BW VAN MELLE'S KOEK, GEZOND EN LEKKER!
légen ruwe huid
DINSDAG 7 FEBRUARI 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - No. 110
Buitenland.
FEU ILLETON
JOAN CARISBR0KE
122).
Witte tanden: Chlorodont
Belangrijkste Nieuws.
uan 20-90 ets.
Binnenland.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiën 80 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Muitend scheepsvolk.
De muiterij op de „Zeven Provinciën"
is een hoogst ernstige zaak.
Vooreerst, omdat hieruit blijkt, hoe
sterk het gezag in marinekringen is on
dermijnd.
De revolutionaire propaganda, sinds
jaar en dag gevoerd, heeft niet nagelaten
vruchten te dragen. Want het is toch
waarlijk geen kleinigheid als officieren
en onderofficieren gevangen worden gezet
en het inlandsche marinepersoneel met
een oorlogsbodem da haven uitstevent.
De zaak is ook ernstig, gezien de om
standigheden, waaronder dit oproer plaats
vond.
Men denke zich even de situatie in.
Daar laten zich een aantal officieren
en onderofficieren als men de berich
ten van de „Zeven Provinciën" gelooven
mag zonder tegenstand van beteeke-
nis interneeren en dan gaat de muitende
bemanning uit varen op een afstand ge
volgd door den 'Commandant en zijn staf.
Dat is een aanfluiting van het gezag
der marine-autoriteiten en van heel het
gouvernement. Wat moet er wel omgaan
in de harten van de schijnbaar onbewo
gen inlanders, als ze van het gebeurde
kennis nemen?
•Het spreekt vanzelf, dat een ernstig
onderzoek naar alle kanten, noodzake
lijk is.
Naar de oorzaken van het oproer, naar
de eigenlijke raddraaiers, maar ook naar
de vraag hoe het terwijl het toch be
kend was, dat 't broeide op de vloot 1
mogelijk is geweest, dat een overval als
deze zonder slag of stoot kon slagen. Op
een afstand gezien, is het verbijsterend,
in één woord.
Natuurlijk zal ook onder 'het oog moe
ten worden gezien de vraag, wie in den
grond der zaak verantwoordelijk is voor
deze revolutionaire beweging.
Men spreekt van de Communisten en
hunne verderfelijke actie.
Maar de vraag is, of wat van Sociaal-
Democratische zijde gedaan wordt om
den geest te verpesten en de harten te
revolutioneeren, niet veel ernstiger is.
Teekenend was in 'dit verband, wat gis
teren „Het Volk" schreef. Het had voor
de muiters geen woord van afkeuring.
Maar wel voor de regeerdng. Wie niet
hooren wil, zoo heette het, moet maar
voelen. En vandaag werd daaraan nog
toegevoegd, dat de verantwoordelijkheid
voor het gebeurde niet neerkomt op de
schepelingen die zich aan de heilige krijgs
tucht vergrepen, doch op de overheid die
haar taak niet verstond. Verder worden
hier nog eenige beschouwingen aan toege
voegd over uit angst moedige gezags-
maniakken en hun windbuilerig optreden.
Zoo worden de opstandelingen gestijfd in
hun kwaad en het gezag nogal meer on
dermijnd.
Een ernstig onderzoek is uaodig. En
dan krachtige maatregelen.
De Pruisische Landdag ontbonden.
Naar aanleiding van de noodverorde
ning inzake het Pruisisch bestuur, die gis
teren door den rijkspresident is uitgevaar
digd, wordt van gezaghebbende zijde ver
klaard, dat hiermede de Pruisische staats-
regeering (onder leiding van Braun) ter
zijde gesteld is.
Op initiatief van den president van den
Pruisischen landdag is gistermiddag in
het Pruisische staatsministerie een be
spreking gehouden over de ontbinding van
door
EMMA JANE WORBOLSE.
Vrij naar het Engelsch.
HOOFDSTUK XXXVII.
Mevrouw Warrendale kwam op den
vastgestelden tijd. Arthur haalde haar
aan het station af en reeds bij den eersten
oogopslag zag zijn moeder, dat er iets ha
perde. Daar hij haar vrij geregeld ge
schreven had, wist zij, dat de kwestie met
Frank geheel geschikt was; ze vermoedde
daarom, dat hij moe was.
„Je ziet er niet al te goed uit, beste jon-
8cn", zei ze, toen ze naast elkaar in het
rijtuig zaten; „je moet zoo gauw je kunt,
de stad maar weer verlaten. Wat zien de
straten er doodsch uit; nu al de huizen
bijna gesloten zijn. Ik heb nooit van Lon
den in Augustus gehouden."
„Waarom is u dan gekomen, moeder?"
„Voornamelijk omdat ik zonder uitstel
naar den tandarts moet; voor een deel,
ómdat ik Joan wel weer eens wilde zien.
Ze dineert vanavond zeker bij ons?"
"Om u de waarheid te zeggen neen,
We hebben ér eigenlijk heelemaal niet
den Pruisischen landdag volgens artikel
14 van de Pruisische grondwet.
Aan deze bijeenkomst namen deel: de
president van den Pruisischen staatsraad
Dr Adenauer; de rijkscommissaris voor
Pruisen, vice-kanselier von Papen en de
president van den Pruisischen landdag,
Kerrl.
Na een lange gedachtenwisseling over
den politieken toestand waarbij dr Aden
auer een verklaring aflegde, besloten de
beide andere heeren den Pruisischen land
dag met ingang van 4 Maart 1933 te ont
binden.
De verkiezingen voor den nieuwen land
dag zullen eveneens op 5 Maart plaats
hebben.
Dr Adenauer heeft de volgende verkla
ring afgelegd:
De verordening van den rijkspresident
van 6 Februari is in strijd met art. 27 van
de Rijksgrondwet en de door het rijksge
rechtshof in het arrest van 25 October '32
daaruit getrokken conclusies. Ik ben dien
tengevolge niet in staat te erkennen, dat
rijkscommissaris von Papen bevoegd is
het bij art. 14 van de Pruisische grondwet
den premier toegekende recht uit te oefe
nen. Ik weiger daarom aan de stemming
deel te nemen.
In een vrij uitvoerige mededeeling be
treffende de opvatting van het Pruisische
staatsministerie nopens de verordening
van den rijkspresident inzake het herstel
len van geordende toestanden in Pruisen
van 6 Februari wordt verklaard, dat de
nieuwe verordening tegen de rijksgtrond-
wet en tegen het principe der beslissing
van het staatsgerechthof ingaat.
De Pruisische staatsregeering zal der
halve onverwijld de beslissing van 't staats
gerechtshof inroepen.
Ongeregeldheden in Duifschland.
Bij de begrafenis te Duisburg-Hamborn
van de vorige week bij de ongeregeldheden
te Homberg doodgeschoten S. A.-man is
het tot een ernstig incident gekomen. Toen
de stoet van nationaal-socialisten de Dell-
wijk doortrok, zijn er plotseling, naar het
schijnt van het spoorwegemplacement af,
eenige salvo's op afgevuurd. De menigte,
die langs den weg stond, stoof in paniek
uiteen. Hierbij werden talrijke menschen
onder den voet geloopen. Het incident
speelde zich in de onmiddellijke nabijheid
van het politie-presidium af. Voor zoover
later op den avond vaststond is bij het in
cident een persoon gedood en zijn acht
menschen gewond.
Te Dornagen is het tot botsingen geko
men tusschen communisten uit den om
trek en nationaal-socialisten. Er werd van
vuurwapenen gebruik gemaakt. Een natio-
naal-socialist en een communist werden
gedood.
De communisten zouden gistermiddag
te Dresden een groote anti-fascistische be
tooging houden met demonstraties in alle
deelen der stad. De politiepresident heeft
deze betooging verboden.
Gisteravond is in een nationaal-socia-
listisch lokaal een jonge arbeider door een
schot van een ubekenden dader gedood.
De werkloosheid in Engeland.
Gisteren zijn de Engelsche werkloos
heidscijfers over Januari gepubliceerd.
Het totaal aantal bij de arbeidsbeurzen
ingeschreven werkloozen was op 23 Janu
ari iets over de 2.900.000 of 180.000 meer
dan op 21 Januari 1932. In de steenkool
nijverheid was een geringe afneming van
de werkloosheid, die echter teniet gedaan
is door groote toeneming in de bouw- en
transportbedrijven en een geringere toe
neming in de katoen- en textielindustrie.
Scheepsbouw en ijzer en staal gaven ook
een geringe toeneming.
Anarchistische plannen ontdekt in
Barcelona.
De politie te Barcelona heeft in een
particuliere woning omvangrijke docu
menten ontdekt, waaruit blijkt, aan welke
ontzaglijke gevaren Spanje van de zijde
der anarchisten blootstaat.
De politie heeft vastgesteld, dat de
revolutionnairen volgens wijken, straten
en gedeelten van straten georganiseerd
zijn in absoluut geheime genootschappen.
Onder de documenten bevinden zich
uiterst nauwkeurige platte gronden van
Barcelona, met allerlei karakteristieke
aanwijzingen betreffende openbare ge
bouwen, kloosters en bureaux der civiele
garde. Ook ontbreekt het plan niet om
zich meester te maken van de benzine
depots van „la Campsa" en van de auto's
van de 'brandweer, die eventueel zouden
beladen worden met bussen benzine, om
daarmee de kloosters en kazernes der
civiele garde in brand te steken.
Een andere merkwaardige ontdekking
is, dat de anarchisten een eigen 'huis heb
ben laten bouwen tegenover de gevan
genis.
Ondanks deze nieuwe vondst is de po
litie echter nog steeds de eigenlijke lei
ders der anarchistische beweging niet op
het spoor.
Aardverschuiving in Henegouwen.
Tusschen Couillet en Montigny, in de
streek van Gharleroi, is een deel van een
heuvel sedert eenige dagen beginnen af
te glijden. Een aanzienlijke aardmassa
schuift naar beneden en dreigt binnen niet
al te langen tijd neer te ploffen op den
grooten verkeersweg tusschen Couillet,
Montigny en Ghatelet. Ook enkele wonin
gen zijn door deze aardverschuiving be
dreigd.
De ontploffing te Parijs.
Omtrent het ernstige ontploffingsonge
luk in de automobielfabrieken van Re
nault verluidt, dat de ramp veroorzaakt is
door de explosie van een grooten ketel.
Het dak van bet ketelhuis werd vernield
en de ijzer- en muurdeelen kwamen op
een belendend fabrieksgebouw terecht,
waarin juist eenige honderden arbeiders
werkzaam waren. Het gebouw stortte in
en de ongelukkigen werden onder het
puin bedolven. De brandweer en het be
schikbare personeel werkten met koorts-
achtigen haast aan de opruiming van het
puin, waar onder vandaan het gekreun
der gewonden vernomen werd. Meer dan
100 arbeiders konden reeds worden gebor
gen. Behalve de reeds gemelde acht doo-
den, moesten 40 gewonden naar het zie
kenhuis worden overgebracht. In het ge
heel zijn ongeveer 150 arbeiders gewond,
terwijl van officieele zijde wordt medege
deeld, dat zes personen om het leven zijn
gekomen, doch de arbeiders verklaren, dat
er zich nog tal van slachtoffers onder het
puin moeten bevinden. Twee jaren geleden
heeft terzelfder plaatse een soortgelijk on
geval plaats gehad, waarbij eveneens een
groot aantal slachtoffers te betreuren is
geweest.
Handel zonder geld.
Volgens een officieele raming voorzien
op het oogenblik minstens 500.000 perso
nen in de Vereenigde Staten in hun le
vensonderhoud door den ruilhandel.
Plannen zijn in voorbereiding om de
uitwisseling van goederen door ruiling uit
te breiden teneinde de werkloosheid te be
strijden, terwijl sommige steden overwe
gen een eigen munt uit te geven.
De ruilhandel is in vollen bloei en
strekt zich uit van aardappelen tot radio
toestellen teneinde de menschen in het be
zit te stellen van zaken, die de vroegere
eigenaars dringend noodig hebben.
Te Cincinnati is een voorstel gedaan
om een gemeentefabriek op te richten,
waarvan de arbeiders uitsluitend behoef
tige lieden zouden zijn, die hun werk
kracht uitbetaald krijgen in recepissen
waarvoor zij aan het stadsvoorzienings-
bureau voedsel en kleeding kunnen ver
krijgen.
Vooraanstaande Amerikaansche econo
misten hebben een beroep gedaan op de
regeering te Washington en de regeerin
gen der verschillende staten, om den ruil
handel of het stelsel van uitwisseling van
goederen en diensten speciaal onder de
werkloozen te bevorderen.
Korte berichten.
i De griep eischt thans talrijke slacht
offers in Oost-België. Te Verviers kwa
men verscheidene gevallen met doodelij-
ken afloop voor. In de kazernes is het
aantal grieplijders eveneens zeer groot en
op verschillende electrische tramlijnen
moest, bij gebrek aan personeel, de dienst
worden ingekrompen.
De toestand van den 87-jarigen graaf
Apponyi, den bekenden Hongaarschen po
liticus, blijkt thans ernstiger te zijn dan
men oorspronkelijk heeft gedacht.
i Tengevolge van de ontploffing van
een onder druk staande tank met creosoot
werden de werkplaatsen van de Union
Pacific Railroads te The Dalles in den
staat Oregon geheel door het vuur, dat na
de ontploffing snel om zich heen greep,
vernield. De schade wordt geschat op
500,000 dollar.
i Op verschillende plaatsen van Boe
dapest kwam het gistermiddag tot samen
scholingen van werkloozen, die onder het
geroep: „Wij hebben honger i geef ons
werkl" een opmarsch naar het raadhuis
wilden beginnen. De politie kwam tus~
schenbeide en verstrooide de betoogers.
Een aantal personen werd in hechtenis
genomen.
De politie te Hagen heeft Zondag
een lang gezochte centrale, waar verboden
communistische geschriften werden ver
vaardigd en in groote oplaag vermenig
vuldigd, ontdekt. Er werd een groote hoe
veelheid materiaal in beslag genomen, dat
onderzocht moet worden, hetgeen eenige
dagen zal duren. Enkele verdachten zijn
gearresteerd.
Ingezonden Mededeeling.
aan gedacht. Ziet u, ze heeft het erg druk,
nu de school weer pas begint."
„Ik was er zoo zeker van, dat ik haar
vanavond in Harley street zou ontmoeten,
dat ik er gisteren in mijn brief niet eens
over heb gesproken. Werkelijk, Arthur je
ziet er erg betrokken uit."
„Ik zal niet beweren, dat ik me erg lek
ker voel, maar ik ben toch alles behalve
ziek. Het is erg warm geweest en ik heb
heel wat zorgen aan mijn hoofd gehad."
„Dat begrijp ik. Het is zeker een erg
onaangename zaak geweest. Spijt het je,
dat je het op je hebt genomen, Arthur?"
„Heelemaal niet. Ik weet niet, wat er
van gekomen zou zijn, als ik niet te hulp
was gekomen; ik ben heel dankbaar, dat
ik alles ten beste heb kunnen schikken.
U weet, dat die arme mevrouw Carisbroke
stervende is, maar dat ze naar alle waar
schijnlijkheid haar baby nog zal over
leven?"
„Het spijt me niet dat te hooren; het
arme kleine ding zal veiliger zijn in de
wereld aan de andere zijde van het graf
moederloos en erger dan vaderloos zou
haar pad waarschijnlijk erg ruw zijn ge
weest."
Ze praatten verder over Ada en haar
kinderen en Arthur wist het gesprek zoo
te leiden, dat het gedurende de verdere
rit niet meer over Joan terug kwam.
Eerst toen het diner voorbij was en moe
der en zoon samen bij een kopje koffie
zaten, kwam haar naam weer ter sprake.
Mevrouw Warrendale begon: „Ik veron
derstel, dat Joan het goed maakt, daar je
me het tegendeel niet verteld hebt?"
„Ja, dank u, tamelijk goed, ofschoon de
moeite en zorg na haar terugkomst uit
Argendale haar wel een beetje heeft aan
gepakt. Ze ziet er niet erg vroolijk of ge
lukkig uit, moet ik zeggen."
„Dat kan ik me levendig voorstellen.
Zoo'n schok moet iemand wel aanpakken.
Ik hoop alleen maar, dat we nooit meer
iets van dien Frank Carisbroke zullen
hooren. Is er al iets omtrent de school be
paald? Wat denk je van Brenda? Kan zij
fungeeren als Madame la la directrice
van Chesnut House?"
„Ik weet het niet, ik zou zeggen van
niet. Ze is een erg nauwgezet persoontje,
dat nooit moe is thema's na te kijken of
hot toezicht op de leerlingen te houden:
maar ze schijnt niet in staat eenige rege
ling te treffen. Ze steunt geheel en al op
haar paster op allebei haar zusters
eigenlijk want de jongste weet, of
schoon ze nog heel weinig ondervinding
heeft, best wat srr," wil. Als ze niet zoo heel
erg jong w;-, 29 veel beter dan juf
frouw Brenda het bestuur over kunnen
nemen, maar ze heeft een tegenzin in on
derwijs geven, in welken vorm ook en
helpt alleen in de school uit overwegingen
van plicht en recht."
„Zij zal er dus niet» op tegen hebben
de school met Kerstmis te verlaten en bij
Joan in huis te komen, tot ze trouwt?
Des te beterl Is ze werkelijk zoo mooi
en aardig, als Joan zegt?"
„Ja, Joan heeft niets te veel gezegd,
eerder te weinigl Moeder, ik moet u iets
vertellen en ik weet niet hoe te begin
nen. Ik ben bang, dat u erg slecht over
me zult denken. Eerst had ik gedacht het
voor mezelf te houden, maar ik heb nog
nooit iets voor u verborgen gehouden;
en bovendien heb ik uw raad hard noo
dig."
„Je maakt me ongerust, Arthur! Naar
je uiterlijk te oordeelen zou ik zeggen,
dat er iets heel ergs gebeurd is."
„Er is iets gebeurd iets heel ernstigs,
pijnlijks zelfs. Moeder, u moet me niet
verachten, maar u had gelijk en ik on
gelijk. Ik had Joan Carisbroke niet lief,
toen ik haar vroeg mijn vrouw te wor
den."
„Arthur Warrendale!"
„U is boos, moeder en met reden; want
terwille van mij is u in deze geheele
zaak tusschenpersoon geweest U noodigde
Joan te logeeren op mijn verzoek; u hield
van haar minstens evenveel terwille van
mij als om haar zelf; u ontving haar als
uw dochter en nu..."
„Nu wat?"
„Nu weet ik, dat het niet de echte lief
de was en u u heeft daar voortdurend
voor gevreesd,"
Binnenland.
De muiterij op de „Zeven Provinciën".
Een regeeringsverklaring in de Tweede
Kamer.
Agitatie te Paramaribo.
De heer J. G. Wirtz overleden.
Buitenland.
De Pruisische Landdag ontbonden.
De ontploffing te Parijs.
De werkloosheid in Engeland.
Anarchistisch complot in Barcelona
ontdekt.
Ingezonden Mededeeling.
De Koningin in Zwitserland.
Het Nederlandsche Correspondentiebu
reau in Den Haag meldt:
De Koningin en de Prinses hebben reeds
eenige flinke wandelingen gedaan in de
omgeving van Lenzerheide. De hooge
lucht en de rustige omgeving hebben Hare
Majesteit veel goed gedaan.
Koninklijke gift.
De Koningin heeft een bedrag van tien
duizend gulden geschonken aan het Na
tionaal Crisiscomité.
Prof. dr J. R. Siotemaker de Bruine.
Prof. dr J. R. Siotemaker de Bruine
heeft gisteren het Diaconessenhuis her
steld verlaten. Op medisch advies zal hij,
alvorens een aanvang te maken met de ge
leidelijke hervatting van zijn werkzaam
heden eenigen tijd naar buiten gaan.
De steun aan de druiventeelt.
Het Tweede Kamerlid Braat heeft den
minister van oeconomisehe zaken en ar
beid gevraagd:
Is het den minister bekend, dat op drui
ven van den oogst 1932 een halve cent per
K.G. van den steun, door de regeering ge
geven, wordt betaald?
Vindt de minister, dat een dergelijk be
drag werkelijk als „steun" kan worden
betiteld?
Is de minister bereid om verbetering in
dien „steun" aan den tuinbouw aan te
brengen door nieuwe wetsvoorstellen aan
de Kamer voor te leggen?
De wolprijzen.
Het Tweede Kamerlid Braat heeft den
minister van oeconomisehe zaken en ar
beid gevraagd:
Is het den minister bekend, dat de boe
ren de wol van de schapen niet kwijt kun
nen dan tegen te lage prijzen?
Is Zijn Excellentie bereid te bevorde
ren, dat de Nederlandsche wol hier te
lande verwerkt wordt aleer men buiten-
landsche koopt, om langs dien weg de
prijzen hier te verbeteren?
J. C. Wirtz Czn. f
In den ouderdom van 76 jaar is te
Oegstgeest overleden de heer J. C. Wirtz
Czn., oud-inspecteur van het L.O. in de
„Dat is waar, maar al te waar. Er was
iets in de manier, waarop je met haar
omging, dat me niet aanstond. Zoo gaan
twee verloofden niet met elkaar om. Je
behandelde haar zoo koel en ofschoon
somwijlen een zekere geestdrift in je mij
wel wat gerust stelde, heb ik jullie toch
nooit geheel begrepen. Ik herinner me
nog, hoe ik je vertelde, dat het in mijn
tijd zoo heel anders was en dat jou vader
toen wij verloofd waxen, in woord en
daad juist al datgene had, wat er in jou
scheen te ontbreken."
„Ik ben het me nu maar al te bewust.
Ik was koel en berkenend; ik maakte
mezelf diets, dat ik een man was en me
dus niet moest aanstellen als een school
jongen. En wat feitelijk tekort aan liefde
was, versleet ik voor voorzichtigheid, die
iemand bij de belangrijkste stap van zijn
leven nimmer behoorde te verliezen. Ik
wilde met open oogen mijn lot bepalen."
„Men zou anders wel zeggen, dat je
daarvoor alle gelegenheid geboden was.
Je kende Joan door en door; dagelijks
was je in de gelegenheid haar te ontmoe
ten, in al de intimiteit van den familie
kring. Mij dunkt, dat je haar karakter
uitnemend hebt kunnen bestudeerenl
(Wordt vervolgd.)
