AKKER.CACHET5
Als lom geslagen!
1 AKKERTJES"
Dhr Portheine herinnert (tan de
wijdloopige alg. beschouwingen over d»
begrooting 1932, die geen voldoening ga
ven, omdat men zijpaden opging.
Spr. gelooft, dat we goed zullen doen,
ditmaal ons strikt aan de begrooting te
houden.
Vorig jaar is Spr. door B. en W. pessi
misme verweten. Maar Spr. is door de
feiten in het gelijk gesteld.
"We kunnen niet meer spreken van een
crisistoestand, maar van iets blijvends.
Spr. wijst op den steun uit de openbare
kassen, die zeker voorloopig niet vermin
derd kan worden. Daaraan moet de huis
houding der gemeente worden aange
past.
De druk is voor Middelburg nauwelijks
meer te dragen. Steeds zijn nieuwe lasten
op de gemeenten afgewenteld. Het Rijk
zal in veel sterkere mate moeten gaan
méé-dragen.
Met 't putten uit reservefonds van het
electrisch bedrijf kan Spr. zich vereeni
gen. Bedenkelijker vindt Spr. het putten
uit het gasbedrijf. Dit heeft grooter ri
sico's. Tegen de voorgestelde belasting-
verhoogingen heeft Spr. wel bezwaar.
Het verhoogen van het aantal opcenten
op de fondsbelasting van 80 op 100 kan
alleen met toestemming van het Rijk. Dan
komen we onder curateele.
De opcenten op de straatbelasting zijn
hoogst bedenkelijk. Deze belasting was
oorspronkelijk als tijdelijk bedoeld en
daar gaat men nu nog een schepje op
doen. Voor hetzelfde object moet nu
twee of drie maal belasting betaald
worden.
Ook de verhooging der opcenten op d3
personeele belasting stuit op bezwaar. Ia
de binnenstad wonen velen in oude, vrij
groote huizen, die veel onderhoud vra
gen. Zij worden bijzonder getroffen.
Spr. wil in deze omstandigheden geen
salarisdebat uitlokken, omdat het nutte
loos is.
Dhr Jeronimus: Noodzakelijk!
Dhr Portheine vraagt wel toezeg
ging, dat B. en W., wanneer het financieel
evenwicht niet is te bezwaren, met spoed
met voorstellen tot salarisverlaging zullen
komen.
Spr. vraagt of het niet mogelijk is een
bekwaam deskundige van elders te zoe
ken, die de geheele huishouding der ge
meente bestudeert en voorstellen tot reor
ganisatie, combinatie en bezuiniging in
dient. Misschien kan het daardoor komen
tot ingrijpende bezuiniging.
Spr. vraagt hoe het staat met de abat
toir-kwestie, die een ware lijdensgeschie
denis is. Is het niet mogelijk een veel zui
niger en bescheidener abattoir te bou
wen, zooals b.v. de gemeente Goes heeft?
Dhr v. d. F e 11 z (G.H.) wijst er op, dat
de voorzitter ditmaal wel een bijzonder
zware taak heeft. De voorzitter heeft vele
voortreffelijke eigenschappen, maar hij
heeft één fout die Spr. in een andere
zaal voortgezet misdrijf zou noemen
n.l. dat hij is geworden en gebleven lid
der S.D.A.P.
En juist het optreden der S.D.A.P. ge
tuigt van weinig economisch inzicht, ja
van onoprechtheid. Dat wreekt zich ook
bij den voorzitter en daarom kan hij geen
groot vertrouwen in hem stellen.
De heer Onderdijk, aldus Spr., heeft
b.v. vorig jaar gestemd tegen de pensioen
korting. Dat neemt Spr. de soc.-dem.
fractie nog niet zoo kwalijk als de heer
Onderdijk, die van de verschillende feiten
en cijfers goed op de hoogte was.
Dat heeft op Spr. een diepen indruk
gemaakt. Het teekende het onverantwoor
delijke van de politiek der S. D. A. P.
Zelfs de heer Onderdijk kon of mocht
niet stemmen voor de pensioenkorting.
Dhr M o n d e e 1 protesteert tegen deze
insinuaties.
Dhr v. d F e 11 z zie ook den anderen
wethouder hier met leede oogen zitten. De
linkerzijde heeft aan de rechterzijde een
wethouderszetel ontnomen, die '.ij 13 jaar
met eere heeft bekleed. Vergeten doet Spr
dit niet.
Spr. heeft niet veel vertrouwen in het
tegenwoordig college van B. en W. ge
zien de antecedenten der heeren. Het
steunt op sociaal- en vrijz. democraten.
Dit maakt Spr. kopschuw. Het zal Spr.
benieuwen hoe de roode en rose politiek
der wethouders aan de heeren Portheine
en Jeronimus zal bevallen.
Spr. behandelt nu de de financieele
moeilijkheden, waarin we verkeeren. Spr.
herhaalt zijn meening, dat de grootste
pessimisten op den duur gelijk zullen
krijgen.
Toen de 'begrooting voor 1932 werd vast
gesteld, leefden we in de zalige onwe
tendheid dat ze sloot. Maar het tegen
deel is later wel gebleken.
Spr. kan de wijze, waarop B. en W.
het tekort willen dekken, niet toejuichen.
Bepaalde groepen worden eenzijdig be
last. Oolj zit in de voorstellen te weinig
elasticiteit. We komen nu door de 100
opcenten op de fondsbelasting onder de
curateele van het Rijk. Maar daaraan is
niet te ontkomen.
Dhr Jeronimus: Dat is zoo erg
niet!
Dhr v. d. F e 11 z geeft in overweging:
plaatsing in de derde klas. Daartegen be
staan geen overwegende bezwaren.
Tegenover salariskorting staat spr. mo
menteel eenigszins weifelend en afwij
zend Zulk een korting zou op dit oogen-
blik voor een bepaalde groep neerkomen
op een dubbele korting. Andere argumen
ten van B. en W. zeggen spr. minder.
Vóór verlaging geldt het argument, dat
er ongeveer Y van het personeel is, waar
op nog geen korting is toegepast.
B. en W. zeggen, dat het rijkspersoneel
beter wordt gesalarieerd, maar dit zou
volgens spr. critisch moeten worden be
keken.
Spr. heeft van een ambtenaar van het
Departement van Financiën gehoord dit
jaar slaan we er ons nog wel door, maar
volgend jaar zal het ontstellend zijn.
Met aantasting van de reserves moeten
we zeer voorzichtig zijn en de belastingen
kunnen we niet eindeloos verhoogen. De
inkomens dalen.
B. en W. zijn er niet in geslaagd de
uitgaven eenigermate te beperken, al is
dit niet gemakkelijk. Wat de commissie
van financiën wilde, beteekende wel geen
groote bedragen, maar toch speet spr. het,
dat B. en W. zoo afwijzend er tegenover
stonden.
Wil men niet aan salarisverlaging, dan
zal men moeten komen tot vermindering
van personeel of verlenging werktijd. Spr.
zag gaarne, dat B. en W. dan ook met
voorstellen tot verlaging kwamen. De C.H.
fractie zal ze nu niet indienen, maar wil
wel een ernstige waarschuwing tot B. en
W. richten.
Spr. behandelt verder eenige detailpun
ten, o.a. het verrichten van particuliere
werkzaamheden door gemeente-ambtena
ren (directeur van gemeentewerken
architect der godshuizen). Spr. is bang
voor het gevaar, dat de belangen der ge
meente niet op de eerste plaats zullen
komen.
Ook vraagt spr. inlichtingen over de
rekeningen van Dr Schuurman.
Dhr Heemskerk zet uiteen, hoe on
gunstig de gemeente er voor staat, zooals
spr. met de cijfers aantoont. In 1932 zijn
we met f 123.000 achteruitgegaan, on
danks de genomen maatregelen.
Spr. heeft waardeering voor B. en W.
die getracht hebben het tekort tot f 89.000
terug te brengen. Ze hebben de begrooting
f 65.000 zuiniger weten voor te stellen.
Spr. hoopt alleen maar, dat de inkomsten
niet te hoog en de uitgaven niet te laag
zijn geraamd.
Maar we zitten toch nog met een te
kort van f 89.000, dat aangezuiverd moet
worden. Spr. gaat na, hoe B. en W. dit
trachten te vinden.
Men moet niet te licht denken over het
opmaken der reserves, want de begroo
ting 1934 zal nog ongunstiger zijn. Als in
1935 de nood nog blijft voortduren wat
spr. vreest dan gaan we dat jaar in
met een tekort van f 100.000 a f 150.000,
zonder reserves, en met gedaalde inko
mens. Krachtige bezuiniging is noodig.
De meergegoeden zullen steeds meer de
stad ontvluchten en de middenstand zal
instorten. De batige saldi en de reserves
zijn het bedrijfskapitaal. Daarom moet
men er zeer voorzichtig mee zijn.
Elke niet strikt noodzakelijke uitgaaf
moet vermeden. Daarom vraagt spr. de
toezegging van B. en W.: Ie. dat ze zul
len vragen aan het Rijk 75 pet. in plaats
van 70 pet. bijdrage in de steunregeling
werkloozen, 2e. dat er zoo weinig mogelijk
suppletoire begrootingen zullen komen en
3e. dat suppletoire aanvragen van Gods
huizen enz. zooveel mogelijk worden voor
komen en in ieder geval tijdig zullen in
komen.
Dhr den Hollander zegt, dat elke
begrooting den laatsten tijd een teleur
stelling is. Maar nu is het al heel erg.
De drie groote posten zijn: Godshuizen,
Burg. Armbestuur en werkloozenzorg.
Hierop moet vooral de aandacht gericht
zijn. Er zijn wel enkele posten, die voor
verlaging in aanmerking komen. o.a. sub
sidie Middelburgsch muziekkorps.
Spr. verzet zich tegen de voorgestelde
subsidie-regeling voor het bijz. bewaar-
schoolonderwijs. Spr. vraagt hoe B. en
W. aan het bedrag van f 30 per leerling
voor deze scholen komen. Hier is wille
keur in het spel. De gemeentelijke be
waarschool kost veel meer per leerling.
Kan die niet opgeheven worden en de
leerlingen ondergebracht bij de nutsscho-
len
Spr. deelt de bezwaren van den heer
Portheine tegen de verhooging der per
soneele belasting. De bewoners van oude
huizen betalen naar verhouding meer dan
die van kleinere moderne huizen. Ook de
bewoners van Nieuw Middelburg (in
hoofdzaak arbeiders) betalen nu reeds
vrij hooge personeele belasting. Men kan
die niet blijven verhoogen.
De straatbelasting is wel de meest on
sympathieke belasting. Deze willen B. en
W. in strijd met den aanvankelijken
opzet nog verhoogen. Het is dan ook
uitgesloten, dat men komt tot noodzake
lijke huurverlaging. Ze zal de exploitatie
der bouwvereenigingen in gevaar kunnen
brengen.
Spr. voorziet (wat de voorzitter ont
kent) dat Middelburg bij heffing van 100
opcenten op de fondsbelasting gaat behoo-
ren tot de noodlijdende gemeenten.
Ten deele kan spr. zich aansluiten bij
bet betoog van den heer v. d. Feltz inzake
de plaatsing in de derde klas. Door plaat
sing in de derde klas der fondsbelasting
zouden personeele en straatbelasting kun
nen worden ontlast.
De voorzitter deelt mede, dat
plaatsing in de derde klas bij 100 opcen
ten in 1933 f 15.000 zou schelen.
Dhr den Hollander bespreekt nu
het aanspreken der reserves. Daar staat
spr. niet sympathiek tegenover, want
daardoor wordt tariefsverlaging onmoge
lijk. En daartoe moet het toch komen.
Wat de bruggewachters betreft, spijt 't
spr., dat B. en W. pas met voorstellen
komen n a aandrang uit den Raad.
De voorzitter: er was nu juist een
vacature bij gemeentewerken.
Dhr den Hollander wil voorzich
tig zijn met aanstelling van vast gemeen-
tepersoneel en bepleit benoeming op ar
beidscontract. Anders zitten we telkens
met wachtgeld.
Spr. wil een deskundige opdragen ad
vies uit te brengen over een voordeeliger
exploitatie van het Gasthuis, zooals te
Goes gebeurt.
Gezien het schrijven van Ged. Staten
wil spr. aan het Burg. Armbestuur mee-
deelen, dat, aangezien zijn raming is
aangehouden, het voor dit jaar met dit
bedrag ook uit moet zijn.
De opheffing van de woningbeurs noemt
spr. een doode musch. Er is geen enkel
voordeel voor de gemeente in gelegen.
Ten slotte wil spr. een persoonlijk
woord zeggen. Er komen in de begroo
ting posten voor als kermis, schoolvoe-
ding enz. waartegen de A.R. fractie prin-
cipieele bezwaren heeft. Spr. heeft er wel
eens tegen gestemd, later niet. Maar dit
laatste wil niet zeggen, dat hij er toen
vóór was, maar spr. houdt er niet van
elk jaar hetzelfde te zeggen. Zijn mee
ning is onveranderd gebleven.
Dhr Paul (s.d.) wijst op de buitenge
wone omstandigheden, waaronder deze be
grooting wordt behandeld.
Toen de vorige begrooting werd bespro
ken, waren er 660 ingeschreven werkloo
zen, nu zijn het er 1000. Groote bedragen
zijn noodig om in de sociale behoeften der
ingezetenen te voorzien. We voelen ten
volle den zwaren druk der tijden. Het
Rijk zal grootere bijdragen moeten ge
ven voor de werkverschaffing en steun
regeling, terwijl de werkloozenzorg een
zaak zal moeten worden van werkgevers,
werknemers en het Rijk. Ook in R.K.
kring wordt de noodzaak daarvan ge
voeld.
Spr. behandelt nu de loonsverlaging,
die vooral in liberale bladen wordt aan
bevolen. In landen met lagere loonen en
in bedrijven met de laagste loonen, zijn de
omstandigheden echter niet beter. Loons
verlaging kan de crisis niet oplossen.
(Interrupties van de heeren v. d. Feltz
en Jeronimus.) De voorzitter dringt op
beperking der interrupties aan.
Dhr Paul zegt, dat loonsverlaging een
manie is geworden. Ede geurde zelfs met
zijn lage loonen in een leeningsprospectus.
Ook de S.D.A.P. kan de crisis niet op
lossen. Maar wel kan zij middelen aan
geven tot verzachting.
Dhr Jeronimus die het nog erger
maken.
Dhr Paul noemt de werktijdverkorting
Zelfs de heer Aalberse staat daar niet
direct afwijzend tegenover.
Dhr J eronimus: die hoort bij jullie!
Dhr Paul: wijst ook op de houding van
de Bruynzeel-fabrieken.
Spr. noemt verder verlenging leer
plicht, vervroegde pensionneering en uit
voering van productieve werken.
De arbeiders zijn niet de eenigen, die
onder de crisis lijden, maar zij voelen het
het zwaarste. De bezitters hebben ook wel
verliezen geleden, maar voor sommige
heeft zich dat weer hersteld.
Dhr v. d. Feltz: toch niet de dividen
den.
Dhr Paul zegt verder, dat dhr Jero
nimus c.s. den arbeider weer willen ma
ken tot den sloeber van vroeger.
Dhr v. d. Feltz: Dat zegt niemand
dan u.
Dhr Paul: Maar het komt er prac-
tiscli op neer. Spr. zegt verder, dat ook
in de Ghr. arbeiderskringen (Int. Ghr.
Vakverbond) de idee van de 40-urige
werkweek doordringt.
Spr ontkent, dat werkloozenzorg een
vorm van bedeeling is en vraagt of er be
duidende objecten van werkverschaffing
voor dit jaar zijn (b.v. dempen van ves
ten, vernieuwing Veersche brug enz.).
Spr. constateert met blijdschap, dat er
veel animo bestaat voor de cursussen der
werkloozen. Maar alles wacht op de toe
zegging van de rijkssubsidie. Spr. wil bij
den Minister hiervoor aandrang uitoefe
nen.
Spr. wil met geen wenschen komen, die
niet kunnen worden ingewilligd. Maar
Spr. wijst op een school voor zwakzinni
gen. Zijn daarover al besprekingen ge
voerd? Hoever staat het met de grenswij
ziging?
Met bezuiniging op openbaar vervolg
onderwijs moeten we voorzichtig zijn. Spr.
is niet tegen samensmelting van de U. L.
O. school voor jongens en meisjes, maar
destijds wilde de Raadsmeerderheid er
niet aan. Spr. zegt ook, dat de gemeente
niet verplicht is subsidie te geven
voor bijz. bewaarscholen.
Spr. acht het minder oirbaar voor het
Raadslid Mr van Andel, dat hij in de pers
als Metellus gaat schrijven, dat de heer
Boasson, als hij een man van karakter
was, zijn wethoudersbenoeming niet aan
nemen mocht. Dat noemt Spr. een insinu
atie op een gemeene manier.
De voorzitter: U bedoelt toch daar
mee Metellus?
Dhr Paul: Ja. Spr. zet den gang van
zaken met de wethoudersverkiezing uit
een. In de gegeven omstandigheden achtte
Spr. de keuze van den heer Boasson niet
verkeerd, hoewel Spr. meermalen daar
tegenover staat.
Dhr v. d. Feltz: Dat valt wel mee.
Dhr Cornelisse: Marchant!
Dhr Paul: wacht u maar eens af.
Spr. acht het facsistisch van Metellus,
dat de Commissaris der Koningin in de
vacature had moeten voorzien.
Dat doet men in Rusland ook. Spr. ver
moedt, dat Metellus wel anders zou heb
ben geschreven, als een Anti Revolutio
nair den voorzitterszetel had ingenomen.
De soc. dem. fractie zal stemmen voor
de financieele voorstellen van B. en W„
al zal de personeele belasting de eerste
moeten zijn, die voor verlaging of minde
re verhooging in aanmerking komt.
Het spijt Spr., dat de heer Den Hollan
der aankwam met plaatsing in de derde
klas der fondsbelasting. De druk voor de
lage inkomens wordt dan veel te zwaar.
Een werklooze met f 12 crisissteun per
week zou nog belasting moeten betalen!
Spr. meent, dat de begrooting 1933 reëel
sluit. Voor voorstellen tot salarisverla
ging voelt Spr. niets. Wanneer de inkom-
stenverdeeling in de maatschappij geheel
in orde was, zou er wat voor te zeggen
zijn. Maar zoo is het niet.
Dhr v. d. Feltz: De arbeiderspers
heeft toch ook verlaagd?
Dhr Paul zegt niet toe, dat de S. D.
A. P. voor verlaging zal stemmen. Er is
gewezen op Vlissingen, maar daar had
men pas de eerste verlaging.
De financieele toestand is voor Middel
burg moeilijk. Maar de begrooting sluit.
En dat kan van vele andere gemeenten
niet gezegd worden.
Mevr. W e ij 1 (V. D.) bespreekt eerst
de wethoudersverkiezing. Het gaar daar
bij om twee punten: meer of minder voor
uitstrevend en: rechts of links. De moei
lijkheid was de onbekendheid met den te
benoemen burgemeester. Daarom was
geen definitieve wethoudersbenoeming
mogelijk. Met de beschouwing van rechts,
dat de richting van den burgemeester bui
ten beschouwing moet blijven, kan Spr.
zich niet vereenigen. Een burgemeester
kan zijn overtuiging niet altijd verbergen.
Waarom is anders in de rechtsche pers
geijverd voor een rechts burgemeester?
Dhr v. d. Feltz: omdat Middelburg in
meerderheid rechts is.
Mevr. W e ij 1 erkent, dat de linksche
meerderheid in den Raad klein is, maar
als het op beginselen aankomt, schaart
dhr Jeronimus zich bij links, 'n Recht
sche meerderheid is er zeker niet.
Het was wenschelijk met de definitieve
wethoudersverkiezing te wachten tot na
de burgemeestersbenoeming. De houding
voor de toekomst is door links nog niet
bepaald.
Overigens merkt Spr. op, dat rechts in
de Staten van Zeeland bij verkiezing van
Gedeputeerden ook niet handelt naar de
evenredige vertegenwoordiging. Er zijn 5
rechtsche tegen 1 linksche Gedeputeerde.
Dhr Heemskerk: Vroeger was het
zes linksche en nul rechtsche.
Mevr. W e ij 1 kan zich over het alge
meen met de begrooting vereenigen. Sa
larisverlaging acht Spr. op dit oogenblik
niet gewenscht. Alleen in uiterste nood
zaak is de V. D. fractie voor verlaging.
Vorig jaar heeft zij alleen ter wille van
de portefeuillekwestie voor pensioenkor
ting gestemd.
Het is waar, dat de korting hier niet
groot is, maar de salarissen zijn hier niet
hoog.
Bij bezuiniging moeten onderwijs en ge
zondheidszorg zooveel mogelijk worden
ontzien. Spr. wil niet meewerken aan op
heffing openbaar vervolgonderwijs, als er
niet iets anders voor in de plaats komt.
Spr. staat niet op het standpunt, dat
subsidie aan bijzond. bewaarscholen een
gunst is. De Nutsbewaarscholen zullen
met eenige moeite, 1933 kunnen doorko
men, al drukt haar de subsidieregeling
zwaar. Maar voor 1934 kan deze regeling
niet blijven bestaan.
Subsidies voor gezondheidszorg mogen
niet worden verminderd, temeer daar de
particuliere bijdragen daden.
Ten slotte de belastingen. De verhoo
gingen vallen niet mee, maar we kunnen
er niet aan ontkomen. De pers. belasting
is niet zoo onbillijk als sommigen wel
meenen. De kinderaftrek hierbij is in Mid
delburg beduidend. Men kan er zelfs pro
gressie bij toepassen, maar daarbij moet
men voorzichtig zijn, gezien de nadmrige
andore gemeenten.
De gemeentefondsbelasting is niet bij
zonder sterk progressief. Daarom is Spr.
nog niet voor plaatsing in de derde klas.
De straatbelasting is Spr. niet sympa
thiek. Zij treft bijzonder 'n bepaalde groep
belastingbetalers. Spr. wil de opcenten
hierop niet verhoogen, maar in de plaats
daarvan de opcenten op de personeele be
lasting nog met 15 verhoogen.
Hierna wordt gepauzeerd van 6 tot 8
uur.
(Zie Tweede Blad.)
Reeds voor f 8.40 per maand kunt U
zich thans een Philips radio-installatie
aanschaffen. Vraagt inlichtingen bij J. M.
Polderman, Goes. Tel. 129. (Adv.)
Middelburg. Het bouwen van een R.K.
Militair Tehuis aan den Blindenhoek is
gegund aan den heer L. F. Groosman,
alhier.
Voor de werkloozen. Maan
dag a.s. te 8 uur zal het Christelijk Fan
farekorps „Oefening na den Arbeid" een
uitvoering ge\en in het ontspannings
lokaal voor werkloozen in het Militair
Hospitaal. De muziek zal worden afge
wisseld door voordrachten van den heer
Jacq. Frank.
Heden is ook het ijs in de
gedeelten van de vesten, waar het gis
teren nog te zwak was, goedgekeurd voor
de ijssport.
Wegens stremming van den dienst
op de binnenvaart is hedenmorgen de
Telegraafboot 21 van Middelburg over
Vlissingen buitenom naar Rotterdam ge
varen.
Vlissingen. Ned. Chr. Vrouwen
bond. De eerste samenkomst in 1933
van deze vereeniging, die gisteravond
in het Militair Tehuis werd gehouden,
was niet zeer druk bezocht. Het voor Vlis
singen zoo actueele onderwerp over Betje
Wolff, onze oud-stadgenoote, behandeld
door dhr B. de Jager, was zeker een tal
rijker gehoor waardig geweest.
Dhr de Jager ving zijn lezing aan met
te wijzen op het Vlissingsche meisje, wier
naam tot op heden in onze gedachten
voortleeft, door het talrijke aantal ge
dichten en romans, welke zij, alleen, of te
samen met haar vriendin Aagje Deken,
geschreven heeft. Haar boeken zijn zeer
lijvig en het tegenwoordige geslacht heeft
feitelijk geen geduld meer om haar wer
ken te lezen.
Op zeer uitvoerige en aangename wijze,
steeds voorlezend uit de gedichten van de
schrijfster, ging spr. de jeugd en het hu
welijksleven van Betje Wolff na.
Ook haar vriendschap met Aagje De
ken.
De beide vriendinnen vestigden zich
eerst in De Rijp, later in Beverwijk. Hier
schreven zij een harer beste werken: „De
historie van Sara Burgerhart", een van de
werken, die haar de groote bekendheid ge
geven heeft. Het is een Nederlandsche ze
denroman in briefvorm geschreven, waar
in zij laten zien, hoe ver de zelfstandig
heid en vrijheid van een jong meisje mag
gaan. Later verscheen: „Willem Leevend",
eveneens in briefvorm. Ook dit had een
even groot succes. Zij teekenden de karak
ters van de personen zóó scherp naar het
leven, dat ieder zijn eigen portret er in
kon herkennen.
Op hun buiten „Lommerlust" aiegen de
schrijfsters vele vrienden en bewonde
raars. Een van Betje's intiemste vrien
dinnen werd Coosje Busken.
Bij de komst der Pruisen in 1787 we
ken zij met vele patriotsgezinden, hoewel
zelf eerder Prinsgezin, naar Frankrijk
uit. Na 10 jaar vreugde, maar ook groote
zorg gekend te hebben, keerden zij in
1797 weer naar Den Haag terug, waar zij
sober moesten gaan leven, daar de koop
man, die hun geldzaken behartigde, in-
tusscnen failliet was gegaan. Door de om
mekeer, die zich intusschen in Nederland
afspeelde, werden eigen werken niet meer
gekocht en gingen zij over tot het verta
len; een slecht betaalde arbeid, die hen,
zooals Betje schrijft, doet „kikhalsen". Bij
al de schaduw op hun levensavond was
er toch ook nog zonneschijn. Hun vrien
den lieten hen niet in den steek en heb
ben getracht hun levensavond lichter te
maken. Na een lijden van 3 jaar stierf op
5 Nov. 1804 Betje Wolff, niet begraven in
de kerk, zooals toentertijd gebruikelijk,
maar in een eigen grafkelder te Scheve-
ningen, die tien dagen later weer geopend
moest worden voor het stoffelijk overschot
van haar boezemvriendin Aagje Deken.
Een woord van dank bracht de presi
dente aan dhr de Jager voor zijn mooie
uiteenzetting.
Ingezonden Mededeeling.
■WH
voelt Ge U als de Griep U pakt.
Naar bed, en laat U er snel van
afhelpen met die geneeskrachtige
Vo/genj recept van Apotheker Oumonl
(MMM
Goes. Slechthoorenden. Dezer
dagen is onder leiding van Mej. H. Meu-
lenbelt, bestuurslid van den Bond tot be
vordering der belangen van slechthooren
den, te Goes een afdeeling van dezen bond
opgericht.
In het voorloopig bestuur namen zit
ting de heer Tollenaar te Kruiningen,
voorzatter, Mevr. Mulderv. Melle te
Goes, secretaresse, en de heer W. J. v. d.
Bosch te Kloetinge, penningmeester.
De afdeeling stelt zich o.m. voor hier
een cursus in het liplezen te organisee-
ren waarvan de kosten f 1 per les zullen
bedragen. Ook zal binnenkort een tentoon
stelling van gehoorapparaten worden ge
houden.
Morgen zal in het Slot Ostende
een vergadering van de vereeniging Ijs
vermaak worden gehouden ter bespreking
van de oprichting eener kunstbaan. Het
bestuur rekent op een groote opkomst van
belangstellenden.
Bevolking. Ingekomen: L. J. Lagen
dijk, opzichter van Borssele, 's H. H.
kinderenstraat 20; A. Rentmeester,
dienstbode, van Ovezand, K. Kerkstr. 9:
A. L. Kampman, winkelchef, van Mid
delburg, L. Kerkstr. 9; W. Paauwe,
dienstbode, van Heinkenszam1, v. d.
Goeskade 51; M. Zwartepoorte en gezin,
arbeider, van 's Gravenpolder, Nissepad
5; M. A. Wisse, dienstbode, van Arends-
kerke, Kamperfoeliestr. 25; W. v. d. Slik-
ke, schilder, van Tbolen, P. Heinstraat 7;
A. op 'tHof, zonder beroep, vau Oude-
lande, Oostsingel 142; M. W. de Rijder,
hui houdster, v. Kruiningen, Wijngaard-
str. 12; J. Marcusse, dienstbode van
Kats, Wilhelminastr. 98; A. J. van
Cleemputte, buffetjuffrouw, van Terneu-
zen, Gr. Markt 30; R. Roozendaal, han
delsreiziger, van Kloetinge, Oostwal 83.
Vertrokken: M. Wassington, station
chef, en gezin, naar Utrecht, Oosterstr.
4 bis; W. G. Wildvank, laborant, naar
Zwartsluis, v. d. Meulenstr.; E. Barbier
en echtg., zonder beroep, naar Sprang.
A 332; C. A. Kuijper, schoenmaker, naar
Utrecht, Lijnweg 25; P. J. M. Verheeke
en gezin, arb. N.S., naar Bergen op Zoom
Zuidsingel 10; J. Verrijzer, arbeider,
naar 'sH. Arendskerke C 11; Iz. Sinke,
leerl. monteur, naar Noordwijkerhout,
Sillekerduinweg 116; C. M. de Poorter,
dienstbode, naar Kruiningen, Hoofdstr.
H. Piechota, dienstbode, naar Dordrecht,
Bagijnhof 34; A. v. d. Weele, dienstbode,
naar Breda, Baronielaan 90; Joh. Ver
meulen, dienstbode, naar 's Gravenpol
der; D. P. Schipper, dienstbode, naar
den Helder, Middenstr. 7; F. P. van Maa-
nen, dienstbode, naar 's Gravenpolder B
41; H. Doornen en gezin, typograaf, naar
Roosendaal, Vroumadestr. 43.
