EERSTE BLAD.
VRIJDAG 27 JANUARI 1933
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - No. 101
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
$0*20-99■Cenfe
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
fle Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen (0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
MR TH. HEEMSKERK.
In het Januari-nummer van „Antirevo
lutionaire Staatkunde" is opgenomen een
artikel van Prof. Anema, in het orgaan
der Calvinistische Juristenvereeniging ge
schreven ter gedachtenis van wijlen Mr
Th. Heemskerk.
Wij ontleenen daaraan het volgende.
Een man van overwegend aesthetische
levensbeschouwing dat was de eerste
indruk, die Heemskerk wekte en die in
druk bleef voor velen de voornaamste, zoo
niet de eenige, dien men met zijn per
soonlijkheid verbond.
En toch, hoe verklaarbaar ook, dat beeld
is zoo door en door onjuist.
Al dat cultureele en aesthetische was
niet meer dan de kleurige achtergrond
van zijn persoonlijkheid.
„Al aanstonds wordt daardoor schrome
lijk te kort gedaan aan den intellectueelen
factor in zijn persoonlijkheid. Niet, dat
ook maar iemand, die hem gekend heeft,
zou willen beweren, dat hij geen scherp
en doordringend verstand bezat, dat hem
in staat stelde met ongemeene snelheid
de wrong te vatten en te ontrafelen van
elk vraagstuk, hoe ingewikkeld ook, waar
mede hij zich te bemoeien had. Het tegen
deel is algemeen bekend en erkend. Maar
dat is bijkomstig voor het beeld der per
soonlijkheid. Het gaat hier om heel iets
anders; niet om het al of niet beschikken
over een voortreffelijk verstand, maar om
de rol, die het intellectueele element in
den persoonlijken aanleg speelt. Welnu,
niet velen is het bekend, welk een bui
tengewonen wetenschappelijken aanleg
Heemskerk bezat en welk een drift naar
kennis hem bezielde. En waarlijk niet al
leen voor onderwerpen van rechts- en
staatswetenschappelijken aard, al lagen
deze hem uiteraard het naast aan het
hart."
Heemskerk had een beslist wetenschap
pelijken aanleg en een dorst naar kennis,
die hem onder andere levensomstandig
heden zouden hebben gemaakt tot een
man van lichtende wetenschap. Geleer
den omslag en nog veel meer geleerd-
doenerij haatte en minachtte hij, maar
naar heldere en diepe kennis ging zijn
hart uit, en dat was voor zijn persoonlijk-
heid veel meer kenmerkend dan zijn al-
gemeen-aesthetische levenshouding.
„Maar nog veel kenmerkender daarvoor
was zijn zedelijk karakter. Zelden of nooit
heb ik iemand van nabij gekend, wiens
f leven in het groote zoowel als in het
kleine zóó volstrekt werd beheerscht door
f een aangeboren adel van karakter als dat
I van Heemskerk. Niet alleen wat met eer-
S lijkheid, oprechtheid en goede trouw in
l strijd was verafschuwde hij, maar even-
zeer alles wat kleinzielig en minderwaar-
dig was.
Daarom was hij zoo diep gegriefd, toen
Dr Kuyper hem verdacht, dat hij opzette
lijk door politieke kunstgrepen een twee
de ministerie-Kuyper onmogelijk had ge
maakt. Hij kon zich eenvoudig niet voor
stellen, hoe Dr Kuyper dat denken kón,
en beurtelings vervulde hem dat met hef
tige verontwaardiging en diep leedwezen,
maar nooit met persoonlijke vijandigheid.
Zóó weinig, dat toen enkele jaren later
bij een zeer vertrouwelijke conferentie
van enkele politici met Dr Kuyper, één
der aanwezigen eenige bitter-sarcastische
opmerkingen maakte over een punt, waar
op deze niet zeer sterk stond, Heemskerk
opstoof, om het voor hem op te nemen
en de zaak geheel te zijnen gunste te
leiden. Voor leedvermaak zou de verlei
ding op dat oogenblik voor elk ander
groot zijn geweest; voor Heemskerk be
stond zoo iets niet. Toen ik eens met hem
sprak over zijn toetreding tot de anti
revolutionaire partij en welk een over
gang was dat in dien tijd en opmerkte,
dat het voor hem toch heel wat moest
zijn geweest, om zóó te breken met zijn
verleden en zijn kring, antwoordde hij:
„ja, dat was zeker niet prettig, maar het
is nog minder prettig, om niet heelemaal
je zelf te kunnen zijn". Wie zóó spreekt
en handelt, is geen man overwegend aes-
thetisch, maar van overwegend ethische
levensbeschouwing."
Maar wil men de kern begrijpen, het
geheim van zijn persoonlijkheid, dan moet
men terug gaan op het religieuse element.
„Opgevoed in de algemeen-godsdienstige
sfeer van het Christendom boven geloofs
verdeeldheid, zooals dat omstreeks het
midden der vorige eeuw in vele beschaaf
de families van hooger ontwikkeling in
ons land in eere stond, kwam hij na zijn
promotie al meer onder den invloed van
het herlevend Calvinisme, zooals dat door
Dr Kuyper met toenemende helderheid
en bewustheid voor zich zelf en voor an
deren juist in die jaren werd ingedacht
en uiteengezet. Een geestelijke groei van
enkele jaren wa» noodig, om de overtui
ging bij hem te doen rijpen, dat dit volk
zijn volk, dat hun God zijn God was. Wel
onweerstaanbaar moest de greep in het
centrum van zijn ziel, in hart en nieren
zijner persoonlijkheid zijn, om hem te
brengen tot die volksgroep, waarvan hij
naar het uitwendige, naar den omtrek van
zijn leven, zoo heel ver afstond. Maar hoe
ver dat ook was, wat hun het hoogste
was, was hejn het hoogste, de springader
van hun leven was dezelfde, waaruit hij
alleen kracht en bezieling kon putten.
Hij had zijn thuis gevonden, en aan de
koestering van dat geestelijk tehuis ont
leende hij verder de eigen levenswarmte.
Met al den hartstocht, die school onder
de schijnbaar zoo licht schuifelende golf
jes van zijn levensstroom, gaf hij zich aan
de zaak van het Calvinistisch volksdeel,
die hem lief was geworden.
Dr Kuyper's deugden en gebreken
waren, om zoo te zeggen, een concentratie
van de deugden en gebreken van dat
volksdeel zelf, een grootsche personificatie
daarvan; Heemskerk's deugden en gebre
ken waren de zoo ongeveer diametraal
tegengestelde. En toch wonderlijk! Hoe
veel er ook in zijn verschijning was, dat
onbegrepen het volk voorbijging, ja, al
waren er dingen in hem, die men maar
moeilijk plaatsen kon, het volk verdroeg
in Heemskerk wat het van niemand an
ders zonder verzet zou hebben verdragen
en het beantwoordde Heemskerk's toewij
ding met spontane warme wederliefde.
Het volk mocht veel in hem niet be
grijpen en ook wel eens iets niet kunnen
billijken, één ding voelde het met onfeil
bare intuïtie: hij is onzer één, hij komt
niet tot ons met bijbedoelingen, maar
omdat hij niet anders kè.n, omdat hij bij
ons behóórt. Gods eigen hand had Heems
kerk tot hen gebracht en men besefte,
welk een rijke gave hun daarmede werd
geschonken. Beter dan zoo velen daar
buiten had het volk de kern van zijn per
soonlijkheid begrepen."
ZITTING DER FRANSCHE KAMER.
Tweemaal vertrouwenskwestie gesteld.
Bij het begin van de Fransche Kamer
zitting heerschte er een nerveuze stem
ming.
De rechtsche afgevaardigde Marin
opende den aanval op de voorstellen der
financieele commissie, die hij zuiver so
cialistisch noemde.
De minister van Financiën Chéron ver
zocht, geen tijd te verspillen aangezien op
het oogenblik het tekort met meer dan
een millioen francs per uur toenam.
Marin stelde verdaging van de behande
ling voor, waartegenover de regeering de
vertrouwenskwestie stelde, hierop trok
Marin zijn voorstel in.
De oud-minister van Financiën, Flan-
din, eischte terugzending van de voor
stellen naar de financieele commissie. Op
nieuw sprak Chéron zich namens de re
geering uit tegen eiken vorm van vertra
ging en opnieuw stelde hij de vertrou
wenskwestie.
Terwijl Flandin antwoordde op de be
schouwingen van Chéron, ontstond in de
Kamer een groote onrust, zoodat de voor
zitter de zitting 25 minuten moest schor
sen. Na de hervatting verzette de voor
zitter van de financieele commissie, Mal-
vy, zich tegen het voorstel van Flandin.
Aan het eind van de morgenzitting werd
over het vooTStel-Flandin gestemd.
Het werd verworpen met 368 tegen 205
stemmen. De zitting werd daarna ver
daagd tot half vier.
Minister Chéron, die door de linkerzijde
werd toegejuicht, verdedigde het regee-
ringsontwerp aan de hand van de reeds
eerder gepubliceerde argumenten en mo
tieven en wees met bijzonderen nadruk
op de noodzakelijkheid van bezuinigingen.
Frankrijk, zoo ging Chéron voort, loopt
geen onmiddellijk gevaar, maar eT blij
ven verontrustende symptomen bestaan.
Frankrijk is gewapend tegen de economi
sche crisis, indien de buitenlandsche vre
de gehandhaafd blijft en de toestand der
publieke financiën is hersteld. De minis
ter deed daarom een beroep op alle leden
om het begrotingsevenwicht tot stand te
brengen.
De dreigende crisis in Dulischland.
De Völkische Beobachter, het orgaan
van de nationaal-socialistische partij,
heeft gisteravond een beschouwing aan
den politieken toestand gewijd, waarin
o.m. het volgende wordt medegedeeld:
De nationaal-socialistische leden van
het Seniorenconvent van den Rijksdag
zullen geen voorstellen indienen. Van een
verdere verdaging van den Rijksdag ver
wachten de nationaal-socialisische leden
van het Seniorenconvent ook niets goeds
meer.
Als er zich tusschen 27 en 31 Januari
geen onvoorziene gebeurtenissen voor
doen, zal de ontwikkeling waarschijnlijk
ala volgt zijn:
Op 31 Januari komt de Rijksdag bijeen
om Von Schleicher zijn regeeringsverkla
ring te laten afleggen. Daarop zal dan een
algemeen politiek debat volgen, dat mis
schien wel tot 4 Februari zal duren.
Als het daarna tot een stemming komt
over de communistische motie van wan
trouwen dan is het zeker, dat deze motie
mede met de stemmen der nationaal-so-
cialisten er voor zal worden aangenomen;
des te meer waar op het oogenblik geen
enkele partij, behalve de Duitsche Volks-
partij, geneigd is Von Schleicher te steu-
nen.
I De vraag of het dan na 4 Februari tot
een ontbinding van den Rijksdag zal ko
men, hangt af van de beslissing van den
Rijkskanselier: wij weten niet of deze te
gen dien tijd reeds tot de overtuiging zal
gekomen zijn, dat Hitier Rijkskanselier
dient te worden.
Er worden reeds eenige namen genoemd
van mogelijke ministers in een nieuw ka
binet, o.m. die van von Papen, Goering,
Hugenberg, Frick en von Stuelpnagel.
Een betooging van landbouwers.
Woensdag hebben ongeveer 2000 land
bouwers te Parijs een vergadering gehou
den met het doel den toestand in den
landbouw te bespreken. De vergadering be
sloot een verzoek aan de regeering te
richten om verbetering te scheppen in de
netelige omstandigheden, waarin de land
bouw verkeert. Na afloop der vergadering
trachtten de deelnemers groepsgewijze de
Kamer van afgevaardigden en de beurs
te bereiken, hetgeen echter door de potitie
werd verhinderd.
Ernstige incidenten deden zich niet
voor.
Geen watersnood meer In China?
Onder leiding van Chineesche inge
nieurs zijn in China dijken tot een ge
zamenlijke lengte van 5000 K.M. aange
legd, teneinde een overstrooming als in
1931, waarbij, zooals men zich zal herin
neren, millioenen menschen door verdrin
ken en hongersnood om het leven zijn ge
komen, te voorkomen.
De aarde, welke hiervoor is gebruikt,
zou voldoende zijn om een dam van een
meter hoog en een meter dik, viermaal
rond de aarde op te werpen.
Het werk is in ongeveer een jaar tijds
volbracht.
Communisten-onlusten te Dresden.
Negen dooden, elf gewonden.
Tot een ernstige botsing tusschen poli
tiemannen en communisten kwam het te
Dresden in den nacht op Donderdag.
In het Keglerheim had n.l. een vergade
ring plaats van den strijdhond tegen het
fascisme met den eersten luitenant b.d.
Fraedrich als spreker.
Daar Fraedrich ook in deze vergade
ring het publiek op buitengewoon gevaar
lijke wijze tot gewelddaden aanhitste, werd
de vergadering door de aanwezige politie
mannen ontbonden verklaard.
Daar het bevel om de zaal te ontruimen
niet werd opgevolgd, werd door de uit
voorzorg gereed gehouden geüniformeer
de politie voor het podium een sperketen
gevormd, die met de ontruiming van de
zaal aanvankelijk zonder den gummiknup
pel een aanvang maakte. Op hetzelfde
oogenblik zetten, vooral op de galerijen,
spreekkoren in: „Wij blijven hier! Zitten
blijven!" enz.
Ook werd van de galerijen af met bier
glazen, aschbakjes, stoelen enz. naar de
politiemannen geworpen, die daardoor ge
deeltelijk ook getroffen werden. Tevens
werd door deelnemers aan de vergadering
van de galerijen af op de politie geschoten
met scherp.
Om zich te verdedigen maakte deze
daarop eveneens van de vuurwapens ge
bruik. Tijdens dit vuurgevecht werden,
zooals gezegd, negen personen gedcod en
elf gewond.
De lersche verkiezing.
Gisteravond werd de volgende stand ge
meld
De Valera 43
Cosgrave 27
Onafhankelijken 7
Arbeiders 5
Centrum 3
De partij van De Valera wint tot nog
toe drie zetels, die van Cosgrave verliest
er zes, waarvan er ook drie aan de onaf
hankelijken gaan.
De griep.
Ten gevolge van de griep zijn alle scho
len te Frankfort tot en met 4 Februari
a.s. gesloten.
Ook te Mannheim zijn alle lagere scho
len in verband met de toenemende griep
epidemie van heden tot 4 Februari ge
sloten.
In vele scaoien lijdt een derde deel der
leerlingen aan griep.
Uit Wuppertal wordt gemeld, dat door
de uitbreiding der griepepidemie ook te
Barmen en Elberfeld alle scholen zijn ge
sloten, voorloopig tot 31 Januari.
Verleden week zijn tr in dt groots ste
den van Engeland en Wales 1589 men
schen gestorven aan de griep. In Londen
met voorsteden zijn er 570 overleden; de
week daarvoor had dit aantal 1041 be
dragen.
Korte berichten.
In het Westfaalsche industrie-gebied
heeft de griep zich weer uitgebreid. Het
schoolbestuur in Gelsenkirchen moest alle
lagere scholen en de middelbare school
voor meisjes tot het einde der maand
sluiten.
De buitengewoon hevige koude houdt
ook in Italië aan. Te Palermo zijn twee
personen doodgevroren, van wie een oude
vrouw.
De temperatuurdaling in Joego Sla-
vië houdt aan. In Montenegro heeft het
zelfs 23 graden gevroren. Ook de Donau
is vol drijfijs.
Sinds drie dagen woeden in Bul
garije hevige sneeuwstormen, welke op alle
spoorlijnen, waar de sneeuw tot 3 M. hoog
ligt, hevige vertraging veroorzaken.
Het Amerikaansche luchtschip
„Akron", dat in den nacht op Woensdag
te Lakehurst is opgestegen met 83 per
sonen aan boord, is in een hevigen storm
geraakt, waardoor het niet meer in staat
was te landen. Het luchtschip kruiste bo
ven de staten Pennsylvania en New Jersey
in afwachting van beter weer. De storm
woedt evenwel onverminderd voort.
De bevolking van het eiland Nova-
Zembla heeft gebrek aan voedsel. Er is
dan ook om hulp gevraagd. De Russische
ijsbreker „Krassin" is daarop met levens
middelen aan 'boord uitgevaren en men
hoopt dat zij het eiland zal kunnen be
reiken.
Huurprijzen van woningen.
De heer L. de Visser, lid van de Tweede
Kamer, heeft aan de ministers van Bin
nenlandsche Zaken en van Justitie ge
vraagd Is het der regeering bekend, dat
ondanks het dalen van het inkomen van
de arbeidersklasse, de huurprijzen van
woningen met lagere huurwaarde niet
dalen?
Is de regeering ook bereid maatregelen
te treffen, teneinde de huurprijzen van
woningen met overheidssteun gebouwd,
kunnen worden verlaagd?
Weet de regeering, dat het euvel der
hooge huurprijzen vele arbeiders heeft
genoodzaakt zich in huurvereenigingen te
organiseeren en door middel van huur-
stakingen vaak met succes pogen
tot verlaging van de huurprijzen te
komen?
Is het der regeering ook bekend, dat
dit alleszins te waardeeren streven der
arbeiders vaak ernstig wordt belemmerd
door plaatselijke autoriteiten en is zij be
reid daartegen maatregelen te nemen?
Wil de regeering bij het treffen van
maatregelen vooral met de huurdersver-
eenigingen en de coöperatieve bouwver-
eenigingen van arbeiders te rade gaan en
dezen den gewenschten invloed hierbij
verzekeren?
Wil de regeering ten spoedigste mede-
deelen, welke maatregelen ten deze bij
haar in overweging zijn en op welke wijze
zij die denkt ten uitvoer te leggen?
Spoorwegontvangsten 1932.
Het crisisjaar 1932 heeft in zeer sterke
mate zijn ongunstigen invloed op de ont
vangsten van de Nederlandsche Spoor
wegen doen gelden.
Zoowel het reizigers- als goederenver
voer liep zeer sterk terug en de directie
van de Ned. Spoorwegen zag zich dan
ook, in verband met de uitkomsten van
het bedrijf, genoodzaakt tot tweemaal toe
met voorstellen bij den Personeelsraad te
komen tot verlaging van alle loonen en
salarissen van het geheele spoorwegper
soneel.
De totale ontvangsten van 1 Januari
tot en met December 1932 bedroegen
f 138.393.130; die over het jaar 1931
f 164.295.873.
In 1932 ontvingen de Ned. Spoorwe
gen derhalve vergeleken met de ont
vangsten van 1931 minder f 25.902.743.
De Bijz. Vrijwillige Landstorm.
Blijkens het jaarverslag van de Natio
nale Landstormcommissie over 1932 be
droeg op 31 Dec. 1932 de totale sterkte
van den Bijz. Vrijw. Landstorm 76.414
man waartoe behooren 1944 reserve-offi
cieren en 1199 plaatselijke leiders. Er zijn
21 gewestelijke Landstormcommissiën en
1070 plaatselijke Landstormcommissiën.
De toeneming van het aantal vrijwilligers
bedraagt 3732, terwijl 19 nieuwe plaatse
lijke afdeelingen werden opgericht.
„De gedachte door sommigen uitge
sproken, aldus het verslag, dat naarmate
de economische toestand minder gunstig
zou worden, steeds meerderen zich aan
bst instituut van dsn Bij», Vrijw, Land-
Binnenland.
Blijft de vorst aanhouden?
Spoorwegontvangsten in 1932.
De wijziging der Kieswet.
Buitenland.
De dreigende crisis in Duitschland.
De verkiezingen in Ierland.
Spanning in de Fransche Kamer.
to teom.
wincL"m Jnmw
storm zouden gaan onttrekken, is ook in
het jaar 1932 niet bewaarheid geworden.
Integendeel, de voortdurende groei van
het instituut, welke sinds de oprichting
was waar te nemen, heeft zich tot op he
den onafgebroken voortgezet."
De nood der aardappelverbouwers.
Het lid der Tweede Kamer de heer Van
Dis heeft den minister van Economische
Zaken en Arbeid gevraagd:
1. Is het den minister bekend, dat door
de uiterst lage prijzen der aardappelen
vele aardappelverbouwers ten einde raad
zijn, zoodat indien geen maatregelen ge
nomen worden, velen niet aan hun ver
plichtingen zullen kunnen voldoen?
2. Is de minister bereid, zonder de vxij-
heid van het bedrijf aan te tasten, maat
regelen te treffen, die hulp kunnen bieden
in den nood van hen, die geen weg weten
met den grooten voorraad aardappelen?
Opheffing Rijkspsychopathen-asyls.
In het Staatsblad no. 21 is afgekondigd
een Kon. besluit, waarin wordt bepaald,
dat het aantal Rijksasyls voor psychopa-
then wordt bepaald op twee.
Het eene rijksasyl is bestemd voor man
nen, het andere voor vrouwen. Beide zijn
gevestigd te Avereest.
De bestaande Rijksasyls te Leiden en
Eindhoven kunnen nog tot en met 30
Juni 1933 naast de asyls te Avereest in
gebruik blijven.
De vakcentrales bij den Minister van
Binnenlandsche Zaken.
Gisteren is op verzoek van de drie Ar
beiders Vakcentrales, het Nederlandsch
Vakverbond, het R.K. Werkliedenverbond,
en het Christelijk Nationaal Vakverbond
een bespreking gevoerd met den minister
van Binnenlandsche Zaken.
Door de Vakcentrales werden allereerst
ernstige bezwaren gemaakt tegen de
nieuwe eiscben, welke door den dienst
van de Werkloosheidsverzekering zijn
gesteld, ten aanzien van de garanties
voor de verstrekking van voorschotten
van meer dan drie maanden op de sub
sidies aan sommige werkloozenkassen.
De minister deelde mede, dat hij een
advies over deze aangelegenheid wach
tende is en verklaarde zich bereid mede
te werken, dat onmiddellijk de noodige
voorschotten op de subsidies aan de be
treffende kassen worden verleend.
Voorts werd door de vakcentrales bij
den minister aangedrongen op verstrek
king van een extra-uitkeering aan de
werkloozen in verband met de felle koude,
o.a. een verdubbeling van den brand-
stoffenbijslag, eveneens werd den minis
ter gevraagd te willen bevorderen, dat de
bestaande vorstregeling voor de arbeiders
in de werkverschaffing wordt verbeterd.
De minister gaf te kennen, dat de po
sitie van 's Rijks Schatkist ten zeerste
bezwaar maakt aan het verzoek te vol
doen, inzake verhooging van den brand-
stoffentoeslag.
Hij verklaarde echter zich bereid het
verzoek der vakcentrales in overweging
te nemen, terwijl hij toezegde, bijzondere
aandacht te zullen schenken aan de te
berde gebrachte bezwaren tegen de be
staande vorstregeling.
Zwolle's nieuwe burgemeester.
Met ingang van 1 Februari e.k. is be
noemd tot burgemeester der gemeente
Zwolle, dr J. E. baron de Vos van
Steenwijk.
De nieuwe burgemeester van Zwolle is
op 30 April 1889 aldaar geboren. Na in
zijn geboortestad het gymnasium te heb
ben bezocht, studeerde hij aan de Leid-
sche universiteit wis- en sterrekunde,
waar hij in 1918 promoveerde.
Van 1914 tot 1919 was hij observator
bij de sterrewacht te Leiden; van 1919
tot 1925 leeraar aan het Nederlandsch
Lyceum te 's Gravenhage en van 1925 tot
1931 chef de la Section des Relations
Scientifiques aan het Institut internatio
nal de Cooperation intellectuelle te Parije,
onder ftuipidön van den Volkenbond.
