EERSTE BLAD. Een vertrouwenscrisis. Buitenland Binnenland. Belangrijkste Nieuws. Zesmaal herhaald MAANDAG 13 FEBRUARI 1933 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 47e JAARGANG - No. 115 Dit nummer bestaat uit 2 bladen Het gemeentebestuur zal niet in staat zijn deze nieuwe lasten te dragen. Dit Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. De Zeeuw Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20, Losse nummers 5 cent Advertentiën 80 cent per regel. Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75. bij vooruitbetaling. Onder letter of motto i 0.85. Bij contract belangrijke korting. Over de huidige politieke situatie, ont staan door het Kamervotum van j.l. Don derdag, loopen de meeningen nogal uit een. Volgens sommigen ligt de schuld bij de meerderheid van de Kamer, die willens en wetens op een conflict met het Kabi net aanstuurde de verklaring van Mi nister Donner had wat dat betreft aan duidelijkheid niet te wenschen overgela ten maar er zijn anderen, die er het Kabinet een verwijt van maken, dat het zeer ten onrechte bij zulk een zaak van ondergeschikten aard, met een politiek conflict dreigde. Zoo schreef b.v. de „Nederlander", dat het Kabinet met een „dwangmaatregel" kwam, waardoor de vrijheid van den volksvertegenwoordiger om te stemmen naar eigen overtuiging, in het gedrang kwam. Voor den oppervlakigen toeschouwer blijft het, wie men overigens ook gelijk moge geven, eenigszins vreemd, dat het bij dit voorstel tot een conflict kwam. Het liep toch over een kwestie van be trekkelijk ondergeschikten aard, over een bezuiniging van ruim een half millioen. Moest daarvoor de Kamermeerderheid alles op haren en snaren zetten? Moest daarvoor het Kabinet met de porte feuilles rammelen? Het antwoord op deze vragen het is een zeer duidelijk antwoord, gaf naar het ons voorkomt de leider van de libe rale Kamerfractie. Op een vraag van de „N. R. Crt." om een nadere toelichting op het gebeurde, antwoordde dit Kamerlid: „U vraagt mij hoe het te verklaren is, dat niettegenstaande den nood der schat kist de Kamer met groote meerderheid het wetsontwerp tot opheffing van vier recht banken en een groot aantal kantongerech ten, voorloopig althans, niet heeft willen aanvaarden, hoewel de regeering toonde aan de aanneming hooge waarde te hech ten en tenslotte zelfs de Kabinetsquaes- tie stelde. Uit hetgeen de tegenstanders hebben aangevoerd, is wel duidelijk gebleken, dat zij zeer onder den indruk waren van de aan die opheffing verbonden bezwaren, zoowel van localen aard, ik bedoel voor de kleine steden en het platteland, als van meer algemeenen aard. Deze laatste bezwaren, dus van meer algemeenen aard, kwamen hierop neer: men meende, dat de tegenwoordige stroo ming, die de menschen van ontwikkeling en beschaving meer en meer naar de groo te steden samenbrengt, niet door regee- ringsmaatregelen mag worden bevorderd. Tegen deze nadeelen achtten de tegen standers de bezuiniging niet op te wegen, te minder, omdat zij meenden, dat die bezuiniging op andere wijze evengoed zou zijn te verkrijgen. De door mij genoemde nadeelen zijn een quaestie van waardeering; dat de bezuiniging op personeel, die de minister beoogt, ook op andere wijze zou zijn te verkrijgen is door den bewindsman stel lig ontkend. Maar er kwam bij, dat de tegenstanders meenden, dat andere, min der ingrijpende bezuinigingen moesten voorgaan; ik geloof, dat, wanneerzou blijken, dat aan de door den mi nister verlangde reorganisa tie niet valt te ontkomen, een groot deel van den tegenstand zou zijn gebroken. Dat die reorga nisatie, wil men tot de noodige bezuini ging geraken, in ieder geval noodzakelijk is, heeft de minister met klem volgehou den, doch het wilde er bij de tegenstan ders blijkbaar niet in. En hiermede raak ik datgene aan, wat m.i. de diepere oorzaak van het conflict tusschen Kamer en regeering is: gebrek aan vertrouwen. Deze crisis is een vertrouwenscrisis. Dat bleek ook uit het feit, dat de tegemoet koming van den minister aan den wensch van een groot deel der Kamer om de rechtbanken te Roermond, Almelo en Alk maar te behouden, niet als tegemoet koming werd gewaardeerd, doch met ach terdocht beschouwd. Gebrek aan vertrou wen tegenover de regeering bestaat, als ik wel zie, bij alle groepen, die aan de motie tot uitstel van de beslissing haar stem hebben gegeven, en wel om verschil lende redenen, verschillend voor de di verse fracties. Het zou mij te ver voeren hierin nader te treden." Wij hebben een enkele uitdrukking onderstreept, die zeer de aandacht ver dient. Het ging bij de voorstellers van de motie niet in de eerste plaats om de «aak, die aan da orde was, De voorgestelde opheffing van recht banken en kantongerechten, nu ja, men had er wel bezwaar tegen, maar men zou er als het moest, in kunnen berusten. De hoofdzaak was echter gebrek aan vertrouwen. Daar ging het hier feitelijk om. De linkerzijde heeft in dit Kabinet geen vertrouwen. Dat heeft zij herhaaldelijk laten voelen. Zij wil wel bezuinigen en trachten de inanciëele moeilijkheden op te lossen, maar altijd anders dan de regeering. Als het Kabinet met een concreet voor stel kwam, hadden de liberalen en de andere linksche groepen altijd toevallig andere, algemeene plannen. Vogels in de lucht 1 Er was gebrek aan vertrouwen. En zoo kwam er nu een motie om aan dat gebrek aan vertrouwen uiting te geven. Zóó bedoelden het de liberalen. En zóó begreep het de Regeering. Vandaar, dat toen tenslotte die motie werd aangenomen, een conflict onvermij delijk was. DE CATASTROPHE TE NEUNKIRCHEN. Vermoedelijk 68 dooden. Over de catastrophe die deze stad Vrij dagavond getroffen heeft, kan nog het volgende worden gemeld: De stad Neunkirchen, die in totaal 42000 inwoners telt, biedt een troosteloo- zen aanblik van verwoesting en opwin ding. De doktoren uit de geheele omgeving zijn gealarmeerd. Alle brandweren uit de omgeving zijn in Neunkirchen samenge trokken, evenals de geneeskundige dien sten, welke alle met groote inspanning en ijver hun droevé werkzaamheden ver richten. 500 arbeiders zijn met ruimings werkzaamheden bezig. Hoe geweldig de uitwerking der ont ploffing was, blijkt wel uit het simpele feit, dat brokstukken van den grooten gashouder en van de buitengewoon zware buisleidingen tot drie kilometer ver het land ingeslingerd zijn. In de verder af gelegen plaatsen Hom burg, Zweibrucken, Wellesweiler, Bex- bach, Frankenholz, St Ingbert enz. zijn tallooze vensterruiten door den ontzaglij ken luchtdruk vernield. Het terrein in de onmiddellijke nabij heid van den gashouder ligt als een beeld van verschrikking uitgespreid. De hui zen zijn tot op de fundamenten met den grond gelijk gemaakt. Op deuren als draagbaren worden de dooden en gewonden weggedragen. De ziekenhuizen van het geheele gebied, tot in Homburg toe, zijn geheel vol met ge wonden. Tot Zaterdagmorgen 8 uur waren 49 dooden geborgen, doch men neemt aan, dat het aanta. over de 100 zal stijgen. Voortdurend werden nog lijken gevonden. Zaterdagmorgen werd een geheel gezin, vader, moeder en twee kinderen, onder de puinhoopen gevonden, die alle om het leven gekomen waren, evenals een ander gezin van vijf personen. Terwijl de brandweren uit het geheele Saargebied tegen het einde van den nacht doodelijk vermoeid met opoffering van al hun krachten steeds doorwerkten om de honderden brandhaarden te doo- ven en het steeds opnieuw oplaaiende vuur te bestrijden, stonden de vrijwillige eerste-hulp-brigades de gewonden bij. Er spelen zich hartverscheurende tooneelen af. Verpletterd en stom staan de gezinnen voor de verwoeste huizen. Aan. den kant van de straat, nauwelijks 30 M. verwij derd van de plaats, waar de gashouder in de lucht vloog, ligt een auto. De auto passeerde den gashouder, juist op het mo ment, dat deze in de lucht vloog. In een hoogen boog vloog de zware bestelauto omhoog tegen een huismuur aan, om ver volgens van een hoogte van 10 M. op straat neer te vallen. De vier inzittenden werden later afschuwelijk verminkt uit den wagen gehaald. Een eerste hulp colonne heeft op straat een in een doek gewikkelde zuigeling van ongeveer 6 maanden gevonden, die waar schijnlijk uit een huis werd geslingerd, doch wonder boven wonder ongedeerd bleef. Aangezien tot nog toe geen zuige ling van dezen leeftijd als vermist is aangegeven, liggen de ouders waarschijn lijk onder de puinhoopen van hun woning begraven. Nabij den geëxploiteerden gasketel lig gen de resten van zes automobielen, die nauwelijks meer als automobielen zijn te herkennen. De inzittenden kwamen allen om het leven. De materieele schade loopt in de mil- lioenen, doch kan nog niet bij benadering geschat worden. wordt te erger, als men in het oog houdt dat 80 pot. der bevolking uit arbeiders bestaat. Zooals te verwachten was, dook ook het gerucht op, dat men hier met een daad van sabotage te doen had. Hoewel men met dergelijxe geruchten zeer voor zichtig moet zijn, acht men de waar schijnlijkheid ervan toch niet uitgesloten. Er zijn 54 dooden geborgen, 14 perso nen worden nog vermist. Het aantal zwaar- en lichtgewonden is nog niet nauwkeurig vastgesteld. Er zijn reeds 160 zwaar gewonden. Volgens een bericht uit Parijs heeft de Fransche regeering aan den burgemees ter van Neunkirchen een bedrag van 100000 franco doen toekomen, om onder de nagelaten betrekkingen der slacht offers verdeeld te worden. De begrafenis der slachtoffers zal op staatskosten plaats vinden, waarschijn lijk morgen. Rijkspresident Von Hindenburg heeft bij het vernemen van de ramp in Neun kirchen onmiddellijk telegrafisch van zijn deelneming doen blijken en aan het stadsbestuur 100.000 mark doen toeko men voor leniging van den nood der slachtoffers. Nog vele andere giften zijn reeds ont vangen. Schietpartijen in Duitschland. De guerilla in Duitschland heeft weer zeven dooden en een groot aantal gewon den gekost. Het aantal dooden sedert Hitler's rijkskanselierschap is daarmede reeds boven de veertig gestegen. Te Eisleben, een industrie-plaats in de buurt van Halle, hielden de nationaal- socialisten een propagandatocht, waaraan ongeveer 600 S.A.-mannen deelnamen. De optocht passeerde de Briete Weg, waar een gebouw van de communisten is ge vestigd. Volgens de politie-berichten, moet uit dit gebouw op de politie zijn gescho ten. Door deze schoten werd een nationaal- socialist gedood. De S.A. deed daarop een stormaanval op het huis. Een vuurgevecht ontstond. Daarbij werd nog een nationaal-socialist door een schot in het hoofd gedood. Van beide zijden zijn tientallen schoten gelost. De nazi's slaagden er tenslotte in, het huis binnen te dringen. Wederom had een hevig gevecht plaats, waarbij twintig per sonen ernstige verwondingen opliepen. Eén der gewonden stierf tijdens het trans port naar het ziekenhuis. De nationaal-socialisten vernielden den geheelen inventaris van het huis en dre ven de communisten al vechtende de straat op. Te Keulen vond een revolvergevecht plaats tusschen nazi's en communisten. Twee communisten moesten zwaar ge wond naar het ziekenhuis worden ge bracht Te Berlijn is Zaterdagnacht op vele plaatsen gevochten. In de wijk Friedenau hadden zich eenige nationaal-socialisten verscholen tegenover een lokaal van de Rxjksbanier. Toen tegen één uur eenige Rijksbanierleden het gebouw verlieten, werden zij door de nationaal-socialisten beschoten. Een 51-jarige arbeider, de so ciaal-democraat Arras, werd door een schot in de borst getroffen. Te Duisburg hebben de nazi's en de Stahlhelm Zondagmiddag een op tocht gehouden. De politie moest eenige keeren ingrijpen. Er vielen een paar ge wonden, Te Bochum is een 25-jarige man bij een botsing met de politie gedood. Bij een vechtpartij te Dortmund is een com munist door een nationaal-socialist ge dood. Te Jessnitz (Anhalt) hebben Zaterdag avond herhaaldelijk botsingen tusschen politieke tegenstanders plaats gehad. Twee nationaal-socialisten werden zwaar ge wond, een communist licht. Te Hecklin- gen (Anhalt) is in den afgeloopen nacht een nationaal-socialist door een onbeken de doodgeschoten. Te Dusseldorf deed de politie huiszoe king bij een aantal communisten. Meer dan vijftig functionarissen van de com munistische partij zijn in hechtenis geno men. Zij staan onder verdenking de open bare orde en veiligheid in gevaar te wil len brengen. Groeiende ongerustheid te Washington. Volgens de „New York Times" heerscht in officieels kringen te Washington groeiende ongerustheid over de gebeur tenissen in China en acht men daar een oorlog tusschen China en Japan onver mijdelijk. Matsoeoka, de eerste gedele geerde bij den Volkenbond zou te Was hington met Roosevelt gaan confereeren Revolutionaire woelingen op Cuba. Uit Miami ij?. Florida wordt gemeld, dat het aldaar gevestigde hoofdkwartier der Cuhaansche revolutionnairen mede- deeling doet over op handen zijnde nieuwe gevechten in "de Cuhaansche provincie Oriente. Twee goed bewapende legers der opstandelingen onder leiding van zonen van generaal Menocal zouden oprukken in de richting van de hoofdstad Havana Men verwacht elk oogenblik het uitbreken van bloedige gevechten op het geheele eiland. De nood van den Amerikaanschen landbouw. Ten gevolge van de noodlottige daling der landbouwproducten in de laatste drie jaren worden bijna 1 millioen van de to taal 6 millioen Amerikaansche boeren met hypothecairen verkoop bedreigd, daar er voor meer dan de helft hunner oorspronkelijke waarde hypotheek op ge nomen is en zij nu tot over de ooren in de schuld zitten. Twee millioen andere boeren zuch ten eveneens onder den rentelast, docht niet in zoo gevaarlijke mate. De bruto-inkomsten der Amerikaansche farmers in het afgeloopen jaar worden ge schat op ongeveer 5 milliard, hetgeen slechts de helft is van 1929. Op 15 Januari j.l. waren de prijzen voor landbouwproducten gedaald tot een waarde van 51 pot. van het vooroor- logsche peil. Voor tarwe kregen de verbouwers een gemiddelden prijs van 32.9 cents per bushel, voor mais 19.1 cents en voor ka toen 5,6 cents op de boerderij. De nood van de Amerikaansche farmer is van belang voor de rest van de wereld, omdat hij het krachtigst opkamt voor in flatie. De vertegenwoordigers der landbouwers in het Congres betoogen, -dat de hooge waarde van den goüden dollar den uitvoer belemmert en den schuldenlast verzwaart. Het Congres heeft echter op het oogen blik maatregelen in onderzoek om den far mer met regeeringshulp te steunen en door tegenstanders van inflatie wordt groote spoed daarachter gezet, ten einde den farmer te overreden ai te zien van zijn gevaarlijke experimenten met de Ameri kaansche valuta, welke een bedreiging vormen van den gouden standaard. Inmiddels hebben in vele deelen des lands de hoeren zich aaneengesloten, ten einde executorialen verkoop te voorkomen. De crediteuren achten de situatie te ge vaarlijk om thans op het betalen der schulden aan te dringen. Vertegenwoordigers der boeren hebben het Congres gewaarschuwd, dat, tenzij spoedig hulp wordt geboden, er onlusten, ja, wellicht openlijke revolutie in de land- bouwstaten zal uitbreken. Korte berichten. Wegens vechtpartijen tusschen stu denten van verschillende richting ie de universiteit van Kiel voor drie dagen ge sloten. De militaire autoriteiten in Roeme nië hebben de ontbinding gelast van alle communistische organisaties, welke onder verschillende namen bestaan. In totaal worden twaalf organisaties door dit be sluit getroffen. New-York is met een dikke sneeuw laag bedekt. Sinds jaren is er niet zooveel sneeuw gevallen als thans het geval is. Niet welkom! Het communistische Kamerlid dhr de Visser is Vrijdagavond met den trein van 18.35 uur te Den Helder aangekomen. Hem werd de toegang tot Den Helder ech ter ontzegd, zoodat hij met den trein van 18.37 uur onverrichterzake weer moest vertrekken. De heer De Visser wil naar lndië. Het Tweede Kamerlid dhr L. de Visser heeft aan den voorzitter van de Tweede Kamer verzocht om deze oogenblikkelijk bijeen te roepen ter behandeling van een door hem te houden spoedinterpellatie over de bloedige gebeurtenissen, die zich hebben voltrokken bij het onderdrukken van den opstand op de „Zeven Provin ciën", waarbij hij tevens den eisch zal stellen oogenblikkelijk verblijfstoegang tot Indonesië te krijgen teneinde een onder zoek naar de gebeurtenissen te kunnen instellen, waarbij hij in de gelegenheid gesteld moet worden zich door een advo caat van de Intern. Roode Hulp tot bij stand van de bemanning van de „Ze ven Provinoiën" te doen vergezellen. Uit de textielindustrie. Bij de firma Roessingh te Veenendaal dreigt een conflict uit te breken in ver band met een aangekondigde loonsverla^ ging van 10 a 15 pet. Dit zou de darde verlaging binnen en kele jaren zijn. Conferenties van de be sturen der textielarbeidersorganisaties met de directie brachten tot dusver geen resultaat. Naar wij vernemen, hebben de organi saties met haar leden, die bij de firma werkzaam zijn, vergaderd en is daarbij gebleken, dat zij unaniem van meening zijn, dat deze loonsverlaging niet kan worden aanvaard. Binnenland. H. M. de Koningin geestdriftig ontvan gen. De gebeurtenissen in Nederl-Indië. Afvaardiging van zendeling Karei se. Buitenland. De ramp te Neunkirchen. Revolutionaire woelingen op Cuba. Vreeselijke aardbeving in China. De schietpartijen in Duitschland. Tarwewet Van bevoegde zijde wordt ons medege deeld, dat in verband met de wijziging van de Tarwewet 1931 met ingang van 13 Februari a.s. het maalpercentage van 25 tot 35 wordt verhoogd. Raad tegen Burgemeester. In verband met het feit, dat de burge meester van Didam tegen het verzoek van de groote meerderheid van den raad als zoodanig door de Kroon is herbenoemd, heeft de Raad B. en W. dier gemeente in meerderheid besloten op de ontwerp-be- grooting 1933 den post salaris burgemees ter te schrappen. De Soc.-Democratische pers, die zich in deze roerige dagen uitslooft om toch maar zoo dicht mogelijk in de buurt van de Communisten te blijven, heeft voor het optreden tegenover de muitende ma trozen, niets dan critiek. De houding van de muiters wordt goed gepraat Wat zij durfden bestaan wordt ge noemd een onschuldige loonactie. Dat zij met geweld dreigden en op het sein van de „Aldebaran" antwoordden, dat op de sloepen zou worden gevuurd als zij zouden trachten langs zij te komen, wordt met geen woord af gekeurd. Maar wel put men zich uit om de hou ding van de autoriteiten in een valsch daglicht te stellen. Dat de achtervolgers van de muiters tenslotte genoodzaakt waren geweld te gebruiken, wordt verzwegen, maar wel wordt gesproken van een „zinneloos bloedbad", een „doodgewone moordpartij" en meer van dat fraais. Men had, zoo stelt men het voor, moe ten trachten de muiters door overreding tot overgave te brengen, maar in de plaats daarvan, gaf men aan geweld de voor keur. De feiten wijzen echter uit, dat het tegendeel gebeurde. Reeds Maandag is de bemanning aan gespoord het niet tot geweld te laten komen. Daarna is aan de aan boord zijnde offi cieren geseind al het mogelijke te doen de muiters te overreden, hun verzet te staken. En eindelijk is, zooals thans blijkt, door het vliegtuig D11, geheel overeenkom stig de schriftelijke orders, welke aan dit vliegtuig waren, verstrekt, de muiten de bemanning aan boord van „De Zeven Provinciën" tot zesmaal gesommeerd. Daarna werd den muiters tien minuten bedenktijd gegeven, welke tijd door de muiters werd misbruikt door de drie maal herhaalde uitseining van het be kende telegram met de toevoeging: „Ons niet hinderen". Aan waarschuwingen heeft het dus niet ontbroken. Willens en wetens is door de muiters het gebruiken van geweld uitgelokt. Ondanks deze feiten gaat echter deSoc.- Dem. pers ongestoord door met de massa op te ruien en de autoriteiten als moor denaars te signaleeren. DE OMVANG VAN DE WERKLOOSHEID. De Rijksdienst der Werkloosheidsver zekering en Arbeidsbemiddeling meldt het volgende: In de huidige periode van bedrijvig heidsdepressie bedroeg in Januari 1931 de werkloosheid onder de tegen werk loosheid verzekerde arbeiders 20 pet. Heit percentage daalde tot 10 in Mei 1931, steeg daarna tot 30 in Februari 1932, waarna een daling intrad tot 23 in April 1932. Van April tot en met October 1932 steeg zij betrekkelijk weinig (tot 27 pet) doch liep daarna op tot 40 pet. in de week van 23 tot en met 28 Januari van dit jaar, derhalve met 13 pet in de laat ste drie maanden tot een peil, dat nimmer werd bereikt in het tijdvak waarin de werkloosheid geregeld werd nagegaan en dat aanvangt met het jaar 1911. Gemiddeld was de werkloosheid 15 pet. in 1931 en 87 pet. in 1932. Voor de be- oordealing van bovengenoemde cijfer»

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1933 | | pagina 1