
Oostkapelle. De Kerkeraad der Geref.
Kerk heeft op voorstel van de Commissie
van Beheer besloten om over te gaan tot
het doen aanleggen van een electrische
verlichting in het kerkgebouw en de con
sistoriekamer.
Vrijdagavond hield de Landbouw-
vereen. „Algemeen Beland", afd. der
Z. L. M. haar jaarvergadering. De op
komst was zeer gering. De voorzitter Z.
Maljaars betreurde het, dat er hier ter
plaatse scheuring is ontstaan en sprak
den wensch uit, dat de Vereen, mag blij
ven bestaan.
Uit het jaarverslag van den secretaris
dhr Joh. Poppe, bleek, dat er nog 55 le
den gebleven zijn in de Z. L. M.
De penningmeester, dhr A. Willemse
Dz. bracht zijn jaarverslag uit, waaruit
bleek, dat er is aangekocht 31743 K.G.
voederartikelen en 76570 K.G. meststof
fen, 455 K.G. bestrijdingsmiddelen en
482 K.G. zaaizaad. De ontvangsten be
droegen f 5511,94, de uitgaven f 5489,57,
alzoo een goed slot van f 22,37.
In de vacature J. Krijger, die had be
dankt wegens vertrek naar elders, werd
als bestuurslid gekozen dhr J. Maljaars
Wz
Vrijdagavond vergaderde de Chr.
Besturenbond onder leiding van dhr P.
Cornelisse. De voorzitter behandelde al
lereerst de meerwaarde theorie van Marx.
Vervolgens werd behandeld de leer van
den klassestrijd, zijnde de drijfkracht van
het revolutionaire sentiment.
Vrouwepolder. In de consistorie der
Geref. Kerk, hield de Jongel. Vereen. Job
344b, met ouders, begunstigers en ge-
noodigden haar jaarvergadering, welke
onder leiding stond van den voorzitter,
dhr Joh. Francke.
De jaarverslagen getuigden van frisch
leven en wilskrachtig werken. Er werden
drie onderwerpen behandeld, waarop be
spreking gegeven werd.
Het verdere van den avond werd ge
vuld met voordrachten, een improvisatie-
wedstrijd e.d. Ouderling W. Duvekot sloot
deze welgeslaagde bijeenkomst.
Koudekerks. Vrijdagavond vergaderde
de tuinbouwvereeniging alhier in het ver-
eenigingslokaal, onder voorzitterschap
van burgemeester Bakker. De vergadering
was vrij goed bezocht.
De secretaris, dhr L. Janse Cz., bracht
het jaarverslag uit en de penningmeester,
dhr A. Wondergem, gaf financieel
verslag. De kas wees een batig saldo aan
van f 36,78.
De aftr. penningmeester, dhr A. Won
dergem, werd herkozen. In de vacature,
ontstaan door het bedanken van dhr G.
van Beusekom, werd gekozen dhr M. H.
Dekker. Deze bedankte evenwel voor deze
benoeming, waarna gekozen werd dhr J.
Kook Wz.
Daarna leverde de penningmeester een
onderwerp over: „Aardbeien en wortelen
onder glas en de teelt van eenige snij
bloemen". Spr. noemde eerst de cultuur-
zorgen enz. en stond vervolgens stil bij
de teelt van pioenen, dahlia's, anemonen
en Chrysanthemums.
Op dit leerzame en op de praktijk ge
gronde onderwerp volgde nog eenige be
spreking.
Op de volgende vergadering zal de vice-
voorzitter, dhr M. Sanderse, een onder
werp leveren over: „De teelt van kom
kommers en meloenen onder glas".
Voetbal.
Goes. Zaterdag speelde „Unitas" van
Kloetinge tegen een elftal van de Chr.
U.L.O. De uitslag was 55. Huststand
21 voor het U.L.O.-elftal.
Kats. Zaterdagmiddag werd een voet
balwedstrijd gvspeeld tusschen Kats 1 en
Colijnsplaat 1. Ruststand 21 voor Kats.
Eindstand 32.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Leiden, J. J. G. Karres te
Apeldoorn. Te Ter Aar, J. Bakker te
Bleiswijk. Te Makkum, J. F. T. v. d.
Linde te Heeg.
Aangenomen naar Gulpen, J. E. Drost,
cand. te Arnhem.
Bedankt voor Leerbroek, L. Vroeginde-
weij te Wilnis. Voor Opperdoes en Nieu-
werkerk (Z.), J. E. Drost, cand. te Arn
hem. Voor Hees, J. de Wit te Leidsctien-
dam.
Geref. Kerken.
Beroepen te Haamstede, M. de Hegt,
cand. te Middelburg.
DsC Kroon, f Te Enter is
Vrijdagavond plotseling, op bijna 60-ja-
rigen leeftijd, overleden Ds C. Kroon, pre
dikant der Ned. Herv. Gemeente aldaar.
Ds Kroon was op ziekenbezoek een half
uur buiten het dorp Enter, toen hij plot
seling ineen zeeg en stierf.
De thans overledene aanvaardde 10
Jan. 1904 het ambt te Hollandsche Veld,
in 1908 deed hij intrede te Strijen, in
1921 te Woudsenid en sinds 10 April van
het vorige jaar stond hij1 in zijn laatste
gemeente.
Chr. Geref. Kerk. Te Schoon
hoven is een Chr. Geref. actie ontstaan.
Onder leiding van ds Smits Chr. Geref.
predikant te Nieuwpoort, wordt er thans
wekelijks godsdienstoefening gehouden in
een daartoe gehuurde zaal, welke door
100 a 150 personen wordt bezocht.
Afvaardiging van Zendeling J. Karelse.
Zooals in het nummer van j.l. Zaterdag
werd medegedeeld, vond gisteren in de
Chr. Evang. Gemeente te Goes de af
vaardiging plaats van onzen vroegeren
plaatsgenoot Zendeling J. Karelse.
Dat er bij al den weemoed, natuur
lijkerwijze verbonden aan een dergelijk
afscheid, toch dankbaarheid en blijdschap
was bij de Vrij Evangelische Christenen
in Neder laad, vindt vooral zijn oorzaak in
de omstandigheid, dat met de afvaardi
ging en uitzending van den heer en mevr.
Karelse een reeds lang gekoesterde
wensch in vervulling is gegaan. Namelijk
deze, dat geheel Samosir, het arbeidster
rein van de Vrij Evang. Gemeenten, door
eigen zendelingen zou worden bezet. De
laatste post, tot voor kort verzorgd door
de Barmerzending, Ambarita, wordt nu
door zendeling en mevr. Karelse betrok
ken.
Van die vreugde en dankbaarheid ga
ven de Vrij Evang. Gemeenten in Neder
land blijk door het zenden van afgevaar
digden. Qp enkele gemeenten na, die door
omstandigheden daartoe verhinderd wa
ren, hadden gisteren alle gemeenten ver
tegenwoordigers in Goes.
Zools te verwachten was, vulde zich des
morgens de kerk der Chr. Evang. Gem.
tot in alle hoeken met belangstellende
toehoorders. Deze afvaardigingssamen
komst stond onder leiding van Ds P. B.
Müller van Nijverdal, voorzitter der Sa-
mosirzending. Nadat de voorzitter alle
aanwezigen en inzonderheid de vele afge-
vardigden der verbondene gemeenten een
hartelijk welkom had toegeroepen, sprak
Ds v. d. Vis de bij zoo'n gelegenheid ge
bruikelijke zendingsrede uit naar aanlei
ding van Matth. 24:14: „En dit Evange
lie des Koninkrijks zal in de geheele we
reld gepredikt worden tot een getuigenis
allen volken: en dan zal het einde ko
men". Spr. noemde dit woord de procla
matie van den Koning, waarmee hij komt
tot Zijn gemeente, die gemeente daarmee
de Evangelieverkondiging onder de hei
denen opdragende. De vervulling van deze
zendingstaak is een werk der gehoor
zaamheid en van groot gewicht. Want
er is zooveel dat strijdt om de ziel van
den inlander Duistere machten doemen
op en hebben ook hun weg naar Indië
gevonden. Dat onder invloed van het
communisme een groep inlandsche sche
pelingen konden komen tot de onverant
woordelijke daad welke de laatste week
in geheel Indië, in ons Vaderland, ja
schier in de geheele wereld beweging
bracht, zegt ons meer dan van muiterij
en opstand. Het spreekt van die mach
ten, die vat kregen op de inheemsche
bevolking vaua Indië. Evenals in China
gaat het zeker ook voor Indië in de toe
komst om het Christendom of 't commu
nisme. Daarom is het de taak van Chris
telijk Nederland, ook van de Vrij Evang.
Gemeenten, om Indië den Christus te pre
diken door de verkondiging van het Evan
gelie, maar ook door het leven der liefde.
Dat is een taak, welke alleen biddende
kan worden volbracht. Aan het slot der
prediking werd het woord gericht tot zen
deling Karelse, dien de verzekering werd
gedaan, dat de gemeenten met gebed en
offer achter hem en zijn gade zouden
staan, als zij als verlengstukken der ge
meenten op Samosir zouden arbeiden.
Ds Müller las vervolgens den lastbrief
der Vrij Evangelische zendelingen en stel
de de gebruikelijke vragen, waarop zende
ling Karelse onder ademlooze stilte met
vaste stem antwoordde: „Met de hulp des
Heiligen Geestes, ja, ik van ganscher
harte".
De leden van het Hoofdbestuur reikten
hem hierna bij 't uitspreken van een tekst,
de hand der gemeenschap.
De gemeente zong het jonge zendings-
paar de bekende zegenbede van Ps. 134
toe en hiermede was deze eenvoudige,
doch roerende plechtigheid afgeloopen.
's Namiddags twee uur vulde wederom
een groote schare het kerkgebouw. Ds van
Vliet, tweede voorzitter der Samosirzen-
ding, leidde deze samenkomst, waarin de
verschillende afgevaardigden hun af
scheidswoord spraken. Menig warm
woord sprak van liefde voor het zendings-
paar Diep ontroerd sprak zendeling Ka
relse een kort slotwoord, waarin hij dank
te voor alle goede woorden en wenschen,
maar vooral de Goesche gemeente voor
alles wat hij in haar midden mocht ge
nieten en ontvangen. Met stillen eerbied
gedacht spreker zijn ontslapen geestelij
ken vader en leermeester, Ds van Leussen.
'tWas goed gezien door het comité tot
behartiging van de Zendingsbelangen in
de Goesche gemeente, dat voor den avond
dienst, waarin zendeling Karelse zijn af
scheidswoord zou spreken, de kerk veel
te klein zou zijn. Met had daarom de
groote zaal van „Slot Ostende" afge
huurd. Een pl.m. 800 belangstellenden
vulden opgepakt deze vergaderplaats.
Deze afscheidsdienst, welke door de N.
C. R. V. werd uitgezonden, stond weder
om onder leiding van Ds Müller. Ds v. d.
Vis als plaatselijk predikant en Ds Mooij
als vriend, spraken een korten groet uit.
Hierna kreeg zendeling Karelse het
woord, om zich voor zijn heengaan naar
Samosir voor het laatst tot de gemeenten
te richten. Hij deed dit naar aanleiding
van 3 Johs. vs. 7: „Want zij zijn voor
Zijnen naam uitgegaan, niets nemende
van de heidenen". Spr. liet o.m. uitkomen,
dat 't zendingswerk onder al den cultu-
r^elen arbeid in Indië eigenlijk alleen be
langeloos wordt verricht. De gemeenten
en alle Christenen werden daarom opge
wekt, hun roeping in dezen getrouw te
vervullen. Wij willen gaan, zoo sprak
zendeling Karelse, niets nemende van de
heidenen. Wij willen gaan tot die men-
schen zonder Bijbel, zonder God en Chris
tus, tot het volk dat vol is van ongeloof,
bijgeloof en vrees voor tooverpriesters.
Wij gaan in den Naam des Heeren.
Na do afvaardigingstoespraak vein den
voorzitter, sprak Ds J. Enter van Rotter
dam als vader van het zendingspaar een
slotwoord. Waarom wij u, zoo sprak hij
mevr. KarelseEnter aan, met zooveel
blijdschap naar Indië laten gaan? omdat
het van uw prilste jeugd af de overtui
ging van uw vader en moeder is geweest,
dat de Heere u zou roepen voor het zen
dingswerk. En toen hebben wij reeds in
ons hart „ja" gezegd. Spr. achtte het een
voorrecht voor ouders, om hun kinderen
aan het werk des Heeren onder de heide
nen te mogen afstaan. „Zie Ik zende mijn
Engel voor uw aangezicht". Met dit woord
bemoedigde Spr. zijn kinderen bij hun
vertrek naar 't zendingsveld.
De toespraken werden afgewisseld door
gemeenschappelijk gezang, terwijl het Ge
mengde Zangkoor der gemeente onder lei
ding van den Directeur, den heer C. Du
vekot Lzn., op zeer verdienstelijke wijze
eenige afscheidsliederen zong.
Zendeling en Mevr. Karelse hopen in
den loop van deze week via St. Chri-
schona, waar Ds Karelse zijn opleiding
ontving, naar Genua af te reizen, van
waar zij per „Johan de Witt" op 24 Febr.
de reis naar Indië voortzetten.
De Heere doe Zijn aangezicht over hen
lichten!
Vlissingen. De heer J. Breel, onderwij
zer aan de Oranjeschool alhier, heeft
wegens het bereiken van den pensioen
gerechtigden leeftijd tegen 1 Mei zijn ont
slag aangevraagd.
DE MUITERIJ OP DE „ZEVEN
PROVINCIËN".
De volledige lijst der gedooden aan
'boord van de „Zeven Provinciën" bevat
de volgende namen: de tamboers 2de
klasse P. Bakker en J. C. de Bree, de ma
rinier 2de klasse W. A. Kroeskop, de In
landsche korporaal-telegrafist W. N. Ru.
mambi, de Inlandsche matrozen 1ste kl.
Mohamed, Basir en F. Kasehung, de In
landsche matrozen 3e kl Amir, Misman
en Sait, de Inlandsche lichtmatrozen D.
N. Keramas, O. H. Koluod, F. G. Laitu-
peirissa, Miskam, Soewardi, alias Hapa-
pi, de Inlandsche stoker 1ste kl. Oomar,
de Inlandsche stoker 2e kl. P. Aritonang,
de Inlandsche jongen Lila, alsmede nog
vier ongeïdentificeerde!!.
De „Evertsen" brengt de gedoode sche-
pelingen van de „Zeven Provinciën aan.
Zij zullen op het eiland Onrust worden
begraven.
Zwaargewond werden: een ongeïdentifi
ceerde Europeaan en voorts de Inland-
sche matrozen 1ste kl. J. K. Kawilarang
M. M. Paradja, de Inlandsche matroos
3e kl. Soegito, de Inlandsche lichtma
troos Sagino, de Inlandsche leerling-sto
ker Soewatyo en e3n ongeïdentificeerde
Inlander.
Lichtgewond zjjn: De luitenant ter zee
der 3e kl. A. N. baron de Vos van Steen-
wijk, de Inlandsche korporaal kok Sadri,
de Inlandsche matroos-koks Gasim en
Niti, de Inlandsche lichtmatroos J. E. Pe-
iupessy.
Volgens een bij de familie ingekomen
telegram .verkeert de 22-jarige marinier
der 2e klasse H. Visser, die tengevolge
van de ontploffing van de bom op de
„Zeven Provinciën" brandwonden en een
borstwond bekwam, thans buiten levens
gevaar
De Inlandsche navigator Tuhumena be
vindt zich aan boord van de „Java" in
zwaar arrest.
Als hoofd van de muiterij is na onder
zoek aangewezen de Europeesche korpo
raal-machinist Boschart.
De command an t van de „Ze
ven Provinciën" kapitein-luite
nant ter zee J. E. Eikeboom is
van zjjn commando ontheven.
Hij bevindt zich thans aan boord van
den kruiser „Java" in afwachtir van de
beslissing, te nemen door de pas inge-
stelde commissie van onderzoek aan
boord van het eskader.
Met het onderzoek in de muiterij is
belast de kapitein ter zee Coster.
De „Zeven Provinciën" blijkt niet ern
stig te zijn beschadigd. Het schip stoomt
op eigen kracht op naar de reede van
Tandjong Priok.
Wat de navigatie tijdens de yaart van
de „Zeven Provinciën" langs Sumatra's
Westkust betreft, staat het thans vast,
dat deze geheel in handen is geweest
van Europeesche onderofficieren. De ge
vangen officieren hebben in geen enkel
opzicht hun medewerking aan de naviga
tie verleend.
Het eiland Onrust.
Een welbekend eiland in de geschiede
nis van de Oost-Indische zeevaart zal tot
tijdelijk verblijf dienen van een deel der
muiters van de „Zeven Provinciën". On
rust, ook gelieeten Poelan Kapal, het
scheepseiland, een der kleine eilanden
bij de westelijke invaart van de baai van
Batavia (het heeft slechts een oppervlakte
van 9 H.A.), was reeds in de dagen der
Compagnie in dienst van de scheepvaart
gesteld en van werven en tuighuizen
voorzien. Nadat in 1800 de Engelschen
er alles plat hadden geschoten, heeft een
kwarteeuw later gouverneur generaal Van
de Cappellen er nieuwe etablissementen
laten oprichten en in het midden der vo
rige eeuw heeft het eiland een drijvend
droogdok gekregen. De laatste twintig ja
ren wordt het uitsluitend gebruikt als
quarantaine-station voor uit Mekka terug-
keerende pelgrims, waaruit reeds volgt,
dat het er op ingericht is, groote groa-
pen menschen tijdelijk onderdak te bren
gen. Er zal nu ruimte te over zijn, daar
de Mekka-vaart tot het uiterste is inge»
krompen in verband met de crisis.
De bom.
In verband met de van verschillende
kanten gerezen vraag in hoeverre het
taogalijk zou zijn om, zonder gebruik te
maken van een bom, de muiters van de
„Zeven Provinciën" tot overgave te dwin
gen, vestigt de N. R. Crt. nog eens de
aandacht op de bijzondere omstandighe
den, waaronder tegen het schip geageerd
moest worden, zooals deze door de be
lichten van het Departement van Ma
rine zijn bevestigd. De „Zeven Provin
ciën" was voorzien van het verstdragende
en machtigste geschut van alle ter plaatse
aanwezige marine vaartuigen, zoo-aat het
voor deze schepen roekeloos ware ge
weest om te trachten het muiterschip
op zoodanigen afstand te naderen, dat zij
in staat zouden zijn het schip onklaar
te schieten, in de hoop dat het zich
dan wel voetstoots zou moeten over
geven. Nu dit onuitvoerbaar was, 'bleef
de keuze tusschen de duikboot en het
vliegtuig. Het is ook aan leeken bekend,
dat de uitwerking van een geslaagd tor-
pedoschot gewoonlijk nog veel ernstiger
is dan die yan een vliegtuigbom van
het lichtste kaliber. De keuze kon daarom
niet twijfelachtig zijn. Of het dan wel
licht mogelijk geweest zou zijn een bom
te werpen, welke alleen maar indruk
maakte zonder schade te doen? In de
vraag der technische mogelijkheid zijn
wij niet bevoegd te treden, maar wij heb
ben uit hetgeen omtrent de ...cntaliteit
der muiters gebleken is, toch wel de over
tuiging gekregen, dat een boniworp, die
niet raak ware geweest, beter ge
heel achterwege had kunnen
bl jj ven.
Wij merken verder op, dat elke mis
lukking van dit optreden stellig en zeker
een veel grooter onheil na zich zou heb
ben gesleept.
In het gezicht van Java, het centrum
en bolwerk van ons gezag in Indië, kon
voortzetting van de openlijke uittarting j
geen oogenblik langer worden geduld.
Zes sommaties
Het Departement der Marine in Ned.
Indië deelt mede, dat het vliegtuig D 11
geheel overeenkomstig de schriftelijke or
ders welke aan dit vliegtuig waren ver
strekt, de muitende bemanning aan boord
van de „Zeven Provinciën" tot zesmaal
toe heeft gesommeerd, nJ. driemaal ra
diografisch op de 600 Meter golf en drie
maal op {le 475 Meter golf.
