EERSTE BLAD.
Een vertrouwenscrisis.
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Zesmaal herhaald
MAANDAG 13 FEBRUARI 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - No. 115
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Het gemeentebestuur zal niet in staat
zijn deze nieuwe lasten te dragen. Dit
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20, Losse nummers 5 cent
Advertentiën 80 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75. bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto i 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Over de huidige politieke situatie, ont
staan door het Kamervotum van j.l. Don
derdag, loopen de meeningen nogal uit
een.
Volgens sommigen ligt de schuld bij de
meerderheid van de Kamer, die willens
en wetens op een conflict met het Kabi
net aanstuurde de verklaring van Mi
nister Donner had wat dat betreft aan
duidelijkheid niet te wenschen overgela
ten maar er zijn anderen, die er het
Kabinet een verwijt van maken, dat het
zeer ten onrechte bij zulk een zaak van
ondergeschikten aard, met een politiek
conflict dreigde.
Zoo schreef b.v. de „Nederlander", dat
het Kabinet met een „dwangmaatregel"
kwam, waardoor de vrijheid van den
volksvertegenwoordiger om te stemmen
naar eigen overtuiging, in het gedrang
kwam.
Voor den oppervlakigen toeschouwer
blijft het, wie men overigens ook gelijk
moge geven, eenigszins vreemd, dat het
bij dit voorstel tot een conflict kwam.
Het liep toch over een kwestie van be
trekkelijk ondergeschikten aard, over een
bezuiniging van ruim een half millioen.
Moest daarvoor de Kamermeerderheid
alles op haren en snaren zetten? Moest
daarvoor het Kabinet met de porte
feuilles rammelen?
Het antwoord op deze vragen het is
een zeer duidelijk antwoord, gaf naar
het ons voorkomt de leider van de libe
rale Kamerfractie.
Op een vraag van de „N. R. Crt." om
een nadere toelichting op het gebeurde,
antwoordde dit Kamerlid:
„U vraagt mij hoe het te verklaren is,
dat niettegenstaande den nood der schat
kist de Kamer met groote meerderheid het
wetsontwerp tot opheffing van vier recht
banken en een groot aantal kantongerech
ten, voorloopig althans, niet heeft willen
aanvaarden, hoewel de regeering toonde
aan de aanneming hooge waarde te hech
ten en tenslotte zelfs de Kabinetsquaes-
tie stelde.
Uit hetgeen de tegenstanders hebben
aangevoerd, is wel duidelijk gebleken, dat
zij zeer onder den indruk waren van de
aan die opheffing verbonden bezwaren,
zoowel van localen aard, ik bedoel voor
de kleine steden en het platteland, als
van meer algemeenen aard.
Deze laatste bezwaren, dus van meer
algemeenen aard, kwamen hierop neer:
men meende, dat de tegenwoordige stroo
ming, die de menschen van ontwikkeling
en beschaving meer en meer naar de groo
te steden samenbrengt, niet door regee-
ringsmaatregelen mag worden bevorderd.
Tegen deze nadeelen achtten de tegen
standers de bezuiniging niet op te wegen,
te minder, omdat zij meenden, dat die
bezuiniging op andere wijze evengoed zou
zijn te verkrijgen.
De door mij genoemde nadeelen zijn
een quaestie van waardeering; dat de
bezuiniging op personeel, die de minister
beoogt, ook op andere wijze zou zijn te
verkrijgen is door den bewindsman stel
lig ontkend. Maar er kwam bij, dat de
tegenstanders meenden, dat andere, min
der ingrijpende bezuinigingen moesten
voorgaan; ik geloof, dat, wanneerzou
blijken, dat aan de door den mi
nister verlangde reorganisa
tie niet valt te ontkomen, een
groot deel van den tegenstand
zou zijn gebroken. Dat die reorga
nisatie, wil men tot de noodige bezuini
ging geraken, in ieder geval noodzakelijk
is, heeft de minister met klem volgehou
den, doch het wilde er bij de tegenstan
ders blijkbaar niet in.
En hiermede raak ik datgene aan, wat
m.i. de diepere oorzaak van het conflict
tusschen Kamer en regeering is: gebrek
aan vertrouwen.
Deze crisis is een vertrouwenscrisis. Dat
bleek ook uit het feit, dat de tegemoet
koming van den minister aan den wensch
van een groot deel der Kamer om de
rechtbanken te Roermond, Almelo en Alk
maar te behouden, niet als tegemoet
koming werd gewaardeerd, doch met ach
terdocht beschouwd. Gebrek aan vertrou
wen tegenover de regeering bestaat, als
ik wel zie, bij alle groepen, die aan de
motie tot uitstel van de beslissing haar
stem hebben gegeven, en wel om verschil
lende redenen, verschillend voor de di
verse fracties. Het zou mij te ver voeren
hierin nader te treden."
Wij hebben een enkele uitdrukking
onderstreept, die zeer de aandacht ver
dient. Het ging bij de voorstellers van
de motie niet in de eerste plaats om de
«aak, die aan da orde was,
De voorgestelde opheffing van recht
banken en kantongerechten, nu ja, men
had er wel bezwaar tegen, maar men zou
er als het moest, in kunnen berusten.
De hoofdzaak was echter gebrek
aan vertrouwen.
Daar ging het hier feitelijk om.
De linkerzijde heeft in dit Kabinet geen
vertrouwen.
Dat heeft zij herhaaldelijk laten voelen.
Zij wil wel bezuinigen en trachten de
inanciëele moeilijkheden op te lossen,
maar altijd anders dan de regeering.
Als het Kabinet met een concreet voor
stel kwam, hadden de liberalen en de
andere linksche groepen altijd toevallig
andere, algemeene plannen.
Vogels in de lucht 1
Er was gebrek aan vertrouwen.
En zoo kwam er nu een motie om aan
dat gebrek aan vertrouwen uiting te
geven.
Zóó bedoelden het de liberalen.
En zóó begreep het de Regeering.
Vandaar, dat toen tenslotte die motie
werd aangenomen, een conflict onvermij
delijk was.
DE CATASTROPHE TE
NEUNKIRCHEN.
Vermoedelijk 68 dooden.
Over de catastrophe die deze stad Vrij
dagavond getroffen heeft, kan nog het
volgende worden gemeld:
De stad Neunkirchen, die in totaal
42000 inwoners telt, biedt een troosteloo-
zen aanblik van verwoesting en opwin
ding.
De doktoren uit de geheele omgeving
zijn gealarmeerd. Alle brandweren uit de
omgeving zijn in Neunkirchen samenge
trokken, evenals de geneeskundige dien
sten, welke alle met groote inspanning en
ijver hun droevé werkzaamheden ver
richten. 500 arbeiders zijn met ruimings
werkzaamheden bezig.
Hoe geweldig de uitwerking der ont
ploffing was, blijkt wel uit het simpele
feit, dat brokstukken van den grooten
gashouder en van de buitengewoon zware
buisleidingen tot drie kilometer ver het
land ingeslingerd zijn.
In de verder af gelegen plaatsen Hom
burg, Zweibrucken, Wellesweiler, Bex-
bach, Frankenholz, St Ingbert enz. zijn
tallooze vensterruiten door den ontzaglij
ken luchtdruk vernield.
Het terrein in de onmiddellijke nabij
heid van den gashouder ligt als een beeld
van verschrikking uitgespreid. De hui
zen zijn tot op de fundamenten met den
grond gelijk gemaakt.
Op deuren als draagbaren worden de
dooden en gewonden weggedragen. De
ziekenhuizen van het geheele gebied, tot
in Homburg toe, zijn geheel vol met ge
wonden.
Tot Zaterdagmorgen 8 uur waren 49
dooden geborgen, doch men neemt aan,
dat het aanta. over de 100 zal stijgen.
Voortdurend werden nog lijken gevonden.
Zaterdagmorgen werd een geheel gezin,
vader, moeder en twee kinderen, onder
de puinhoopen gevonden, die alle om het
leven gekomen waren, evenals een ander
gezin van vijf personen.
Terwijl de brandweren uit het geheele
Saargebied tegen het einde van den
nacht doodelijk vermoeid met opoffering
van al hun krachten steeds doorwerkten
om de honderden brandhaarden te doo-
ven en het steeds opnieuw oplaaiende
vuur te bestrijden, stonden de vrijwillige
eerste-hulp-brigades de gewonden bij. Er
spelen zich hartverscheurende tooneelen
af. Verpletterd en stom staan de gezinnen
voor de verwoeste huizen. Aan. den kant
van de straat, nauwelijks 30 M. verwij
derd van de plaats, waar de gashouder
in de lucht vloog, ligt een auto. De auto
passeerde den gashouder, juist op het mo
ment, dat deze in de lucht vloog. In een
hoogen boog vloog de zware bestelauto
omhoog tegen een huismuur aan, om ver
volgens van een hoogte van 10 M. op
straat neer te vallen. De vier inzittenden
werden later afschuwelijk verminkt uit
den wagen gehaald.
Een eerste hulp colonne heeft op straat
een in een doek gewikkelde zuigeling van
ongeveer 6 maanden gevonden, die waar
schijnlijk uit een huis werd geslingerd,
doch wonder boven wonder ongedeerd
bleef. Aangezien tot nog toe geen zuige
ling van dezen leeftijd als vermist is
aangegeven, liggen de ouders waarschijn
lijk onder de puinhoopen van hun woning
begraven.
Nabij den geëxploiteerden gasketel lig
gen de resten van zes automobielen, die
nauwelijks meer als automobielen zijn te
herkennen. De inzittenden kwamen allen
om het leven.
De materieele schade loopt in de mil-
lioenen, doch kan nog niet bij benadering
geschat worden.
wordt te erger, als men in het oog houdt
dat 80 pot. der bevolking uit arbeiders
bestaat.
Zooals te verwachten was, dook ook
het gerucht op, dat men hier met een
daad van sabotage te doen had. Hoewel
men met dergelijxe geruchten zeer voor
zichtig moet zijn, acht men de waar
schijnlijkheid ervan toch niet uitgesloten.
Er zijn 54 dooden geborgen, 14 perso
nen worden nog vermist.
Het aantal zwaar- en lichtgewonden is
nog niet nauwkeurig vastgesteld. Er zijn
reeds 160 zwaar gewonden.
Volgens een bericht uit Parijs heeft de
Fransche regeering aan den burgemees
ter van Neunkirchen een bedrag van
100000 franco doen toekomen, om onder
de nagelaten betrekkingen der slacht
offers verdeeld te worden.
De begrafenis der slachtoffers zal op
staatskosten plaats vinden, waarschijn
lijk morgen.
Rijkspresident Von Hindenburg heeft
bij het vernemen van de ramp in Neun
kirchen onmiddellijk telegrafisch van
zijn deelneming doen blijken en aan het
stadsbestuur 100.000 mark doen toeko
men voor leniging van den nood der
slachtoffers.
Nog vele andere giften zijn reeds ont
vangen.
Schietpartijen in Duitschland.
De guerilla in Duitschland heeft weer
zeven dooden en een groot aantal gewon
den gekost. Het aantal dooden sedert
Hitler's rijkskanselierschap is daarmede
reeds boven de veertig gestegen.
Te Eisleben, een industrie-plaats in de
buurt van Halle, hielden de nationaal-
socialisten een propagandatocht, waaraan
ongeveer 600 S.A.-mannen deelnamen. De
optocht passeerde de Briete Weg, waar
een gebouw van de communisten is ge
vestigd. Volgens de politie-berichten, moet
uit dit gebouw op de politie zijn gescho
ten. Door deze schoten werd een nationaal-
socialist gedood.
De S.A. deed daarop een stormaanval
op het huis. Een vuurgevecht ontstond.
Daarbij werd nog een nationaal-socialist
door een schot in het hoofd gedood. Van
beide zijden zijn tientallen schoten gelost.
De nazi's slaagden er tenslotte in, het
huis binnen te dringen. Wederom had een
hevig gevecht plaats, waarbij twintig per
sonen ernstige verwondingen opliepen.
Eén der gewonden stierf tijdens het trans
port naar het ziekenhuis.
De nationaal-socialisten vernielden den
geheelen inventaris van het huis en dre
ven de communisten al vechtende de
straat op.
Te Keulen vond een revolvergevecht
plaats tusschen nazi's en communisten.
Twee communisten moesten zwaar ge
wond naar het ziekenhuis worden ge
bracht
Te Berlijn is Zaterdagnacht op vele
plaatsen gevochten. In de wijk Friedenau
hadden zich eenige nationaal-socialisten
verscholen tegenover een lokaal van de
Rxjksbanier. Toen tegen één uur eenige
Rijksbanierleden het gebouw verlieten,
werden zij door de nationaal-socialisten
beschoten. Een 51-jarige arbeider, de so
ciaal-democraat Arras, werd door een
schot in de borst getroffen.
Te Duisburg hebben de nazi's en
de Stahlhelm Zondagmiddag een op
tocht gehouden. De politie moest eenige
keeren ingrijpen. Er vielen een paar ge
wonden, Te Bochum is een 25-jarige man
bij een botsing met de politie gedood. Bij
een vechtpartij te Dortmund is een com
munist door een nationaal-socialist ge
dood.
Te Jessnitz (Anhalt) hebben Zaterdag
avond herhaaldelijk botsingen tusschen
politieke tegenstanders plaats gehad. Twee
nationaal-socialisten werden zwaar ge
wond, een communist licht. Te Hecklin-
gen (Anhalt) is in den afgeloopen nacht
een nationaal-socialist door een onbeken
de doodgeschoten.
Te Dusseldorf deed de politie huiszoe
king bij een aantal communisten. Meer
dan vijftig functionarissen van de com
munistische partij zijn in hechtenis geno
men. Zij staan onder verdenking de open
bare orde en veiligheid in gevaar te wil
len brengen.
Groeiende ongerustheid te Washington.
Volgens de „New York Times" heerscht
in officieels kringen te Washington
groeiende ongerustheid over de gebeur
tenissen in China en acht men daar een
oorlog tusschen China en Japan onver
mijdelijk. Matsoeoka, de eerste gedele
geerde bij den Volkenbond zou te Was
hington met Roosevelt gaan confereeren
Revolutionaire woelingen op Cuba.
Uit Miami ij?. Florida wordt gemeld,
dat het aldaar gevestigde hoofdkwartier
der Cuhaansche revolutionnairen mede-
deeling doet over op handen zijnde nieuwe
gevechten in "de Cuhaansche provincie
Oriente. Twee goed bewapende legers der
opstandelingen onder leiding van zonen
van generaal Menocal zouden oprukken in
de richting van de hoofdstad Havana
Men verwacht elk oogenblik het uitbreken
van bloedige gevechten op het geheele
eiland.
De nood van den Amerikaanschen
landbouw.
Ten gevolge van de noodlottige daling
der landbouwproducten in de laatste drie
jaren worden bijna 1 millioen van de to
taal 6 millioen Amerikaansche boeren
met hypothecairen verkoop bedreigd,
daar er voor meer dan de helft hunner
oorspronkelijke waarde hypotheek op ge
nomen is en zij nu tot over de ooren in de
schuld zitten.
Twee millioen andere boeren zuch
ten eveneens onder den rentelast, docht
niet in zoo gevaarlijke mate.
De bruto-inkomsten der Amerikaansche
farmers in het afgeloopen jaar worden ge
schat op ongeveer 5 milliard, hetgeen
slechts de helft is van 1929.
Op 15 Januari j.l. waren de prijzen
voor landbouwproducten gedaald tot een
waarde van 51 pot. van het vooroor-
logsche peil.
Voor tarwe kregen de verbouwers een
gemiddelden prijs van 32.9 cents per
bushel, voor mais 19.1 cents en voor ka
toen 5,6 cents op de boerderij.
De nood van de Amerikaansche farmer
is van belang voor de rest van de wereld,
omdat hij het krachtigst opkamt voor in
flatie.
De vertegenwoordigers der landbouwers
in het Congres betoogen, -dat de hooge
waarde van den goüden dollar den uitvoer
belemmert en den schuldenlast verzwaart.
Het Congres heeft echter op het oogen
blik maatregelen in onderzoek om den far
mer met regeeringshulp te steunen en
door tegenstanders van inflatie wordt
groote spoed daarachter gezet, ten einde
den farmer te overreden ai te zien van zijn
gevaarlijke experimenten met de Ameri
kaansche valuta, welke een bedreiging
vormen van den gouden standaard.
Inmiddels hebben in vele deelen des
lands de hoeren zich aaneengesloten, ten
einde executorialen verkoop te voorkomen.
De crediteuren achten de situatie te ge
vaarlijk om thans op het betalen der
schulden aan te dringen.
Vertegenwoordigers der boeren hebben
het Congres gewaarschuwd, dat, tenzij
spoedig hulp wordt geboden, er onlusten,
ja, wellicht openlijke revolutie in de land-
bouwstaten zal uitbreken.
Korte berichten.
Wegens vechtpartijen tusschen stu
denten van verschillende richting ie de
universiteit van Kiel voor drie dagen ge
sloten.
De militaire autoriteiten in Roeme
nië hebben de ontbinding gelast van alle
communistische organisaties, welke onder
verschillende namen bestaan. In totaal
worden twaalf organisaties door dit be
sluit getroffen.
New-York is met een dikke sneeuw
laag bedekt. Sinds jaren is er niet zooveel
sneeuw gevallen als thans het geval is.
Niet welkom!
Het communistische Kamerlid dhr de
Visser is Vrijdagavond met den trein van
18.35 uur te Den Helder aangekomen.
Hem werd de toegang tot Den Helder ech
ter ontzegd, zoodat hij met den trein van
18.37 uur onverrichterzake weer moest
vertrekken.
De heer De Visser wil naar lndië.
Het Tweede Kamerlid dhr L. de Visser
heeft aan den voorzitter van de Tweede
Kamer verzocht om deze oogenblikkelijk
bijeen te roepen ter behandeling van een
door hem te houden spoedinterpellatie
over de bloedige gebeurtenissen, die zich
hebben voltrokken bij het onderdrukken
van den opstand op de „Zeven Provin
ciën", waarbij hij tevens den eisch zal
stellen oogenblikkelijk verblijfstoegang tot
Indonesië te krijgen teneinde een onder
zoek naar de gebeurtenissen te kunnen
instellen, waarbij hij in de gelegenheid
gesteld moet worden zich door een advo
caat van de Intern. Roode Hulp tot bij
stand van de bemanning van de „Ze
ven Provinoiën" te doen vergezellen.
Uit de textielindustrie.
Bij de firma Roessingh te Veenendaal
dreigt een conflict uit te breken in ver
band met een aangekondigde loonsverla^
ging van 10 a 15 pet.
Dit zou de darde verlaging binnen en
kele jaren zijn. Conferenties van de be
sturen der textielarbeidersorganisaties
met de directie brachten tot dusver geen
resultaat.
Naar wij vernemen, hebben de organi
saties met haar leden, die bij de firma
werkzaam zijn, vergaderd en is daarbij
gebleken, dat zij unaniem van meening
zijn, dat deze loonsverlaging niet kan
worden aanvaard.
Binnenland.
H. M. de Koningin geestdriftig ontvan
gen.
De gebeurtenissen in Nederl-Indië.
Afvaardiging van zendeling Karei se.
Buitenland.
De ramp te Neunkirchen.
Revolutionaire woelingen op Cuba.
Vreeselijke aardbeving in China.
De schietpartijen in Duitschland.
Tarwewet
Van bevoegde zijde wordt ons medege
deeld, dat in verband met de wijziging
van de Tarwewet 1931 met ingang van 13
Februari a.s. het maalpercentage van 25
tot 35 wordt verhoogd.
Raad tegen Burgemeester.
In verband met het feit, dat de burge
meester van Didam tegen het verzoek van
de groote meerderheid van den raad als
zoodanig door de Kroon is herbenoemd,
heeft de Raad B. en W. dier gemeente in
meerderheid besloten op de ontwerp-be-
grooting 1933 den post salaris burgemees
ter te schrappen.
De Soc.-Democratische pers, die zich in
deze roerige dagen uitslooft om toch maar
zoo dicht mogelijk in de buurt van de
Communisten te blijven, heeft voor
het optreden tegenover de muitende ma
trozen, niets dan critiek.
De houding van de muiters wordt goed
gepraat
Wat zij durfden bestaan wordt ge
noemd een onschuldige loonactie.
Dat zij met geweld dreigden en op het
sein van de „Aldebaran" antwoordden,
dat op de sloepen zou worden
gevuurd als zij zouden trachten langs
zij te komen, wordt met geen woord af
gekeurd.
Maar wel put men zich uit om de hou
ding van de autoriteiten in een valsch
daglicht te stellen.
Dat de achtervolgers van de muiters
tenslotte genoodzaakt waren geweld te
gebruiken, wordt verzwegen, maar wel
wordt gesproken van een „zinneloos
bloedbad", een „doodgewone moordpartij"
en meer van dat fraais.
Men had, zoo stelt men het voor, moe
ten trachten de muiters door overreding
tot overgave te brengen, maar in de plaats
daarvan, gaf men aan geweld de voor
keur.
De feiten wijzen echter uit, dat het
tegendeel gebeurde.
Reeds Maandag is de bemanning aan
gespoord het niet tot geweld te laten
komen.
Daarna is aan de aan boord zijnde offi
cieren geseind al het mogelijke te doen
de muiters te overreden, hun verzet te
staken.
En eindelijk is, zooals thans blijkt, door
het vliegtuig D11, geheel overeenkom
stig de schriftelijke orders, welke aan
dit vliegtuig waren, verstrekt, de muiten
de bemanning aan boord van „De Zeven
Provinciën" tot zesmaal gesommeerd.
Daarna werd den muiters tien minuten
bedenktijd gegeven, welke tijd door de
muiters werd misbruikt door de drie
maal herhaalde uitseining van het be
kende telegram met de toevoeging: „Ons
niet hinderen".
Aan waarschuwingen heeft het dus niet
ontbroken.
Willens en wetens is door de muiters
het gebruiken van geweld uitgelokt.
Ondanks deze feiten gaat echter deSoc.-
Dem. pers ongestoord door met de massa
op te ruien en de autoriteiten als moor
denaars te signaleeren.
DE OMVANG
VAN DE WERKLOOSHEID.
De Rijksdienst der Werkloosheidsver
zekering en Arbeidsbemiddeling meldt
het volgende:
In de huidige periode van bedrijvig
heidsdepressie bedroeg in Januari 1931
de werkloosheid onder de tegen werk
loosheid verzekerde arbeiders 20 pet. Heit
percentage daalde tot 10 in Mei 1931,
steeg daarna tot 30 in Februari 1932,
waarna een daling intrad tot 23 in April
1932. Van April tot en met October 1932
steeg zij betrekkelijk weinig (tot 27 pet)
doch liep daarna op tot 40 pet. in de
week van 23 tot en met 28 Januari van
dit jaar, derhalve met 13 pet in de laat
ste drie maanden tot een peil, dat nimmer
werd bereikt in het tijdvak waarin de
werkloosheid geregeld werd nagegaan en
dat aanvangt met het jaar 1911.
Gemiddeld was de werkloosheid 15 pet.
in 1931 en 87 pet. in 1932. Voor de be-
oordealing van bovengenoemde cijfer»